Λίμνη Κουρνά: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Anagnwstis (συζήτηση | συνεισφορές)
Προσθήκη εικόνας με τις χήνες της Λίμνης Κουρνά
Γραμμή 11: Γραμμή 11:
===Λίμνη===
===Λίμνη===
Η λίμνη είναι τοποθετημένη σε ένα κοίλωμα που δημιουργήθηκε από [[καρστική αποσάθρωση|καρστικό βύθισμα]].<ref name=filiotis/> Στα νερά της λίμνης υπάρχουν [[χέλι]]α (anguilla anguilla)<ref name=explorecrete/><ref name=Tigkilis1316/>, ενώ φιλοξενεί σπάνια για την νήσο ψάρια, την [[Αθερινίδες|αθερίνα]] ''(atherina boyeri)'' και τη [[Σαλιάρα|ποταμοσαλιάρα]] ''(blennius fluviatilis)''. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί η εμφάνιση ξενικού είδους [[Ψάρι|ψαριού]] στα νερά της λίμνης, του κοινού [[χρυσόψαρο]]υ ''(carassius auratus)'' που αποδίδεται σε ανθρώπινη επέμβαση μεταβάλλοντας την [[Οικολογικά προβλήματα|οικολογική]] ισορροπία του [[Οικοσύστημα|οικοσυστήματος]].<ref name=Tigkilis4/> Άλλο ξενικό είδος είναι το κουνουπόψαρο ''(gambusia affinis)'', που εισήχθη για να καταπολεμηθούν τα κουνούπια. Τα χέλια είναι τα μοναδικά που σε μικρή ηλικία έρχονται για να μεγαλώσουν στη λίμνη.<ref name=filiotis3/>
Η λίμνη είναι τοποθετημένη σε ένα κοίλωμα που δημιουργήθηκε από [[καρστική αποσάθρωση|καρστικό βύθισμα]].<ref name=filiotis/> Στα νερά της λίμνης υπάρχουν [[χέλι]]α (anguilla anguilla)<ref name=explorecrete/><ref name=Tigkilis1316/>, ενώ φιλοξενεί σπάνια για την νήσο ψάρια, την [[Αθερινίδες|αθερίνα]] ''(atherina boyeri)'' και τη [[Σαλιάρα|ποταμοσαλιάρα]] ''(blennius fluviatilis)''. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί η εμφάνιση ξενικού είδους [[Ψάρι|ψαριού]] στα νερά της λίμνης, του κοινού [[χρυσόψαρο]]υ ''(carassius auratus)'' που αποδίδεται σε ανθρώπινη επέμβαση μεταβάλλοντας την [[Οικολογικά προβλήματα|οικολογική]] ισορροπία του [[Οικοσύστημα|οικοσυστήματος]].<ref name=Tigkilis4/> Άλλο ξενικό είδος είναι το κουνουπόψαρο ''(gambusia affinis)'', που εισήχθη για να καταπολεμηθούν τα κουνούπια. Τα χέλια είναι τα μοναδικά που σε μικρή ηλικία έρχονται για να μεγαλώσουν στη λίμνη.<ref name=filiotis3/>
[[Αρχείο:Λίμνη Κουρνά με τις πάπιες.jpg|μικρογραφία|Οι χήνες της Λίμνης Κουρνά]]

