Σκηνοθέτης

Αρχείο:Chaise réal.jpg

Σκηνοθέτης ονομάζεται το πρόσωπο που κατευθύνει την παραγωγή ενός οπτικοακουστικού έργου, συνηθέστερα μιας κινηματογραφικής ταινίας, ενός τηλεοπτικού προγράμματος ή μιας θεατρικής παράστασης. Ένας σκηνοθέτης οραματίζεται την πραγμάτωση ενός σεναρίου, ελέγχει τις καλλιτεχνικές πτυχές του έργου και κατευθύνει το τεχνικό συνεργείο και τους ηθοποιούς προς την κατεύθυνση που ο ίδιος φαντάστηκε. Ανάλογα με τους όρους του συμβολαίου που έχει υπογράψει, είναι πιθανόν να αναλάβει και το μοντάζ, πρακτική συνηθέστερη στην Ευρώπη, παρά στην Αμερική. Το σκηνοθέτη προσλαμβάνει ο παραγωγός και βασικός χρηματοδότης του έργου, ώστε να εξασφαλίσει την ομαλή πορεία της δημιουργίας του έργου. Τον ίδιο βαραίνει η υποχρέωση να ακολουθεί το χρονοδιάγραμμα όσο πιο πιστά γίνεται και να μην υπερβαίνει το διαθέσιμο μπάτζετ.

Ένας σκηνοθέτης αναλυτικότερα, είναι υπεύθυνος για κάθε πτυχή ενός οπτικοακουστικού έργου. Αναπτύσσει ένα όραμα γι’ αυτό, αποφασίζει πώς πρέπει να δείχνει και τι θα έπρεπε να αποκομίσει το κοινό από αυτό. Κατά κάποιο τρόπο είναι ο κύριος αφηγητής μιας ιστορίας. Οι κινηματογραφικοί και τηλεοπτικοί σκηνοθέτες είναι υπεύθυνοι για κάθε γωνία λήψης και εφέ φακού, λαμβάνουν αποφάσεις για το φωτισμό και το σχεδιασμό των σκηνικών και συχνά έχουν λόγο και στην επιλογή μελών του τεχνικού συνεργείου. Εκτός από την καθοδήγηση των ηθοποιών, μπορεί επίσης να εμπλακούν στη συγγραφή του σεναρίου, τη χρηματοδότηση, το μοντάζ, τη μουσική επιμέλεια, ακόμη και να παίζουν κάποιο μικρό ή μεγάλο ρόλο ως ηθοποιοί.

Οι διάφοροι σκηνοθέτες μπορούν να υιοθετήσουν διάφορες προσεγγίσεις ως προς τον τρόπο δουλειάς τους. Μερικές από αυτές είναι:

• Καθορισμός ενός γενικού πλαισίου αφήνοντας κατόπιν τους ηθοποιούς να αυτοσχεδιάσουν το διάλογο. (π.χ. Σπάικ Λη, Ρόμπερτ Άλτμαν)
• Έλεγχος της παραμικρής λεπτομέρειας και απαίτηση από τους ηθοποιούς να ακολουθούν επακριβώς τις οδηγίες που τους δίνονται (π.χ. Στάνλεϊ Κιούμπρικ, Άλφρεντ Χίτσκοκ)
• Ανάληψη τόσο της σκηνοθεσίας όσο και του σεναρίου (π.χ. Γούντυ Άλεν, Τσάρλι Τσάπλιν, Κουέντιν Ταραντίνο, Χαγιάο Μιγιαζάκι)
• Συνεργασία με κάποιο σεναριογράφο σχεδόν επί μονίμου βάσεως (π.χ. Μάρτιν Σκορσέζε και Νίκολας Πιλέτζι / Πωλ Σράντερ, Ρόμπερτ Ζεμέκις και Μπομπ Γκέιλ)
• Ανάληψη σκηνοθεσίας, φωτογραφίας και μοντάζ (π.χ. Στήβεν Σόντερμπεργκ, Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ, Τζόελ και Ήθαν Κοέν)
• Συμμετοχή στις ταινίες τους ως ηθοποιοί (π.χ. Όρσον Γουέλς, Μελ Μπρουκς, Κέβιν Κόστνερ)

Εξωτερικές συνδέσεις

• Ομοσπονδία Ευρωπαίων κινηματογραφικών σκηνοθετών
• Directors Guild of America
• Συνεντεύξεις Ευρωπαίων σκηνοθετών του 20ού αιώνα
• Films101 Οι καλύτεροι σκηνοθέτες, όπως επιλέχθηκαν από τους κινηματογραφιστές και τους κριτικούς