Ερντ

Ερντ
; Σημαία	; Έμβλημα
	Ερντ 47°23′0″N 18°55′0″E
Χώρα	Ουγγαρία
Διοικητική υπαγωγή	Érd District
Διοίκηση
• Δήμαρχος	László Csőzik (από 2019)
Έκταση	60,54 km²
Πληθυσμός	70.800 (1 Ιανουαρίου 2023)
Ταχ. κωδ.	2030
Τηλ. κωδ.	23
Ζώνη ώρας	ώρα Κεντρικής Ευρώπης; UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Το Ερντ (ουγγρ. Érd, γερμ. Hanselbeck, κροατ. Andzabeg) είναι πόλη στη μητροπολιτική περιφέρεια της Βουδαπέστης, στην Ουγγαρία. Στην απογραφή του 2020 είχε πληθυσμό 69.431 κατοίκους.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ερντ είναι κτισμένο στη δεξιά όχθη του Δούναβη, σε υψόμετρο 98 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και σε οδική απόσταση είκοσι περίπου χιλιόμετρα από το κέντρο της Βουδαπέστης, η οποία βρίσκεται στα βόρειοανατολικά του Ερντ. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες του Ερντ είναι 47°23΄ Βόρειο πλάτος και 18°55΄ Ανατολικό μήκος. Η έκταση του δήμου είναι 60,54 τετραγωνικά χιλιόμετρα, οπότε η πυκνότητα πληθυσμού έχει ξεπεράσει τους χίλιους κατοίκους ανά τετρ. χιλιόμετρο. Διοικητικώς, το Ερντ υπάγεται στην Κομητεία της Πέστης και σε ομώνυμο Διαμέρισμα αυτής της κομητείας, του οποίου αποτελεί την έδρα. Το Διαμέρισμα του Ερντ έχει έκταση 184,29 τετρ. χιλιόμετρα και 116.510 μόνιμους κατοίκους στην απογραφή του 2011.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή του Ερντ κατοικείται από την αρχαιότητα. Αρχαιολογικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι ζούσαν σε αυτή άνθρωποι πριν από 50 χιλιάδες χρόνια.

Η πόλη αναφέρεται σε ιστορικά αρχεία για πρώτη φορά το έτος 1243. Η ονομασία της προέρχεται είτε από τη λέξη erdő = δάσος είτε από τη λέξη ér = ρυάκι.

Το Ερντ καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 1543, μετά την άλωση του κάστρου του Σέκεσφεχερβαρ.^[3] Οι Τούρκοι, που αποκαλούσαν την πόλη Χαμζά-μπέη, ανήγειραν στο Ερντ περιτειχισμένο κάστρο σε ύψωμα, καθώς και ένα τζαμί. Το 1684 ο στρατός του Καρόλου Ε΄ της Λωρραίνης νίκησε σε μάχη τους Οθωμανούς κοντά στην πόλη.

Το 1776 το Ερντ πήρε επισήμως τον τίτλο της «οχυρής πόλεως», είναι όμως πιθανό ότι ήταν ήδη oppidum προ της Τουρκοκρατίας. Στις αρχές του 20ού αιώνα το Ερντ παραχωρήθηκε στον Οίκο των Κάρολυ. Η πόλη αναπτύχθηκε, με εκρηκτική πληθυσμιακή αύξηση κατά τον Μεσοπόλεμο (από 4 χιλιάδες σε 14 χιλιάδες κατοίκους), αλλά παρέμεινε κυρίως αγροτική μέχρι το 1972, οπότε ξεκίνησαν αρκετές μεταποιητικές επιχειρήσεις και δημιουργήθηκαν υποδομές, ενώ και η τουριστική αξία του Ερντ αυξήθηκε.

Το Ερντ ήταν η ταχύτερα αυξανόμενη πληθυσμιακώς πόλη σε όλη την Ουγγαρία από το 1991 έως το 2001 (αύξηση πληθυσμού 30,6%). Από το 2011 έως το 2022 ξεπέρασε σε πληθυσμό τις πόλεις Σόλνοκ, Τάταμπάνια και Κάποσβαρ, γενόμενη έτσι η ενδέκατη σε πληθυσμό πόλη ολόκληρης της Ουγγαρίας με εκτίμηση 71.641 κατοίκους το 2022.

Μεταφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ερντ διαθέτει 5 γραμμές αστικών λεωφορείων, ενώ ημι-υπεραστικά λεωφορεία συνδέουν την πόλη με τη Βουδαπέστη και άλλες κοντινές πόλεις. Στην πόλη υπάρχουν επίσης πέντε σιδηροδρομικοί σταθμοί (Érd, Érd alsó, Érd felső, Tétényliget και Érdliget), που τη συνδέουν με τις μεγάλες πόλεις της Ουγγαρίας.

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ουγγρικό Γεωγραφικό Μουσείο, που ιδρύθηκε από τον γεωγράφο Ντένες Μπάλαζ.
Ο Ναός του Αγίου Μιχαήλ.
Ο οθωμανικός Μιναρές του Ερντ (17ος αι.), ένας από τους μόλις τρεις που υπάρχουν ακόμα σε ολόκληρη την Ουγγαρία.
Υπολείμματα αρχαίας ρωμαϊκής οδού.
Η Κοιλάδα Φουντόκλια με σπάνια είδη φυτών.