Υπάρχουν επίσης [[ερπετά]] όπως τρανόσαυρες ''(lacerta trilineata trilineata)'', αγιόφιδα ''(telescopus fallax fallax)'' και ένα σπάνιο είδος δίχρωμης χελώνας ''(malaclemys terrapin)''. Στην ορνιθοπανίδα της λίμνης εντάσσονται κοινές [[Πάπια|πάπιες]], βαλτόπαπιες ''(aythya nyroca)'', πορφυροτσικνιές ''(ardea purpurea)'', αργυροτσικνιές ''(egretta alba)'', νερόκοτες ''(gretta garzetta)'', φερεντίνια ''(netta rufina)'', [[Χαλκόκοτα|χαλκόκοτες]] ''(plegadis falcinellus)'' και [[Κορμοράνος|κορμοράνοι]] ''(phalacrocorax carbo)''.<ref name=filiotis/><ref name=explorecrete/> Η βλάστηση αποτελείται από [[Ενδημικό είδος|ενδημικά]] φυτά της Κρήτης και της ανατολικής [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]], ενώ τα κοντινά υψώματα αποτελούνται από αραιή βλάστηση από [[πουρνάρι]]α και [[φρύγανα]].<ref name=filiotis/>
Υπάρχουν επίσης [[ερπετά]] όπως τρανόσαυρες ''(lacerta trilineata trilineata)'', αγιόφιδα ''(telescopus fallax fallax)'' και ένα σπάνιο είδος δίχρωμης χελώνας ''(malaclemys terrapin)''. Στην ορνιθοπανίδα της λίμνης εντάσσονται κοινές [[Πάπια|πάπιες]], βαλτόπαπιες ''(aythya nyroca)'', πορφυροτσικνιές ''(ardea purpurea)'', αργυροτσικνιές ''(egretta alba)'', νερόκοτες ''(gretta garzetta)'', φερεντίνια ''(netta rufina)'', [[Χαλκόκοτα|χαλκόκοτες]] ''(plegadis falcinellus)'' και [[Κορμοράνος|κορμοράνοι]] ''(phalacrocorax carbo)''.<ref name=filiotis/><ref name=explorecrete/> Η βλάστηση αποτελείται από [[Ενδημικό είδος|ενδημικά]] φυτά της Κρήτης και της ανατολικής [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]], ενώ τα κοντινά υψώματα αποτελούνται από αραιή βλάστηση από [[πουρνάρι]]α και [[φρύγανα]].<ref name=filiotis/>
[[Αρχείο:Λίμνη Κουρνά 05.jpg|αριστερά|μικρογραφία|245x245εσ|Άποψη της λίμνης.]]
[[Αρχείο:Λίμνη Κουρνά 05.jpg|αριστερά|μικρογραφία|245x245εσ|Άποψη της λίμνης.]]

Έκδοση από την 11:16, 28 Φεβρουαρίου 2021

Συντεταγμένες: 35°20′06″N 24°16′24″E / 35.3351°N 24.2732°E / 35.3351; 24.2732

Λίμνη Κουρνά


Άποψη της λίμνης Κουρνά

Λίμνη Κουρνά is located in Greece
Λίμνη Κουρνά
Λίμνη Κουρνά
Έκταση 0.58 χλμ2
Μέγιστο μήκος 1.08 χλμ
Μέγιστο πλάτος 0.88 χλμ
Υψόμετρο 20 μ
Γεωγραφικά στοιχεία
Χώρες Ελλάδα Ελλάδα
Γεωγραφικό Διαμέρισμα Κρήτη
Νομός Χανίων

Η λίμνη Κουρνά είναι η μοναδική φυσική λίμνη γλυκού νερού της Κρήτης.[1] Αναφέρεται στην αρχαιότητα από τον Στέφανο τον Βυζάντιο με την ονομασία Κορήσια και φέρεται στην περιοχή να υπήρχε αρχαίος ναός που αποδιδόταν στην Κορήσια Αθηνάα[›][2] και φαίνεται να ήταν αφιερωμένος στον Ίππο ή και στην Κόρη. Φέρεται ότι αυτά τα ονόματα έδωσαν το παλαιότερο τοπωνύμιο Ιπποκορώνα που αργότερα παραφράστηκε ως Αποκορώνα.[3] Η αλλαγή της ονομασίας της λίμνης Κορησσία τοποθετείται κατά την περίοδο της Αραβοκρατίας στην Κρήτη, αλλά η προέλευση του ονόματος άλλοτε αποδίδεται σε αραβική λέξη που σημαίνει λίμνη ή λουτήρας και άλλοτε ως παράφραση της ελληνικής λέξης κρουνός.[4]

