Πανελλήνιες εξετάσεις

Πανελλήνιες εξετάσεις (επίσημα αναφερόμενες ως Πανελλαδικές εξετάσεις) είναι θεσμός του ελληνικού κράτους για την εισαγωγή των μαθητών του Λυκείου στις σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που ισχύει από το 1960 μέχρι σήμερα. Λαμβάνουν χώρα στο τέλος της σχολικής χρονιάς, μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου, κάθε χρόνο για τους μαθητές της τρίτης Λυκείου και οργανώνονται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Τα θέματα είναι κοινά για όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες που λαμβάνουν μέρος στις εξετάσεις αυτές και τα θέματα των εξετάσεων μεταδίδονται κεντρικά από το υπουργείο Παιδείας προς όλα τα σχολεία. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων ανακοινώνονται την ίδια ημερομηνία για όλους τους μαθητές, μέσω Διαδικτύου, αλλά και μέσω των Λυκείων τους. Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων οι μαθητές συμπληρώνουν μηχανογραφικό δελτίο, στο οποίο δηλώνουν την προτίμησή τους για τις ανώτερες και ανώτατες σχολές στις οποίες επιθυμούν να φοιτήσουν. Τα αποτελέσματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανακοινώνονται συνήθως στα τέλη Αυγούστου.

Το σύστημα, αυτό, των εξετάσεων έχει γνωρίσει πολλές αλλαγές ανά τα χρόνια, ωστόσο η δομή του παραμένει ίδια. Πολύ συχνά, και όχι άδικα, οι Πανελλήνιες Εξετάσεις χαρακτηρίζονται ως το πιο αδιάβλητο σύστημα εισαγωγής στα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Τα θέματα των εξετάσεων αποφασίζονται με άκρα μυστικότητα σε "μπούνκερ" του Υπουργείου Παιδείας, τη μέρα πριν την εξέταση, με σκοπό την αποφυγή διαρροής θεμάτων. Σπάνια έχει τεθεί ζήτημα διαβλητότητας σχετικά με τη διεξαγωγή, ωστόσο υπάρχει συγκεκριμένο παράδειγμα μεγάλης διαρροής θεμάτων, το έτος 1979, στο μάθημα των Μαθηματικών. Ανώνυμος καθηγητής πίεζε το στυλό με το οποίο έγραφε τα θέματα των Μαθηματικών ώστε να αποτυπωθούν σε λευκές κόλλες κάτω από τα γραφόμενα. Με αυτό τον τρόπο, ιχνιλάτησε μετά τα θέματα και τα διέρρευσε σε αρκετά φροντιστήρια της χώρας, με οικονομικούς και πολιτικούς σκοπούς. Σύμφωνα με του υπουργείο, ο θεσμός κοστίζει κάθε χρόνο περίπου 12 εκατομμύρια ευρώ.

Ιστορία

Προηγούμενα συστήματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με σύστημα συγκεντρωτικό, ήταν:

• οι Εισιτήριες εξετάσεις του 1964, οι πρώτες εξετάσεις που οργάνωσε κεντρικά και ενιαία το Υπουργείο Παιδείας για όλα τα ΑΕΙ με το Β.Δ. 378/1964 (ΦΕΚ 111)
• το Ακαδημαϊκό απολυτήριο (Α και Β τύπος) που ίσχυσε από το 1965 έως το 1966 με το Ν.Δ 4379/1964, Ν.Δ. 277/1965, 377/1965, 546/1965, 424/1966
• οι Γενικές εισιτήριες εξετάσεις (κύκλοι σχολών ΑΕΙ και ΚΑΤΕΕ) που ίσχυσαν από το 1967 έως το 1979 με το Α.Ν. 40/1967 (ΦΕΚ 104), Ν.Δ. 237/1969, Ν.Δ. 1137/1972, Ν.Δ. 1161/1972, αριθμ. 252/1974 γνωμοδότηση ΣτΕ και Π.Δ. 327/1974 (ΦΕΚ 123)
• οι Πανελλήνιες εξετάσεις που ίσχυσαν από το 1980 έως το 1982 και αφορούσαν εξετάσεις στις δυο τελευταίες τάξεις του λυκείου με το Ν. 1035/1980 (ΦΕΚ 60)
• οι Γενικές εξετάσεις (το σύστημα με τις «δέσμες») που ίσχυσαν από το 1983 έως το 1999 με το Ν. 1351/83 ΦΕΚ 56, με το Νόμο 1771/88 ΦΕΚ 71, εγκύκλιος Β3/159/8.1.91
• οι Πανελλαδικές εξετάσεις (προαγωγικές και απολυτήριες) που ίσχυσαν από το 2000 έως το 2015 με το Ν. 2525/1997 (ΦΕΚ 188 Α ́), Ν. 2909/2001 (ΦΕΚ 90 Α ́)
• το Νέο Λύκειο που ίσχυσε από το 2013 και εξής με το Ν. 4186/2014
• το Νέο Σύστημα 2016 με το Ν. 4327/2015

