Ηχηρό διχειλικό τριβόμενο σύμφωνο

Ηχηρό διχειλικό τριβόμενο σύμφωνο
β
IPA Αριθμός	127
Κωδικοποίηση
Οντότητα (decimal)	β
Unicode (hex)	U+03B2
X-SAMPA	B
Μπράιγ
Image

Το ηχηρό διχειλικό τριβόμενο σύμφωνο (ΔΦΑ: <β>) είναι σύμφωνο των ανθρώπινων γλωσσών. Τόσο στο φωνολογικό όσο και στο φωνητικό επίπεδο είναι αρκετά σπάνιο, όπως και το άηχό του ομόλογο /ɸ/, όντας τις περισσότερες φορές αλλόφωνο των αντίστοιχων κλειστών. Αποτελεί φώνημα σε γλώσσες όπως η Έβε στην Κεντρική Αφρική και μερικές νότιες μπαντού γλώσσες όπου λειτουργεί ως ελάχιστο ζεύγος με το χειλοδοντικό τριβόμενο. Σε αντίθεση με τα χειλοδοντικά που ενεργοποιούν μόνο το κάτω χείλος, κατά την άρθρωση των διχειλικών τίθενται σε λειτουργία και τα δύο χείλη. Πιθανότατα υπήρξε το ενδιάμεσο στάδιο στην εξέλιξη του αρχαίου ελληνικού κλειστού φωνήματος /b/ στο νεοελληνικό τριβόμενο /v/.

Ηχηρό διχειλικό προσεγγιστικό

Το ηχηρό διχειλικό προσεγγιστικό είναι σύμφωνο των ομιλούμενων ανθρώπινων γλωσσών. Το σύμβολο που χρησιμοποιείται συνήθως για να το συμβολίσει είναι το ελληνικό βήτα <β> που, δεδομένου ότι αυτό το σύμβολο αντιστοιχεί στο ηχηρό διχειλικό τριβόμενο, το αντιπροσωπεύει ορθότερα με την προσθήκη του διακριτικού <β̞>. Παράλληλα με τα υπόλοιπα εξακολουθητικά προσεγγιστικά (οδοντικό και φατνιακό) είναι παρόν στις γλώσσες της Ιβηρικής χερσονήσου, πάντοτε ως αλλόφωνο του αντίστοιχου κλειστού σε ενδοφωνηεντικά περιβάλλοντα, με το διχειλικό να αντιστοιχεί στο φώνημα /b/. Τα γραφήματα που το αντιπροσωπεύουν είναι τα <b,v>.

Στη μεσαιωνική ισπανική ήταν το φώνημα που αντιστοιχούσε στα συμφωνικά γραφήματα <v, u> πριν τη σύγχυση των χειλικών που κατέληξε στην παραπάνω φωνολογική πραγματικότητα.

Παραδείγματα του ηχηρού διχειλικού προσεγγιστικού:

γλώσσα	λέξη	φωνητική απόδοση
βασκική	esklabu	[es̺klaβ̞u]
γαλικιανή	bebo	[ˈbeβ̞ʊ]
ισπανική	vivo	['bivo]
	el barro	[el'β̞aro]
καταλανική	avui	[ə'β̞ui]
	abans	[əβ̞ans]