Θέση και περιγραφή

Η λίμνη βρίσκεται στα όρια του δήμου Αποκορώνου στα ανατολικά του νομού Χανίων, κοντά στα όρια με τον νομό Ρεθύμνου και σε απόσταση 2.5 χλμ. από την θάλασσα.[4] Απέχει 4 χλμ. περίπου από τον παραθαλάσσιο οικισμό Γεωργιούπολη και 2,5 χλμ. από τον ομώνυμο οικισμό Κουρνάς.[5] Είναι τοποθετημένη στις βόρειες παρυφές των Λευκών Ορέων.[6] Το ακριβές υψόμετρο και οι διαστάσεις της λίμνης μεταβάλλονται κατά την διάρκεια του έτους, αποκαλύπτοντας την αμμώδη όχθη της τους καλοκαιρινούς μήνες.[4] Η λίμνη έχει μέγιστο μήκος 1087 μέτρα και μέγιστο πλάτος 880 μέτρα. Έχει μέγιστη έκταση 579 στρεμμάτων, ενώ το μέγιστο βάθος της λίμνης είναι 22.5 μέτρα.[7] Η επιφάνεια της λίμνης βρίσκεται σε υψόμετρο 20 μέτρων από το επίπεδο της θάλασσας.[8] Η λίμνη θα λέγαμε ότι έχει σχήμα αχλαδιού με την απόφυσή του να καταλήγει σε τεχνητό φράγμα ελέγχου της ροής του ύδατος, που κατασκευάστηκε το 1962 από την Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων του Υπουργείου Γεωργίας.[4]

Βιοποικιλότητα

Λίμνη

Η λίμνη είναι τοποθετημένη σε ένα κοίλωμα που δημιουργήθηκε από καρστικό βύθισμα.[5] Στα νερά της λίμνης υπάρχουν χέλια (anguilla anguilla)[7][9], ενώ φιλοξενεί σπάνια για την νήσο ψάρια, την αθερίνα (atherina boyeri) και τη ποταμοσαλιάρα (blennius fluviatilis). Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί η εμφάνιση ξενικού είδους ψαριού στα νερά της λίμνης, του κοινού χρυσόψαρου (carassius auratus) που αποδίδεται σε ανθρώπινη επέμβαση μεταβάλλοντας την οικολογική ισορροπία του οικοσυστήματος.[6] Άλλο ξενικό είδος είναι το κουνουπόψαρο (gambusia affinis), που εισήχθη για να καταπολεμηθούν τα κουνούπια. Τα χέλια είναι τα μοναδικά που σε μικρή ηλικία έρχονται για να μεγαλώσουν στη λίμνη.[10]

Οι χήνες της Λίμνης Κουρνά

Υπάρχουν επίσης ερπετά όπως τρανόσαυρες (lacerta trilineata trilineata), αγιόφιδα (telescopus fallax fallax) και ένα σπάνιο είδος δίχρωμης χελώνας (malaclemys terrapin). Στην ορνιθοπανίδα της λίμνης εντάσσονται κοινές πάπιες, βαλτόπαπιες (aythya nyroca), πορφυροτσικνιές (ardea purpurea), αργυροτσικνιές (egretta alba), νερόκοτες (gretta garzetta), φερεντίνια (netta rufina), χαλκόκοτες (plegadis falcinellus) και κορμοράνοι (phalacrocorax carbo).[5][7] Η βλάστηση αποτελείται από ενδημικά φυτά της Κρήτης και της ανατολικής Μεσογείου, ενώ τα κοντινά υψώματα αποτελούνται από αραιή βλάστηση από πουρνάρια και φρύγανα.[5]

Άποψη της λίμνης.

Η λίμνη τροφοδοτείται από δύο υπόγειες πηγές και την επιφανειακή απορροή, ενώ η πηγή Μάτι ή Αμάτι είναι ορατή στην υποχώρηση των υδάτων που παρατηρείται στην λίμνη τους καλοκαιρινούς μήνες. Η λίμνη είναι σημαντικός σταθμός για αποδημητικά πουλιά, έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και αποτελεί προστατευόμενη Περιοχή Προστασίας Ορνιθοπανίδας.[5][7] Η παρόχθια βλάστηση είναι σε καλή κατάσταση στην ανατολική και νότια όχθη.[5] Ο όγκος του νερού το καλοκαίρι φτάνει τα 7.5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, ενώ τα νερά της καταλήγουν στο Κρητικό Πέλαγος, μέσω του ποταμού Δέλφινα ή Αλμυρός με μήκος 5 χλμ.[11][7]