Το σύστημα πρόσβασης

Το υφιστάμενο σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση αποτελεί τροποποίηση του Νέου Λυκείου του Ν.4186/2013, αλλά στην ουσία είναι ένα διαφορετικό σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που μοιάζει αρκετά με το σύστημα των Δεσμών.

Το σύστημα στηρίζεται σε υπολογισμό βαθμού πρόσβασης με βάση τις πανελλαδικές εξετάσεις και ανάλογα με την ομάδα προσανατολισμού που επιλέγει ο κάθε μαθητής. Ειδικότερα στην Β' Λυκείου οι μαθητές επιλέγουν μια από τις δυο ομάδες προσανατολισμού (Ανθρωπιστικές ή Θετικές Επιστήμες) και στην Γ' Λυκείου με την έναρξη του σχολικού έτους επιλέγουν υποχρεωτικά μια ομάδα μαθημάτων προσανατολισμού από τις 3 προσφερόμενες:

• Ομάδα Ανθρωπιστικών Σπουδών: Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες
• Ομάδα Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας: Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες και Επιστήμες Υγείας και Ζωής
• Ομάδα Οικονομίας και Πληροφορικής: Επιστημών Οικονομίας και Πληροφορικής

Ο μαθητής εξετάζεται σε 4 μαθήματα τα οποία είναι:

ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ	ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ	ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία	Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία	Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία
Αρχαία Ελληνικά (1,3)	Μαθηματικά (1,3)(Θετικών Σπουδών) Βιολογία (1,3) (Σπουδών Υγείας)	Μαθηματικά (1,3)
Ιστορία (0,7)	Φυσική (0,7 θετικών σπουδών)	Οικονομία (0,7)
Λατινικά	Χημεία (0,7 σπουδών υγείας)	Πληροφορική

(τα 1,3 και 0,7 αποτελούν τους συντελεστές βαρύτητας κάθε ομάδας προσανατολισμού)

Ο μαθητής εξετάζεται σε επιπλέον μαθήματα, εφόσον επιθυμεί εισαγωγή σε σχολή που απαιτεί ειδικό μάθημα.

Τα ειδικά μαθήματα είναι τα εξής:

• Ξένες Γλώσσες : Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ισπανικά
• Ελεύθερο Σχέδιο
• Γραμμικό Σχέδιο
• Αρμονία
• Έλεγχος Μουσικών Ακουστικών Ικανοτήτων
• Αγωνίσματα

Όλα τα ειδικά μαθήματα εξετάζονται σε καθορισμένα από το Υπουργείο Παιδείας εξεταστικά κέντρα είτε στις 8.30 π.μ. είτε στις 10.00 π.μ.

Η διάρκεια εξέτασης για τα μαθήματα:

- των ξένων γλωσσών και της Αρμονίας είναι τρεις (3) ώρες,

- των Σχεδίων (Ελεύθερο και Γραμμικό) είναι έξι (6) ώρες,

- του ειδικού μαθήματος «ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ» είναι περίπου είκοσι (20) λεπτά.

