Εκλογές στη Λιθουανία
Στη Λιθουανία διεξάγονται εκλογές για πρόεδρο κάθε 5 χρόνια και για κοινοβούλιο κάθε 4 χρόνια. Το κοινοβούλιο (Lietuvos Respublikos Seimas) έχει 141 μέλη, τα οποία εκλέγονται από το λαό για τετραετή θητεία. Εξ αυτών, τα 71 εκλέγονται σε μονοεδρικές περιφέρειες και 70 εκλέγονται με αναλογική. Στη χώρα λειτουργεί το πολυκομματικό σύστημα και συχνότερες είναι οι κυβερνήσεις συνασπισμού.
Προεδρικές εκλογές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρόσφατες (2024)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γκιτάνας Ναουσέντα επανεξελέγη στις προεδρικές εκλογές του 2024.
Προηγούμενες προεδρικές εκλογές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]1993
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι πρώτες προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στη Λιθουανία στις 14 Φεβρουαρίου 1993.[1] Ήταν οι πρώτες προεδρικές εκλογές σύμφωνα με το νέο Σύνταγμα του Οκτωβρίου 1992 και οι πρώτες άμεσες προεδρικές εκλογές στην ιστορία της χώρας.
Ο υπηρεσιακός πρόεδρος Αλγκίρντας Μπραζάουσκας, πρώην πρώτος γραμματέας του Κομουνιστικού Κόμματος Λιθουανίας και ηγέτης του LDDP, κέρδισε πάνω από 60% των ψήφων, αρκετό για να νικήσει χωρίς δεύτερο γύρο. Ο δεύτερος σε ψήφους ήταν ο Στάσις Λοζοράιτις, τζούνιορ, ανεξάρτητος υποψήφιος υποστηριζόμενος από το κίνημα Sąjūdis και άλλα πολιτικά κόμματα.[2] Αυτές οι προεδρικές εκλογές είχαν τον μικρότερο αριθμό υποψηφίων μέχρι σήμερα.
1997-98
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν τον Δεκέμβριο του 1997 και τον Ιανουάριο του 1998.[1] Ο Αρτούρας Παουλάουσκας τερμάτισε πρώτος στον πρώτο γύρο στις 21 Δεκεμβρίου 1997 με σημαντική διαφορά, ενώ ο Βάλντας Αντάμκους τερμάτισε δεύτερος, αλλά κανένας από τους δύο δεν έλαβε την πλειοψηφία των ψήφων. Ο Αντάμκους νίκησε τον Παουλάουσκας στον δεύτερο γύρο, που πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 1998. Με διαφορά ψήφων 0,74%, αποτελεί το πιο οριακό αποτέλεσμα στην ιστορία των προεδρικών εκλογών στη Λιθουανία από το 1993.
2002-03
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 22 Δεκεμβρίου 2002, με δεύτερο γύρο στις 5 Ιανουαρίου 2003. Ο πρόεδρος Βάλντας Αντάμκους διεκδίκησε την επανεκλογή του μαζί με δεκαέξι άλλους υποψηφίους, το μεγαλύτερο πεδίο υποψηφίων προέδρων στην ιστορία της χώρας. Παρά το γεγονός ότι ο Αντάμκους είχε μεγάλη διαφορά από τον πιο κοντινό του αντίπαλο, Ρολάντας Πάκσας του Κόμματος Φιλελεύθερων Δημοκρατών (LDP), στον πρώτο γύρο των εκλογών,[3] ο Πάκσας νίκησε τον Αντάμκους στον δεύτερο γύρο με 54,71% των ψήφων.[4]
Οι εκλογές θεωρούνται μία από τις σημαντικότερες προεδρικές εκλογές στην ιστορία της Λιθουανίας από το 1990.[5] Η νίκη του Πάκσας και η επακόλουθη καθαίρεση το 2004 οδήγησαν στην άνοδο του κόμματος Τάξη και Δικαιοσύνη.
2004
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι προεδρικές εκλογές του 2004 διενεργήθηκαν παράλληλα με τις ευρωπαϊκές εκλογές.
Ο πρόεδρος Πάκσας καθαιρέθηκε για φερόμενη διαρροή απόρρητου υλικού και για τη χορήγηση ιθαγένειας στον Ρώσο επιχειρηματία Jurij Borisov σε αντάλλαγμα για οικονομική στήριξη. Το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάσισε ότι ο Πάκσας δεν μπορούσε να διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία. Σύμφωνα με το σύνταγμα, ο πρόεδρος του κοινοβουλίου, Αρτούρας Παουλάουσκας, έγινε υπηρεσιακός πρόεδρος μέχρι τη διεξαγωγή νέων εκλογών.
