Ζόφια Πόσμις

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ζόφια Πόσμις
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Zofia Posmysz (Πολωνικά)
Γέννηση23  Αυγούστου 1923[1][2][3]
Κρακοβία[4][3]
Θάνατος8  Αυγούστου 2022
Οσφιέντσιμ
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[5]
ΣπουδέςΣχολή Πολωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδημοσιογράφος
συγγραφέας[6]
σεναριογράφος
Περίοδος ακμής1945
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΣταυρός του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας
Αξιότιμος Πολιτιστικός Ακτιβιστής
Μετάλλιο της 30ης επετείου της Λαϊκής Πολωνίας[7]
Αργυρός Σταυρός της Αξίας[8]
Χρυσό Μετάλλιο για Αξία στον Πολιτισμό - Gloria Artis[9]
Αξιωματικός του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας[10]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Η Ζόφια Πόσμις στο Άουσβιτς. Φωτογραφία σύλληψης της Σούτσσταφφελ

Η Ζόφια Πόσμις-Πιασέτσκα (πολωνικά: Zofia Posmysz-Piasecka)[11] (23 Αυγούστου 1923 – 8 Αυγούστου 2022) ήταν Πολωνή δημοσιογράφος, μυθιστοριογράφος και συγγραφέας. Ήταν αντιστασιακή στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και επέζησε της φυλάκισης στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Άουσβιτς και Ράβενσμπρικ. Η αυτοβιογραφική της αφήγηση για το Ολοκαύτωμα στην κατεχόμενη Πολωνία, Επιβάτης από το βαγόνι 45, έγινε η βάση για το μυθιστόρημά της Επιβάτης του 1962, που μεταφράστηκε στη συνέχεια σε 15 γλώσσες.[12] Το αρχικό ραδιοφωνικό δράμα διασκευάστηκε για μια βραβευμένη ταινία μεγάλου μήκους, ενώ το μυθιστόρημα διασκευάστηκε σε μια ομώνυμη όπερα με μουσική του Μιετσίσουαφ Βάινμπεργκ.[13]

Πρώιμη ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πόσμις γεννήθηκε στην Κρακοβία[14] και έζησε εκεί μέχρι την εισβολή στην Πολωνία το 1939.[12] Κατά τη διάρκεια της κατοχής παρακολούθησε μυστικά μαθήματα και εργάστηκε σε ένα εργοστάσιο καλωδίων. Συνελήφθη από την Γκεστάπο το 1942, σε ηλικία 19 ετών,[14] κατηγορούμενη για τη διανομή αντιναζιστικών φυλλαδίων. Κρατήθηκε για έξι εβδομάδες στη Φυλακή Μοντελούπιχ στην Κρακοβία.[12] Μετά από παρατεταμένη ανάκριση μεταφέρθηκε υπό τη συνοδεία στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς.[15] Υποβιβάστηκε σε κοπιαστική δουλειά σε μια σωφρονιστική εταιρεία στο υποστρατόπεδο Μπούντι, όπου σώθηκε δύο φορές από τον ιατρό του στρατοπέδου, Γιάνους Μακόφσκι. Στις 18 Ιανουαρίου 1945, η Πόσμις (αριθμός κρατουμένου 7566) στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρικ και από εκεί στο δορυφορικό στρατόπεδο Νόιστατ-Γκλέβε, όπου απελευθερώθηκε στις 2 Μαΐου 1945 από τον Αμερικανικό Στρατό.[14][12]

