Ελλάδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Μετάβαση στην πλοήγηση
Πήδηση στην αναζήτηση
Απλά πράγματα
μ (Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:214A:8208:8600:F0F6:88A2:F4ED:C349 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό InternetArchiveBot) Ετικέτα: Επαναφορά |
(Απλά πράγματα) Ετικέτες: Αναιρέθηκε Οπτική επεξεργασία |
||
}}
Η '''Ελλάδα''',
Η Ελλάδα έχει πλούσια ιστορική κληρονομιά, κάτι που αντανακλάται στα 18 [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς|Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς]] της [[Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών|UNESCO]] που βρίσκονται στην επικράτειά της. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της έχει
Μετά την εμφάνιση του ελληνικού εθνικού κινήματος, το 1821 ξέσπασε [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|επανάσταση των Ελλήνων]] εναντίον της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]] με σκοπό την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους, το οποίο [[Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830)|αναγνωρίστηκε]] το 1830. Τον επόμενο αιώνα το [[Βασίλειο της Ελλάδας]] [[Μεγάλη Ιδέα|επεκτάθηκε εδαφικά]], κυρίως με τους [[Βαλκανικοί Πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]], ως την [[Μικρασιατική Καταστροφή|αποτυχία]] της [[Μικρασιατική εκστρατεία|Μικρασιατικής εκστρατείας]] το 1922. Τις επόμενες δεκαετίες η Ελλάδα [[Β΄ Ελληνική Δημοκρατία|διήγαγε ταραγμένο πολιτικό βίο]] και ακολούθησε μία μακρά περίοδος αυταρχικής διακυβέρνησης,<ref name="FleischerAuthoritarianRule237">{{cite book|last=Fleischer|first=Hagen|authorlink=Χάγκεν Φλάισερ|title=Totalitarian and Authoritarian Regimes in Europe: Legacies and Lessons from the Twentieth Century|chapter=Authoritarian Rule in Greece (1936-1974) and Its Heritage|location=Νέα Υόρκη / Οξφόρδη|year=2006|editor1=Jerzy W. Borejsza|editor2=Klaus Ziemer|page=237}}</ref> κατά την οποία επιβλήθηκε [[Καθεστώς της 4ης Αυγούστου|βασιλική δικτατορία]], η χώρα βρέθηκε υπό [[Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944|στρατιωτική κατοχή κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]], γνώρισε [[Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1946–1949)|εμφύλιο πόλεμο]] και μια [[Στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα (1967 - 1974)|επταετή στρατιωτική δικτατορία]]. [[Μεταπολίτευση|Από το 1974 έως σήμερα]] πολίτευμα του κράτους είναι η [[προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία|προεδρεύομενη κοινοβουλευτική δημοκρατία]].
Η Ελλάδα έγινε μέλος της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]] (τότε [[Ευρωπαϊκές Κοινότητες|Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων]]) το 1981 και της [[Ευρωζώνη]]ς το 2001. Είναι μέλος του [[ΝΑΤΟ]] από το 1952 και ιδρυτικό μέλος του [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|ΟΗΕ]] από το 1945, του [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|ΟΟΣΑ]], του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου|ΠΟΕ]], του [[Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη|ΟΑΣΕ]] και του [[Διεθνής Οργανισμός Γαλλοφωνίας|Διεθνούς Οργανισμού Γαλλοφωνίας]]. Η μοναδική πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, η μεγάλη [[Τουρισμός στην Ελλάδα|τουριστική βιομηχανία]], ο [[Ελληνική ναυτιλία|εξέχων τομέας της ναυτιλίας]] και η [[Γεωστρατηγική|γεωστρατηγική σημασία]] της την ταξινομούν ως μέση δύναμη. Είναι η μεγαλύτερη οικονομία στα [[Βαλκάνια]] και σημαντικός επενδυτής στη περιοχή. Θεωρείται [[ανεπτυγμένη χώρα]] με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και πολύ υψηλό [[δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης|δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης]]. Κατατάχθηκε ως η 29η καλύτερη χώρα σε επίπεδο ποιότητας ζωής στον κόσμο για το 2015.