Οβελίσκος του Λατερανού
Συντεταγμένες: 41°53′12.5″N 12°30′17.3″E / 41.886806°N 12.504806°E
| Οβελίσκος του Λατερανού | |
|---|---|
| Obelisco Lateranense | |
 | |
 | |
| Είδος | οβελίσκος |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°53′13″N 12°30′17″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Ρώμη |
| Τοποθεσία | Piazza di San Giovanni in Laterano[1] |
| Χώρα | Ιταλία |
| Έναρξη κατασκευής | 13ος αιώνας π.Χ.[1] |
| Ύψος | 32,18 μέτρα |
| Υλικά | ροζ γρανίτης[1] |
| Χρηματοδότης | Τούθμωσις Δ΄[1] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Ο Οβελίσκος του Λατερανού είναι ο μεγαλύτερος οβελίσκος της αρχαίας Αιγύπτου στον κόσμο και είναι επίσης ο ψηλότερος οβελίσκος στην Ιταλία. Αρχικά ζύγιζε 413 τόνους, αλλά αφού κατέρρευσε και ξαναστήθηκε 4 μέτρα πιο κοντός, τώρα ζυγίζει περίπου 300 τόνους.[2][3] Βρίσκεται στη Ρώμη, στην πλατεία απέναντι από το αρχιβασιλική του Αγ. Ιωάννη στο Λατερανό και το νοσοκομείο Σαν Τζιοβάννι Αντολοράτα.
Ο οβελίσκος κατασκευάστηκε γύρω στο 1400 π.Χ. στην Καρνάκ της Αιγύπτου, κατά τη διάρκεια των βασιλειών των Φαραώ Tούθμωσι Γ΄ και Tούθμωσι Δ΄. Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Α΄ ήθελε να τον μεταφέρει στην Κωνσταντινούπολη. Τελικά ο γιος του Κωνστάντιος Β΄ τον μετέφερε στην Αλεξάνδρεια στις αρχές του 4ου αι., μετά το 357 ο οβελίσκος εστάλη στη Ρώμη και ανεγέρθηκε στον Μέγιστο Ιππόδρομο. Κατέρρευσε λίγο μετά την εγκατάλειψη του Ιπποδρόμου τον 5ο αι. και θάφτηκε κάτω από λάσπη. Ανασκάφηκε και αποκαταστάθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1580 και με εντολή του πάπα Σίξτου Ε΄ επιστέφθηκε με χριστιανικό σταυρό και εγκαταστάθηκε στη σημερινή του θέση κοντά στο ανάκτορο του Λατερανού.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχικά ο οβελίσκος δημιουργήθηκε από τον φαραώ Tούθμωση Γ΄ (1479-1425 π.Χ.) για τον εαυτό του και ακόμη ένας για τον πατέρα του, αλλά κανένας δεν ολοκληρώθηκε πριν από το τέλος του. Ο εγγονός του, ο Tούθμωσις Δ΄ (1400–1390 π.Χ.) ολοκλήρωσε τους οβελίσκους και τους έστησε στα ανατολικά του μεγάλου ναού του Άμωνα στο Kαρνάκ. map Όταν ολοκληρώθηκε ο οβελίσκος -τώρα γνωστός ως οβελίσκος του Λατερανού- είχε ύψος 32 μέτρα (105 πόδια) και ήταν ο υψηλότερος στην Αίγυπτο. [4] Τόσο αυτός, όσο και ο άλλος οβελίσκος, γνωστός ως οβελίσκος του Θεοδοσίου, μεταφέρθηκαν στην Αλεξάνδρεια επάνω στον Νείλο με ένα πλοίο οβελίσκων στις αρχές του 4ου αι. από τον Κωνστάντιο Β΄. Είχε σκοπό να φέρει και τους δύο οβελίσκους στην Κωνσταντινούπολη, τη νέα πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τελικά ο οβελίσκος του Λατερανού δεν μεταφέρθηκε.