Μεταπολεμική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας και εργάστηκε για τον ραδιοτηλεοπτικό σταθμό Polskie Radio, στο τμήμα πολιτισμού.[16] Το 1959, έγραψε ένα ραδιοφωνικό δράμα, το Pasażerka z kabiny 45 (Επιβάτης από το βαγόνι 45), βασισμένη στις αναμνήσεις της από τον χρόνο που πέρασε στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.[14] Το έργο παρήχθη την ίδια χρονιά από το Πολωνικό Ραδιόφωνο,[17] με τους Αλεξάντρα Σλόνσκα και Γιαν Σφιντέρσκι. Διασκευάστηκε για την τηλεόραση από την Πόσμις το 1960. Την ταινία σκηνοθέτησε ο Άντζεϊ Μουνκ και συμμετείχαν οι Ρισάρντα Χάνιν, Ζόφια Μροζόφσκα και Έντβαρντ Ντζιεβόνσκι στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ο επιβάτης από την καμπίνα 45 ήταν καινοτόμος και ασυνήθιστος στο είδος της λογοτεχνίας για το Ολοκαύτωμα, επειδή απεικόνιζε μια πιστή SS Aufseherin, την Άνελιζ Φρανς, υπεύθυνη για τη λεπτομέρεια του έργου του Πόσμις στο Άουσβιτς,[18][19] που ωστόσο παρουσίαζε βασική ανθρώπινη συμπεριφορά προς τους κρατούμενους.[12]

Το σενάριο της ταινίας γράφτηκε από την Πόσμις και τον Μουνκ το 1961.[13] Ο Μουνκ πέθανε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα αμέσως μετά.[20] Η Πόσμις δεν συμμετείχε στη δημιουργία της ταινίας, η οποία κυκλοφόρησε το 1963.[13] Αντίθετα, επικεντρώθηκε στη συγγραφή ενός μυθιστορήματος που προέρχεται από την αυτοβιογραφική της μνήμη.[14] Το βιβλίο εκδόθηκε το 1962 ως Pasażerka.[12] Τα γεγονότα του βιβλίου διαδραματίζονται σε ένα υπερωκεάνιο, 16 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου. Η πρώην SS Aufseherin, Λίζα Κρέτσμερ, ταξιδεύει με τον σύζυγό της αναζητώντας μια νέα ζωή. Ανάμεσα στους πολλούς επιβάτες, εντοπίζει τη Μάρτα, την πρώην τρόφιμό της, την οποία συνήθιζε να ταΐζει και να την προστατεύει από επικίνδυνη εργασία. Ενώ βρισκόταν στο Άουσβιτς, η Λίζα διορίστηκε σε μια νέα θέση υπηρεσίας και πρόσφερε στη Μάρτα να τη μεταφέρει από το στρατόπεδο στην κράτηση σε ένα λιγότερο επικίνδυνο μέρος, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Στο τέλος του μυθιστορήματος, μαθαίνει ότι η Μάρτα την αναγνώρισε επίσης.[13] Αξίζει να σημειωθεί ότι στο αρχικό ραδιοφωνικό δράμα, ο τίτλος «Βαγόνι 45» ήταν ο αριθμός του βαγονιού της Πόσμις σε ένα τρένο για το Άουσβιτς. Ένα ταξίδι στον ωκεανό χρησίμευε ως λογοτεχνικό εργαλείο της ιστορίας μέσα σε μια ιστορία.[15]

Όταν ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ επισκέφθηκε το μνημείο του Άουσβιτς το 2006, ήταν μεταξύ των επιζώντων κρατουμένων που τον χαιρέτησαν.[14] Το 2015, η Πόσμις ήταν μεταξύ των 19 επιζώντων του Άουσβιτς που έκαναν αναφορά για ένα ντοκιμαντέρ του Der Spiegel με τίτλο Οι Τελευταίοι Μάρτυρες (Die letzten Zeugen).[21]

Η Πόσμις πέθανε στο Οσφιέντσιμ στις 8 Αυγούστου 2022, σε ηλικία 98 ετών.[14][22][23]