Τα σημαντικότερα προβλήματα που παρατηρούνται στην λίμνη είναι η συσσώρευση τουριστικών και οικιστικών δραστηριοτήτων, που επιδρούν στον υδροβιότοπο με απορρίμματα και λύματα. Η ποιότητα των νερών παραμένει κατάλληλη για κολύμπι. Η κατάσταση της λίμνης χαρακτηρίζεται γενικά ως καλή αλλά απειλείται με υποβάθμιση της περιβαλλοντικής αξίας της.[5] Η εσφαλμένη κατασκευή του φράγματος που δεν επιτρέπει την ελεγχόμενη εκροή, οι αντλήσεις του νερού της λίμνης για την άρδευση ποτιστικών εκτάσεων, για τις ανάγκες ύδρευσης των οικισμών και οι αποθέσεις, έχουν μεταβάλλει σημαντικά τα ποσοτικά και βαθυμετρικά χαρακτηριστικά της λίμνης.[9]

Ευρύτερη περιοχή

Η ημιορεινή και πεδινή περιοχή με την λίμνη και τους χειμάρρους χαρακτηρίζεται βιότοπος του ευρωπαϊκού προγράμματος Corine. Η προστασία της περιοχής από την οικοδόμηση και την τουριστική αξιοποίηση χαρακτηρίζεται από το Τμήμα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου ως πολύ επείγουσα λόγω της τάσης υποβάθμισης. Εκτός από τα είδη που συναντούνται στην λίμνη, εντοπίζονται πάνω από 40 είδη πτηνών και αρκετά είδη ερπετών.[12] Στο δίκτυο προστασίας Natura, περιλαμβάνοντας την λίμνη Κουρνά με τον ρου και τις εκβολές του ποταμού Αλμυρού, καταγράφονται πάνω από 130 είδη πτηνών. Κύριες απειλές αποτελούν η ξενοδοχειακή ανάπτυξη και το κυνήγι.[13] Άλλη κοντινή ζώνη προστασίας Corine είναι η ελώδης και η παραθαλάσσια περιοχή του ρέματος του Δελφίνου και κοντά στον οικισμό Ασπρουλιάνοι. Η κατάστασή του χαρακτηρίζεται από το πανεπιστημιακό τμήμα ως καλή παρά την ρύπανση από γεωργικές απορροές και την κατασκευή ξενοδοχειακού συγκροτήματος στις εκβολές του ρέματος. Η προτεραιότητα προστασίας χαρακτηρίζεται ως πρωτεύουσα.[14]

Η παράλια ανατολική περιοχή του δήμου Αποκορώνου από την είσοδο του κόλπου της Σούδας στην χερσόνησο του Δράπανου, η μεσόγεια και η παραθαλάσσια περιοχή της λίμνης Κουρνάς ανήκουν σε μια ευρύτερη ενότητα ζώνης προστασίας Natura, με πλούσιο υπόγειο και επιφανειακό υδροφόρο ορίζοντα, υδροφιλή φυτά και έντονη βιοποικιλότητα. Σπάνια είδη, όπως η ευφορβία η δενδροειδής και ο κρητικός φοίνικας, η υδρόβια λέμνα ή φακή του νερού (Lemna minor) και η φτελιά (Ulmus minor subsp. minor) που απαντώνται μόνο σε αυτήν την περιοχή της Κρήτης, η απειλούμενη καστανόσαυρα ή σιλιβούτι (podarcis erhardii) και η θαλάσσια χελώνα Καρέττα-Καρέττα, ενδημικά είδη νυχτερίδας (Rhinolophus ferrumequinum και rhinolophus ferrum-equinum), πιθανώς και ο ασφάλακας ή μικροτυφλοποντικός (Spalax leucodon). Άλλα σημαντικά είδη είναι ο κρίνος της άμμου (pancratium maritimum) που χάνει με τον χρόνο της αμμώδεις παραθαλάσσιες περιοχές που αναπτύσσεται, το κολχικό το μακρόφυλλο (colchicum macrophyllum) που είναι προστατευόμενο και ενδημικό φυτό του Αιγαίου, όπως και το αγριομάρουλο (Lactuca acanthifolia) και η κράμβη (Brassica cretica) που συναντάται εκτός από το Αιγαίο και στον Λίβανο.[10][15]

Υδροποδήλατο

Παραθερισμός

Άποψη της λίμνης Κουρνά.