<ref>{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2015_human_development_report.pdf|title=Human Development Report 2015|date=2015|accessdate=6 Απριλίου 2016}}</ref>
Η παλαιότερη μαρτυρία [[άνθρωπος|ανθρώπινης]] παρουσίας στην Ελλάδα, ένα κρανίο από το [[σπήλαιο Πετραλώνων]], χρονολογείται πριν από 300-400 χιλιάδες χρόνια.<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=8}}.</ref> Με το πέρας της [[Παλαιολιθική Ελλάδα|παλαιολιθικής περιόδου]], η κατοίκηση σπηλαίων εγκαταλείφθηκε και από το 7.000 π.Χ. δημιουργήθηκαν οικισμοί, που εντοπίζονται κυρίως στην [[Κρήτη]] και τη βόρεια Ελλάδα, όπως στο [[Σέσκλο Μαγνησίας]] και στο [[Διμήνι]], όπου [[γεωργία (δραστηριότητα)|καλλιεργούνταν]] σιτηρά και [[κτηνοτροφία|εκτρέφονταν]] [[εξημέρωση|εξημερωμένα]] ζώα. Η διάδοση του [[νεολιθική περίοδος|νεολιθικού]] τρόπου ζωής συνδέεται με την έλευση, πιθανώς από τη [[Μικρά Ασία]], των ομιλητών της [[Πρωτοελληνική γλώσσα|πρωτοελληνικής γλώσσας]].<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=9-10, 14-15, σημ. 10}}.</ref>
Από περίπου το 3.000 π.Χ. στην περιοχή του [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίου Πελάγους]] παρατηρείται, αρχικά στο νησιωτικό σύμπλεγμα των [[Κυκλάδες|Κυκλάδων]], αύξηση της
Το παράδειγμα των Κυκλάδων ακολούθησαν οι κάτοικοι της Κρήτης οι οποίοι ανέπτυξαν έναν πολιτισμό ακόμα μεγαλύτερης
Οι νέες εγκαταστάσεις που δημιουργήθηκαν στην Κρήτη μαρτυρούν μια πολιτισμική αλλαγή, που πιστώνεται σε ανθρώπους από την ηπειρωτική Ελλάδα που εκμεταλλεύτηκαν την αδυναμία της μινωικής Κρήτης και έγιναν κυρίαρχοι των υδάτων του
===Αρχαία Ελλάδα===
{{κύριο|Αρχαία Ελλάδα}}
[[Αρχείο:Decree approving Kallikrates designs for the Parthenon (ca. 448 BC)..jpg|thumb|right|Θραύσμα [[Αθηναϊκή Δημοκρατία|αθηναϊκού]] ψηφίσματος για την κατασκευή του [[Ναός Αθηνάς Νίκης|ναού της Αθηνάς Νίκης]] (''[[Inscriptiones Graecae|IG]]'' I<sup>3</sup> 35).<ref>{{Cite web|url=https://www.atticinscriptions.com/inscription/IGI3/35|title=AIO 314 Decree about priestess and temple of Athena Nike|date=2020-04-11|accessdate=2020-06-08|first1=Stephen|last1=Lambert|first2=Josine|last2=Blok|first3=Robin|last3=Osborne|website=Attic Inscriptions Online}}</ref>]]
Μετά την κατάρρευση των [[Μυκηναϊκός πολιτισμός|μυκηναϊκών]] ανακτορικών κέντρων το 12ο αιώνα και την [[Κάθοδος των Δωριέων|κάθοδο των Δωριέων]], τα ελληνικά φύλα εισήλθαν στη φάση των «σκοτεινών αιώνων» για την οποία λίγες γνώσεις διαθέτουμε. Η περίοδος αυτή είναι γνωστή ως [[γεωμετρική εποχή|γεωμετρική]], από τα γεωμετρικά σχήματα που χρησιμοποιούνταν για τη γραπτή διακόσμηση των αγγείων. Η πληθυσμιακή πίεση οδήγησε τα ελληνικά φύλα της ηπειρωτικής Ελλάδας
[[Αρχείο:Alexander the Great mosaic.jpg|thumb|αριστερά|Ο [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρος]] στη [[μάχη της Ισσού]]. Λεπτομέρεια ψηφιδωτού (Πομπηία, 1ος αιώνας π.Χ.).]]