Στον πρώτο γύρο στις 13 Ιουνίου, ο πρώην πρόεδρος Βάλντας Αντάμκους προηγούνταν στην καταμέτρηση των ψήφων από την πρώην πρωθυπουργό Καζιμίρα Προυνσκιένε. Ο Αντάμκους νίκησε την Προυνσκιένε στον δεύτερο γύρο στις 27 Ιουνίου.
2009
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 17 Μαΐου του 2009. Η Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε, ανεξάρτητη υποψήφια και επίτροπος της ΕΕ, αναδείχθηκε νικήτρια από τον πρώτο γύρο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις έξω από τα εκλογικά τμήματα, με ποσοστό 68,18%[6] έναντι 8% για τον σοσιαλδημοκράτη Άλγκιρντας Μπουτκεβίσιους και 5% για την Καζιμίρα Προύνσκιενε, πρώην πρωθυπουργό.[7] Η Γκριμπαουσκάιτε έγινε η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα-πρόεδρος της χώρας, καθώς με καταμετρημένο το 75% των ψήφων, εξασφάλισε τα δύο τρίτα των ψήφων, με συμμετοχή 51%, αρκετή για την αποφυγή της διεξαγωγής δευτέρου γύρου.
Πρόεδρος, 17 Μαΐου 2009
| Υποψήφιοι - Κόμματα | Ψήφοι | % |
|---|---|---|
| Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε – Ανεξάρτητη | 949.357 | 69,08% |
| Άλγκιρντας Μπουτκεβίτσιους – Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Λιθουανίας | 162.549 | 11,83% |
| Βαλεντίνας Μαζουρόνις – Τάξη και Δικαιοσύνη | 84.629 | 6,16% |
| Βάλντεμαρ Τομασέφσκι – Εκλογική Δράση των Πόλων στη Λιθουανία | 65.161 | 4,74% |
| Καζιμίρα Προύνσκιενε – Αγροτική Λαϊκή Ένωση της Λιθουανίας | 53.686 | 3,91% |
| Λορέτα Γκραουζινιένε – Εργατικό Κόμμα | 49.667 | 3,61% |
| Τσέσλοβας Γιεζέρσκας – Ανεξάρτητος | 9.176 | 0,6/% |
| Έγκυρα ψηφοδέλτια | 1.374.216 | 98,73% |
| Άκυρα | 17.634 | 1,27% |
| Σύνολο ψήφων (συμμετοχή 51,71%) | 1.391.850 | — |
| Πηγή: VRK | ||
2014
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε επανεξελέγη πρόεδρος στις εκλογές του 2014.
2019
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γκιτάνας Ναουσέντα κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 2019 και ορκίστηκε πρόεδρος στις 12 Ιουλίου 2019.
Βουλευτικές εκλογές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρόσφατες βουλευτικές εκλογές (2024)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Προηγούμενες βουλευτικές εκλογές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν τα έτη 1920, 1922, 1923, 1926, 1936, 1940, 1947, 1951, 1955, 1959, 1963, 1967, 1971, 1975, 1980, 1985, 1990, 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020 και 2024.
2008
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 12 Οκτωβρίου 2008. Εξελέγησαν συνολικά 70 βουλευτές από λίστα κομμάτων με το αναλογικό σύστημα και 71 σε μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες (με απλή πλειοψηφία). Σε αυτές διεξήχθη και δεύτερος γύρος στις 26 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις εξόδου κανένα κόμμα δεν κατάφερε να εξασφαλίσει αυτοδυναμία, ενώ νικητές είναι οι Συντηρητικοί (Ένωση της Πατρίδας), που έλαβαν ποσοστό 21% έναντι 14% του κόμματος Τάξης και Δικαιοσύνης του πρώην προέδρου της χώρας, Ρολάντας Πάκσας.Την ίδια ημέρα διεξήχθη δημοψήφισμα για το θέμα να παραταθεί ή όχι η λειτουργία του πυρηνικού σταθμού της Ιγκανλίνα, που κατασκευάστηκε τον καιρό που η Λιθουανία ήταν τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης. Η ΕΕ ζητά το οριστικό κλείσιμο του σταθμού μέχρι το τέλος του 2009 και περιλήφθηκε σε σχετική συνθήκη ένταξης της χώρας στην Ένωση. Εξαιτίας χαμηλής συμμετοχής, το εν λόγω δημοψήφισμα κηρύχθηκε άκυρο[8] Η Κεντροδεξιά αναδείχθηκε νικήτρια των εκλογών έπειτα από τη διεξαγωγή και του δεύτερου γύρου. Ο Άντριους Κουμπίλιους έγινε ο κύριος υποψήφιος για να διαδεχθεί τον έως τότε πρωθυπουργό, Γκεντίμινας Κιρκίλας. Στις 27 Νοεμβρίου του 2008 διορίστηκε πρωθυπουργός από το Κοινοβούλιο (Seimas). Έλαβε 89 ψήφους υπέρ, 27 κατά και υπήρχαν 16 αποχές.[9]
Αποτελέσματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βουλή (Seimas), 12 Οκτωβρίου και 26 Οκτωβρίου 2008.
