Εμανουέλ Τσούμπερ
| Εμανουέλ Τσούμπερ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 19 Ιανουαρίου 1851 Πράγα[1][2] |
| Θάνατος | 22 Αυγούστου 1925 Gnigl |
| Τόπος ταφής | d:Q119144872 (47°48′43″ s. š., 13°4′24″ v. d.)[3] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αυστρία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γερμανικά[4][5][6] |
| Σπουδές | Τεχνικό Πανεπιστήμιο Πράγας |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μαθηματικός[7] καθηγητής πανεπιστημίου διδάσκων πανεπιστημίου[8] στατιστικολόγος[8] τοπογράφος μηχανικός[8] |
| Εργοδότης | Πολυτεχνείο του Μπρνο (1886–1891) Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βιένης (1891–1921) Γερμανικό Τεχνικό Πανεπιστήμιο στο Μπρνο |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Μπέρτα Τσούμπερ[9] |
Ο Εμανουέλ Τσούμπερ (Πράγα, 19 Ιανουαρίου 1851 - Gnigl, 22 Αυγούστου 1925) ήταν Αυστριακός μαθηματικός.[10]
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αποφοίτησε από ένα γερμανικό γυμνάσιο (Realschule) το 1869 και συνέχισε τις σπουδές του στο Γερμανικό Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Πράγας, όπου συμμετείχε ενεργά στην Ένωση για Ελεύθερες Διαλέξεις στα Μαθηματικά - μια φοιτητική ένωση και προκάτοχος της Ένωσης Τσέχων Μαθηματικών και Φυσικών.[10] Από το 1872 έως το 1874, ενώ ήταν ακόμη φοιτητής, διετέλεσε βοηθός του Καρέλ Κορίστκα. Το 1876 υπέβαλε τη διδακτορική του διατριβή για την πρακτική γεωμετρία (γεωδαισία) στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Πράγας και εξασφάλισε το δικαίωμα διδασκαλίας. Από το 1875 έως το 1886 δίδαξε στο Δεύτερο Γερμανικό Ρεαλσχολείο της Πράγας. Παντρεύτηκε την Ανταλμπέρτα Γουίλιγκ το 1878 και απέκτησε μια κόρη, την Μπέρτα, που γεννήθηκε το 1879, έναν γιο, τον Εμάνουελ, έναν δεύτερο γιο, τον Έριχ, και μια δεύτερη κόρη, την Ελιζαμπέτ, που γεννήθηκε το 1884. Η κόρη του, Μπέρτα, έκανε αργότερα έναν μοργανατικό γάμο με τον αρχιδούκα Φερδινάνδο Καρλ της Αυστρίας, αδελφό του Φραγκίσκου Φερδινάνδου του οποίου η δολοφονία στο Σεράγεβο ήταν η αιτία της έναρξης του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Τσούμπερ διορίστηκε ως έκτακτος καθηγητής (αντίστοιχος με τον σημερινό τακτικό καθηγητή) στο Γερμανικό Πολυτεχνείο του Μπρνο το 1886. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 1890-91 ήταν πρύτανης του πανεπιστημίου. Μετά το τέλος του ακαδημαϊκού έτους 1890-91 ανέλαβε καθήκοντα τακτικού καθηγητή στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Η θέση αυτή έμεινε κενή όταν ο Άντον Γουίνκλερ ζήτησε να συνταξιοδοτηθεί και, παρόλο που ο Τσούμπερ δεν ήταν η πρώτη επιλογή για να αναλάβει την έδρα, άλλοι που προτάθηκαν, όπως ο Μορίς Άλε και ο Εμίλ Βέιρ, δεν ήταν πρόθυμοι να την αποδεχτούν. Ο Τσούμπερ διετέλεσε πρύτανης κατά το ακαδημαϊκό έτος 1894-95 και συνέχισε να κατέχει τη θέση του καθηγητή στο Πολυτεχνείο της Βιέννης μέχρι το 1921, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μεταξύ των θεμάτων που μελέτησε ο Τσούμπερ ήταν η θεωρία πιθανοτήτων και συναφείς τομείς[11], συμβάλλοντας το 1900 στην "Enzyklopädie der mathematischen Wissenschaften" (Εγκυκλοπαίδεια των Μαθηματικών Επιστημών). Στην πραγματικότητα, έγραψε τις πρώτες εργασίες με πρωτότυπα αποτελέσματα στη θεωρία πιθανοτήτων στην περιοχή της Τσεχίας. Ένα μεγάλο μέρος των σπουδών του, ωστόσο, αφιερώθηκε σε ζητήματα που αφορούσαν τα αναλογιστικά μαθηματικά. Έγραψε πολλά βιβλία (στα γερμανικά), όπως η "Theorie der Beobachtungsfehler" (1891) (Θεωρία των παρατηρησιακών λαθών (1891)), Die Entwicklung der Wahrscheinlichkeitstheorie und ihre Anwendungen (1898) (Η ανάπτυξη της θεωρίας