Επιφαινομεναλισμός
![]() |
Αυτό το λήμμα είναι ορφανό καθώς λίγα ή και καθόλου λήμματα συνδέουν σε αυτό. Παρακαλούμε βοηθήστε βάζοντας συνδέσμους προς αυτό σε λήμματα για σχετικά θέματα. (Φεβρουαρίου 2010) |
![]() |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο Επιφαινομεναλισμός (εκ του επιφαινόμενου) είναι φιλοσοφική θεωρία κατά την οποία η συνείδηση δεν είναι τίποτε άλλο παρά επιφαινόμενο, δηλαδή πρόσθετο επακόλουθο ή συν-εκδηλωμένο φαινόμενο των νευρικών και φυσιολογικών γενικότερα λειτουργιών, εξ ου και η ονομασία της θεωρίας αυτής. Η συνείδηση δηλαδή δεν έχει ιδία υπόσταση αλλά και ούτε η ψυχή οντότητα που να μπορεί ουσιωδώς να συμβάλλει στη παραγωγή των ψυχικών φαινομένων. Τα δε λεγόμενα ψυχικά φαινόμενα, κατά τη θεωρία αυτή, δεν είναι παρά συνέπειες των φυσιολογικών λειτουργιών κυρίως του εγκέφαλου. Ουσιαστικά, είναι μια φιλοσοφική θέση στο γενικό πρόβλημα της σχέσης ύλης και πνεύματος. Η συμπεριφορά του σώματος εξηγείται ως μυς που συστέλλονται αφού λάβουν σήματα από τα νεύρα και τα νευρικά αυτά σήματα παράγονται από άλλα νευρικά κύτταρα ή από τις φυσικο-χημικές διαδικασίες των αισθητήριων οργάνων. Για παράδειγμα, ο Χάξλεϊ (1874), που υποστήριζε αυτή την άποψη θεωρούσε ότι τα ψυχικά συμβάντα είναι κάτι ανάλογο με την ατμομηχανή που περιστασιακά σφυρά εκπέμποντας ατμό, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν συνεισφέρει στο έργο που παράγει.
Κύριοι θιασώτες της θεωρίας αυτής θεωρούνται οι ψυχολόγοι Ριμπώ, Φίσερ, Ρισέ καθώς και πολλοί φιλόσοφοι "υλίζοντες" ή οπαδοί του ψυχοφυσικού παραλληλισμού, αν και οι αρχαίες θεωρίες περί ψυχής, ιδιαίτερα ανάμεσα στους οπαδούς του αριστοτελιανισμού[1], φαίνεται να προσομοιάζουν μερικές σύγχρονες συζητήσεις, που ξεκινούν στον 19ο αιώνα, για την αποτελεσματικότητα των νοητικών γεγονότων[2]. Τότε, δυο αιώνες πριν, η δυαδική προσέγγιση στο ερώτημα σώμα-ψυχή θεωρούνταν ορθή και συνεπώς οι σχετικές φιλοσοφικές προσεγγίσεις αντανακλούν αυτήν την αντίληψη. Οι νεότερες προσεγγίσεις είναι κυρίως μέσα στα πλαίσια του υλιστικού μονισμού και αντανακλούν αυτή τη βασική αντίληψη. Και μαζί με τα νεότερα και συνεχή επιτεύγματα της νευρο-φυσιολογίας και των σχετικών κλάδων της ιατρικής, θα θεωρούσε κάποιος ότι το θέμα έχει σχεδόν κλείσει. Όμως, παρόλα αυτά, η συζήτηση συνεχίζεται με κάποια ένταση.
- ↑ ΣΦΥΡΗ, ΜΑΡΙΑ (2 Σεπτεμβρίου 2021). «Ποια ήταν τα 5 Μεγάλα Σχολεία της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας;». eduadvisor.gr | Το Εκπαιδευτικό Portal!. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2024.
- ↑ Caston, Victor (1997). «Epiphenomenalisms, Ancient and Modern». The Philosophical Review 106 (3): 309–363. doi: . ISSN 0031-8108. https://www.jstor.org/stable/2998397?origin=crossref.