Δημοκρατία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Προσωπικές απόψεις χρήστη
Ετικέτες: Αναίρεση Αναιρέθηκε Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό Προχωρημένη επεξεργασία από κινητό
Αναίρεση έκδοσης 8805380 από τον QuaestorGaius Ό,τι τεκμηριώνεται με τρίτες ανεξάρτητες πηγές δεν είναι προσωπική άποψη
Ετικέτα: Αναίρεση
Γραμμή 3: Γραμμή 3:
Η '''Δημοκρατία''' είναι το [[πολίτευμα]] όπου η εξουσία πηγάζει από τον λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού<ref>{{cite book |last= Tansey |first= Stephen D |title= Politics: The Basics |publisher= Routledge |location= London; New York |date= 1995 |page= 176}}</ref><ref group="σημ.">Η αρχή αυτή προέρχεται από τη διάσημη φράση του [[Αβραάμ Λίνκολν|Λίνκολν]] ''"government of the people, by the people, for the people"'' στην ιστορική ομιλία του στο Γκέτεσμπουργκ κατά τη διάρκεια του Αμερικάνικου Εμφυλίου, 1863. Ωστόσο η συγκεκριμένη λεκτική απόδοση, αν και έχει το ίδιο νόημα, γίνεται με ρηματικές εκφράσεις όπως στο 1ο άρθρο του Ελληνικού Συντάγματος.</ref>. Κεντρικό χαρακτηριστικό της δημοκρατίας είναι η λήψη αποφάσεων με [[ψηφοφορία]] των πολιτών (στην [[άμεση δημοκρατία]], στις [[εκλογές]] ή στα [[Δημοψήφισμα|δημοψηφίσματα]]) ή κάποιων αντιπροσώπων τους (στην [[αντιπροσωπευτική δημοκρατία]]). Οι ακρογωνιαίοι λίθοι της, περιλαμβάνουν την ελευθερία του συνέρχεσθαι και του λόγου, την την ισοτιμία, τη συμμετοχή στα κοινά και το δικαίωμα στη ζωή. Θεσπίστηκε από τον [[Κλεισθένης|Κλεισθένη]] για πρώτη φορά, στην [[Ελλάδα]] (στην [[Αθήνα]] συγκεκριμένα) το 508 π.Χ.
Η '''Δημοκρατία''' είναι το [[πολίτευμα]] όπου η εξουσία πηγάζει από τον λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού<ref>{{cite book |last= Tansey |first= Stephen D |title= Politics: The Basics |publisher= Routledge |location= London; New York |date= 1995 |page= 176}}</ref><ref group="σημ.">Η αρχή αυτή προέρχεται από τη διάσημη φράση του [[Αβραάμ Λίνκολν|Λίνκολν]] ''"government of the people, by the people, for the people"'' στην ιστορική ομιλία του στο Γκέτεσμπουργκ κατά τη διάρκεια του Αμερικάνικου Εμφυλίου, 1863. Ωστόσο η συγκεκριμένη λεκτική απόδοση, αν και έχει το ίδιο νόημα, γίνεται με ρηματικές εκφράσεις όπως στο 1ο άρθρο του Ελληνικού Συντάγματος.</ref>. Κεντρικό χαρακτηριστικό της δημοκρατίας είναι η λήψη αποφάσεων με [[ψηφοφορία]] των πολιτών (στην [[άμεση δημοκρατία]], στις [[εκλογές]] ή στα [[Δημοψήφισμα|δημοψηφίσματα]]) ή κάποιων αντιπροσώπων τους (στην [[αντιπροσωπευτική δημοκρατία]]). Οι ακρογωνιαίοι λίθοι της, περιλαμβάνουν την ελευθερία του συνέρχεσθαι και του λόγου, την την ισοτιμία, τη συμμετοχή στα κοινά και το δικαίωμα στη ζωή. Θεσπίστηκε από τον [[Κλεισθένης|Κλεισθένη]] για πρώτη φορά, στην [[Ελλάδα]] (στην [[Αθήνα]] συγκεκριμένα) το 508 π.Χ.


