Εμπροσθότυπος και οπισθότυπος (Νομισματολογία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ρωμαϊκό αυτοκρατορικό νόμισμα, που κόπηκε περί το 241, με το κεφάλι της Tρανκουιλίνας στην εμπρόσθια όψη. Ο γάμος της με τον Αυτοκράτορα Γορδιανό Γ΄ απεικονίζεται στην πίσω όψη, σε μικρότερη κλίμακα. Εμπρός θεωρείται η όψη με το κεφάλι του ηγεμόνα, μία σύμβαση που εξακολουθεί να κυριαρχεί σε πολλά νομίσματα σήμερα. Επιγρ.: SABINIA TRANQVILLINA AVG / CONCORDIA AVGG.
Ένα ρωμαϊκό αυτοκρατορικό νόμισμα του Μάρ. Κλαύδ. Τάκιτου, ο οποίος κυβέρνησε για λίγο από το 275 έως το 276. Επιγρ.: IMP C M CL TACITVS AVG / VICTORIA GOTTHI

Η εμπρόσθια όψη και το αντίθετό της, η οπίσθια όψη, αναφέρονται στις δύο επίπεδες όψεις των νομισμάτων και ορισμένων άλλων αντικειμένων διπλής όψης, συμπεριλαμβανομένων χαρτονομισμάτων, σημαιών, σφραγίδων, μεταλλίων, σχεδίων, παλαιών εκτυπώσεων μεγάλων καλλιτεχνών και άλλων έργων τέχνης και τυπωμένων υφασμάτων. Σε αυτή τη χρήση, ο εμπροσθότυπος σημαίνει την κύρια όψη του αντικειμένου, συνήθως με ένα πρόσωπο, και ο οπισθότυπος σημαίνει την πίσω όψη, συνήθως κάποιο κείμενο. Η μπροστινή όψη ενός νομίσματος ονομάζεται κορώνα (heads), επειδή συχνά απεικονίζει το κεφάλι ενός εστεμμένου ηγεμόνα και η πίσω όψη γράμματα (tails).

Στη νομισματική η συντομογραφία obv. χρησιμοποιείται για την εμπρόσθια όψη (obverse), [1] ενώ τα ℞, [1] )( [2] και rev. [3] χρησιμοποιούνται για την oπίσθια (reverse).

Σε τομείς της έρευνας έξω από τη νομισματική, ο όρος εμπρόσθια όψη (front) είναι πιο συχνά χρησιμοποιούμενος από τον όρο εμπροσθότυπος και η χρήση του όρου αντίστροφη όψη είναι πιο ευρέως διαδεδομένη από τον όρο οπισθότυπος. 

Οι ισοδύναμοι όροι που χρησιμοποιούνται στην κωδικολογία, τις χειρόγραφες μελέτες, τις έντυπες μελέτες και τις εκδόσεις είναι "recto" και "verso"

Ταυτοποίηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αργυρό τετράδραχμο των Αθηνών, χτυπημένο περί το 490 π.Χ. με το κεφάλι της Αθηνάς. Η όψη (αριστερά) θεωρείται ως ο εμπροσθότυπος λόγω της μεγαλύτερης κλίμακάς της και επειδή είναι προσωπογραφία. Η γλαύκα απεικονίζεται σε μικρότερη κλίμακα στην πίσω πλευρά. Επιγρ.: ΑΘΕ[ΝΑΙ]Ο[Ν], δηλαδή των Αθηναίων.

Γενικά η όψη ενός νομίσματος με την εικόνα μεγαλύτερης κλίμακας θα ονομάζεται εμπροσθότυπος (ειδικά αν η εικόνα είναι μία κεφαλή) και, αν αυτό δεν χρησιμεύει για τη διάκρισή τους, η όψη που είναι πιο χαρακτηριστική για ένα ευρύ φάσμα Τα νομίσματα από αυτή τη θέση θα ονομάζονται εμπροσθότυπος. Ακολουθώντας αυτή την αρχή, στο πιο διάσημο από τα αρχαία ελληνικά νομίσματα, το τετράδραχμο της Αθήνας, ο εμπροσθότυπος είναι η κεφαλή της Αθηνάς και ο οπισθότυπος η κουκουβάγια της. Παρόμοιες εκδοχές αυτών των δύο εικόνων, και οι δύο σύμβολα του κράτους, χρησιμοποιήθηκαν στα αθηναϊκά νομίσματα για περισσότερο από δύο αιώνες.