Μετά το θάνατο του Φιλίππου το 336, ο γιος του και βασιλιάς της Μακεδονίας [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρος]] οδήγησε τους Έλληνες σε μία επιτυχή εκστρατεία κατάλυσης της Περσικής Αυτοκρατορίας. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου το 323, οι [[Διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου|διάδοχοί]] του διαμοίρασαν την αυτοκρατορία του που εκτεινόταν από τη [[Θράκη]] έως την [[Ινδία]] σε διάφορα βασίλεια: το βασίλειο της [[Δυναστεία των Πτολεμαίων|Αιγύπτου]], της [[Αυτοκρατορία των Σελευκιδών|Συρίας]], της [[Μακεδονία (αρχαίο βασίλειο)|Μακεδονίας]] και της [[Δυναστεία των Ατταλιδών|Περγάμου]]. Τους [[ελληνιστική περίοδος|αιώνες που ακολούθησαν]], ο ελληνικός πολιτισμός και η ελληνική γλώσσα γνώρισαν μεγάλη διάδοση στα εδάφη των βασιλείων αυτών και, μετά την κατάκτησή τους από τη Ρώμη
====Ρωμαϊκή επαρχία====
[[Αρχείο:Όσιος Λουκάς ο εν Στειρίω 7.JPG|thumb|right|Η [[μονή Οσίου Λουκά]] στη [[Νομός Βοιωτίας|Βοιωτία]].]]
Το [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]], ή αλλιώς [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος]], με πρωτεύουσα την [[Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολη]], συνέχισε την πορεία του για έντεκα αιώνες μετά την κατάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους.
Το [[324]] όταν ο [[Μέγας Κωνσταντίνoς]] γίνεται μονοκράτορας αποφάσισε την δημιουργία μιας νέας πρωτεύουσας. Η περιοχή που επέλεξε ήταν το [[Βυζάντιο]], λόγω της θέσης της, και στα στρατηγικά, γεωπολιτικά και γεωγραφικά πλεονεκτήματά της. Αυτό κατέστησε τη [[Θράκη]] προνομιούχο περιοχή, καθώς γειτνίαζε με την έδρα της Αυτοκρατορίας. Το 14ο αιώνα μάλιστα το [[Διδυμότειχο]] κατέστη 3 φορές πρωτεύουσα της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]].<ref>[http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=188407 Ελευθεροτυπία, ''Για να μην είναι το Διδυμότειχο «τρύπα στη γεωγραφία»'', Νίκη Κοντράρου Ρασσιά, 30 Ιουλίου 2010]</ref> Η ακτινοβολία της [[Κωνσταντινούπολη]]ς ευνόησε την ανάπτυξη σε όλο το σημερινό Βορειοελλαδικό χώρο και η [[Θεσσαλονίκη#Η Βυζαντινή Συμβασιλεύουσα πόλις|Θεσσαλονίκη]] απέκτησε τον τίτλο «συμβασιλεύουσα».