Κατά τον Αριστοτέλη, είναι το πολίτευμα στο οποίο επικρατούν οι απόψεις της πλειοψηφίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι πολίτες της μειοψηφίας δεν έχουν και αυτοί τα ίδια δικαιώματα. Με την προϋπόθεση ότι οι ενέργειες όλων των πολιτών περιορίζονται μέσα σε ορισμένα όρια. Τα όρια αυτά στις δημοκρατίες τα καθορίζουν οι [[Νόμος|νόμοι]] και δεν πρέπει να τα υπερβαίνει κανείς. Γιατί η υπέρμετρη δραστηριότητα (ασυδοσία) του ενός περιορίζει την ελευθερία του άλλου. Στον σύγχρονο δημόσιο λόγο συνήθως η δημοκρατία ταυτίζεται με τις αρχές του φιλελευθερισμού, ο οποίος θεωρείται η κυρίαρχη ιδεολογία της εποχής μας. <ref>Wolfe, σελ. 23.</ref><ref>Adams, σελ. 11.</ref> Παρόλο που οι έννοιες αυτές συγγενεύουν, η ταύτιση τους δεν είναι πάντα σωστή. Για παράδειγμα ακόμα και μια αυταρχική κοινωνία μπορεί να θεωρηθεί δημοκρατική εφόσον η διακυβέρνησή της γίνεται με βάση την αρχή της πλειοψηφίας. Οι περισσότερες δυτικές κοινωνίες κατατάσσονται ως φιλελεύθερες δημοκρατικές, οι οποίες δηλαδή συνδυάζουν τις αρχές της δημοκρατίας με τη προστασία της ατομικής ελευθερίας και ιδιοκτησίας. <ref>https://www.jstor.org/stable/24353683?seq=1</ref>
Κατά τον Αριστοτέλη, είναι το πολίτευμα στο οποίο επικρατούν οι απόψεις της πλειοψηφίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι πολίτες της μειοψηφίας δεν έχουν και αυτοί τα ίδια δικαιώματα. Με την προϋπόθεση ότι οι ενέργειες όλων των πολιτών περιορίζονται μέσα σε ορισμένα όρια. Τα όρια αυτά στις δημοκρατίες τα καθορίζουν οι [[Νόμος|νόμοι]] και δεν πρέπει να τα υπερβαίνει κανείς. Γιατί η υπέρμετρη δραστηριότητα (ασυδοσία) του ενός περιορίζει την ελευθερία του άλλου.

Στα κράτη του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, συνήθως με τον όρο δημοκρατία εννοείται η ''[[Φιλελεύθερη δημοκρατία|Φιλελεύθερη (Αστική) Δημοκρατία]]'', που θεωρείται ο κυρίαρχος τύπος δημοκρατίας της εποχής μας<ref>{{Cite journal|title=Liberalism and Democracy|url=https://www.jstor.org/stable/24353683|journal=Journal of Applied Philosophy|date=1992|issn=0264-3758|pages=149–160|volume=9|issue=2|first=GORDON|last=GRAHAM}}</ref>. Η ταύτιση τους όμως δεν είναι σωστή, καθώς πρόκειται απλά για έναν τύπο δημοκρατίας. Για παράδειγμα ακόμα και μια κοινωνία με αυταρχικά στοιχεία μπορεί να θεωρηθεί δημοκρατική εφόσον η διακυβέρνησή της γίνεται με βάση την αρχή της δημοκρατίας<ref>{{Cite book|title=Δημοκρατίες, Αυταρχικά και Ολοκληρωτικά καθεστώτα στον 20ο αιώνα|first=Serge|last=Berstein|publisher=Ποιότητα|isbn=960-7803-18-3|year=|date=2001|location=|page=|url=https://www.worldcat.org/oclc/1182621280|id=1182621280}}</ref>. Επίσης υπάρχουν κι άλλοι τύποι δημοκρατίας, όπως η [[Λαϊκή δημοκρατία|Λαϊκή]], η [[Συμμετοχική δημοκρατία|Συμμετοχική]]<ref>{{Cite book|title=Συμμετοχική Δημοκρατία|first=Μαρία|last=Δαμανάκη|publisher=Καστανιώτης|isbn=9789600339185|year=|date=2004|location=|page=|url=https://www.worldcat.org/oclc/1111700396|id=1111700396}}</ref> και η [[Άμεση δημοκρατία|Άμεση]]<ref>{{Cite book|title=Άμεση Δημοκρατία : Αρχές, Επιχειρήματα, Δυνατότητες|first=Γιώργος N.|last=Οικονόμου|publisher=|isbn=978-960-02-3064-2|year=|date=2014|location=Αθήνα|page=|url=https://www.worldcat.org/oclc/933788245|id=933788245}}</ref>, ενώ πολλά δημοκρατικά πολιτικά κόμματα από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, είναι σκεπτικιστικά (αφού υποστηρίζουν διαφορετικές ιδεολογίες) απέναντι στην σύγχρονη Αστική Δημοκρατία<ref>{{Cite book|title=Καπιταλισμός, σοσιαλισμός και δημοκρατία|first=Joseph A.|last=Schumpeter|publisher=Εκδόσεις Παπαζήση|isbn=9789600220384|year=2006|location=|page=}}</ref><ref>{{Cite book|title=Σοσιαλισμός η απάντηση για τον 21ο αιώνα|first=.|last=''Συλλογικό Έργο''|publisher=Σύγχρονη Εποχή|isbn=978-960-451-345-1|year=2020|date=|location=Αθήνα|page=|url=https://www.worldcat.org/oclc/1225884621|id=1225884621}}</ref><ref>{{Cite book|title=Συντηρητισμός|first=Παναγιώτης|last=Κονδύλης|publisher=Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης|isbn=978-960-524-340-1|year=|date=2015|location=|page=|url=https://www.worldcat.org/oclc/1111700396|id=1111700396}}</ref>.