Οι Πανελλαδικές από το Γενικό Λύκειο ή την Ομάδα Β του ΕΠΑΛ οδηγούν σε οποιαδήποτε Τριτοβάθμια σχολή. Οι Πανελλαδικές από την Ομάδα Α οδηγούν μόνο στις Σχολές Υπαξιωματικών και σε συγκεκριμένα ΤΕΙ ανάλογα με τη ειδικότητα του μαθητή του ΕΠΑΛ.

Οι υποψήφιοι για εισαγωγή, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων απόλυσης από το Γενικό Λύκειο και των αποτελεσμάτων των Εξετάσεων Εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, καταθέτουν δήλωση προτίμησης (μηχανογραφικό δελτίο) για ένα (1) κατ’ ανώτατο όριο Επιστημονικό Πεδίο και για συγκεκριμένες σχολές του πεδίου αυτού.

Για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν προσμετράται ούτε ο βαθμός του απολυτηρίου, ούτε οι βαθμοί των τάξεων του Λυκείου, ούτε οι προφορικοί βαθμοί των 4 πανελλαδικών μαθημάτων, αλλά μόνο οι γραπτοί βαθμοί των 4 πανελλαδικών μαθημάτων.

Σύμφωνα με νομοσχέδιο που έφερε η Υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως τον Ιανουάριο 2021, καθιερώνονται σημαντικές αλλαγές στον τρόπο πρόσβασης στην Τριτοβάθμιας μέσω πανελληνίων εξετάσεων.

Η καθιέρωση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα πανεπιστημιακά τμήματα και συμπλήρωση του μηχανογραφικού σε δύο φάσεις η οποία θα ισχύσει από τις πανελλήνιες εξετάσεις 2022. Ακόμη δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης σε ΔΙΕΚ μέσω του μηχανογραφικού δελτίου.

Ο αριθμός εισακτέων επηρεάζει σημαντικά την τελική διαμόρφωση των βάσεων εισαγωγής, ενώ η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής δεν θα αλλάζει το τοπίο ειδικά στις υψηλόβαθμες σχολές του μηχανογραφικού με το νέο σύστημα

Από το 2021 καθιερώθηκε νέο κανάλι ενημέρωσης για τις επιδόσεις των υποψηφίων καθώς και το τμήμα / τη Σχολή στην οποία εισάγονται. Το νέο κανάλι αυτό αποτελούν τα SMS που αποστέλλει το Υπουργείο Παιδείας στα κινητά τηλέφωνα που δηλώνουν οι υποψήφιοι στην Ενιαία Ψηφιακή Πύλη (gov.gr). Παράλληλα με αυτή τη λειτουργία συνεχίζει η ενημέρωση μέσω του καθιερωμένου ιστοτόπου του Υπουργείου (results.it.minedu.gov.gr) καθώς και μέσω των καταστάσεων που αναρτώνται στις προσόψεις των Λυκείων, παρουσιάζοντας των Κωδικό Αριθμό του υποψηφίου και τις βαθμολογίες του α', β' (και γ') βαθμολογητή σε κάθε εξεταζόμενο μάθημα.

Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ)

Μία σημαντική παράμετρος που προστέθηκε στον θεσμό των Πανελλαδικών Εξετάσεων αποτελεί η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας. Η ΕΒΕ δεν είναι τίποτα παρά ένας άριθμος που αποτελεί τον μέσο όρο των βαθμολογιών των υποψηφίων κάθε πεδίου. Ειδικότερα κάθε επιστημονικό πεδίο λαμβάνει την δικιά του ΕΒΕ που είναι ο μέσος όρος των μέσων όρων στα εξεταζόμενα μαθήματα του εκάστοτε πεδίου όλων των υποψηφίων που ανήκουν στο πεδίο. Επεξηγηματικά, υπολογίζεται ο μέσος όρος των βαθμολογιών όλων των υποψηφίων σε κάθε εξεταζόμενο μάθημα και στη συνέχεια υπολογίζεται ο μέσος όρος των μέσων όρων των 4 μαθημάτων κάθε πεδίου.

