Zara (καταδρομικό)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ζάρα (καταδρομικό))

Συντεταγμένες: 35°20′N 20°57′E / 35.333°N 20.950°E / 35.333; 20.950

Zara
Το βαρύ καταδρομικό Zara.
Πληροφορίες
ΝαυπηγείοOdero Terni Orlando
Έναρξη ναυπήγησης4 Ιουλίου 1929
Καθέλκυση27 Απριλίου 1930
Ένταξη σε υπηρεσία20 Οκτωβρίου 1931
Δίδυμα σκάφηFiume, Pola, Gorizia
Κατάληξηβυθίστηκε στη ναυμαχία του Ταινάρου, στις 29 Μαρτίου 1941, μαζί με τα αδελφά πλοία Fiume και Pola
Γενικά χαρακτηριστικά
Εκτόπισμακανονικό: 11.680 t (11.496 LT)
πλήρες: 14.300 t (14.074 LT)
Μήκος182,8 m
Πλάτος20,6 m
Βύθισμα7,2 m
Ταχύτητα32 kn
Αυτονομία5.360 ναυτικά μίλια, με ταχύτητα πλεύσης 16 kn
Πλήρωμα841 αξιωματικοί και ναύτες
Οπλισμός8 πυροβόλα των 203 mm
16 πυροβόλα των 100 mm
6 πυροβόλα των 40 mm
8 πολυβόλα των 13,2 mm
Θωράκιση70 mm (μέγιστη) στο κατάστρωμα
150 mm στην κύρια ζώνη θωράκισης
150 mm στους πύργους των κύριων πυροβόλων
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Zara ήταν το πρώτο πλοίο της ομώνυμης κλάσης βαρέων καταδρομικών που ναυπηγήθηκαν για το Ιταλικό Βασιλικό Ναυτικό (Regia Marina). Έλαβε το όνομά του από την πόλη Ζάρα, το σημερινό Ζάνταρ στην Κροατία. Η ναυπήγησή του ξεκίνησε στις εγκαταστάσεις της Odero-Terni-Orlando τον Ιούλιο του 1928, η καθέλκυσή του έλαβε χώρα τον Απρίλιο του 1930 και η ένταξή του στον στόλο τον Οκτώβριο του επόμενου έτους. Οπλισμένο με οκτώ πυροβόλα των 200 mm, θεωρητικά είχε εκτόπισμα εντός του ορίου των 10.000 t που επέβαλε η Ναυτική Συνθήκη της Ουάσιγκτον, όμως στην πραγματικότητα το ξεπερνούσε κατά πολύ.

Το Zara είχε σημαντική δράση τα πρώτα δύο χρόνια της εμπλοκής της Ιταλίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναλαμβάνοντας πολλές αποστολές αναχαίτισης βρετανικών νηοπομπών ως ναυαρχίδα της 1ης Μοίρας. Συμμετείχε στη ναυμαχία της Καλαβρίας (Ιούλιος 1940), ήταν παρόν στο μεγάλο ναύσταθμο του Τάραντα κατά την αεροπορική επιδρομή των Βρετανών (Νοέμβριος 1940) καθώς και στη ναυμαχία του Ταινάρου (Μάρτιος 1941) στην οποία ο ιταλικός στόλος υπέστη πανωλεθρία: το Zara και τα αδελφά Fiume και Pola βυθίστηκαν από τους Βρετανούς. Η συντριπτική πλειοψηφία των μελών του πληρώματος, συμπεριλαμβανομένου του διοικητή της ιταλικής Μοίρας ναυάρχου Κάρλο Καττανέο (Carlo Cattaneo), έχασαν την ζωή τους.

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Καταδρομικό κλάσης Zara
Διάγραμμα δύο όψεων καταδρομικού κλάσης Zara.

