Ημεροβίγλι Θήρας

Ημεροβίγλι Θήρας
Ημεροβίγλι Θήρας 36°26′0″N 25°25′0″E
Χώρα	Ελλάδα
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Θήρας
Γεωγραφική υπαγωγή	Σαντορίνη
Πληθυσμός	421 (2021)
Ταχ. κωδ.	84700
Σχετικά πολυμέσα

Το Ημεροβίγλι ή Μεροβίγλι είναι χωριό της Σαντορίνης που βρίσκεται 3 χιλιόμετρα βορειοδυτικά των Φηρών, στο υψηλότερο σημείο της καλδέρας, περίπου 300 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έχει 467 κατοίκους. Ανήκει στο Τοπικό διαμέρισμα Ημεροβιγλίου του Δήμου Θήρας.

Έχει κηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός και έχουν επιβληθεί ειδικοί όροι και περιορισμοί ως προς τη δόμηση.

Το όνομα του είναι σύνθετο, από τις λέξεις ημέρα και βίγλα (Λατινικά vigilare: "κάνω σκοπός") και πιθανότατα προέρχεται από την ύπαρξη εκεί, δηλαδή στη θέση του σημερινού οικισμού, ημεροβιγλίου, δηλαδή μικρού πύργου που λειτουργούσε ως παρατηρητήριο ημέρας, καθώς η θέση του επέτρεπε την παρατήρηση όλου του χώρου και την έγκαιρη ειδοποίηση των κατοίκων του νησιού για την εμφάνιση πειρατών από την πλευρά του Έξω Γιαλού.

Το κάστρο του Σκάρου

Ο Σκάρος από το Ημεροβίγλι

Το παλαιότερο κάστρο ή Επάνω κάστρο ή Ρόκα (βράχος) χτίστηκε στα ύστερα βυζαντινά χρόνια, από τον ενετό Ιάκωβο Βαρότση, στον οποίο παραχωρήθηκε η Σαντορίνη το 1207. Ο ίδιος και οι ευγενείς του το χρησιμοποιούσαν ως έδρα και κατοικία. Γύρω και κάτω από το Επάνω κάστρο οικοδομήθηκε ολόκληρος οικισμός, το καστέλι του Σκάρου, ένα από τα πέντε καστέλια της Σαντορίνης. Κύριο στοιχείο της δόμησης ήταν η σχεδόν καθολική χρήση της πέτρας. Στην είσοδο υπήρχε κινητή ξύλινη γέφυρα, από τη βάση της οποίας ερείπια υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Δεν αλώθηκε ποτέ σε όλη τη διάρκεια της Ενετικής κυριαρχίας. Η εγκατάλειψη του Σκάρου ξεκίνησε στις αρχές του 17ου αιώνα. Υπέστη σοβαρές ζημιές από την έκρηξη του 1650 στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο και αργότερα από τον σεισμό του 1817, έτσι ώστε σήμερα σώζονται μόνο ελάχιστα ερείπια. Επιπρόσθετα, οι κάτοικοι, κατά την αποχώρηση τους από τον οικισμό, αφαιρούσαν και υλικά προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν για την κατασκευή των νέων τους κατοικιών σε άλλα μέρη του νησιού. Ο Σκάρος ήταν η πρωτεύουσα της Σαντορίνης μέχρι τον 18^ο αιώνα και οι κάτοικοι του ονομάζονταν καστρινοί. Η μόνη ακριβής εικόνα που υπάρχει για τον Σκάρο είναι σχέδιο με μολύβι, το οποίο ανήκει στη συλλογή του Thomas Hope και βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη.

• 
  Τα σκαλοπάτια προς τον Σκάρο.
• 
  Η "Ρόκα".
• 
  Η βάση της κινητής ξύλινης γέφυρας του Σκάρου.
• 
  Ερείπια του κάστρου του Σκάρου.
• 
  Ηλιοβασίλεμα από τον Σκάρο.
• 
  Το Ημεροβίγλι από τον Σκάρο.

Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Ημεροβιγλίου Θήρας

Ανάμεσα στο Φηροστεφάνι και στο Ημεροβίγλι υπάρχει η γυναικεία Μονή του Αγίου Νικολάου. Είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο, στον Άγιο Παντελεήμονα και στη Ζωοδόχο Πηγή.