Στις πολλές δημοκρατίες της αρχαίας Ελλάδας, [4] όπως η Αθήνα ή η Κόρινθος, η μία όψη των νομισμάτων τους θα είχε ένα σύμβολο του κράτους, συνήθως τον προστάτη θεό τους ή το σύμβολό του, το οποίο παρέμενε σταθερό σε όλα τα νομίσματα που κόβονταν από αυτό το κράτος. Αυτή η όψη θεωρείται ως η εμπρόσθια όψη αυτών των νομισμάτων. Η αντίθετη πλευρά μπορεί να διέφερε από καιρό σε καιρό. Στην αρχαία ελληνική μοναρχική νομισματοκοπία, συνεχιζόταν η κατάσταση όπου η μεγαλύτερη εικόνα της θεότητας, ονομάζεται εμπροσθότυπος, ενώ η μικρότερη εικόνα ενός μονάρχη εμφανίζεται στην άλλη πλευρά, που ονομάζεται οπισθότυπο.

Η εμπρόσθια όψη του τετράδραχμου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που προοριζόταν να θεωρηθεί ως θεότητα, φέρει τα χαρακτηριστικά του ήρωα, Ηρακλή / Hercules. 325 π.Χ.

Σε μία δυτική μοναρχία, ήταν σύνηθες, σύμφωνα με την παράδοση των Eλληνιστών μοναρχών και στη συνέχεια των Ρωμαίων Aυτοκρατόρων, το νόμισμα να φέρει το κεφάλι του μονάρχη στη μία πλευρά, το οποίο σχεδόν πάντα θεωρείται ως η εμπρόσθια όψη. Αυτή η αλλαγή συνέβη στα νομίσματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τα οποία συνέχισαν να κόβονται πολύ μετά το τέλος του. Μετά την κατάκτηση της αρχαίας Αιγύπτου, επέτρεψε να απεικονιστεί στην εμπρόσθια όψη των νομισμάτων ως θεός-βασιλιάς, τουλάχιστον εν μέρει επειδή πίστευε ότι αυτό θα βοηθούσε στην εξασφάλιση της πίστης των Αιγυπτίων, που θεωρούσαν τους προηγούμενους μονάρχες τους, τους φαραώ, ως θεϊκούς. Οι διάφοροι Ελληνιστικοί ηγεμόνες που ήταν διάδοχοί του, ακολούθησαν την παράδοσή του και διατήρησαν τις εικόνες τους στον εμπροσθότυπο των νομισμάτων.

Σόλιδος του Ιουστινιανού Β' μετά το 705. Η όψη με τον Χριστό θεωρείται ο εμπροσθότυπος ( αριστερά), ενώ ο Αυτοκράτορας στον πίσω. Επιγρ.: D[OMI]N[US] IHS[US] CH[RI]S[TOS] REX RAGNANTIUM / D[OMI]N[US] IUSTINIANUS MULTUS A[ΝΝΙ].

Μία μετακίνηση πίσω στην προηγούμενη παράδοση της τοποθέτησης μίας θεότητας στον εμπροσθότυπο συνέβη στη Βυζαντινή νομισματοκοπία, όπου η όψη με την κεφαλή του Χριστού θεωρείται η εμπρόσθια και η κεφαλή ή πορτρέτο (μισό ή ολόσωμο) του Αυτοκράτορα θεωρείται το πίσω μέρος. Η εισαγωγή αυτού του στυλ στα χρυσά νομίσματα του Ιουστινιανού Β΄ από το έτος 695 ήταν πρόκληση για τον Abd al-Malik χαλίφη του Ισλάμ, ο οποίος στο παρελθόν είχε αντιγράψει Βυζαντινά σχέδια, αντικαθιστώντας τα Χριστιανικά σύμβολα με Ισλαμικά ισοδύναμα, τελικά για να αναπτύξει ένα ξεχωριστό ισλαμικό στυλ, με γράμματα και στις δύο όψεις των νομισμάτων τους. Μόνο αυτή η διάταξη χρησιμοποιήθηκε τότε σε όλα σχεδόν τα ισλαμικά νομίσματα μέχρι τη σύγχρονη περίοδο. Ο τύπος του Ιουστινιανού Β΄ αναβίωσε μετά το τέλος της Βυζαντινής Εικονομαχίας και με παραλλαγές παρέμεινε ο κανόνας, μέχρι το τέλος της Αυτοκρατορίας. Επομένως χωρίς εικόνες δεν είναι πάντα εύκολο να πούμε, ποια πλευρά θα θεωρηθεί ως η εμπρόσθια όψη χωρίς κάποια γνώση.