To Zara είχε ολικό μήκος 182,8 m, πλάτος 20,62 m και βύθισμα 7,2 m. Το εκτόπισμα με πλήρες φορτίο ανέρχονταν σε 14.300 LT (14.500 t), παρόλο που τυπικά βρίσκονταν εντός των ορίων που επέβαλε η Ναυτική Συνθήκη της Ουάσιγκτον. Το προωστικό σύστημα παρείχε ισχύ 95.000 shp και η μέγιστη ταχύτητα έφθανε τους 32 kn. Το πλήρωμα αποτελούνταν από 841 αξιωματικούς και ναύτες.[1]

Η κύρια θωρακισμένη ζώνη του ήταν πάχους 150 mm στο μέσο του πλοίου, ενώ η θωράκιση του καταστρώματος ήταν πάχους 70 mm στο κεντρικό μέρος του πλοίου και μόνο 20 mm στην πλώρη και την πρύμνη. Οι πύργοι των κύριων πυροβόλων και η γέφυρα του πλοίου είχαν πλευρές με θωράκιση πάχους 150 mm.[1]

Ο κύριος οπλισμός αποτελούνταν από οκτώ πυροβόλα των 203 mm, εγκατεστημένα σε ζεύγη σε τέσσερις πύργους, δύο στην πλώρη και δύο στην πρύμνη. Αντιαεροπορική προστασία παρείχαν δεκαέξι πυροβόλα των 100 mm, επίσης εγκατεστημένα σε ζεύγη, τέσσερα πυροβόλα των 40 mm καθώς και οκτώ πολυβόλα των 12,7 mm. Δυνατότητες αεροπορικής αναγνώρισης μπορούσαν να παρέχουν τα δύο υδροπλάνα IMAM Ro.43.[1][2]

Η σύνθεση του δευτερεύοντος οπλισμού αναθεωρήθηκε αρκετές φορές κατά την διάρκεια της επιχειρησιακής πορείας του πλοίου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 δύο από τα αντιαεροπορικά πυροβόλα των 100 mm καθώς και το σύνολο των πυροβόλων των 40 mm και των πολυβόλων αντικαταστάθηκαν από οκτώ πυροβόλα των 37 mm και οκτώ των 13,2 mm. Δύο ακόμα πυροβόλα των 120 mm προστέθηκαν το 1940.[1]

Επιχειρησιακή ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ναυπήγηση ξεκίνησε στις 4 Ιουλίου 1928 στις εγκαταστάσεις της Odero-Terni-Orlando στη Λα Σπέτσια. Η καθέλκυση έλαβε χώρα στις 27 Απριλίου 1930 με τις εργασίες να ολοκληρώνονται στις 20 Οκτωβρίου 1931.[3] Κατά την διάρκεια των θαλάσσιων δοκιμών το Zara έφτασε την ταχύτητα των 35,23 kn, όμως αυτό οφείλονταν στο γεγονός πως το σύστημα πρόωσης χρησιμοποιήθηκε στα όρια των δυνατοτήτων του. Η επίδοση αυτή δεν είναι αντιπροσωπευτική· σε κανονικές συνθήκες η ταχύτητα πλεύσης έφθανε περίπου τους 29 kn.[4][nb 1] Το καταδρομικό έλαβε την πολεμική του σημαία στην πόλη της οποίας το όνομα έφερε, το Ζάνταρ της σημερινής Κροατίας.[6]

Τον Αύγουστο του 1932 το Zara έλαβε μέρος στις ασκήσεις του στόλου στον κόλπο της Νάπολης. Ο βασιλιάς της Ιταλίας Βίκτωρας Εμμανουήλ το επισκέφθηκε στις 13 του μηνός. Τον Σεπτέμβριο έγινε η ναυαρχίδα της 1ης Μοίρας. Επίσης έλαβε μέρος στη ναυτική επιθεώρηση που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του Μπενίτο Μουσολίνι στις 6 και 7 Ιουλίου 1933 ξανά στον κόλπο της Νάπολης καθώς και στην επιθεώρηση της 27ης Νοεμβρίου 1936 κατά την οποία το επισκέφτηκαν ο βασιλιάς, ο υιός του Ουμβέρτος, ο Μουσολίνι και ο αντιβασιλέας της Ουγγαρίας Μίκλος Χόρτυ (Miklós Horthy).

Μία ακόμα ναυτική επιθεώρηση έλαβε χώρα προς τιμήν του Γερμανού στρατάρχη Βέρνερ φον Μπλόμπεργκ (Werner von Blomberg), τότε υπουργού άμυνας του Γ΄ Ράιχ. Στις 16 Σεπτεμβρίου ο διοικητής της Μοίρας μετέφερε την σημαία του στο θωρηκτό Conte di Cavour. Η τελευταία ναυτική επιθεώρηση στην οποία συμμετείχε το Zara πριν από το ξέσπασμα του πολέμου πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαΐου 1938 προς τιμήν του Αδόλφου Χίτλερ.[6]