Βέβαια το υπουργείο δημιουργεί κάποιες εξαιρέσεις προς όφελος των υποψηφίων. Στα κοινά μαθήματα μεταξύ των Ομάδων Προσανατολισμού (Γλώσσα και στις 4 Ο.Π., και Μαθηματικά στων Θετικών και Οικονομικών Σπουδών) στην ΕΒΕ καταμετράται ο μικρότερος μέσος όρος του μαθήματος που παρουσιάζεται στις ανάλογες κατευθύνσεις. Αν, για παράδειγμα, ο μέσος όρος των Ανθρωπιστικών Σπουδών στην Γλώσσα είναι 8.5 και αποτελεί τον μικρότερο μέσο όρο στη Γλώσσα ανάμεσα στα υπολοίπα πέδια, τότε στην ΕΒΕ (και) των υπολοίπων πεδίων θα καταμετρηθεί αυτός ο μέσος όρος.

Παράλληλα με την ΕΒΕ που αφορά τα Πανελλαδικά Μαθήματα, δημιουργείται και ΕΒΕ που αφορά τα Ειδικά Μαθήματα. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν σχολές που απαιτούν εξέταση σε ειδικά μαθήματα για την εισαγωγή των υποψηφίων στην εκάστοτε σχολή (πχ μία ή δύο ξένες γλώσσες, ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο κλπ). Στην περίπτωση αυτή υπολογίζεται κανονικά η ΕΒΕ μόνο που προστίθενται τα ειδικά μαθήματα ως παράμετρος. Με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή, υπολογίζεται ο μέσος όρος των μέσων όρων των βαθμολογιών των υποψηφίων του πεδίου στα Πανελλαδικά Μαθήματα συν στο ειδικό ή στα ειδικά μαθήματα (όσων υποψηφίων εξετάστηκαν σε αυτά). Σημειώνεται ότι, υπολογίζεται διαφορετική ΕΒΕ για τις σχολές που απαιτούν εξετάση στο Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο, διαφορετική ΕΒΕ για τις σχολές που απαιτούν σε μία ξένη γλώσσα, διαφορετική ΕΒΕ για τις σχολές που απαιτούν σε δύο ξένες γλώσσες, διαφορετική ΕΒΕ για τις σχολές που απαιτούν μόνο στα Αγγλικά (ή Γαλλικά, ή Γερμανικά κλπ). Γενικά, υπολογίζεται διαφορετική ΕΒΕ για κάθε πιθανό συνδυασμό ειδικών μαθημάτων που απαιτούν όλα τα Τμήματα των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων.

Εδώ, το Υπουργείο, στα μαθήματα που αφορούν τις ξένες γλώσσες (και δεν είναι συγκεκρίμενα ορισμένα από το εκάστοτε τμήμα) (Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά κλπ) θα καταμετρήσει στην (ειδική ΕΒΕ) αυτά που έχουν τον μικρότερο μέσο όρο δίνοντας προβάδισμα στους υποψηφίους.

Παράλληλα με τον υπολογισμό της ΕΒΕ, υπολογίζεται ο μέσος όρος του κάθε υποψηφίου, χωριστά, στα μαθήματα που εξετάστηκε (χωριστός Μέσος Όρος μόνο για τα Πανελλαδικά Μαθήματα, χωριστός Μέσος Όρος για τα Πανελλαδικά Μαθηματά μαζί με το Ειδικό Μάθημα / τα Ειδικά Μαθήματα) δίχως συντελεστές βαρύτητας. Σε προηγούμενο χρόνο κάθε τμήμα έχει ανακοινώσει τον συντελεστή της ΕΒΕ που απαιτεί για την απόδοση της δυνατότητας στους υποψηφίους, ώστε να δηλώσουν το εκάστοτε τμήμα στο μηχανογραφικό τους. Επεξηγηματικά, πολλαπλασιάζεται η ΕΒΕ με τον συντελεστή του κάθε τμήματος, που δέχεται τιμές του εύρους [0.8 - 1.2]. Εφόσον αυτό το γινόμενο είναι μικρότερο ή ίσο από τον Μέσο Όρο ενός υποψηφίου τότε επιτρέπεται η δήλωση του από τον εκάστοτε υπόψηφιο στο Μηχανογραφικό του. Ομοίως, πολλαπλασιάζεται η ΕΒΕ για τα Ειδικά Μαθημάτα με τον συντελεστή του τμήματος για τα Ειδικά Μαθήματα (και τις Πρακτικές Δοκιμασίες) που δέχεται τιμές του εύρους [0.7 - 1.1].

