Ελπίδιος (στρατηγός Σικελίας)

Ελπίδιος
Η σφραγίδα του Ελπιδίου με επιγρ.: ΘΕΟΤΟΚΕ ΒΟΗΘΕΙ (τα γράμματα σχηματίζουν σταυρό) ΤΩ CΩ ΔΟΥΛΩ / ΕΛΠΙΔΙΩ ΠΑΤΡΙΚΙΩ S CΤΡΑΤΗ[ΓΩ] CΙΚΕΛ[ΙΑC].
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ἐλπίδιος (Αρχαία Ελληνικά)
Γέννηση	8ος αιώνας
Θάνατος	9ος αιώνας
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός στρατιωτικός

Ο Ελπίδιος ήταν βυζαντινός αριστοκράτης, στρατηγός, κυβερνήτης του Θέματος Σικελίας, ο οποίος κατηγορήθηκε για συνωμοσία εναντίον της αυτοκράτειρας Ειρήνης της Αθηναίας (σ. 780-802). Αυτό τον ανάγκασε να επαναστατήσει, και αφού ηττήθηκε, κατέφυγε το Χαλιφάτο των Αββασιδών όπου αναγνωρίστηκε εκεί ως βυζαντινός αυτοκράτορας.

Τίποτα δεν είναι γνωστό για τον Ελπίδιο πριν από τον Φεβρουάριο του 781, όταν η αυτοκράτειρα Ειρήνη (περ. 780–802) τον διόρισε ως κυβερνήτη (στρατηγός) του θέματος της Σικελίας. Εκείνη την εποχή, είχε ήδη το αξίωμα του πατρικίου, και ο χρονογράφος Θεοφάνης Ομολογητής αναφέρει απλώς ότι κατείχε τη διοίκηση της Σικελίας στο παρελθόν, είτε υπό τον Λέων Δ΄ (σ. 775-780) ή πιθανώς υπό τον Κωνσταντίνο Ε΄ (περ. 741-775). Λίγο αργότερα, ωστόσο, στις 15 Απριλίου, η Ειρήνη πληροφορήθηκε ότι ο Ελπίδιος είχε υποστηρίξει μια συνωμοσία, την οποία ανακάλυψε τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους με πρωτεργάτη τον Καίσαρα Νικηφόρο τον μεγαλύτερο γιο του Κωνσταντίνου Ε΄. Η Ειρήνη έστειλε αμέσως τον Σπαθάριο Θεόφιλο στη Σικελία για να φέρει τον Ελπίδιο πίσω στην Κωνσταντινούπολη. Η σύζυγος και τα παιδιά του Ελπίδιου είχαν έμεναν στην Κωνσταντινούπολη, ο Ελπίδιος αρνήθηκε την πρόσλκηση και υποστηρίχθηκε από τον λαό και τον τοπικό στρατό. Δεν φαίνεται ότι ο Ελπίδιος διακήρυξε ρητά εξέγερση εναντίον της Ειρήνης, αλλά η αυτοκράτειρα είχε, ωστόσο, τη γυναίκα και τα παιδιά του φυλακισμένα στο πραιτόριο..

Το φθινόπωρο του 781 ή στις αρχές του 782, η Ειρήνη έστειλε εναντίον του έναν μεγάλο στόλο υπό τον πατρίκιο Θεόδωρο. Οι στρατιωτικές δυνάμεις του Ελπιδίου ήταν πενιχρές και μετά από αρκετές μάχες ηττήθηκε. Μαζί με τον υπολοχαγό του, τον δουξ Νικηφόρο (πιθανότατα ο διοικητής της Καλαβρίας), συγκέντρωσε ό, τι απομείνει από το θησαυροφυλάκιο του θέματος και κατέφυγε στη Βόρεια Αφρική, όπου οι αραβικές αρχές τον υποδέχτηκαν. Εκεί τον ανακήρυξαν αυτοκράτορα, που αναγνωρίστηκε επίσημα - αλλά προφανώς όχι πολύ σοβαρά - από την κυβέρνηση των Αββασιδών. Η ζωή του στη συνέχεια είναι σκοτεινή, εκτός από τη συμμετοχή του σε μια εκστρατεία μεγάλης κλίμακας (σύμφωνα με πληροφορίες 40.000 άνδρες) κατά του Βυζαντίου το 792 ή το 794.

Οι Αββασίδες πιθανότατα ήλπιζαν ότι θα μπορούσαν να τον εγκαταστήσουν ως αντίπαλο αυτοκράτορα σε κάποιο μέρος της Μικράς Ασίας, αλλά ο στρατός εισβολής συνέπεσε με την έναρξη ενός πρώιμου και βαρύ χειμώνα, χάνοντας πολλούς άντρες στο κρύο, και αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Σύμφωνα με τις πηγές του Συριακού, ήταν ακόμα ζωντανός το 802, όταν η Ειρήνη εκδιώχθηκε από τον Νικηφόρο Α΄ (περ. 802-811). Κατά την εκμάθηση αυτού του γεγονότος, λέγεται ότι έχει συμβουλεύσει τον Αμπντ Μαλίκ ιμπν Σαλίχi, Εμίρη της Μεσοποταμίας, να «πετάξει το μετάξι του και να φορέσει την πανοπλία του», καθώς ο Νικηφόρος θα ακολουθούσε μια πιο επιθετική πολιτική εναντίον των Αβασσαίδων από ότι η Ειρήνη.

Πηγές

• Treadgold, Warren T. (1991) [1988]. The Byzantine Revival, 780–842. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-1896-2. 
• Winkelmann, Friedhelm· Lilie, Ralph-Johannes· Ludwig, Claudia· Pratsch, Thomas· Rochow, Ilse (1999). «Elpidios (#1515)». Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit: I. Abteilung (641–867), 1. Band: Aaron (#1) – Georgios (#2182) (στα Γερμανικά). Berlin, Germany and New York, New York: Walter de Gruyter. σελίδες 486–487. ISBN 978-3-11-015179-4.