Η λίμνη γνωρίζει σημαντική τουριστική ανάπτυξη ως προορισμό εκδρομής ή περιπάτου. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως προορισμός παραθερισμού και αναψυχής, φυσιολατρικού και γεωλογικού ενδιαφέροντος.[5] Για τις ανάγκες των λουομένων και των επισκεπτών υπάρχουν υδροποδήλατα και εγκαταστάσεις εστίασης.[7] Το χωριό Κουρνάς έχει παραδοσιακό χαρακτήρα[7] και αποτέλεσε έδρα της επαναστατικής κυβέρνησης στην Κρητική Επανάσταση του 1866.[5]

Ο πυθμένας της λίμνης. Η στάθμη της φαίνεται να έχει ανέβει μετά τις πλημμύρες του Φλεβάρη 2019

Τοπική παράδοση

Για τη συγκεκριμένη λίμνη υπάρχουν δύο θρύλοι. Ο πρώτος μιλάει για μια ξανθιά κοπέλα η οποία πριν από αρκετά χρόνια επιδίωκε να σωθεί από τις ερωτικές ορέξεις του πατέρα της ο οποίος είχε μαγευτεί από την ομορφιά της. Τότε η κοπέλα ευχήθηκε να βουλιάξει η περιοχή και να γίνει λίμνη λέγοντας τα εξής λόγια: "Βούλα και Βουλιλίμνα και εγώ στοιχειό στη λίμνα". Έτσι πραγματοποιήθηκε η ευχή της καθώς σείστηκε το έδαφος και βούλιαξε και έτσι δημιουργήθηκε η λίμνη. Ο δεύτερος θρύλος μιλάει για τους κατοίκους της περιοχής οι οποίοι συμπεριφέρονταν σαν να μην βρίσκονταν στον δρόμο του Θεού και τότε Εκείνος θύμωσε και τους τιμώρησε ρίχνοντας βροχές οι οποίες κράτησαν αρκετές μέρες, πνίγοντας το χωριό και δημιουργώντας μια λίμνη. Ακόμη λέγεται ότι η μόνη που σώθηκε από αυτόν τον κατακλυσμό ήταν η κόρη του παπά η οποία εμφανίζεται ως οπτασία να κάθεται σε ένα βράχο στη λίμνη και να χτενίζει τα μαλλιά της.[7] Υπάρχει επίσης μια τοπική δοξασία ότι η λίμνη είναι "άπατη" και "αματάτη", δηλαδή δεν έχει πυθμένα, λόγω του χρωματισμού της λίμνης με γαλάζιους διαδοχικούς κύκλους.[8] Τέλος υποστηρίζεται ότι στη λίμνη υπάρχουν ηλεκτρομαγνητικά πεδία για αυτό και κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται αναστάτωση μπαίνοντας σε αυτήν.[7]

Σημειώσεις

^ α: Η προσφώνηση της θεάς Αθηνάς με το όνομα Κορήσσια Αθηνά προήλθε από τον αρχαίο οικισμό Κόριον. Ο Βυζάντιος σε απόσπασμά του αναφέρει: "Κόριον τόπος έν Κρήτη άπό κόρης τινός, ό πολίτης Κορήσιος, καί λίμνη Κορησία καί ιερόν Άθηνάς Κορησίας."[16]

