Αικατερίνη Παναγιώτου

Για τη νεότερη συνώνυμη ηθοποιό, δείτε: Κάκια Παναγιώτου.

Αικατερίνη Παναγιώτου
σπάνια λιθογραφία της Παναγιώτου
Εθνικότητα	Ελληνική
Χώρα πολιτογράφησης	Ελληνική
Ιδιότητα	ηθοποιός θεάτρου
Είδος τέχνης	ηθοποιός

Η Αικατερίνη Παναγιώτου ήταν από τις πρώτες επαγγελματίες Ελληνίδες ηθοποιούς.

Βιογραφία

Καταγόταν από την Ήπειρο, αλλά έμενε στην Αθήνα όπου δούλευε σαν εργάτρια μεταξουργείου.

Τον Σεπτέμβρη του 1842 οι Ν. Σκούφος, Δ. Λεβίδης, Αλ. Ραγκαβής, Γρ. Καμπούρογλους και άλλοι συνέστησαν την Επιτροπή του εν Αθήναις Θεάτρου, με σκοπό να δημιουργήσουν επαγγελματικό θίασο και να γνωρίσουν στους Αθηναίους τα έργα της παγκόσμιας δραματουργίας. Και ενώ προσέλαβαν αμέσως τους διαθέσιμους άντρες ηθοποιούς της εποχής, δυσκολεύτηκαν να βρουν γυναίκες ηθοποιούς, λόγω της προκατάληψης που υπήρχε για το επάγγελμα της θεατρίνας. Ωστόσο, μέσα από γνωστούς ανακάλυψαν την νεαρή Παναγιώτου η οποία μάλιστα είχε παίξει δυο χρόνια πριν, το 1840, στον Αριστόδημο του Βιντσέντο Μόντι, υπό την καθοδήγηση του Κωνσταντινουπολίτη ηθοποιού Κωνσταντίνου Κυριάκου Αριστία, σε μια ερασιτεχνική παράσταση, φυσικά.

Η Παναγιώτου παρουσιάσθηκε μπροστά στην Επιτροπή του εν Αθήναις Θεάτρου στις 5 Νοέμβρη του 1842, και το συμβόλαιο υπογράφηκε στις 8 Νοέμβρη του 1842. Όπως γράφει ο ιστορικός του θεάτρου Ν. Λάσκαρις, η Παναγιώτου προσελήφθη με μισθό 50 δρχ. το μήνα.

Μετά την Παναγιώτου, προσελήφθησαν απο την Επιτροπή, η Αθηνά Φιλλιπάκη, η Μαριγώ Δευτερίδη και η Μαριγώ Δομεστίνη, οι οποίες μαζί με 11 ακόμα άντρες ηθοποιούς σχημάτισαν τον πρώτο θίασο της Επιτροπής.

Η πρώτη παράσταση του θιάσου δόθηκε την Άνοιξη του 1843 και η Παναγιώτου πρωταγωνίστησε στη τραγωδία του Βιττόριο Αλφιέρι Φίλιππος Β΄ παίζοντας την Ισαβέλλα. Δεύτερο έργο η κωμωδία του Μολιέρου Εξηνταβελώνης όπου μοιράστηκε τον πρώτο ρόλο με την Αθηνά Φιλλιπάκη.

Σύμφωνα με τα Απομνημονεύματα του Ραγκαβή, στο θέατρο σε εκείνες τις δυο παραστάσεις έτρεξε όλη η Αθήνα, περίεργη να δει την πρώτη Ελληνίδα που τόλμησε να βγει στη σκηνή.

Τον Οκτώβρη του 1843 οταν ξανασυστάθηκε ο θίασος που ειχε διακόψει τις παραστάσεις του για το καλοκαιρι, έπαιξε στον Ιούνιο Βρούτο του Βολταίρου, και μάλιστα τον γυναικείο ρόλο της Τύλια. Μάλιστα, αυτήν την παράσταση παρακολούθησε και ο Δημήτριος Καλλέργης στις 3 Σεπτεμβρη του 1843, λίγο πριν ξεκινήσει την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου μαζί με τον Μακρυγιάννη.

Οι τελευταίες παραστάσεις του θιάσου ήταν ο Τιμολέων του Ζαμπέλιου, Ο γάμος των τρελλών μιά μονόπρακτη ιταλική κωμωδία, Γιατρός με το στανιό του Μολιέρου και η Φροσύνη του Ραγκαβή. Ωστόσο αυτά τα δυο χρόνια αρκούσαν για να ξετρελαθούν πολλοί με την Παναγιώτου αλλά και τη Φιλιππάκη, που σαν ένα πρώιμο ντουέτο Κυβέλη - Κοτοπούλη ή Βουγιουκλάκη - Καρέζη, ανταγωνίζονταν σε θεατές, λουλούδια, ραβασάκια, γλυκά, και φήμη.

Τον Φλεβάρη του 1846 διαλύθηκε και ο θίασος και η Επιτροπή, λόγω έλλειψης θεατών και αδιαφορίας από τη μεριά της Αυλής. Η επόμενη προσπάθεια έγινε ξανά το 1856. Η Παναγιώτου όμως εγκατέλειψε την σκηνή για πάντα και παντρεύτηκε.

Πηγές

• Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου τ.15ος, σ.388
• Εφημερίδα Το Ελληνικόν Θέατρον, Φλεβάρης 1926