| Κόμμα | Ψήφοι (αναλογικά) |
% | έδρες | ||
|---|---|---|---|---|---|
| αναλογικά | εκλογική περιφέρεια | σύνολο | |||
| Ένωση της Πατρίδας - Λιθουανοί Χριστιανοδημοκράτες (Tėvynės sąjunga - Lietuvos krikscionys demokratai) | 242.939 | 19,69 | 18 | 26 | 44 |
| Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Λιθουανίας (Lietuvos socialdemokratų partija) | 144.675 | 11,73 | 10 | 16 | 26 |
| Εθνικό Κόμμα Αναγέννησης (Tautos prisikėlimo partija) | 186.150 | 15,09 | 13 | 3 | 16 |
| Τάξη και Δίκαιο (Tvarka ir teisingumas) | 156.559 | 12,69 | 11 | 4 | 15 |
| Κίνημα των Φιλελευθέρων της Λιθουανικής Δημοκρατίας (Lietuvos Respublikos liberalų sąjūdis) | 70.549 | 5,72 | 5 | 6 | 11 |
| Συνασπισμός Εργατικό Κόμμα + Νιάτα (Koalicija Darbo partija + jaunimas) | 111.017 | 9,00 | 8 | 2 | 10 |
| Ένωση Φιλελευθέρων και του Κέντρου (Liberalų ir centro sąjunga) | 65.869 | 5,34 | 5 | 3 | 8 |
| Εκλογική Δράση των Πόλων της Λιθουανίας (Lietuvos lenkų rinkimų akcija) | 59.222 | 4,80 | — | 3 | 3 |
| Λιθουανική Αγροτική Λαϊκή Ένωση (Lietuvos valstiečių liaudininkų sąjunga) | 46.109 | 3,74 | — | 3 | 3 |
| Νέα Ένωση (Σοσιαλφιλελεύθεροι) (Naujoji sąjunga (socialliberalai)) | 44.935 | 3,64 | — | 1 | 1 |
| Fronto | 39.966 | 3,24 | — | - | - |
| Νεαρή Λιθουανία (Jaunoji Lietuva) | 21.545 | 1,75 | — | - | - |
| Δημοκρατικό Κόμμα Πολιτών (Pilietinės demokratijos partija) | 13.758 | 1,12 | — | - | - |
| Ένωση των Ρώσων της Λιθουανίας (Lietuvos rusų sąjunga) | 11.323 | 0,92 | — | - | - |
| Λιθουανική Σοσιαλδημοκρατική Ένωση (Lietuvos socialdemokratų sąjunga) | 10.614 | 0,86 | — | - | - |
| Λιθουανικό Κόμμα Κεντρώων (Lietuvos centro partija) | 8.645 | 0,70 | — | - | - |
| Ανεξάρτητοι | — | — | — | 4 | 4 |
| σύνολο (ποσοστό συμμετοχής 48,54%) | 1.233.875 | 100.00 | 70 | 71 | 141 |
| Πηγή: Εκλογική Επιτροπή της Λιθουανίας(πρώτος γύρος, δεύτερος γύρος) | |||||
2012
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έπειτα από τη διεξαγωγή των εκλογών του 2012, το Λιθουανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα έγινε το μεγαλύτερο κόμμα στη Βουλή (Seimas) και νίκησε τον κεντροδεξιό συνασπισμό του Άντριους Κουμπίλιους. Οι Σοσιαλδημοκράτες σχημάτισαν κυβέρνηση συνασπισμού με το Εργατικό Κόμμα, την Τάξη και Δικαιοσύνη και την Εκλογική Δράση των Πόλων στη Λιθουανία.