Η περιοχή της Ελλάδας στα πρώτα χρόνια της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
===Ξένη κυριαρχία: λατινική και οθωμανική===
Τα επόμενα δύο χρόνια οι Έλληνες νίκησαν τις στρατιές που έστειλε εναντίον τους ο Σουλτάνος [[Μαχμούτ Β΄]], οργανώθηκαν πολιτικά και συνέστησαν [[Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος|προσωρινή κεντρική διοίκηση]], η οποία επέβαλε την εξουσία της στους επαναστατημένους μετά από [[Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1823–1825)|δύο εμφυλίους πολέμους]]. Οι οθωμανικές δυνάμεις με τη συνδρομή του [[Ιμπραήμ Πασάς|Ιμπραήμ πασά]] της [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]] κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά την επανάσταση, αλλά η [[Έξοδος του Μεσολογγίου|πτώση του Μεσολογγίου]], το 1826, σε συνδυασμό με το κίνημα του [[Φιλέλληνες|Φιλελληνισμού]], συνέβαλαν στη μεταβολή της διπλωματικής στάσης των [[Μεγάλες Δυνάμεις|ευρωπαϊκών Μεγάλων Δυνάμεων]], που είχαν αντιμετωπίσει με δυσαρέσκεια το ξέσπασμα της επανάστασης. Η διπλωματική ανάμιξη της [[Αγγλία]]ς, της [[Γαλλία]]ς και της Ρωσίας και η ένοπλη παρέμβασή τους με τη [[ναυμαχία του Ναυαρίνου]], τη γαλλική [[εκστρατεία του Μοριά]] και το [[Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1828-1829)|ρωσοτουρκικό πόλεμο]] συνέβαλαν στην επιτυχή έκβαση του αγώνα των Ελλήνων, αναγκάζοντας την Πύλη να αποσύρει τις δυνάμεις της αρχικά από την Πελοπόννησο και έπειτα από τη Στερεά Ελλάδα.
Το 1827 επιλέχτηκε ως πρώτος Κυβερνήτης της Ελληνικής Πολιτείας ο [[Ιωάννης Καποδίστριας]], που ως τη δολοφονία του το 1831 ασχολήθηκε με την αναδιοργάνωση στο εσωτερικό και την προώθηση των ελληνικών θέσεων στο εξωτερικό. Η [[Ελληνική Επανάσταση του 1821]] έληξε το [[1828]], απελευθερώθηκαν μόνο η Πελοπόννησος
====Κρατική συγκρότηση και αλυτρωτισμός====
[[Αρχείο:Map Greece expansion 1832-1947-el.svg|thumb|right|Η επέκταση της Ελλάδας (1832-1947).]]
Το 1830 [[Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830)|αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία]] του νέου ελληνικού κράτους, το 1832 [[Συνθήκη Κωνσταντινούπολης (1832)|ορίστηκε η
Το 1875 χάρη στη δράση του νεωτεριστική πολιτικού [[Χαρίλαος Τρικούπης|Χαρίλαου Τρικούπη]] καθιερώθηκε η τήρηση της [[αρχή της δεδηλωμένης|αρχής της δεδηλωμένης]], που επέτασσε το διορισμό από το βασιλιά κυβέρνησης που είχε την εμπιστοσύνη της Βουλής. Ο Τρικούπης διορίστηκε πολλές φορές πρωθυπουργός και ασχολήθηκε με την ανάπτυξη των υποδομών της Ελλάδας, ιδίως του σιδηροδρομικού δικτύου, και έργα όπως η διάνοιξη της [[διώρυγα της Κορίνθου|διώρυγας της Κορίνθου]]. Εξαιτίας του πλήθους των δανείων που είχε λάβει η ελληνική κυβέρνηση, το 1893 η Ελλάδα αναγκάστηκε να κηρύξει χρεωκοπία.
{{κύριο|Συμμετοχή της Ελλάδας στους Βαλκανικούς Πολέμους|Εθνικός Διχασμός|Μικρασιατική εκστρατεία|Β΄ Ελληνική Δημοκρατία}}
[[Αρχείο:Greek advance Kresna 1913.jpg|thumb|Ιππήλατο ελληνικό πυροβολικό στη [[Μάχες Κρέσνας-Σιμιτλή-Τζουμαγιάς|μάχη της Κρέσνας]] (1913).]]
Εν μέσω γενικής δυσαρέσκειας για το δυσεπίτευκτο των εθνικών επιδιώξεων και τη νομιζόμενη αδράνεια υπό την πρωθυπουργία του μεταρρυθμιστή [[Γεώργιος Θεοτόκης|Θεοτόκη]], μια ομάδα αξιωματικών οργάνωσε τον Αύγουστο του 1909 ένα [[κίνημα στο Γουδί|κίνημα]] και λίγο αργότερα κάλεσε στην Αθήνα τον
[[Αρχείο:Greek and Armenian refugee children near Athens, 1923.jpg|thumb|αριστερά|Προσφυγόπαιδα, ελληνόπουλα και αρμενόπουλα, στην Αθήνα (1923).]]