Στην προσπάθεια του ο υποψήφιος για να κάνει Μηχανογραφικό, θα αντικρύσει μόνο τις σχολές των οποίων την ΕΒΕ "πιάνει", οι οποίοι υπολογισμοί θα γίνουν αυτόματα από το Σύστημα. Έτσι, ο υποψήφιος δεν θα χρειαστεί να εκτελέσει οποιονδήποτε υπολογισμό και θα κληθεί να επιλέξει τις σχολές που του εμφανίζονται.

Για να μπορέσει ένας υποψήφιος να δηλώσει μία σχολή που απαιτεί ειδικά μαθήματα πρέπει να περνάει την ΕΒΕ με τον συντελεστή της σχολής για τα Πανελλαδικά Μαθήματα, καθώς και την (εκάστοτε ειδική) ΕΒΕ με τον συντελεστή της σχολής για τα εκάστοτε Ειδικά Μαθήματα.

μέσος_όρος_υποψηφίου = (Γλώσσα + Μάθημα2 + Μάθημα3 + Μάθημα4) / 4
εβε_πεδίου = (μο_γλώσσας +  μο_μαθήματος2 + μο_μαθήματος3 + μο_μαθήματος4) / 4

if εβε_πεδίου * συντελεστής_εβε <= μέσος_όρος_υποψηφίου:
    κάνε_μηχανογραφικό(σχολές_με_αυτόν_τον_συντελεστή)
else:
    return False

μέσος_ορος_υποψηφίου = (Γλώσσα + Μάθημα2 + Μάθημα3 + Μάθημα4) / 4
μέσος_ορος_υποψηφίου_με_ειδικό = (Γλώσσα + Μάθημα2 + Μάθημα3 + Μάθημα4 + Ειδικό_Μάθημα1) / 5
εβε_πεδίου = (μο_γλώσσας + μο_μαθήματος2 + μο_μαθήματος3 + μο_μαθήματος4) / 4
εβε_πεδίου_με_ειδικό = (μο_γλώσσας + μο_μαθήματος2 + μο_μαθήματος3 + μο_μαθήματος4 + μο_ειδικού_μαθήματος1) / 5

#Σχολή που απαιτεί ένα ειδικό Μάθημα
if εβε_πεδίου * συντελεστής_εβε <= μέσος_ορος_υποψηφίου:
    if εβε_πεδίου_με_ειδικό * συντελεστής_εβε_για_ειδικά <= μέσος_ορος_υποψηφίου_με_ειδικό:
        κάνε_μηχανογραφικό(σχολές_με_ειδικό_μάθημα_και_ίδιους_συντελεστές)
    else:
        return False
else:
    return False

Ας δούμε με παράδειγμα πως λειτουργεί η ΕΒΕ. Ακολουθούν υποθετικά στοιχεία για χάρη του παραδείγματος, που δεν αποτελούν προβλέψεις ούτε επίσημα ανακοινωμένα αποτελέσματα. Ένας υποψήφιος των Θετικών Σπουδών έχει λάβει βαθμολογίες στα εξής:

1. Γλώσσα: 12.5
2. Μαθηματικά: 11.5
3. Χημεία: 13
4. Φυσική: 9

Ο συγκεκριμένος υποψήφιος έχει Μέσο Όρο ίσο με 11.5. Ο Μέσος Όρος όλων των υποψηφίων σε κάθε μάθημα διαμορφώνεται σε (υποθετικά στοιχεία):