2016
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]2020
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δημοψηφίσματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]2012
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 14 Οκτωβρίου 2012 διεξήχθη ένα συμβουλευτικό δημοψήφισμα για την κατασκευή ενός νέου πυρηνικού σταθμού.[10]Η πρόταση καταψηφίστηκε από το 65% των ψηφοφόρων.
2014
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Λιθουανοί υπερψήφισαν σε ποσοστό 72% την πρόταση να απαγορευτεί η πώληση γης σε ξένους, σε δημοψήφισμα που έγινε στις [11] Το δημοψήφισμα ωστόσο κηρύχτηκε άκυρο, καθώς η συμμετοχή ήταν μόλις 14,98%.[12][13]
| Επιλογή | Ψήφοι | % |
|---|---|---|
| Υπέρ | 269.049 | 72,83 |
| Κατά | 100.375 | 27,17 |
| Άκυρα/λευκά | 10.754 | – |
| Σύνολο | 380.178 | 100 |
| Εγγεγραμμένοι/συμμετοχή | 2.538.430 | 14,98 |
| Πηγή: VRK | ||
2019
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα δημοψήφισμα για την τροποποίηση του συντάγματος διεξήχθη στις 12 Μαΐου 2019, όμως απέτυχε λόγω χαμηλής συμμετοχής. [14]
2024
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα συνταγματικό δημοψήφισμα διεξήχθη στη Λιθουανία στις 12 Μαΐου 2024, παράλληλα με τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών.[15] Οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να αποφασίσουν αν εγκρίνουν μια συνταγματική τροπολογία που θα επέτρεπε στους πολίτες της Λιθουανίας να έχουν διπλή υπηκοότητα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων (74,4%) ήταν υπέρ της πρότασης. Ωστόσο, η πρωτοβουλία απέτυχε να εγκριθεί λόγω ανεπαρκούς (59,5%) συμμετοχής.[16]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1 2 Ντίτερ Νόλεν & Philip Stöver (2010) Elections in Europe: A data handbook, p1201 (ISBN 978-3-8329-5609-7)
- ↑ Vardys, Vytas Stanley· Judith B. Sedaitis (1997). Lithuania: The Rebel Nation
. Westview Series on the Post-Soviet Republics. WestviewPress. σελίδες [https://archive.org/details/lithuaniarebelna00vard/page/199
199–201]. ISBN 0-8133-1839-4. line feed character in |pages=at position 61 (βοήθεια) - ↑ [https://www.electionguide.org/elections/id/1881/ Republic of Lithuania: Election for President] IFES Election Guide
- ↑ [https://www.electionguide.org/elections/id/1884/ Republic of Lithuania: Election for President] IFES Election Guide
- ↑ Bakūnaitė, Gintarė (22 Φεβρουαρίου 2019). «Rinkimai, pakeitę Lietuvos istoriją: kaip Paksas „ėmė apačias"». Delfi (στα Λιθουανικά).
- ↑ Balsavimo rezultatai
- ↑ H Σημερινή, 17 Μαΐου 2009.
- ↑ in.gr Αρχειοθετήθηκε 2009-04-10 στο Wayback Machine.,Νίκη των Συντηρητικών χωρίς αυτοδυναμία δείχνουν τα exit poll στη Λιθουανία, 12 Οκτωβρίου 2008.
- ↑ L.rytas A.Kubilius į premjerus - užtikrinta persvara Αρχειοθετήθηκε 2015-05-10 στο Wayback Machine. Retrieved στις 27 Νοεμβρίου 2008
- ↑ Ex-President Valdas Adamkus calls scheduled nuclear plant referendum a mockery 15 min, 7 Αυγούστου 2012.
- ↑ Referendum on land sale in Lithuania to take place on 29th June The Baltic Course, 10-4-2014
- ↑ Land sale ban referendum fails in Lithuania due to record-low turnout Αρχειοθετήθηκε 2014-07-02 at Archive.is Lithuania Tribune, 29-6-2014
- ↑ «Voter turnout of failed referendum at 14.98%». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2015.
- ↑ VRK Αρχειοθετήθηκε 2020-07-19 στο Wayback Machine., VRK Αρχειοθετήθηκε 2020-09-13 στο Wayback Machine.
- ↑ «Lithuania to hold multiple citizenship referendum in 2024». LRT. 23 Μαΐου 2023. line feed character in
|title=at position 10 (βοήθεια) - ↑ «Lithuania's citizenship referendum fails to pass constitutional amendments». LRT. 13 Μαΐου 2024.