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ιεραρχικά βρίσκεται στην κορυφή της εκτελεστικής εξουσίας, μετέχει στη νομοθετική με την έκδοση και τη δημοσίευση των νόμων και τη δυνατότητα αναπομπής στη Βουλή ψηφισμένου νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου, ενώ ορίζεται από το Σύνταγμα ως ''ρυθμιστής του πολιτεύματος''.<ref>[[s:Σύνταγμα της Ελλάδας#p30|Σύνταγμα της Ελλάδας, άρθρο 30]]</ref> Εκλέγεται από τη Βουλή με διαδοχικές ψηφοφορίες των μελών της, κατά τις οποίες επιδιώκεται η εξασφάλιση πλειοψηφίας 2/3 του συνόλου των μελών της στις δύο πρώτες φάσεις και 3/5 στην τρίτη. Επί αποτυχίας συγκέντρωσης των ανωτέρω πλειοψηφιών διαλύεται η Βουλή, προκηρύσσονται εκλογές και η νέα Βουλή εκλέγει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με την ίδια πλειοψηφία των 3/5 και, αν ούτε αυτό είναι εφικτό, με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της (151) ή, τέλος, με σχετική μεταξύ των δύο μειοψηφησάντων στην τελευταία ψηφοφορία, αν δε συγκεντρωθεί η απόλυτη πλειοψηφία. Οι εξουσίες του Προέδρου είναι πολύ μικρές και λίγες, καθώς ασκεί μόνο εθιμοτυπικά καθήκοντα. Όλες σχεδόν οι πράξεις του χρήζουν προσυπογραφής από τον [[Πρωθυπουργός|Πρωθυπουργό]] ή άλλο μέλος της Κυβέρνησης ([[Υπουργός|Υπουργό]]), όπως τα προεδρικά διατάγματα. Από την υποχρέωση προσυπογραφής εξαιρούνται ρητά ελάχιστες πράξεις του Προέδρου προβλεπόμενες από το Σύνταγμα, όπως ο διορισμός των υπαλλήλων της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Η θητεία είναι πενταετής με δικαίωμα επανεκλογής για μία ακόμη θητεία.
Η νομοθετική εξουσία ασκείται από τη Βουλή των Ελλήνων, της οποίας τα μέλη εκλέγονται με καθολική μυστική ψηφοφορία για τετραετή θητεία. Εκλογές μπορούν να κηρυχθούν νωρίτερα για έκτακτους λόγους, όπως αυτοί ορίζονται στο Σύνταγμα. Μετά πάντως το 1975 η προκήρυξη πρόωρων εκλογών αποτελεί τον κανόνα, επικαλούμενου συνήθως από τις απερχόμενες κυβερνήσεις κάποιου εξαιρετικής σημασίας εθνικού θέματος. Η Ελληνική Δημοκρατία χρησιμοποιεί για την ανάδειξη των βουλευτών ένα σύνθετο ενδυναμωμένο εκλογικό σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης
Μέχρι το [[1877]] η νόμιμη ηλικία ψήφου ήταν τα 25 χρόνια. Στη συνέχεια μειώθηκε στα 21 χρόνια και από το [[1981]] είναι τα 18 χρόνια.<ref>David Close, ''Ελλάδα 1945-2004'', εκδ. Θύραθεν, σελ. 43.</ref> Το 2019 ως ελάχιστη ηλικία ψήφου ορίστηκαν τα 17 χρόνια. Η Ελλάδα είναι ένα από τα ελάχιστα ευρωπαϊκά κράτη όπου η ηλικία ψήφου στις εθνικές εκλογές είναι μικρότερη των 18 ετών.
===Μυθολογία===
Οι πολυάριθμοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείας καθώς και οι μυθικοί ήρωες και τα γεγονότα των αρχαίων ελληνικών επών
Οι κύριοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείας ήταν το
===Δημόσιες αργίες===
|