Έργο και κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πόσμις συνέχισε να γράφει συνεχώς για πάνω από 30 χρόνια και έγραψε το τελευταίο της βιβλίο σε ηλικία 73 ετών. Είναι περισσότερο γνωστή για την αυτοβιογραφία της «Επιβάτης στο βαγόνι 45» του 1959 (Pasażerka z kabiny 45), η οποία οδήγησε σε ένα τηλεοπτικό θεατρικό έργο και ταινία The Passenger του Άντζεϊ Μουνκ, ο οποίος ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες της μετασταλινικής Πολωνίας.[17] Ο σκηνοθέτης πέθανε κατά τη διάρκεια της προβολής το 1961, αλλά η ταινία ολοκληρώθηκε από τους βοηθούς του, τους σκηνοθέτες Άντζεϊ Μπζοζόφσκι και Βίτολντ Λεσιέβιτς[11] και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1963.[13] Το μυθιστόρημα της Πόσμις έγινε η βάση του λιμπρέτου του Αλεξάντερ Μεντβέντεφ για την όπερα του 1968 του Μιετσίσουαφ Βάινμπεργκ The Passenger, Op. 97. Καταπιεσμένη για περισσότερα από 40 χρόνια, ανέβηκε για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ του Μπρέγκεντς στις 21 Ιουλίου 2010 και ακολούθησε η ίδια παραγωγή στο Μεγάλο Θέατρο της Βαρσοβίας.[24][25] Η όπερα του Βάινμπεργκ έκανε πρεμιέρα στη Λυρική Όπερα του Σικάγο στις 24 Φεβρουαρίου 2015, με τη σοπράνο Αμάντα Μαγέσκι στο ρόλο της Μάρτα.[26] Το Die Passagierin[27] ανέβηκε από την Όπερα της Φραγκφούρτης το Μάρτιο του 2015, υπό τη διεύθυνση του Λέο Χουσεΐν.

Το μυθιστόρημα Pasażerka μεταφράστηκε σε 15 γλώσσες,[12] συμπεριλαμβανομένης της γερμανικής ως Die Passagierin από τον Πέτερ Μπαλ, που δημοσιεύτηκε το 1969 από την Verlag Neues Leben.[28]

Η Ζόφια Πόσμις σε ομιλία της στη Διάσκεψη του Μουσείου Άουσβιτς - Μπίρκεναου για την επέτειο της απελευθέρωσης του στρατοπέδου, 27 Ιανουαρίου 2014

Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια επιλογή έργων της Πόσμις, που δημοσιεύτηκαν στα πολωνικά, περιλαμβάνει:

  • Ξέρω τους δήμιους από το Μπέλσεν. . . (Znam katów z Belsen…, 1945)[29][30]
  • Επιβάτης από το βαγόνι 45 (Pasażerka z kabiny 45, 1959)[31][30]
  • Επιβάτης (Pasażerka, μυθιστόρημα, 1962)[32][30]
  • Μια στάση στο δάσος (Przystanek w lesie, 1965)[33]
  • Ο άρρωστος κράταιγος (Cierpkie głogi, 1966)[34]
  • Μικρό (Mały, 1970)[34]
  • Διακοπές στην Αδριατική (Wakacje nad Adriatykiem, 1970)[35]
  • Μικροκλίμα (Mikroklimat, 1975)[36]
  • Ένα δέντρο παρόμοιο με ένα άλλο δέντρο (Drzewo do drzewa podobne, 1977)[37]
  • Τιμή (Cena, 1978)[38]
  • Ο ίδιος Δόκτωρ Μ (Ten sam doktor M, 1981)[39]
  • Χήρες και εραστές (Wdowa i kochankowie, 1988)[40]
  • Στην ελευθερία, στο θάνατο, στη ζωή (Do wolności, do śmierci, do życia, 1996)[41]

Βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 The Fine Art Archive. 63853.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Auschwitz Prisoners Database. 183728. Ανακτήθηκε στις 12  Μαρτίου 2022.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20000402034. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  6. ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/63853. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 3  Μαρτίου 2021.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Μαρτίου 2021.
  9. ↑ Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2021.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Ιανουαρίου 2022.
  11. ↑ 11,0 11,1 Mazierska, Ewa (2007). «Passenger: A film by Andrzej Munk». SecondRunDVD.com. shooting extra episodes in Auschwitz. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2011. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Kaczyński, Andrzej (May 2010), «Zofia Posmysz», Culture.pl (Ινστιτούτο Άνταμ Μιτσκιέβιτς): The Author (Twórca), http://culture.pl/pl/tworca/zofia-posmysz .
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Kaczyński, Andrzej (25 May 2010), «The Passenger by Zofia Posmysz», Culture.pl (Ινστιτούτο Άνταμ Μιτσκιέβιτς): Artykuł, http://culture.pl/pl/artykul/pasazerka-zofii-posmysz .
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 «Polish Auschwitz survivor, novelist Zofia Posmysz dies at 98». The Independent. AP. 8 August 2022. https://www.independent.co.uk/news/ap-polish-auschwitz-warsaw-benedict-xvi-b2140868.html. Ανακτήθηκε στις 9 August 2022. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Gajdowski, Piotr (2017), «In a passenger carriage to Auschwitz», Newsweek.pl, book-length interview with Zofia Posmysz by Michał Wójcik: "Królestwo za mgłą" (Kingdom in Mistiness), Znak Publishing, http://www.newsweek.pl/plus/kultura/zofia-posmysz-michal-wojcik-krolestwo-za-mgla-recenzja-ksiazki,artykuly,404646,1,z.html  Also in: Kowalczyk, Janusz R., Michał Wójcik, Zofia Posmysz (2017), "Królestwo za mgłą", Culture.pl, http://culture.pl/pl/dzielo/zofia-posmysz-michal-wojcik-krolestwo-za-mgla .
  16. ↑ 16,0 16,1 «"Heart is breaking". Zofia Posmysz is dead». Poland Posts English. 8 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2022. 
  17. ↑ 17,0 17,1 «Literary Images of the Holocaust: The Passenger by Zofia Posmysz – MOCAK». en.mocak.pl (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020. 
  18. ↑ Press release (27 January 2017), «Literary depictions of the Holocaust. 'Passenger' by Zofia Posmysz», Mocak.pl (Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie), Maria Anna Potocka (2016), Aufseherin Franz documentary film interview with Zofia Posmysz, screening at the Museum of Modern Art in Kraków, https://www.mocak.pl/literackie-obrazy-zaglady-pasazerka-zofii-posmysz .
  19. ↑ Press release (2017), «Zofia Posmysz», News O.pl, Wystawa 'Literackie obrazy Zagłady' (Literary depictions of the Holocaust Exhibition), Kraków, http://news.o.pl/2017/01/28/zofia-posmysz-mocak-krakow/#/ 
  20. ↑ Kaszuba, Dominika (2 Αυγούστου 2011). «The short and beautiful crazy life» [Szalone, krótkie życie]. Film: Andrzej Munk (στα Πολωνικά). Onet.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2011. 
  21. ↑ Zofia Posmysz (2015), «Am Morgen sang der Rabbi ein Kaddisch, ein Gebet für die Toten», Der Spiegel, 5 March (5): 50–69, http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-131463459.html 
  22. ↑ «Odeszła Zofia Posmysz». Fakty Oświęcim. 8 August 2022. https://faktyoswiecim.pl/fakty/odeszla-zofia-posmysz/. Ανακτήθηκε στις 8 August 2022. 
