Εσθήρ Χανταλί

Εσθήρ Χανταλί
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	16ος αιώνας; Κωνσταντινούπολη
Θάνατος	1590; Κωνσταντινούπολη
Χώρα πολιτογράφησης	Οθωμανική Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	γραμματέας
	δεδομένα

Η Εσθήρ Χανταλί (Esther Handali, ; - 18 ή 19 Δεκεμβρίου 1588) ήταν Εβραία Οθωμανή επιχειρηματίας^[1]. Ήταν η αγαπημένη και Κυρά (επιχειρηματικός πράκτορας) της Νουρμπανού Σουλτάνας, της Σαφιγιέ Σουλτάνας και πιθανώς και της Χιουρέμ Σουλτάνας.

Βιογραφία

Νεανικά χρόνια

Η Εσθήρ Χανταλί φέρεται να ήταν Σεφαραδίτισσα Εβραία από τη Χερέθ ντε λα Φροντέρα στην Ισπανία.

Ήταν παντρεμένη με τον Εβραίο έμπορο Ελιγιά Χανταλί, ο οποίος εμπορευόταν πολυτέλειες, όπως κοσμήματα, ακριβά ρούχα και καλλυντικά, στις γυναίκες του Αυτοκρατορικού Χαρέμιου. Λόγω της απομόνωσης από το αντίθετο φύλο και από τον εξωτερικό κόσμο, που επιβαλλόταν στις γυναίκες του χαρεμιού, οι άνδρες έμποροι δεν επιτρεπόταν να μπουν στο χαρέμι και αναπτύχθηκε ένα έθιμο με τις συζύγους των εμπόρων να εισέρχονται στο χαρέμι για να ενεργούν ως ενδιάμεσοι πράκτορες, εκθέτοντας τα αγαθά στις υποψήφιες πελάτισσες του χαρεμιού^[2]. Αυτές οι γυναίκες ενδιάμεσοι πράκτορες ήταν συχνά Εβραίες, οι οποίες, ως μη μουσουλμάνες, δεν υπόκεινταν στον ίδιο διαχωρισμό φύλου με τις μουσουλμάνες γυναίκες και έτσι μπορούσαν να λειτουργήσουν ως μεσάζοντες για τις γυναίκες του χαρεμιού σε πολλές άλλες περιοχές. Η Εσθήρ Χανταλί ενήργησε ως μεσάζουσα του συζύγου της στην επιχείρησή του με το χαρέμι, και όταν έμεινε χήρα, ανέλαβε την επιχείρησή του.

Λόγω του γεγονότος ότι αρκετές Κυρές εργάζονταν παράλληλα στο Αυτοκρατορικό Χαρέμι και του ότι σπάνια τεκμηριώνονται με το όνομά τους (οι διαφορετικές Κυρές αναφέρονται συνήθως μόνο ως Κυρά ή Κυρά Εβραία), είναι δύσκολο να αναγνωριστούν μεμονωμένα Κυρές και να διαχωριστούν η μία από την άλλη. Η Εσθήρ Χανταλί, ειδικότερα, συχνά συγχέεται με την Εσπεράνζα Μάλχι.

Το πότε μπήκε για πρώτη φορά στο χαρέμι είναι άγνωστο, αλλά μπορεί να ήταν η ίδια άγνωστη Κυρά, η οποία σημειώνεται ότι εκτελούσε καθήκοντα γραμματείας για τη Χιουρέμ Σουλτάνα και αναφέρεται σε σχέση με τη Μιχριμάχ Σουλτάνα (αν και η Στρογγίλα θα μπορούσε επίσης να ήταν αυτή η Κυρά). Ήταν έτσι ενεργή στο τέλος ή όχι πολύ μετά την σταδιοδρομία της Στρογγίλας, ενώ η Εσπεράνζα Μάλχι θα είχε φτάσει κάπως αργότερα, αν και οι σταδιοδρομίες τους αλληλεπικαλύπτονται.

Κυρά της Νουρμπανού Σουλτάνας

Αυτό που επιβεβαιώνεται ξεκάθαρα είναι ότι η Εσθήρ Χανταλί ήταν η Κυρά της Σουλτάνας Νουρμπανού τουλάχιστον από το 1566 και μετά, όταν η Νουρμπανού έγινε η ευνοούμενη σύζυγος του σουλτάνου^[1]. Όπως ήταν σύνηθες για μια Κυρά, έγινε η έμπιστη φίλη της πελάτισσάς της και τα καθήκοντά της σύντομα επεκτάθηκαν από τη διαμεσολάβηση για εμπορικά αγαθά σε μεσάζουσα για άλλες χρηματικές συναλλαγές και από εκεί σε περαιτέρω καθήκοντα μεταξύ της πελάτισσάς της και του έξω κόσμου.

