Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ενδοσκόπηση (ψυχολογία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ενδοσκόπηση στην επιστήμη της ψυχολογίας ονομάζεται η διεργασία κατά την οποία το άτομο πραγματοποιεί μια αυτοπαρατήρηση.[1] Δηλαδή θέτει ερωτήματα στον εαυτό του, έτσι ώστε να ανακαλύψει περισσότερα πράγματα για το ίδιο. Συχνά η ενδοσκόπηση προκύπτει όταν τεθούν κάποια προσωπικά ερωτήματα στο άτομο και αυτό καλείται να απαντήσει.[2] Είναι δηλαδή η ανακάλυψη των διαφόρων χαρακτηριστικών προσωπικότητας και συμπεριφορών του κάθε ατόμου από τον ίδιο του τον εαυτό.[3][4]

Σε μια δυϊστική φιλοσοφία, η οποία χωρίζει τον φυσικό κόσμο (την ύλη, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου σώματος) από τα περιεχόμενα της συνείδησης, η ενδοσκόπηση είναι η κύρια μέθοδος της ψυχολογίας. Έτσι, ήταν η μέθοδος πρωταρχικής σημασίας για πολλούς φιλοσόφους -συμπεριλαμβανομένων των Thomas Hobbes, John Locke, George Berkeley, David Hume, James Mill, John Stuart Mill και Alexander Bain- όπως ήταν για τους πρωτοπόρους της πειραματικής ψυχολογίας του 19ου αιώνα, ιδιαίτερα των Wilhelm Wundt, Oswald Külpe και Edward Bradford Titchener.[5]

Η διαμάχη σχετικά με τα αποτελέσματα της ενδοσκόπησης κατέστησε αρκετά σαφές μέχρι το 1920 ότι η ενδοσκόπηση δεν είναι αλάνθαστη και, αργότερα, ότι το σφάλμα της οφείλεται στο γεγονός ότι δεν είναι άμεση αλλά είναι μια παρατηρητική, συμπερασματική διαδικασία που απαιτεί χρόνο και υπόκειται σε σφάλματα παρατήρησης. Μέχρι το 1940 τόσο η έννοια του δυϊσμού όσο και η λέξη ενδοσκόπηση είχαν σε μεγάλο βαθμό εξαφανιστεί από την επιστημονική ψυχολογία στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου κυριαρχούσε ο συμπεριφορισμός, ο οποίος απέρριπτε τη σημασία της συνείδησης.[5]

Η μέθοδος χρησιμοποιείται επίσης στην περιγραφή της εμπειρίας σε μελέτες αντίληψης και ψυχοφυσικής, η οποία καθορίζει τις σχέσεις συνειδητών γεγονότων, συνήθως αισθητηριακής φύσης, με τα μεγέθη του ερεθίσματος, ειδικά στον προσδιορισμό των αισθητηριακών ορίων και των αισθητηριακών κλιμάκων. Επιπλέον, η μέθοδος χρησιμοποιείται στις αναφορές των ασθενών καθώς περιγράφουν τη συνείδησή τους σε ψυχιάτρους και ψυχαναλυτές κατά τη διάρκεια της ελεύθερης συναναστροφής.[5]

  1. «Introspection and How It Is Used In Psychology Research». Verywell Mind (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2024. 
  2. «introspection». dictionary.cambridge.org. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2024. 
  3. Schwitzgebel, Eric (2024). Zalta, Edward N., επιμ. Introspection (Summer 2024 έκδοση). Metaphysics Research Lab, Stanford University. 
  4. Schultz, D. P.; Schultz, S. E. (2012). A history of modern psychology (10th ed.). Belmont, CA: Wadsworth, Cengage Learning. pp. 67–77, 88–100. ISBN 978-1-133-31624-4.
  5. 5,0 5,1 5,2 «Introspection | Self-Reflection, Psychology & Philosophy | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2024.