== Ετυμολογία ==
== Ετυμολογία ==

Έκδοση από την 06:04, 23 Απριλίου 2021

 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 28/02/2015.
Όλες οι χώρες στον κόσμο ισχυρίζονται πως είναι δημοκρατίες, με εξαίρεση το Βατικανό, το Μπρουνέι, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ και το Ομάν[1].

Η Δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου η εξουσία πηγάζει από τον λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού[2][σημ. 1]. Κεντρικό χαρακτηριστικό της δημοκρατίας είναι η λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία των πολιτών (στην άμεση δημοκρατία, στις εκλογές ή στα δημοψηφίσματα) ή κάποιων αντιπροσώπων τους (στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία). Οι ακρογωνιαίοι λίθοι της, περιλαμβάνουν την ελευθερία του συνέρχεσθαι και του λόγου, την την ισοτιμία, τη συμμετοχή στα κοινά και το δικαίωμα στη ζωή. Θεσπίστηκε από τον Κλεισθένη για πρώτη φορά, στην Ελλάδα (στην Αθήνα συγκεκριμένα) το 508 π.Χ.

Κατά τον Αριστοτέλη, είναι το πολίτευμα στο οποίο επικρατούν οι απόψεις της πλειοψηφίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι πολίτες της μειοψηφίας δεν έχουν και αυτοί τα ίδια δικαιώματα. Με την προϋπόθεση ότι οι ενέργειες όλων των πολιτών περιορίζονται μέσα σε ορισμένα όρια. Τα όρια αυτά στις δημοκρατίες τα καθορίζουν οι νόμοι και δεν πρέπει να τα υπερβαίνει κανείς. Γιατί η υπέρμετρη δραστηριότητα (ασυδοσία) του ενός περιορίζει την ελευθερία του άλλου.

Στα κράτη του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, συνήθως με τον όρο δημοκρατία εννοείται η Φιλελεύθερη (Αστική) Δημοκρατία, που θεωρείται ο κυρίαρχος τύπος δημοκρατίας της εποχής μας[3]. Η ταύτιση τους όμως δεν είναι σωστή, καθώς πρόκειται απλά για έναν τύπο δημοκρατίας. Για παράδειγμα ακόμα και μια κοινωνία με αυταρχικά στοιχεία μπορεί να θεωρηθεί δημοκρατική εφόσον η διακυβέρνησή της γίνεται με βάση την αρχή της δημοκρατίας[4]. Επίσης υπάρχουν κι άλλοι τύποι δημοκρατίας, όπως η Λαϊκή, η Συμμετοχική[5] και η Άμεση[6], ενώ πολλά δημοκρατικά πολιτικά κόμματα από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, είναι σκεπτικιστικά (αφού υποστηρίζουν διαφορετικές ιδεολογίες) απέναντι στην σύγχρονη Αστική Δημοκρατία[7][8][9].