των πιθανοτήτων και οι εφαρμογές της (1898)), Die Wahrscheinlichkeitsrechnung und ihre Anwendungen auf Fehlerausgleichung. Statistik und Lebensversicherung (πρώτη έκδοση 1903, δεύτερη έκδοση 1908, ανατύπωση 1968) (Υπολογισμός πιθανοτήτων και εφαρμογή του στην αντιστάθμιση σφαλμάτων. Στατιστική και ασφάλιση ζωής), Die statistischen Forschungsmethoden (1921) (Στατιστικές μέθοδοι έρευνας (1921)), Die philosophischen Grundlagen der Wahrscheinlichkeitsrechnung (1923) και Mathematische Bevölkerungstheorie ((1923) (Τα φιλοσοφικά θεμέλια της θεωρίας πιθανοτήτων και Μαθηματική θεωρία του πληθυσμού (1923)).[12]
Για αρκετά χρόνια ήταν συντάκτης του περιοδικού "Technische Blätter" (1876-1886)[10][13][14]. Έγραψε επίσης ορισμένα εγχειρίδια, π.χ. "Lehrbuch über Differential- und Integralrechnung" (1898) (Διδακτικό εγχειρίδιο για το Διαφορικό και Ολοκληρωτικό Λογισμό". 1898) και "Einführung in die höhere Mathematik" (1909) (Εισαγωγή στα Ανώτερα Μαθηματικά). Μετέφρασε ένα εγχειρίδιο "Calcul des probabilités", το οποίο είχε γράψει ο Φραντς Α. Μάιερ. Από την άλλη πλευρά, το βιβλίο του "Wahrscheinlichkeiten und Mittelwerte" (1884) μεταφράστηκε στα γαλλικά, αν και η μετάφραση δεν εκδόθηκε μέχρι το 1902. Ως συγγραφέας ήταν ενεργός μέχρι το τέλος της ζωής του.
Τιμήθηκε πολλές φορές: σε ηλικία 48 ετών ήταν "σύμβουλος της αυλής" (ένας ειδικός τίτλος χαρακτηριστικός για την Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία). Το 1918 έλαβε επίσης τιμητικό πτυχίο από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου.
Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πρώτη του σύζυγος ήταν η Γιοχάνα Λιμπλίνα (1834-1881). Είχαν έναν γιο και μια κόρη:
- Η Μπέρθα Τσούμπερ (1879-1979), η οποία ήταν η μοργκανική σύζυγος του αρχιδούκα Φερδινάνδου Καρλ της Αυστρίας, του νεότερου αδελφού του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας, του διαδόχου του αυστριακού θρόνου μέχρι το θάνατό του στο Σεράγεβο το 1914.
- O Έριχ Τσούμπερ (1881-1966)
Μετά τον θάνατο της πρώτης του συζύγου, ο Εμανουέλ παντρεύτηκε την Ανταλμπέρτα Βίλιγκ (1859-1953). Απέκτησαν έναν γιο και μια κόρη:
- O Εμανουέλ Τσούμπερ (γεν. 1888).
- H Ελισάβετ Τσούμπερ (1884-1976)- παντρεύτηκε τον Λεοπόλντ Φορστ Σάλλερ (Leopold Forst Schaller) (γεν. 1881).
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jx20090805003. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ 3,0 3,1 www
.stadt-salzburg .at /internet /leben _in _salzburg /gesellschaft _soziales /friedhoefe /staedtische _friedhoefe /friedhof _gnigl _224019 .htm. - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb13164308j. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jx20090805003. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ CONOR.SI. 10952035.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jx20090805003. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jx20090805003. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 «Emanuel Czuber - Biography». Maths History (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2023.
- ↑ Czuber, Emanuel (1903). Wahrscheinlichkeitsrechnung und ihre Anwendung auf Fehlerausgleichung, Statistik und Lebensversicherung. B.G. Teubner.
- ↑ «Katalog der Deutschen Nationalbibliothek». portal.dnb.de. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2023.
- ↑ «Emanuel Czuber - The Mathematics Genealogy Project». www.mathgenealogy.org. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2023.
- ↑ «Czuber, Emanuel». www.mathgenealogy.org. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2023.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