Αργυρή ρουπία που χρησιμοποιεί τη μορφή των νομισμάτων των Μουγκάλ, αλλά κόπηκε από την Προεδρία του Μαντράς, της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών μεταξύ 1817 και 1835. Στις ρουπίες η πλευρά που φέρει το όνομα του ηγεμόνα θεωρείται η εμπρόσθια όψη.

Μετά το 695 τα Ισλαμικά νομίσματα απέφευγαν όλες τις εικόνες προσώπων και συνήθως περιείχαν μόνο γραφή. Η πλευρά που εκφράζει τις έξι φράσεις (τα ισλαμικά παραγγέλματα της πίστης) ορίζεται συνήθως ως η εμπρόσθια όψη.

Συνήθως υπάρχει μία σύμβαση η εικόνα του εμπροσθότυπου τοποθετείται αριστερά (ή επάνω) και του οπισθότυπου βρίσκεται στα δεξιά (ή κάτω) σε φωτογραφίες και εκθέσεις μουσείων, αλλά αυτό δεν τηρείται πάντα.

Σύγχρονα νομίσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μορφή του νομίσματος ακολουθεί τη λειτουργία του, η οποία είναι να χρησιμεύσει ως άμεσα αποδεκτό μέσο ανταλλακτικής αξίας. Κανονικά, αυτή η συνάρτηση βασίζεται σε μία κατάσταση ως εγγυητή της αξίας: είτε ως αξιόπιστος εγγυητής της καθαρότητας και της ποσότητας του μετάλλου σε ένα κέρμα, είτε ως ισχυρός εγγυητής της συνεχούς αποδοχής των συμβολικών νομισμάτων.

Παραδοσιακά, τα περισσότερα κράτη ήταν μοναρχίες, όπου το πρόσωπο του μονάρχη και το κράτος ήταν ισοδύναμα για τις περισσότερες περιπτώσεις. Για τον λόγο αυτό, η εμπρόσθια πλευρά ενός σύγχρονου νομίσματος είναι αυτή που προκαλεί αυτή την ταύτιση, υπογραμμίζοντας τη δύναμη του κράτους και αυτή η πλευρά απεικονίζει σχεδόν πάντα ένα σύμβολο του κράτους, είτε είναι ο μονάρχης είτε κάτι άλλο.

Εάν δεν προβλέπεται στην εμπρόσθια όψη, η πίσω όψη περιέχει συνήθως πληροφορίες σχετικά με το ρόλο ενός νομίσματος ως μέσου ανταλλαγής (όπως η αξία του νομίσματος). Ο πρόσθετος χώρος αντικατοπτρίζει συνήθως τον πολιτισμό ή την κυβέρνηση της χώρας έκδοσης ή προβάλει κάποια πτυχή της επικράτειας του κράτους.

Συγκεκριμένα νομίσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νομίσματα της Ευρωζώνης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εθνική όψη (εμπροσθότυπος) λιθουανικού κέρματος των 2 ευρώ.

Όσον αφορά το ευρώ, υπάρχει κάποια σύγχυση σχετικά με την εμπρόσθια όψη και την πίσω όψη των κερμάτων ευρώ. Επισήμως, όπως συμφωνήθηκε από το άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών στη Βερόνα τον Απρίλιο του 1996, και παρά το γεγονός ότι ορισμένες χώρες έχουν διαφορετικό σχέδιο για τη μία όψη για κάθε κέρμα, η χαρακτηριστική εθνική όψη για τα κέρματα που κυκλοφορούν θεωρείται ως εμπρόσθια όψη και η κοινή ευρωπαϊκή η όψη (η οποία περιλαμβάνει την αξία του νομίσματος) λέγεται αντίστροφη. [5] Αυτός ο κανόνας δεν ισχύει για τα συλλεκτικά νομίσματα, καθώς δεν έχουν κοινή όψη.