Στις 7 Μαρτίου 1939 το Zara και τα υπόλοιπα καταδρομικά της κλάσης του έπλευσαν από τον Τάραντα για να αναχαιτίσουν στολίσκο πλοίων των Ισπανών Δημοκρατικών ο οποίος επιχειρούσε να διαφύγει στη Μαύρη Θάλασσα. Τα ιταλικά πλοία είχαν διαταγή να μην ανοίξουν πυρ, αλλά να παρεμποδίσουν την πορεία των ισπανικών πλοίων και να τα αναγκάσουν να ελλιμενιστούν στην Αουγκούστα της Σικελίας. Ο διοικητής της ισπανικής δύναμης αρνήθηκε να συμμορφωθεί και έπλευσε στη Μπιζέρτα της γαλλικής Τυνησίας. Έναν μήνα αργότερα, από τις 7 ως τις 9 Απριλίου, το Zara υποστήριξε τις ιταλικές δυνάμεις που εισέβαλαν στην Αλβανία, χωρίς να σημειωθεί κάποιο αξιοσημείωτο περιστατικό. Στις 10 Ιουνίου 1939 βρίσκονταν στο λιμάνι της Γένοας για τον εορτασμό της Ημέρας του Ναυτικού· το υπόλοιπο του έτους αυτού πέρασε χωρίς άλλα σημαντικά γεγονότα.[6]

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 10 Ιουνίου 1940, όταν μπήκε η Ιταλία στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Zara ήταν ναυαρχίδα του υποναυάρχου Ματεούτσι (Matteucci) διοικητή της 1ης Μεραρχίας της 1ης Μοίρας. Στον ίδιο σχηματισμό ήταν ανήκαν επίσης τα αδελφά πλοία Gorizia και Fiume καθώς και τέσσερα αντιτορπιλικά κλάσης Oriani.[7] Βάση του σχηματισμού ήταν ο Τάραντας, από τον οποίο τα πλοία απέπλευσαν ήδη στις 11–12 Ιουνίου για να πραγματοποιήσουν περιπολία στα ανοικτά της Κρήτης. Δέχτηκαν επίθεση από υποβρύχιο το οποίο δεν ταυτοποιήθηκε, με τα αντιτορπιλικά συνοδείας να επιχειρούν να το πλήξουν ανεπιτυχώς. Την 21η Ιουνίου το Zara, καθώς και τα υπόλοιπα σκάφη της ναυτικής δύναμης στην οποία ανήκε, στάλθηκε στην Αουγκούστα της Σικελίας προκειμένου να μπορούν ευκολότερα να αναχαιτίζουν τις συμμαχικές νηοπομπές. Την επομένη, η 2η Μεραρχία πραγματοποίησε από κοινού με την 2η και την 3η περιπολία χωρίς όμως να καταφέρουν να εντοπίσουν κάποιο συμμαχικό πλοίο.

Το Zara έλαβε μέρος στη ναυμαχία της Καλαβρίας στις 9 Ιουλίου. Στις 30 Ιουλίου η 1η Μεραρχία συνόδευσε νηοπομπή με κατεύθυνση προς Βεγγάζη και Τρίπολη στην ιταλοκρατούμενη Λιβύη. Τα πλοία συνοδείας επέστρεψαν στην βάση τους την 1η Αυγούστου. Την 31η η 1η Μεραρχία επιχείρησε να πλήξει βρετανικές νηοπομπές, ευρισκόμενες στην περιοχή στα πλαίσια της επιχείρησης Hats, χωρίς όμως να καταφέρουν να εντοπίσουν κάποιο εμπορικό πλοίο.[6]