Στον Μέγιστο Ιππόδρομο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αφού ο οβελίσκος παρέμεινε στην Αλεξάνδρεια για μερικές δεκαετίες, ο Κωνστάντιος Β΄ μετέφερε τον οβελίσκο του Λατερανού στη Ρώμη, όταν πραγματοποίησε τη μοναδική του επίσκεψη εκεί το 357. Κτίστηκε κοντά στον αιγυπτιακό οβελίσκο, που ονομάζεται Φλαμίνιο, ο οποίος είχε εγερθεί από το 10 π.Χ., όπου στήθηκε από τον Αύγουστο για να διακοσμήσει τη σπονδυλική στήλη (spina) του Mεγίστου Ιπποδρόμου (Circus Maximus). map Εκεί έμειναν και οι δύο, μέχρι που μετά την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον 5ο αι. ο Μέγιστος Ιππόδroμος εγκαταλείφθηκε και τελικά ο οβελίσκος έπεσε και έσπασε. Τελικά θάφτηκε από λάσπη και χαλίκια, που μεταφέρθηκαν από ένα μικρό ρέμα με την πάροδο του χρόνου.
Αναφορές έχουν την αρχική (ρωμαϊκή) βάση του μνημείου ακόμα στον Μέγιστο Ιππόδρομο το 1589. [5] Περιείχε μία αφήγηση για τη μεταφορά, την ανύψωση και την αφιέρωση του οβελίσκου «του πατέρα του» Κωνστάντιου εγγεγραμμένη στις τέσσερις πλευρές του ως ένα μακρύ επίγραμμα. [6]
Στην πλατεία Αγίου Ιωάννη στο Λατερανό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αν και κομμάτια του οβελίσκου είχαν βρεθεί τον 14ο και 15ο αι., η σοβαρή ανασκαφή έγινε δυνατή μόνο υπό τον πάπα Σίξτο Ε΄. Τα τρία κομμάτια του οβελίσκου του Λατερανού ήλθαν στην επιφάνεια το 1587, και αφού αποκαταστάθηκε από τον αρχιτέκτονα Ντομένικο Φοντάνα, ο οβελίσκος ξαναφτιάχτηκε περίπου 4 metres (13 ft) πιο κοντός. Όταν ανεγέρθηκε κοντά στο ανάκτρο του Λατερανού και τη βασιλική του Αγίου Ιωάννη του Λατερανού στις 9 Αυγούστου 1588, έγινε ο τελευταίος αρχαίος αιγυπτιακός οβελίσκος που ανεγέρθηκε στη Ρώμη. Η θέση του ήταν στο παρελθόν το σημείο, όπου βρισκόταν το έφιππο άγαλμα του Μάρκου Αυρήλιου μέχρι το 1538, οπότε μεταφέρθηκε για να διακοσμήσει την πλατεία του Καπιτωλίου στον Καπιτωλίνο λόφο.
Ο οβελίσκος έχει έναν σταυρό και η βάση είναι διακοσμημένη με επιγραφές, που εξηγούσαν την από την Αίγυπτο ιστορία του και το ταξίδι του στην Αλεξάνδρεια και τη Ρώμη, όπου στήθηκε στο μέρος που βαπτίστηκε ο Κωνσταντίνος Α΄ ο Μεγάλος. Επιγραφή εμπρός: CONSTANTINUS PER CRUCEM VICTOR A S. SILVESTRO HIC BAPTIZATUS CRUCIS GLORIAM PROPAGAVIT, δηλ. Ο Κωνσταντίνος ο με τον σταυρό νικητής, που ο Άγ. Σίλβεστρος εδώ τον βάπτισε, του σταυρού τη δόξα διέδωσε.
Επιγραφή αριστερά: FL. CONSTANTINUS MAXIMUS AUG. CHRISTIANAE FIDEI VINDEX ET ASSERTOR OBELISCUM AB AEGYPTIO REGE IMPURO VOTO SOLI DEDICATUM SEDIB. AVULSUM SUIS PER NILUM TRANSFERRI ALEXANDRIAM IUSSIT UT NOVAM ROMAM AB SE TUNC CONDITAM EO DECORARET MONUMENTO Δηλ. ο Φλάβιος Κωνσταντίνος Μάξιμος Αύγουστος της Χριστιανικής πίστης προστάτης και υπέρμαχος τον οβελίσκο από την Αίγυπτο, όπου ένας βασιλιάς με ακάθαρτο όρκο στον ήλιο τον αφιέρωσε. Από τη θέση εκεί τον αφαίρεσε και μέσω του Νείλου τον μετέφερε στην Αλεξάνδρεια προκειμένου να στολίσει τη Νέα Ρώμη, που ιδρύθηκε από αυτόν, με το μνημείο.