Η Μονή ιδρύθηκε στις 6 Δεκεμβρίου του 1651, όταν η οικογένεια Γκύζη, μία από τις λίγες ορθόδοξες οικογένειες που έμεναν μέσα στο καστέλι του Σκάρου, με την άδεια του τότε Αρχιεπισκόπου Σαντορίνης, αποφάσισε να μετατρέψει σε γυναικεία μονή το ιδιόκτητο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, το οποίο βρισκόταν μέσα στο καστέλι του Σκάρου. Η Μονή παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι το 1815. Στις 29 Δεκεμβρίου του 1815 δόθηκε άδεια από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλο ΣΤ΄ να οικοδομηθεί νέα Μονή στη θέση που βρίσκεται σήμερα, όπου υπήρχε μικρός ναός της Ζωοδόχου Πηγής. Η κατασκευή της Μονής, λόγω οικονομικών δυσχερειών παρατάθηκε μέχρι το 1820. Στο ενδιάμεσο διάστημα 1815-1820 οι καλόγριες είχαν μεταφερθεί σε γυναικεία Μονή που βρισκόταν στο καστέλι του Πύργου. Η Μονή περιήλθε στο Ελληνικό κράτος το 1849 με απόφραση του Αρείου Πάγου.

Στη Μονή υπάρχει σημαντική βυζαντινή εικόνα του Αγίου Νικολάου και όμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο.

• 
  Η Μονή του Αγίου Νικολάου.

Εκκλησίες

Ιερό Ενοριακό Παρεκκλήσιο Παναγίας Θεοσκέπαστης, Ημεροβίγλι.

Στο Ημεροβίγλι, όπως και σε ολόκληρη τη Σαντορίνη, υπάρχουν πάρα πολλές εκκλησίες και εκκλησάκια. Χαρακτηριστικά είναι το παρεκκλήσι Θεοσκέπαστη, χτισμένο στην άκρη ενός βράχου, στο μπροστινό μέρος του Σκάρου, με θέα στην καλδέρα, για το οποίο έχει γράψει διήγημα ο Ηλίας Βενέζης, και η Παναγία η Μαλτέζα ή Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, η οποία πήρε το όνομά της από εικόνα που βρέθηκε στη θάλασσα κοντά στη Μάλτα. Σύμφωνα με την παράδοση, σε ένα ταξίδι από τη Σαντορίνη στη Μάλτα, για μεταφορά βινσάντο, ο Μεροβιγλιανός καπετάνιος Θεόδωρος Μπορλής, σπρωγμένος από όνειρο με την Παναγία, μάζεψε την εικόνα Της από τη θάλασσα και την έφερε στο Ημεροβίγλι όπου και έκτισε την εκκλησία προς χάρη Της. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της έχει παραστάσεις από την Παλαιά Διαθήκη. Η αρχική εκκλησία της Παναγίας της Μαλτέζας ήταν του 19ου αιώνα μ.Χ., καταστράφηκε, όμως, με τον σεισμό του 1956 και στη θέση της οικοδομήθηκε νέος ναός.

Στο μονοπάτι για τα ερείπια του κάστρου του Σκάρου υπάρχει το παρεκκλήσι Άγιος Ιωάννης ο Αποκεφαλισθείς ή "Κατηφόρης", επειδή βρίσκεται στον κατήφορο του μονοπατιού. Το παρεκκλήσι αυτό ανακατασκευάστηκε το 1966 και εορτάζει στις 29 Αυγούστου.

• 
  Ιερό Ενοριακό Παρεκκλήσιο Παναγίας Θεοσκέπαστης, Ημεροβίγλι.
• 
  Ιερός Ενοριακός Ναός Εισοδίων Θεοτόκου - Παναγία Μαλτέζα. Το καμπαναριό.
• 
  Ο Άγιος Ιωάννης ο Αποκεφαλισθείς, Ημεροβίγλι.

Εικόνες από το Ημεροβίγλι

• 
  Η θέα προς το ηφαίστειο, Ημεροβίγλι.
• 
  Ημεροβίγλι.
• 
  Ημεροβίγλι.
• 
  Παλιό αρχοντικό, Ημεροβίγλι.
• 
  Ξενοδοχείο, Ημεροβίγλι.
• 
  Θέα προς το ηφαίστειο, Ημεροβίγλι.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ηλίας Βενέζης: Η Θεοσκέπαστη (Απόσπασμα)
• Santorini.com: Skaros Rock (Περιλαμβάνει το σχέδιο από τη συλλογή του Thomas Hope)
• Ενοριακός Ναός Εισοδείων της Θεοτόκου Ημεροβιγλίου Θήρας