1. Γλώσσα: 11
2. Μαθηματικά: 8
3. Χημεία: 12
4. Φυσική: 9

Παρ' όλα αυτά ο Μέσος Όρος των υποψηφιών των Οικονομικών Σπουδών στα Κοινά Μαθήματα είναι:

1. Γλώσσα: 10
2. Μαθηματικά: 6

οι οποιοί Μέσοι Όροι τυχαίνει να είναι μικροτέροι ανάμεσα σε όλες τις κατεύθυνσες. Έτσι, στην ΕΒΕ των Θετικών Σπουδών καταμετράται ο ΜΟ των υποψηφίων των Οικονομικών Σπουδών στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά και διαμορφώνεται σε 9.25.

Έστω μία σχολή που ενδιαφέρει τον συγκεκριμένο υποψήφιο η οποία έχει θέσει συντελεστή ΕΒΕ 1.2 (το ανώτατο όριο). Η ΕΒΕ των Θετικών Σπουδών πολλαπλασιάζεται επί το 1.2 και προκύπτει 11.1. Στην περίπτωση αυτή ο υποψήφιος μπορεί να δηλώσει τη σχολή στο Μηχανογραφικό του, καθώς και όλες τις υπόλοιπες (αφού περνάει το ανώτατο όριο του συντελεστή).

Έστω ένας άλλος υποψήφιος με Μέσο Όρο 10.8. Ο υποψήφιος αυτός δεν μπορεί να δηλώσει σχολές με συντελεστή 1.2 αλλά μπορεί να δηλώσει μία άλλη σχολή με συντελεστή 1.1 που διαμορφώνουν το γινόμενο σε 10.175. Επιπλέον, μπορεί να δηλώσει και όλες τις υπόλοιπες που έχουν μικρότερο συντελέστη από 1.1.

Τέλος, έστω ένας υποψήφιος ο οποίος έχει μέσο όρο 7. Σύμφωνα με τα υποθετικά δεδομένα ο υποψήφιος δεν μπορεί να δηλώσει καμία σχολή διότι το γινόμενο της ΕΒΕ με τον συντελεστή 0.8 (κατώτατο όριο) διαμορφώνεται σε 7.4.

Προβλέψεις για την εξέλιξη των βάσεων

Συχνά το ερώτημα που τίθεται κάθε χρονιά, σχετίζεται με την άνοδο ή κάθοδο των βάσεων εισαγωγής στα ελληνικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα κ.α. Ωστόσο, η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι δύσκολο να βρεθεί, διότι στις Πανελλήνιες εξετάσεις δεν υπάρχουν σταθεροί παράγοντες που μπορούν να αναδείξουν με βεβαιότητα των εξέλιξη των αποτελεσμάτων.

Αρχικά, ως βάση εισαγωγής σε ένα τμήμα (σχολή ή πανεπιστήμιο), γενικά, ορίζεται ο βαθμός (τα μόρια) του τελευταίου υποψηφίου που εισάγεται σε αυτό. Λόγου χάρην, η βάση του ΕΚΠΑ του τμήματος Ιατρικής το έτος 2020 είχε 18250 μόρια και 129 επιτυχόντες (για τα ΓΕ.Λ.). Αυτό σημαίνει, ότι ο 129ος υποψήφιος που εισήχθη στο τμήμα είχε 18250 μόρια. Όσοι, πέρα από αυτόν, είχαν λιγότερα μόρια (και είχαν επιλέξει τη σχολή αυτή) δεν επιτρεπόταν η εισαγωγή τους στο συγκεκριμένο τμήμα.