  23. ↑ «Polish Auschwitz survivor, novelist Zofia Posmysz dies at 98». HuffPost. AP. 8 August 2022. https://www.huffpost.com/entry/polish-auschwitz-survivor-novelist-zofia-posmysz-dies_n_62f131b0e4b00f4cf23c71f2. Ανακτήθηκε στις 9 August 2022. 
  24. ↑ Grimes, William (9 July 2014). «Haunted by History, but Gifted in Sharing It». The New York Times. https://www.nytimes.com/2014/07/10/arts/music/zofia-posmyszs-personal-pain-is-behind-the-passenger.html?_r=0. 
  25. ↑ Reich, Howard (25 February 2015). «Survivor's Auschwitz memories reborn in 'The Passenger'». Chicago Tribune. http://www.chicagotribune.com/entertainment/music/reich/ct-passenger-zofia-posmysz-20150225-column.html#page=1. 
  26. ↑ Lyric Opera of Chicago. «The Passenger. Premiere». February 24 – March 15, 2015. Approximate running time: 2hrs, 50 min. Synopsis. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2015. 
  27. ↑ Posmysz, Zofia (2 Ιουνίου 2010). Die Passagierin (German) Posmysz, Zofia ( Author ) Jun-02-2010 Paperback. Books on Demand. 
  28. ↑ Ross, Alex (29 August 2011), «Memories of Music at Auschwitz», The New Yorker, https://www.newyorker.com/books/page-turner/memories-of-music-at-auschwitz 
  29. ↑ «Zmarła Zofia Posmysz – pisarka i scenarzystka, więźniarka obozów koncentracyjnych». Wyborcza (στα Πολωνικά). 8 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2022. 
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 «Zofia Posmysz, die Autorin von "Die Passagierin", in Oświęcim gestorben – neue musikzeitung». nmz (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2022. 
  31. ↑ Grimes, William (9 July 2014). «Haunted by History, but Gifted in Sharing It» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2014/07/10/arts/music/zofia-posmyszs-personal-pain-is-behind-the-passenger.html. Ανακτήθηκε στις 4 April 2020. 
  32. ↑ Posmysz, Zofia· Wydawnictwo Axis Mundi (2019). Pasażerka (στα Πολωνικά). [Warszawa]: Axis Mundi. ISBN 978-83-64980-95-4. 
  33. ↑ Posmysz, Zofia (1965). Przystanek w lesie (στα Πολωνικά). 
  34. ↑ 34,0 34,1 «Zofia Posmysz nie żyje». AICT Polska (στα Πολωνικά). 8 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2022. 
  35. ↑ Posmysz, Zofia (1923– ). (2017). Wakacje nad Adriatykiem. Znak Litera Nova. ISBN 978-83-240-3804-6. 
  36. ↑ Posmysz, Zofia (1975). Mikroklimat (στα Πολωνικά). 
  37. ↑ Posmysz, Zofia (1977). Drzewo do drzewa podobne (στα Πολωνικά). 
  38. ↑ Posmysz, Zofia (1978). Cena (στα Πολωνικά). 
  39. ↑ Posmysz, Zofia (1981). Ten sam doktor M (στα Γερμανικά). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo. ISBN 83-207-0370-0. 
  40. ↑ Posmysz, Zofia (1988). Wdowa i kochankowie (στα Πολωνικά). Warszawa: Czytelnik. ISBN 83-07-01078-0. 
  41. ↑ Posmysz, Zofia· Bryll, Ernest (2020). Do wolności, do śmierci, do życia (στα Πολωνικά). Warszawa: Wieczorek Literacki. ISBN 978-83-954017-1-8. 
  42. ↑ 42,0 42,1 42,2 42,3 42,4 Zarząd Główny (2018). «Zofia POSMYSZ, or Zofia Posmysz-Piasecka». Nagrody i odznaczenia (Awards and Medals). Ένωση Πολωνών Συγγραφέων (Stowarzyszenie Pisarzy Polskich). Warsaw Branch (Oddział Warszawa). 
  43. ↑ International Youth Meeting Center in Oświęcim/Auschwitz (2 Αυγούστου 2012). «Bundesverdienstkreuz» (στα Γερμανικά). 
  44. ↑ «DIALOG-PREIS 2015 für Zofia Posmysz und die Redaktion der Zeitschrift OSTEUROPA». Deutsch-Polnische Gesellschaft Bundesverband e.V. (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2022. 
  45. ↑ «Polish Auschwitz, Ravensbruck prisoner awarded Order of White Eagle». TVP World. 21 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2022. 
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ζόφια_Πόσμις&oldid=10356293"