Όταν η Νουρμπανού έγινε βαλιντέ σουλτάνα, μητέρα και σύμβουλος του σουλτάνου (1574-1583), η ίδια η επιρροή της Χανταλί έφτασε στο αποκορύφωμά της και της ανατέθηκε η πολιτική και διπλωματική αλληλογραφία μεταξύ της Νουρμπανού και των ξένων δυνάμεων. Ενήργησε ως μεσάζουσα μεταξύ της Νουρμπανού και της Αικατερίνης των Μεδίκων.

Η Νουρμπανού Σουλτάνα ήταν ιδιαίτερα συμπαθής προς μια φιλοβενετική πολιτική και η Εσθήρ Χανταλί ενήργησε ως μεσάζουσα στην επαφή μεταξύ της Δημοκρατίας της Βενετίας και της Νουρμπανού Σουλτάνας, η οποία διεξήχθη μεταξύ του Βενετού πρέσβη και της Νουρμπανού με την Χανταλί ως αγγελιοφόρο από το 1578 και μετά. Συνέχισε ως μεσάζουσα μεταξύ της Βενετίας και του Αυτοκρατορικού Χαρεμιού από το 1578 έως το 1588 μετά το θάνατο της Νουρμπανού το 1583, και η σύνδεσή της με τη Βενετία φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε επίσης από την διάδοχο της Νουρμπανού, Σαφιγιέ Σουλτάνα. Ως ανταμοιβή για την υπηρεσία της, η Δημοκρατία της Βενετίας χορήγησε στην Εσθήρ Χανταλί μια επιστολή έγκρισης για την έναρξη λαχειοφόρου αγοράς στη Βενετική Δημοκρατία το 1587, η οποία δεν είχε χορηγηθεί ποτέ στο παρελθόν σε αλλοδαπό άτομο.

Λόγω της θέσης της, η Εσθήρ Χανταλί απέκτησε μια τεράστια περιουσία. Έγινε γνωστή ως ευεργέτιδα της εβραϊκής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη^[3], ειδικά για τις χήρες και τα ορφανά, και έγινε ιδιαίτερα γνωστή για την ανθρωπιστική της βοήθεια στα θύματα και τους άστεγους μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1569.

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 Rozen, Minna (15 Οκτωβρίου 2010). A History of the Jewish Community in Istanbul: The Formative Years, 1453-1566 (στα Αγγλικά). BRILL. ISBN 978-90-04-18589-0.
↑ Baer, Marc David (Σεπτεμβρίου 2011). Honored by the Glory of Islam: Conversion and Conquest in Ottoman Europe (στα Αγγλικά). Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-979783-7.
↑ Callahan, Sharon Henderson (20 Μαΐου 2013). Religious Leadership: A Reference Handbook (στα Αγγλικά). SAGE Publications. ISBN 978-1-4522-7612-0.

Πηγές

Ιστορία των Τούρκων Εβραίων και των Σεφαραδιτών: Αναμνήσεις μιας περασμένης χρυσής εποχής
Lamdan, Ruth (2007). «Οι Εβραιές ως Προμηθευτές στις Γενιές Μετά την Απέλαση από την Ισπανία». Nashim: a Journal of Jewish Women's Studies and Gender Issues 13: 49-67.
Emily Taitz, Sondra Henry & Cheryl Tallan, The JPS Guide to Jewish Women: 600 BCEto 1900 CE, 2003
http://www.jewishvirtualibrary.org/esther-handali
Minna Rozen: A History of the Jewish Community in Istanbul, The Formative Years, 1453 – 1566 (2002).

[:0-1] 1,0 ^1,1 Rozen, Minna (15 Οκτωβρίου 2010). A History of the Jewish Community in Istanbul: The Formative Years, 1453-1566 (στα Αγγλικά). BRILL. ISBN 978-90-04-18589-0.

[2] Baer, Marc David (Σεπτεμβρίου 2011). Honored by the Glory of Islam: Conversion and Conquest in Ottoman Europe (στα Αγγλικά). Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-979783-7.

[3] Callahan, Sharon Henderson (20 Μαΐου 2013). Religious Leadership: A Reference Handbook (στα Αγγλικά). SAGE Publications. ISBN 978-1-4522-7612-0.

[1]

[2]

[3]