Το Zara επέστρεψε στον Τάραντα, όπου και βρίσκονταν τη νύχτα 11–12 Νοεμβρίου όταν βρετανικά αεροσκάφη έπληξαν το ναύσταθμο, χωρίς να υποστεί πλήγμα. Η ιταλική ανώτατη διοίκηση αποφάσισε να διασκορπίσει τον στόλο προκειμένου να μην δεχθεί ξανά συγκεντρωμένος χτυπήματα από παρόμοιες επιθέσεις. Το Zara στάλθηκε στη Λα Σπέτσια για συντήρηση στις 12 Νοεμβρίου. Οι εργασίες διήρκεσαν μέχρι τις 9 Δεκεμβρίου και το καταδρομικό έπλευσε στη Νάπολη την επομένη. Αεροπορικός βομβαρδισμός τέσσερις ημέρες αργότερα οδήγησε σε νέα αλλαγή θέσης των καταδρομικών, τα οποία στάλθηκαν αρχικά στη Λα Μανταλένα της Σαρδηνίας και ξανά πίσω στη Νάπολη. Παρέμειναν εκεί για τρεις ημέρες και στις 22 Δεκεμβρίου επέστρεψαν στον Τάραντα.[6] Εκείνο το μήνα ανέλαβε διοικητής του σχηματισμού ο ναύαρχος Κάρλο Καττανέο (Carlo Cattaneo) με ναυαρχίδα το Zara.[8] Στις 29 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκαν ασκήσεις μαζί με το Gorizia, οι οποίες και συνεχίστηκαν τον επόμενο μήνα με τη συμμετοχή και του Pola. Επίσης στα μέσα Μαρτίου έλαβαν χώρα ασκήσεις με τη συμμετοχή των Zara, Pola και Fiume στον κόλπο του Τάραντα.

Ναυμαχία του Ταινάρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Ναυμαχία του Ταινάρου
Χάρτης με τις κινήσεις του ιταλικού και του βρετανικού στόλου κατά την διάρκεια της ναυμαχίας

Στα τέλη Μαρτίου ο ιταλικός στόλος επιχείρησε για πολλοστή φορά να αναχαιτίσει βρετανική νηοπομπή νοτίως της Κρήτης. Η επιχείρηση αυτή οδήγησε στη ναυμαχία του Ταινάρου στο διάστημα 27–29 Μαρτίου. Το μεγαλύτερο μέρος της μέρας το Zara και τα υπόλοιπα πλοία του σχηματισμού του δεν ενεπλάκησαν άμεσα διότι βρίσκονταν στην απομακρυσμένη από τα βρετανικά πλοία πλευρά της ιταλικής παράταξης. Αεροσκάφη του αεροπλανοφόρου Formidable τορπίλισαν το θωρηκτό Vittorio Veneto αναγκάζοντάς το να αποσυρθεί.[9] Η 1η Μεραρχία, συμπεριλαμβανομένου του Zara, παρέμεινε ως δύναμη προκαλύψεως του υπόλοιπου στόλου.[9]

Νέα αεροπορική επίθεση δεν εντόπισε το Vittorio Veneto, κατάφερε όμως να πλήξει το Pola. Εξαιτίας της σύγχυσης που προκλήθηκε λόγω της επίθεσης το Pola παρολίγον να συγκρουστεί με το Fiume και είχε αναγκαστικά ακινητοποιηθεί αντί να εκτελεί ελιγμούς.[10][11]

Ο ναύαρχος Άντζελο Ιακίνο (Angelo Iachino) πληροφορήθηκε για το πλήγμα που υπέστη το Pola μόλις στις 20:10 και απέσπασε τα Zara και Fiume καθώς και τέσσερα αντιτορπιλικά για να το προστατέψουν. Περίπου εκείνη την ώρα το βρετανικό καταδρομικό Orion εντόπισε με το ραντάρ του το Pola και ανέφερε την θέση του.[12] Ο βρετανικός στόλος, ισχυρότερα μέσα του οποίου ήταν τα θωρηκτά Valiant, Warspite και Barham, απείχε μόλις 50 ναυτικά μίλια.[13]

Υπό την κάλυψη του σκοταδιού και καθοδηγούμενα από το ραντάρ τα βρετανικά πλοία προσέγγισαν το Pola. Στις 22:10 η απόσταση που χώριζε το Pola από το Valiant ήταν πλέον περίπου έξι ναυτικά μίλια. Οι οπτήρες του ιταλικού καταδρομικού είδαν τις σιλουέτες των εχθρικών πλοίων αλλά εσφαλμένα θεώρησαν ότι ήταν δικά τους σκάφη και έριξαν κόκκινη φωτοβολίδα για να τα καθοδηγήσουν. Σχεδόν 20 λεπτά αργότερα, οι Βρετανοί φώτισαν το Zara και λίγο αργότερα το Fiume με τους προβολείς τους και τα θωρηκτά τα τίναξαν στον αέρα, όπως και δύο ιταλικά αντιτορπιλικά, από πολύ μικρή απόσταση.[14] Το αντιτορπιλικό Stuart χτύπησε το Zara με μία τουλάχιστον τορπίλη. Το αντιτορπιλικό Havock επίσης εξαπέλυσε τορπίλες, όμως δεν έχει διευκρινιστεί αν κατάφερε να πλήξει και αυτό το λαβωμένο καταδρομικό.[15]

