Άγιος Νικόλαος Βελβεντού

Άγιος Νικόλαος Βελβεντού
Είδος	ορθόδοξη εκκλησία
Γεωγραφικές συντεταγμένες	40°15′18″N 22°3′55″E
Θρησκευτική υπαγωγή	Ιερά Μητρόπολις Σερβίων και Κοζάνης
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Βελβεντού
Τοποθεσία	Βελβεντός Κοζάνης
Χώρα	Ελλάδα
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα και διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ο Άγιος Νικόλαος είναι μεταβυζαντινός ορθόδοξος ναός του 16ου αιώνα στο Βελβεντό της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης στη Δυτική Μακεδονία.

Περιγραφή και ιστορικά στοιχεία

Ο Άγιος Νικόλαος βρίσκεται στην κωμόπολη του Βελβεντού, κοντά στον χρονικά προγενέστερο ναό του Αγίου Μηνά και είναι κτίσμα των τελών του 16ου αιώνα, εποχή κατά την οποία, σύμφωνα με κτητορική επιγραφή, ανακαινίστηκε με δαπάνες του τοπικού προύχοντα Γεωργίου Μουτάφη. Πρόκειται για μονόχωρο ναό με ξύλινο σκεπαστό εξώστη στη νότια πλευρά του, στοιχείο που χαρακτηρίζει τις εκκλησίες εκείνης της περιόδου. Στο εσωτερικό του διαθέτει τέμπλο του 1591 (αναφέρεται ως το παλαιότερο χρονολογημένο στην Ελλάδα), τοιχογραφίες του 1588 (έργα ζωγράφου ονόματι Νικόλαος) και τμήματα προγενέστερων τοιχογραφιών που ανάγονται στα τέλη του 14ου αιώνα.

Αρχικά ήταν μοναστηριακού τύπου, ενώ λειτουργούσε ως ενοριακός ναός μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1930. Ακολούθησαν κατά τις επόμενες δεκαετίες διάφορες επεμβάσεις, καθώς και εργασίες συντήρησης από το 1996 μέχρι και το 2000, με αποτέλεσμα στη σημερινή του μορφή να αποτελείται από τον κυρίως ναό και τον εξώστη (χαγιάτι), καθώς και από έναν σύγχρονο στεγασμένο χώρο για την προστασία των τοιχογραφιών, ως αντιστάθμισμα στον κατεστραμμένο νάρθηκα.

Εικόνες

• 
  Άποψη του ξύλινου εξώστη.
• 
  Τοιχογραφίες.
• 
  Τοιχογραφίες.
• 
  Λεπτομέρεια τοιχογραφίας.

Βιβλιογραφία

• Σπύρος Κουταβάς, Βελβεντό. Περιήγηση σε έναν τόπο προικισμένο με πλούσια φύση, αξιόλογο πολιτισμό και φιλόξενους κατοίκους, Δήμος Βελβεντού, χ.χ.
• Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη, Λαογραφικοί αντίλαλοι του Βελβεντού, β΄έκδοση, Νοέμβριος 1992.