Ετυμολογία

Ο Περικλής αγορεύων στην Πνύκα, τοιχογραφία στο Maximileaneum Palace Μονάχου, του Φίλιπ Φολτζ (1852).

Η ετυμολογία της λέξεως βρίσκεται στα συνθετικά «δήμος» (το σύνολο ή η συνέλευση των ανθρώπων που έχουν πολιτικά δικαιώματα) και «κράτος» (δύναμη, εξουσία, κυριαρχία). Ο όρος επινοήθηκε κατά τον πέμπτο αιώνα π.Χ., στην κλασική Ελλάδα, και χρησιμοποιήθηκε κατ' αντιδιαστολή με τη μοναρχία, την αριστοκρατία και την ολιγαρχία,[10] με τον Κλεισθένη να είναι ο ιδρυτής της πρώτης δημοκρατίας κατά το 508-507 π.Χ. μετά το τέλος της τυραννίας του Πεισίστρατου,[11] και τον Περικλή να συνεχίζει την παράδοση κατά τον χρυσό αιώνα των Αθηνών. Σήμερα, στην καθομιλουμένη, χρησιμοποιείται συνήθως κατ' αντιδιαστολή με τον όρο δικτατορία.

Είναι πιθανό ο όρος «δημοκρατία» να επινοήθηκε από τους δυσφημιστές της που απέρριπταν την πιθανότητα μίας, ούτως ειπείν, «δημαρχίας»[εκκρεμεί παραπομπή]. Οποιαδήποτε κι αν ήταν η αρχική απόχρωση, ο όρος υιοθετήθηκε από τους Αθηναίους δημοκρατικούς ώστε να δηλώνει «το πολίτευμα εκείνο στο οποίο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της συνέλευσης των εχόντων πολιτικών δικαιώματα». Η λέξη παρουσιάζεται στον Ηρόδοτο, αλλά ίσως δεν χρησιμοποιήθηκε πριν το 440-430 π.Χ. Δεν είναι σίγουρο ότι η λέξη χρησιμοποιήθηκε από τη στιγμή της γέννησης της δημοκρατίας, αλλά από το 460 π.Χ. γνωρίζουμε την ύπαρξη του ονόματος «Δημοκράτης», που προφανώς δόθηκε από τους γονείς στο παιδί τους ως ένδειξη δημοκρατικής νομιμότητας.

Ιστορία

Ιστορία της άμεσης δημοκρατίας

Κύριο λήμμα: Ιστορία της άμεσης δημοκρατίας

Η δημοκρατική αρχή

Μπορούμε να δούμε ότι ο ορισμός της δημοκρατίας, όπως δίνεται πιο πάνω, έχει τρία μέρη:

  • Η εξουσία πηγάζει από τον λαό. Αυτό σημαίνει, κι αν πάρουμε σαν δεδομένο ότι η λειτουργία του πολιτεύματος θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την ύπαρξη κυβέρνησης, ότι για να είναι η κυβέρνηση δημοκρατική θα πρέπει να είναι δημοφιλής, ή τουλάχιστον να τυχαίνει της αποδοχής των πολιτών. Ή αλλιώς αντλεί τη νομιμότητα της από το λαό.
  • Η εξουσία ασκείται από τον λαό. Αυτό σημαίνει ότι για να είναι ένα πολίτευμα δημοκρατικό θα πρέπει με κάποιους τρόπους να εξασφαλίζει τη συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες, τις διαδικασίες διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων. Για παράδειγμα, πέρα των εκλογών ανάδειξης των οργάνων της πολιτείας, αυτό μπορεί να σημαίνει τη διενέργεια δημοψηφισμάτων.
  • Η εξουσία εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού. Αυτό σημαίνει ότι τα όργανα της πολιτείας που είναι φορείς εξουσίας (κυβέρνηση, βουλή κ.ο.κ.) πρέπει να υπηρετούν και να προασπίζουν τα συμφέροντα του συνόλου της κοινωνίας, και όχι π.χ. κάποιου εκτός της κοινωνίας ή π.χ. κάποιων μόνο τμημάτων της. Για παράδειγμα, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να επιδιώκουν την ευρύτερη δυνατή συναίνεση. Επίσης σημαίνει ότι ταυτόχρονα με την αρχή της πλειοψηφίας πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί που προασπίζουν τα συμφέροντα της μειοψηφίας.