Ορισμένα σχέδια που χρησιμοποιήθηκαν για την εμπρόσθια όψη των εθνικών κερμάτων ευρώ προέρχονται από την πίσω όψη των προηγούμενων κερμάτων, προ του ευρώ, των κρατών. Αρκετές χώρες (όπως η Ισπανία και το Βέλγιο) συνεχίζουν να χρησιμοποιούν πορτρέτα του βασιλιά μονάρχη, ενώ η Δημοκρατία της Ιρλανδίας συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον κρατικό θυρεό, όπως και στις προηγούμενες εκδόσεις της.

Νομίσματα της Ιαπωνίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κέρμα 500 ¥ (γιέν): η εμπρόσθια όψη δείχνει ένα φυτό παυλόβνια, η πίσω όψη δείχνει την τιμή "500" και το έτος 平成十八年 (heisei juu-hachi nen, 2006).

Στην Ιαπωνία από το 1897 έως το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπήρχαν οι ακόλουθες άτυπες συμβάσεις:

  • Ο θρόνος του χρυσάνθεμου (ή ο θυρεός του χρυσάνθεμου), που αντιπροσώπευε την αυτοκρατορική οικογένεια, εμφανιζόταν σε όλα τα νομίσματα και αυτή η όψη θεωρείτο ως η εμπρόσθια όψη.
  • η άλλη πλευρά, στην οποία εμφανιζόταν η ημερομηνία, θεωρείτο η αντίστροφη.

Ο θυρεός με τα χρυσάνθεμα δεν χρησιμοποιήθηκε πλέον μετά τον πόλεμο, και έτσι (εξίσου ανεπίσημα):

  • η πλευρά στην οποία εμφανίζεται η ημερομηνία εξακολουθεί να θεωρείται ως η αντίστροφη·
  • η πλευρά χωρίς την ημερομηνία θεωρείται ως η εμπρόσθια όψη.

Νομίσματα του Ηνωμένου Βασιλείου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα πορτρέτο του Εδουάρδου Η΄ στην εμπρόσθια όψη των νομισμάτων του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυτοκρατορίας. Κοιτά προς τα αριστερά όπως και ο προκάτοχός του, διακόπτοντας την παράδοση που ήθελε να αλλάζει η φορά του προσώπου σε κάθε νέο μονάρχη.

Ακολουθώντας την αρχαία παράδοση, στην εμπρόσθια όψη των νομισμάτων του Ηνωμένου Βασιλείου (και των προκατόχων βασιλείων που χρονολογούνται από τον Μεσαίωνα) σχεδόν πάντα εμφανίζεται το κεφάλι του μονάρχη.

Κατά παράδοση, κάθε Βρετανός μονάρχης κοιτά την αντίθετη κατεύθυνση από τον προκάτοχό του. Αυτό λέγεται ότι χρονολογείται από το 1661, όταν ο Κάρολος Β΄ να γύρισε "την πλάτη του" στον Όλιβερ Κρόμγουελ. Ως εκ τούτου, ο Γεώργιος ΣΤ΄ ήταν στραμμένος προς τα αριστερά και η σημερινή Ελισάβετ Β΄ στραμμένη προς τα δεξιά. Η μόνη διακοπή αυτής της παράδοσης σχεδόν συνέβη το 1936, όταν ο Εδουάρδος Η΄, πιστεύοντας ότι η αριστερή του πλευρά ήταν ανώτερη από τη δεξιά, επέμεινε στην εικόνα του στραμμένη προς τα αριστερά, όπως η εικόνα του πατέρα του. Καμία επίσημη νομοθεσία δεν εμπόδιζε την εκπλήρωση των επιθυμιών του, έτσι προετοιμάστηκαν για κοπή με το κεφάλι του να κοιτά προς τα αριστερά. Πολύ λίγα παραδείγματα κόπηκαν πριν παραιτηθεί από το θρόνο αργότερα εκείνο το έτος, και κανένα που να φέρει αυτό το πορτρέτο δεν εκδόθηκε ποτέ επίσημα. Όταν ο αδελφός του Γεώργιος ΣΤ ανέβηκε στο θρόνο, η εικόνα του τοποθετήθηκε προς τα αριστερά, υπονοώντας ότι, αν είχαν κοπεί νομίσματα με το πορτρέτο του Εδουάρδου Η΄, θα απεικόνιζαν τον Εδουάρδο στραμμένο προς τα δεξιά και θα διατηρούσαν την παράδοση.