Παραπομπές

  1. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Βάση Δεδομένων Φιλότης, Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους: Λίμνη Κουρνά.
  2. Ιστοσ. ΤΕΙ Πειραιά-Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών-Εργαστήριο Σύγχρονης Σχεδίασης, Γεωργιούπολη Αρχειοθετήθηκε 2010-01-25 στο Wayback Machine.
  3. Γιώργος Τίγκιλης, Συμβολή στη γνώση βιολογικών και οικολογικών παραμέτρων των αυτοχθόνων πληθυσμών της αθερίνας (Atherina boyeri, Risso 1810) και της ποταμοσαλιάρας (Blennius fluviatilis, Asso 1801) λίμνης Κουρνά Χανίων Κρήτης, [Μεταπτυχιακή εργασία], Βάση Δεδομένων - E-Locus Ιδρυματικό Καταθετήριο, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2001, σσ. 10-11
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Γιώργος Τίγκιλης, Συμβολή στη γνώση βιολογικών και οικολογικών παραμέτρων των αυτοχθόνων πληθυσμών της αθερίνας (Atherina boyeri, Risso 1810) και της ποταμοσαλιάρας (Blennius fluviatilis, Asso 1801) λίμνης Κουρνά Χανίων Κρήτης, [Μεταπτυχιακή εργασία], Βάση Δεδομένων - E-Locus Ιδρυματικό Καταθετήριο, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2001, σσ. 10-11
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Βάση Δεδομένων Φιλότης, Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους: Λίμνη Κουρνά.
  6. 6,0 6,1 Γιώργος Τίγκιλης, Συμβολή στη γνώση βιολογικών και οικολογικών παραμέτρων των αυτοχθόνων πληθυσμών της αθερίνας (Atherina boyeri, Risso 1810) & της ποταμοσαλιάρας (Blennius fluviatilis, Asso 1801) λίμνης Κουρνά Χανίων Κρήτης, [Μεταπτυχιακή εργασία], Βάση Δεδομένων - E-Locus Ιδρυματικό Καταθετήριο, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2001, σ. 4
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 Ιστοσ. ExploreCrete, Λίμνη Κουρνά
  8. 8,0 8,1 Σταματούλα Κήρυκου, Ποιοτικά χαρακτηριστικά της λίμνης Κουρνά[νεκρός σύνδεσμος], ΤΕΙ Κρήτης-Τμήμα Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος,Τομέας Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας, Εργαστήριο Ελέγχου Ποιότητας Υδατικών και Εδαφικών Πόρων, [Πτυχιακή εργασία], Χανιά, 2006, σσ. 45-46
  9. 9,0 9,1 Γιώργος Τίγκιλης, Συμβολή στη γνώση βιολογικών και οικολογικών παραμέτρων των αυτοχθόνων πληθυσμών της αθερίνας (Atherina boyeri, Risso 1810) & της ποταμοσαλιάρας (Blennius fluviatilis, Asso 1801) λίμνης Κουρνά Χανίων Κρήτης, [Μεταπτυχιακή εργασία], Βάση Δεδομένων - E-Locus Ιδρυματικό Καταθετήριο, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2001, σσ. 13-16
  10. 10,0 10,1 (Αγγλικά) Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Βάση Δεδομένων Φιλότης, Βιότοπος Natura: Δράπανο (βορειοανατολικές ακτές), παραλία Γεωργιούπολης, λίμνη Κουρνά
  11. Ιστοσ. ΤΕΙ Πειραιά-Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών-Εργαστήριο Σύγχρονης Σχεδίασης, Γεωργιούπολη Αρχειοθετήθηκε 2010-01-25 στο Wayback Machine.
  12. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Βάση Δεδομένων Φιλότης, Βιότοπος Corine: Λίμνη Κουρνά και γύρω βουνά
  13. (Αγγλικά) Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Βάση Δεδομένων Φιλότης, Βιότοπος Natura: Λίμνη Κουρνά και εκβολή Αλμυρού
  14. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Βάση Δεδομένων Φιλότης, Βιότοπος Corine: Έλος και ρέμα Δέλφινου, Ασπρουλιάνοι
  15. (Αγγλικά) Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Natura 2000 Standard Data Form: Site code: GR4340010[νεκρός σύνδεσμος], [Drapano (Vorioanatolikes aktes) - Paralia Georgioupolis - Limni Kourna]
  16. Στέργιος Γ. Σπανάκης, Πόλεις και Χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων: μητρώον των οικισμών, τόμος Α', εκδ. Γ. Δετοράκης, 1991

Εξωτερικοί σύνδεσμοι