Επαρχία Καινουργίου
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η Επαρχία Καινουργίου βρισκόταν στο νοτιοδυτικό τμήμα του Νομού Ηρακλείου και συνόρευε στα ανατολικά με την Επαρχία Μονοφατσίου, στα δυτικά με την Επαρχία Πυργιωτίσσης, στα βόρεια με την Επαρχία Μαλεβιζίου και με την Επαρχία Μυλοποτάμου (η τελευταία στον Νομό Ρεθύμνης) και από τα νότια με το Λιβυκό Πέλαγος. Στην εν λόγω Επαρχία βρισκόταν η γονιμότερη περιοχή της πεδιάδας της Μεσαράς. Παράγονται κυρίως λάδι, σταφίδα, σιτηρά και άλλα.
Δήμος και Κοινότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Επαρχία Καινουργίου απετελούσε από τον Δήμο Μοιρών και 30 κοινότητες, οι οποίες σήμερα βρίσκονται στους δήμους Γόρτυνας και Φαιστού.
| Κοινότητα | πληθυσμός (1981) | έκταση (χλμ²) | σημερινός δήμος |
|---|---|---|---|
| Αγίου Κυρίλλου | 153 | 7,993 | Γορτύνης |
| Αγίων Δέκα | 865 | 16,119 | Γορτύνης |
| Αληθινής | 174 | 5,273 | Φαιστού |
| Αμπελούζου | 353 | 3,9 | Γορτύνης |
| Αντισκαρίου | 546 | 25,397 | Φαιστού |
| Άνω Μουλίων | 577 | 6,595 | Γορτύνης |
| Απεσωκαρίου | 156 | 3,315 | Γορτύνης |
| Βασιλικής | 358 | 19,842 | Γορτύνης |
| Βασιλικών Ανωγείων | 407 | 11,761 | Γορτύνης |
| Βοριζίων | 667 | 30,051 | Φαιστού |
| Γαλιάς | 1.048 | 13,402 | Φαιστού |
| Γέργερης | 2.205 | 44,51 | Γορτύνης |
| Γκαγκάλων | 747 | 12,519 | Γορτύνης |
| Ζαρού | 2.268 | 29,145 | Φαιστού |
| Καστελλίου | 448 | 9,03 | Φαιστού |
| Κουσέ | 212 | 9,149 | Φαιστού |
| Μητροπόλεως | 423 | 3,356 | Γορτύνης |
| Μιαμούς | 511 | 38,718 | Γορτύνης |
| Μοιρών [δήμος] | 3.688 | 15,937 | Φαιστού |
| Μορονίου | 552 | 12,625 | Φαιστού |
| Νυβρίτου | 395 | 10,456 | Γορτύνης |
| Πανασού | 379 | 7,311 | Γορτύνης |
| Περίου | 112 | 4,14 | Φαιστού |
| Πετροκεφαλίου | 626 | 7,424 | Φαιστού |
| Πηγαϊδακίων | 481 | 63,302 | Φαιστού |
| Πλατάνου | 371 | 5,155 | Γορτύνης |
| Πλώρας | 341 | 10,556 | Γορτύνης |
| Πόμπιας | 1.114 | 15,333 | Φαιστού |
| Ρουφά | 232 | 5,94 | Φαιστού |
| Σκουρβούλων | 553 | 7,205 | Φαιστού |
| Χουστουλιανών | 338 | 6,123 | Γορτύνης |
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Επαρχία οφείλει την ονομασία της στην ενετική ονομασία Castel Nuovo, το οποίο κτίστηκε από τον Γενοβέζο Ενρίκο Πεσκατόρε (1206) δυτικά του σημερινού οικισμού Καστέλλι, μεταξύ Αγίων Δέκα και Μοιρών. Η ονομασία του φρουρίου μεταφράστηκε στα ελληνικά ως Νέο (Καινούργιο) Καστέλλι. Οι Βενετοί ονόμαζαν τις επαρχίες της Κρήτης από το όνομα του φρουρίου (castello), που είχαν στην καθεμιά. Συχνά αναφέρονται και οι ονομασίες Καινουρίου και Καινούργιου, οι οποίες θεωρούνται από μερικούς λανθασμένες. Με το όνομα Castel Nuovo αναφέρεται και σε ενετικό έγγραφο διανομής, το 1212. Τα τελευταία χρόνια ονομάστηκε Ψηλό Καστέλλι.
Το φρούριο αποπειράθηκαν να το καταλάβουν χωρίς επιτυχία οι επαναστάτες κατά τη Δημοκρατία του Αγίου Τίτου, το 1364. Αργότερα, όπως έγινε και σε άλλα επαρχιακά φρούρια, το κάστρο αυτό εγκαταλείφθηκε και ερημώθηκε. Γύρω από το λόφο βρίσκονταν τα σπίτια από τα οποία σώζονται ερείπια και τέσσερις εκκλησίες. Στη δυτική πλευρά ήταν οι κατοικίες των Εβραίων. Σύμφωνα με την παράδοση, οι εκκλησίες ήταν 101.
Το 1821 η επαρχία μετονομάστηκε σε Γορτύνη, όμως το όνομα αυτό δεν μπόρεσε να επικρατήσει.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.