Η τρέχουσα νομισματοκοπία του Ηνωμένου Βασιλείου διαθέτει την ακόλουθη συντομευμένη λατινική επιγραφή: D[EI] G[RATIA] REG[INA] F[IDEI] D[EFENSOR]Με τη Χάρη του Θεού Βασίλισσα, Υπερασπιστής της Πίστεως»). Προηγούμενες εκδόσεις, πριν από το 1954, περιελάμβαναν το BRIT[ANNIARUM] OMN[IUM] («όλων των Βρετανών» – δηλαδή της Βρετανίας και των εξαρτώμενων εδαφών της) και, πριν από το 1949, IND[IAE] IMP[ERATOR] (" Αυτοκράτορας της Ινδίας").

Νομίσματα των Ηνωμένων Πολιτειών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Ηνωμένες Πολιτείες καθορίζουν τι εμφανίζεται στην μπροστινή και την πίσω όψη του νομίσματός τους. Οι προδιαγραφές που αναφέρονται εδώ συνεπάγονται τη χρήση μόνο κεφαλαίων γραμμάτων, αν και εμφανίζονται εδώ με κεφαλαία και πεζά γράμματα για την αναγνωσιμότητα του άρθρου.

Κέρμα δολαρίου ΗΠΑ, με την εμπρόσθια όψη να δείχνει τη Σούζαν Μπ. Άντονι, τις λέξεις "Liberty" και "In God We Trust" και το έτος 1979. Η πίσω όψη δείχνει τις λέξεις "One Dollar", "United States of America" και "E Pluribus Unum" και έναν αετό που φέρει ένα κλαδί δάφνης.

Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών ακολούθησε επί μακρόν τα ακόλουθα:

  • Εμπρόσθια όψη:
    • "Liberty" (Eλευθερία)
    • «In God we trust» (Εμπιστευόμαστε τω Θεώ)
    • Τα τέσσερα ψηφία του έτους έκδοσης (της κοπής)
  • Οπίσθια όψη:
    • "United States of America" (Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής)
    • "Ε Pluribus Unum" (H ισχύς εν τη ενώσει)
    • Λέξεις (όχι ψηφία) που εκφράζουν το όνομα ή την ονομαστική αξία του αντικειμένου, π.χ., "Quarter Dollar" (1/4), "One Dime" (10 cents), "Five Cents".

Η δεκαετής σειρά των Τετάρτων της Πολιτείας (δηλ. 1/4 του δολαρίου), της οποίας η έκδοση ξεκίνησε το 1999, θεωρήθηκε ότι απαιτούσε περισσότερο χώρο και περισσότερη ευελιξία στη σχεδίαση της πίσω όψης. Ένας ειδικός νόμος για αυτή τη σειρά και την αντίστοιχη χρονική περίοδο επιτρέπει τα ακόλουθα:

  • Εμπρός όψη:
    • όπως και πριν:
    • (αντί για το πίσω μέρος):
      • "United States of America"
      • Λέξεις που εκφράζουν την ονομαστική αξία του νομίσματος, "Τέταρτο Δολαρίου"
  • Οπίσθια όψη:
    • όπως και πριν:
    • αντί στην μπροστινή όψη:
      • Τα τέσσερα ψηφία του έτους έκδοσης

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Bιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 David Sear. Greek Imperial Coins and Their Values. Spink Books, 1982. (ISBN 9781912667352) p. xxxv.
  2. Jonathan Edwards. Catalogue of the Greek and Roman Coins in the Numismatic Collection of Yale College, Volume 2. Tuttle, Morehouse & Taylor, 1880. p. 228.
  3. Allen G. Berman. Warman's Coins And Paper Money: Identification and Price Guide. Penguin, 2008. (ISBN 9781440219153)
  4. Sakoulas, Thomas. «Ancient Greece». www.ancient-greece.org. 
  5. Commission Recommendation of 29 September 2003 on a common practice for changes to the design of national obverse sides of euro circulation coins (PDF), OJ L 264, 2003-10-15, pp. 38–39; EU doc. nr. C(2003) 3388.