Έπειτα τα βρετανικά θωρηκτά αποτραβήχτηκαν για να αποφύγουν ενδεχόμενη επίθεση από τα εναπομείναντα ιταλικά αντιτορπιλικά. Το φλεγόμενο Zara, δεν είχε βυθιστεί ακόμη και σύρθηκε προς το ακινητοποιημένο Pola. Ο κυβερνήτης του αποφάσισε στις 02:00 πως δεν υπήρχαν ελπίδες διάσωσης του πλοίου και διέταξε την αυτοβύθισή του.[16] Περίπου εκείνη την ώρα το αντιτορπιλικό Jervis έφθασε στο σημείο και τορπίλισε ξανά το Zara.[17] Προκλήθηκε σφοδρή έκρηξη. Μέσα σε δέκα μόνο λεπτά το καταδρομικό είχε βυθιστεί.[16] Χάθηκαν περίπου 783 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου του Καττανέο.[8][18] Το Zara διεγράφη επισήμως από τη δύναμη του στόλου στις 18 Οκτωβρίου 1946.[16]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Οι δοκιμές του κατασκευαστή γίνονταν στο έπακρο διότι η ιταλική κυβέρνηση έδινε περισσότερα χρήματα για κάθε επιπλέον κόμβο πέραν της συμφωνημένης μέγιστης ταχύτητας.[5] Το χρηματικό κίνητρο έπαψε να δίνεται έπειτα από τις δοκιμές του Gorizia.[4]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Gardiner & Chesneau 1980, σελ. 292.
  2. ↑ Brescia 2012, σελ. 76.
  3. ↑ Whitley 1999, σελ. 149.
  4. ↑ 4,0 4,1 Whitley 1999, σελ. 150.
  5. ↑ Whitley 1999, σελίδες 129–130.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Hogg & Wiper 2004, σελ. 18.
  7. ↑ Brescia 2012, σελ. 42.
  8. ↑ 8,0 8,1 Brescia 2012, σελ. 227.
  9. ↑ 9,0 9,1 Bennett 2003, σελίδες 121-124.
  10. ↑ O'Hara 2009, σελ. 91.
  11. ↑ Stephen 1988, σελ. 61.
  12. ↑ O'Hara 2009, σελ. 92.
  13. ↑ Smith 2008, σελ. 138.
  14. ↑ O'Hara 2009, σελίδες 93-94.
  15. ↑ Bennett 2003, σελ. 129.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Hogg & Wiper 2004, σελ. 19.
  17. ↑ Bennett 2003, σελ. 131.
  18. ↑ O'Hara 2009, σελ. 97.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Bennett, Geoffrey (2003). Naval Battles of World War II. Barnsley: Pen & Sword. ISBN 0-85052-989-1. 
  • Brescia, Maurizio (2012). Mussolini's Navy: A Reference Guide to the Regia Marina 1930–1945. Barnsley: Seaforth. ISBN 978-1-84832-115-1. 
  • Hogg, Gordon E.· Wiper, Steve (2004). Warship Pictorial 23: Italian Heavy Cruisers of World War II. Flowers, T. A. (illustrator). Tucson: Classic Warships Publishing. ISBN 0-9710687-9-8. 
  • Gardiner, Robert· Chesneau, Roger (1980). Conway's All the World's Fighting Ships, 1922–1946. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-913-8. 
  • O'Hara, Vincent P. (2009). Struggle for the Middle Sea: The Great Navies at War in the Mediterranean Theater, 1940–1945. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-648-3. 
  • Smith, Peter Charles (2008). The Great Ships: British Battleships in World War II. Mechanicsburg: Stackpole Books. ISBN 978-0-8117-3514-8. 
  • Stephen, Martin (1988). Grove, Eric, επιμ. Sea Battles in Close-up: World War 2, Volume 1Απαιτείται δωρεάν εγγραφή. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-556-6. 
  • Whitley, M. J. (1999). Cruisers of World War Two: An International Encyclopedia. London: Brockhampton Press. ISBN 1-86019-874-0. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Zara (ship, 1931) στο Wikimedia Commons


π • σ • ε Καταδρομικά κλάσης Zara
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Zara_(καταδρομικό)&oldid=10052060"