Βωμός της Νίκης

Το άγαλμα της Νίκης σε ένα νόμισμα που εκδόθηκε από τον Αύγουστο. Το γλυπτό ταιριάζει μία περιγραφή του Προυντέντιου. Επιγρ.: IMP. CAESAR.

Ο Βωμός της Νίκης (λατινικά: Ara Victoriae‎‎) βρισκόταν στη Ρωμαική Σύγκλητο (Curia) και έφερε ένα χρυσό άγαλμα της θεάς Νίκης. Ο βωμός ιδρύθηκε από τον Οκταβιανό (τον μετέπειτα Αύγουστο) το 29 π.Χ., για να τιμήσει τη νίκη του επί του Μ. Αντώνιου και της Κλεοπάτρας Ζ΄ στη μάχη του Ακτίου.

Ιστορία

Το άγαλμα είχε καταγραφεί  το 272 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πολέμου με τον Πύρρο και ήταν αρχικά αναπαράσταση της Νίκης. Απεικόνιζε μία πτερωτή θεά, που κρατούσε ένα κλαδί φοίνικα και κατέβαινε για να παρουσιάσει ένα δάφνινο στεφάνι.

Ένας σύγχρονος ιστορικός αναλογίζεται τη σημασία του βωμού και του αγάλματος:

Σε αυτόν τονβωμό της Νίκης οι συγκλητικοί έκαιγαν θυμίαμα, έκαναν προσευχές ετησίως για την ευημερία της Αυτοκρατορίας, έδιναν τους όρκους τους και δεσμεύοντο στην ανάρρηση κάθε νέου Αυτοκράτορα. Έτσι το άγαλμα έγινε ένας από τους πιο ζωτικούς συνδέσμους μεταξύ του Ρωμαϊκού κράτους και της Ρωμαϊκής θρησκείας και επίσης μία απτή υπενθύμιση τού μεγάλου παρελθόντος της Ρώμης και των ελπίδων της για το μέλλον.

Μετακίνηση

Ο βωμός αφαιρέθηκε από την Curia από τον Αυτοκράτορα Κωνστάντιο Β' το 357. Αργότερα αποκαταστάθηκε από τον Αυτοκράτορα Ιουλιανό, ο οποίος ήταν ο μόνος Αυτοκράτορας μετά τη μεταστροφή του Κωνσταντίνου Α' για να τηρήσει την παραδοσιακή θρησκεία της Ρώμης. Ο βωμός αφαιρέθηκε ξανά από τον Γρατιανό το 382.

Μετά το τέλος του Γρατιανού, ο Κόντος Αυρήλιος Σύμμαχος, συγκλητικός και έπαρχος (preferctus) της Ρώμης που προσπάθησε να διατηρήσει τις θρησκευτικές παραδόσεις της Ρώμης, το 384 έγραψε στον νέο Αυτοκράτορα Βαλεντινιανό Β΄ ζητώντας την αποκατάσταση του βωμού. Στην Αυτοκρατορική αυλή του Μιλάνου, ο νεαρός Αυτοκράτορας αρνήθηκε το αίτημα. Ο Αμβρόσιος επίσκοπος του Μιλάνου έπεισε με επιτυχία τον Βαλεντινιανό Β΄ να αντισταθεί στο αίτημα να διατηρηθεί ο βωμός. Ωστόσο δεν ήταν το κύριο πρόσωπο πίσω από το ψήφισμα, που αφαίρεσε τον βωμό, αν και συμμετείχε στη συζήτηση.

Περαιτέρω αιτήματα για την αποκατάσταση του βωμού εκτράπηκαν το 391 από ένα διάταγμα του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄, ως μέρος των προσπαθειών του να διασφαλίσει ότι ο Χριστιανισμός ήταν η μόνη θρησκεία, που εφαρμόζεται στην Αυτοκρατορία. Ο βωμός αποκαταστάθηκε από τον σφετεριστή Ευγένιο κατά τη διάρκεια της βραχύβιας κυριαρχίας του (392–394) σύμφωνα με τον Παυλίνο του Μιλάνου στη Ζωή του Αμβρόσιου.

Γράφοντας το 403, ο Κλ. Κλαυδιανός ανέφερε ότι το άγαλμα (αν όχι ο βωμός) ήταν τότε στο Κτήριο της Συγκλήτου. Ο Σεριντάν αναφέρει ότι «ορισμένοι πιστεύουν ότι οι μεταφορές και οι αποκαταστάσεις αναφέρονται τόσο στον βωμό της Νίκης, όσο και στο άγαλμα της Νίκης. Άλλοι πιστεύουν ότι το άγαλμα δεν αφαιρέθηκε ποτέ από τον τόπο του. Δεν υπάρχει καμία δήλωση στους αρχαίους συγγραφείς, ως προς το τι συνέβη στο άγαλμα, όταν αφαιρέθηκε ο βωμός και η βεβαιότητα σε αυτό το σημείο είναι ανέφικτη».

Ο Σεριντάν προτείνει περαιτέρω ότι "η μοίρα του βωμού και του αγάλματος της Νίκης σφραγίστηκε τελικά από τον νόμο του 408 κατά των ειδωλολατρικών αγαλμάτων", επικαλούμενος τον Codex Theodosianus XVI, 10, 19.