Τύποι δημοκρατίας

Η Δημοκρατία στον κόσμο το 2019 σύμφωνα με το Economist Intelligence Unit[12]

Κατά μία κατηγοριοποίηση η δημοκρατία μπορεί να είναι έμμεση, όπως είναι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία αλλά και άμεση, όπως εκείνη της αρχαίας Αθήνας. Ιστορικά εμφανίστηκε πρώτα η δεύτερη και ακολούθησε, κατά την περίοδο του διαφωτισμού, η πρώτη. Η πρακτική του δημοψηφίσματος εμφυτεύει, έστω και σε περιορισμένο βαθμό, στοιχεία άμεσης στην έμμεση δημοκρατία. Μία προσπάθεια ριζικότερης ανάμειξης των δύο, σε φιλελεύθερο συνήθως πλαίσιο, αποκαλείται συμμετοχική δημοκρατία.

Αναλυτική ταξινόμηση

Σημειώσεις

  1. ↑ Η αρχή αυτή προέρχεται από τη διάσημη φράση του Λίνκολν "government of the people, by the people, for the people" στην ιστορική ομιλία του στο Γκέτεσμπουργκ κατά τη διάρκεια του Αμερικάνικου Εμφυλίου, 1863. Ωστόσο η συγκεκριμένη λεκτική απόδοση, αν και έχει το ίδιο νόημα, γίνεται με ρηματικές εκφράσεις όπως στο 1ο άρθρο του Ελληνικού Συντάγματος.

Παραπομπές

  1. ↑ «Democracies in the World». Βραβείο Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2015. 
  2. ↑ Tansey, Stephen D (1995). Politics: The Basics. London; New York: Routledge. σελ. 176. 
  3. ↑ GRAHAM, GORDON (1992). «Liberalism and Democracy». Journal of Applied Philosophy 9 (2): 149–160. ISSN 0264-3758. https://www.jstor.org/stable/24353683. 
  4. ↑ Berstein, Serge (2001). Δημοκρατίες, Αυταρχικά και Ολοκληρωτικά καθεστώτα στον 20ο αιώνα. Ποιότητα. ISBN 960-7803-18-3. 1182621280. 
  5. ↑ Δαμανάκη, Μαρία (2004). Συμμετοχική Δημοκρατία. Καστανιώτης. ISBN 9789600339185. 1111700396. 
  6. ↑ Οικονόμου, Γιώργος N. (2014). Άμεση Δημοκρατία : Αρχές, Επιχειρήματα, Δυνατότητες. Αθήνα. ISBN 978-960-02-3064-2. 933788245. 
  7. ↑ Schumpeter, Joseph A. (2006). Καπιταλισμός, σοσιαλισμός και δημοκρατία. Εκδόσεις Παπαζήση. ISBN 9789600220384. 
  8. ↑ Συλλογικό Έργο, . (2020). Σοσιαλισμός η απάντηση για τον 21ο αιώνα. Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή. ISBN 978-960-451-345-1. 1225884621. 
  9. ↑ Κονδύλης, Παναγιώτης (2015). Συντηρητισμός. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. ISBN 978-960-524-340-1. 1111700396. 
  10. ↑ John Dunn, Democracy: the unfinished journey 508 BC – 1993 AD, Oxford University Press, 1994, ISBN 0-19-827934-5
  11. ↑ R. Po-chia Hsia, Lynn Hunt, Thomas R. Martin, Barbara H. Rosenwein, and Bonnie G. Smith, The Making of the West, Peoples and Cultures, A Concise History, Volume I: To 1740 (Boston and New York: Bedford/St. Martin's, 2007), 44.
  12. ↑ The Economist Intelligence Unit (8 Ιανουαρίου 2019). «Democracy Index 2018: Me Too?». The Economist Intelligence Unit. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2019. 

Βιβλιογραφία

Περαιτέρω ανάγνωση

  • Niheer Dasandi, Έχει Αποτύχει η Δημοκρατία; Ένας βασικός οδηγός για τον 21ο αιώνα, επιμέλεια: Matthew Taylor, μετάφραση: Ελένη Κοτσυφού, Εκδόσεις Επίκεντρο, Αθήνα 2018. ISBN: 978-960-458-812-1, ISBN13: 9789604588121.

Δείτε επίσης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Δημοκρατία&oldid=8805393"