Επιγραφή πίσω: FL. CONSTANTIUS AUG. CONSTANTINI AUG. F. OBELISCUM A PATRE LOCO SUO MOTUM DIUQ. ALEXANDRIAE IACENTEM TRECENTORUM REMIGUM IMPOSITUM NAVI MIRANDAE VASTITATIS PER MARE TIBERIMQ. MAGNIS MOLIBUS ROMAM CONFECTUM IN CIRCO MAX. PONENDUM S. P. Q. R. D. D. Δηλ. ο Φλάβιος Κωνστάντιος Αύγουστος Δηλ. ο Φλάβιος Κωνστάντιος Αύγουστος, του Κωνσταντίνου Αυγούστου γιος, τον οβελίσκο που ο πατέρας του από τη θέση του είχε μετακινήσει, για πολύ καιρό στην Αλεξάνδρεια βρισκόταν, με τριακόσιους κωπηλάτες τοποθέτησε σε πλοίο αξιοθαύμαστου μεγέθους και από τη θάλασσα το έφερε στον Τίβερη. Σε πολύ κόσμο στη Ρώμη στον Ιππόδρομο το Μέγιστο παρουσίασε, στη Σύγκλητο και τον Λαό Της Ρώμης αφιερώνοντάς τον.
Επιγραφή δεξιά: SIXTUS V PONT. MAX. OBELISCUM HUNC SPECIE EXIMIA TEMPORUM CALAMITATE FRACTUM CIRCI MAX. RUINIS HUMO LIMQ. ALTE DEMERSUM MULTA IMPENSA EXTRAXIT HUNC IN LOCUM MAGNO LABORE TRANSTULIT FORMAE Q. PRISTINAE ACCURATE RESTITUTUM CRUCI INVICTISSIMAE DICAVIT MDLXXXVIII PONT. IIII Δηλ. ο Σίξτος Ε΄ αρχιερέας μέγιστος τον οβελίσκο αυτόν εδώ, εξαιρετικής ομορφιάς, ο οποίος με των καιρών τις κακουχίες έσπασε στον Ιππόδρομου τον Μέγιστο σε ερείπια στο έδαφος μετά από κλίση και βαθιά βυθίστηκε πολύ και με δαπάνες τον εξήγαγαν από εκείνον τον τόπο, αφού με κόπο τον μετέφεραν και στην μορφή την πρώην με ακρίβεια τον αποκατέστησαν, αφιέρωσε στον ανίκητο σταυρό το 1588, 4ο έτος του ποντιφικάτου του.
Πρώην τοποθεσίες του οβελίσκου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Lateran at Karnak, Egypt: 25°43′7.46″N 32°39′26.64″E / 25.7187389°N 32.6574000°E
- Lateran at Circus Maximus in Rome: 41°53′6.31″N 12°29′14.45″E / 41.8850861°N 12.4873472°E
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Obelisk Unique». (Αγγλικά) Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2024.
- ↑ «NOVA Online | Mysteries of the Nile | A World of Obelisks: Rome». www.pbs.org. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ Whitaker, Alex. «Menhir's, Obelisks and Standing stones». www.ancient-wisdom.com. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ Strudwick, Helen, επιμ. (2006). The Encyclopedia of Ancient Egypt. New York: Metro Books. σελ. 499. ISBN 978-1-4351-4654-9.
- ↑ >G. Zoega, De Origine et Usu Obeliscorum, Rome 1797. pp. 51
- ↑ >Io. Casp. Orellius, Inscriptionum Latinarum Selectarum Amplissima Collectio, Zurich 1828. Vol I, no. 38 (ISBN 978-1146993036) (facs. ed.)
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- L. Richardson, jr: A New Topographical Dictionary of Ancient Rome, Baltimore - Λονδίνο 1992. σελ. 273 (ISBN 0801843006)
- Ammianus Marcellinus: Res Gestae (a Fine Cornelii Taciti), XVII,4,6-17
- A. Pollet: Virtual Roma - Obelisks part I