Ιμπεριαλισμός

Ο ιμπεριαλισμός (γνωστός και ως επεκτατισμός) αποτελεί πολιτική επέκτασης του ελέγχου ή της εξουσίας που ασκείται σε ξένες οντότητες ως μέσο απόκτησης και/ή διατήρησης μιας αυτοκρατορίας. Αυτό συμβαίνει είτε μέσω άμεσης εδαφικής κατάκτησης ή εποικισμού είτε με έμμεσες μεθόδους άσκησης ελέγχου στα πολιτικά και/ή τα οικονομικά δρόμενα άλλων κρατών. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει την πολιτική επικυριαρχίας ενός έθνους σε άλλες χώρες, ανεξάρτητα από το αν το έθνος θεωρεί τον εαυτό του μέρος της αυτοκρατορίας. Η «Εποχή του Ιμπεριαλισμού» συνήθως αναφέρεται στην περίοδο του Νέου Ιμπεριαλισμού που ξεκίνησε το 1860, όταν κυρίαρχα ευρωπαϊκά κράτη ξεκίνησαν τον αποικισμό άλλων ηπείρων.

Ετυμολογικά, ο όρος ιμπεριαλισμός προέρχεται από τη λατινική λέξη imperium (αυτοκρατορία) και αρχικά αποτέλεσε νεολογισμό στη γαλλική γλώσσα (impérialisme), κατά τα τέλη του 1800 , για να περιγράψει την πολιτική κάποιων κρατών, όπως οι επεκτάσεις της Βρετανίας και της Γαλλίας στην Αφρική και την Αμερική.

Στο έργο του Ιμπεριαλισμός, το Ανώτατο Στάδιο του Καπιταλισμού ο Λένιν υποστήριξε ότι ο καπιταλισμός στις αρχές του 20ού αιώνα πέρασε σε ένα νέο στάδιο, τον ιμπεριαλισμό, αποσκοπώντας στην εύρεση νέων αγορών και πόρων. Η θεωρία της μετάβασης του καπιταλισμού στο νέο στάδιο, τον ιμπεριαλιστικό καπιταλισμό υποστηρίχτηκε επίσης από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Το βασικό χαρακτηριστικό του ιμπεριαλισμού σε σχέση με την προηγούμενη ποιότητα του καπιταλισμού είναι κατά το Λένιν "το πέρασμα από την κατάκτηση των εδαφών στο μοίρασμα και ξαναμοίρασμα των αγορών ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Μοίρασμα των αγορών σημαίνει και εξαγωγή των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων στις αποικίες".

Έκτοτε, ο όρος αυτός έχει επεκταθεί από τους Μαρξιστές διανοούμενους ώστε να αποτελεί συνώνυμο της καπιταλιστικής διεθνούς αγοράς και του τραπεζικού συστήματος.

Βλέπε επίσης

• Νέος ιμπεριαλισμός
• Αποικισμός