Έτσι, οι βάσεις καθορίζονται από τις επιδόσεις των υποψηφίων κάθε χρονιά. Παρ' όλα αυτά, αυτός δεν είναι ο μόνος παράγοντας που προσδιορίζει τη μεταβολή των βάσεων. Η δυσκολία των θεμάτων που επιλέγουν οι θεματοδότες της ΚΕΕ, οι κοινωνικές εξέλιξεις που επικράτουν κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς (βλ. πανδημία), ο αριθμός των εισακτέων κάθε τμήματος, οι υπουργικές αποφάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης, η προτίμηση ενός τμήματος έναντι των άλλων και ο αριθμός των υποψηφίων έχουν σημαντική επίδραση στο καθόρισμο των βάσεων.

Ειδικότερα, τα δύσκολα θέματα των Πανελλήνιων αναπόφευκτα μειώνουν τις επιδόσεις των μαθητών, με αποτέλεσμα τη μείωση της βάσης σε τμήματα τα οποία δεν είναι "πρώτης επιλογής". Αντιθέτως, τα εύκολα θέματα αυξάνουν τις επιδόσεις των μαθητών, αυξάνοντας καθολικά και τις βάσεις. Επιπλέον, όσο μειώνεται ο αριθμός των εισακτέων κάθε σχολής, αυξάνεται και ο ανταγωνισμός, επιτρέποντας την εισαγωγή περιορισμένου όγκου μαθητών, δηλαδή αυτών, των οποίων ο βαθμός είναι συγκριτικά μεγαλύτερος από τους ετέρους τους που επέλεξαν την ίδια σχολή.

Συνήθως, αναφέρουμε την Ιατρική, την Νομική στη Θεσσαλονίκη ή Αθήνα (μεγάλα αστικά κέντρα, εν γένει) και τις σχολές ΣΣΑΣ, ως τμήματα τα οποία είναι αρκετά δύσκολο να εισαχθεί κάποιος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι σχολές "πρώτης επιλογής", δηλαδή σχολές οι οποίες τοποθετούνται ιεραρχικά στο μηχανογραφικό των υποψηφιών σε μεγαλύτερη θέση. Αυτο σημαίνει, ότι 1822 υποψήφιοι επιδιώκουν να εισαχθούν στη Νομική του ΕΚΠΑ (το έτος 2020), οι οποίοι την έχουν επιλέξει σε ανώτερο επίπεδο, η οποία σχολή δέχεται μόλις 359 υποψηφίους (για τα ΓΕ.Λ.). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα υψηλό ανταγωνισμό και μάλιστα μεταξύ υποψηφίων που κατά τη πλειοψηφία επιτυγχάνουν αντικειμενικά υψηλούς βαθμούς, άρα και υψηλές βάσεις για αυτές τις σχολές.

Δύο ακόμη ειδικές περιπτώσεις, είναι οι υγειονομικές προκλήσεις της χώρας και ο εγκλεισμός στο σπίτι, ο οποίος αναπόφευκτα επιδρά σημαντικά στη συγκέντρωση και την επίδοση των μαθητών, αποφοίτων κλπ, καθώς και η προσθήκη νέων παραμέτρων, όπως αυτής της ΕΒΕ. Η ΕΒΕ (Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής) φαίνεται ότι θα εξαφάνισει από το τοπίο της Γ'βαθμιας εκπαίδευσης πολλά τμήματα, των οποίων η βάση κινείται υπό του μέσου όρου των υποψηφίων (υπό του 10). Ωστόσο, υψηλόβαθμες σχολές ή ακόμη και σχολές με μέτρια βάση (15.000>) δεν ενδέχεται να επηρεαστούν σημαντικά από την νέα αυτή παράμετρο δίοτι "προτιμούνται" και δέχονται υποψηφιούς με εξίσου μεγάλους βαθμούς.

Λαμβάνοντας υπ' όψιν τα παραπάνω είναι σαφές, ότι υπάρχουν πολλές συνιστώσες που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα και όλες, χωρίς καμία εξαίρεση, είναι μεταβλητές, καθιστώντας τη πρόβλεψη βάσεων άσκοπη και πρακτικά αδύνατη.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• Ύλη Πανελληνίων 2018
• Πρόγραμμα Πανελληνίων 2018
• Ύλη Πανελληνίων 2021
• Συντελεστές ΕΒΕ