Φρειδερίκη της Ελλάδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Kotskokos (συζήτηση | συνεισφορές)
162 επεξεργασίες
μ Διορθωση τυπογραφικου
Γραμμή 102: Γραμμή 102:
Το Δεκέμβριο του 1958 η Φρειδερίκη επισκευτηκε τις [[ΗΠΑ]] σε ένα ταξίδι 6 εβδομάδων, με σκοπό να πληροφορηθεί τις ειρηνικές μεθόδους χρήσης της ατομικής ενέργειας<ref>[http://www.royalchronicles.gr/queen-frederika-and-children-visit-the-u-s/ royalchronicles.gr]</ref>.
Το Δεκέμβριο του 1958 η Φρειδερίκη επισκευτηκε τις [[ΗΠΑ]] σε ένα ταξίδι 6 εβδομάδων, με σκοπό να πληροφορηθεί τις ειρηνικές μεθόδους χρήσης της ατομικής ενέργειας<ref>[http://www.royalchronicles.gr/queen-frederika-and-children-visit-the-u-s/ royalchronicles.gr]</ref>.


Μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων που ανέπτυξε ήταν η ανάληψη της θέσης επίτιμου προέδρου του συλλόγου ''Φανέλα του Στρατιώτη'' το 1940, που είχε ιδρυθεί το 1939 από Αθηναίες, και ο οποίος σκοπό είχε την αποστολή ρουχισμού στους μαχόμενους στρατιώτες<ref>[http://www.proinos-typos.gr/gr/index.php?option=com_content&id=5467%3A-q--q&Itemid=98 Η "Φανέλα του Στρατιώτη"]</ref>. Άλλες ήταν τα συσσίτια, οι έρανοι<ref>[http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=318804 Η Ελλάδα των εθνικών εράνων]</ref> και η προνοιακή μέριμνα, και η ίδρυση κοινωνικών δομών<ref>[https://koysair.wordpress.com/2010/12/29/%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%80%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%86%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82/ Η «Βασιλική Πρόνοια» της Φρειδερίκης]</ref><ref>[http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=451327 Φιλανθρωπία ή πρόνοια;]</ref><ref>[http://rthodoxiapatridavasileia.blogspot.gr/2012/09/blog-post_21.html ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ]</ref>. Οι παραπάνω δραστηριότητες ή πτυχές αυτών ενώ εκθειάζονται από κάποιους, έχουν δεχτεί αρνητική κριτική από άλλους<ref>[http://www.iospress.gr/ios2002/ios20021215a.htm Βασιλικό παρακράτος προνοίας]</ref><ref>[http://www.foniagroti.gr/?p=37647 «Τα παιδιά του εμφυλίου-Από την “Κοινωνική Πρόνοια” του Φράνκο στον “Έρανο” της Φρειδερίκης (1939-1950)» Λ.Χασιώτης Εκδόσεις Εστία 2014 σελ.363]</ref><ref>[http://lolanaenaallo.blogspot.gr/2013/05/blog-post_28.html http://lolanaenaallo.blogspot.gr/2013/05/blog-post_28.html Φρειδερίκη : Μια βασίλισσα «Φρίκη» και ένα από τα πιο μισητά πρόσωπα της ελληνικής Ιστορίας !]</ref><ref>[http://www.imerodromos.gr/paidomazwma-freiderikh-douleborio-ethnikofrosynhs/ Το «παιδομάζωμα», η Φρειδερίκη και το δουλεμπόριο της εθνικοφροσύνης]</ref>.
Μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων που ανέπτυξε ήταν η ανάληψη της θέσης επίτιμου προέδρου του συλλόγου ''Φανέλα του Στρατιώτη'' το 1940, που είχε ιδρυθεί το 1939 από Αθηναίες, και ο οποίος σκοπό είχε την αποστολή ρουχισμού στους μαχόμενους στρατιώτες<ref>[http://www.proinos-typos.gr/gr/index.php?option=com_content&id=5467%3A-q--q&Itemid=98 Η "Φανέλα του Στρατιώτη"]</ref>. Άλλες ήταν τα συσσίτια, οι έρανοι<ref>[http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=318804 Η Ελλάδα των εθνικών εράνων]</ref> και η προνοιακή μέριμνα, όπως η σύσταση και λειτουργία του Γραφείου Εισαγωγής Απόρων Ασθενών, το οποίο μεσολαβούσε για την εισαγωγή σε νοσηλευτικά ιδρύματα κατόπιν ανάλογων αιτημάτων οικονομικά και κοινωνικά δυσπραγούντων Ελλήνων από όλη την Ελλάδα<ref>Δες την πρόσφατη αρχειακή έρευνα από τον Αρχείο τέως Βασιλικών Ανακτόρων επιστολών πολιτών από την περιοχή των Τρικάλων προς τη Φρειδερίκη για εισαγωγή σε νοσηλευτικά ιδρύματα ή εύρεσης εργασίας. Μιχάλης Φύλλας,«Επιστολές Τρικαλινών στη βασίλισσα Φρειδερίκη «Στηρίζω εις σας μεγαλειοτάτη όλας μου τας ελπίδας…», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, τομ. 77 (2020), σελ.282-286, Μιχάλης Φύλλας,«Επίκειται ο εξ ασιτείας θάνατός μου…». Όψεις της σαμιακής κοινωνίας στις αρχές της δεκαετίας του ’60», Απόπλους, τχ.83 (Άνοιξη 2020), σελ.330-336.</ref> και η ίδρυση κοινωνικών δομών<ref>[https://koysair.wordpress.com/2010/12/29/%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%80%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%86%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82/ Η «Βασιλική Πρόνοια» της Φρειδερίκης]</ref><ref>[http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=451327 Φιλανθρωπία ή πρόνοια;]</ref><ref>[http://rthodoxiapatridavasileia.blogspot.gr/2012/09/blog-post_21.html ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ]</ref>. Οι παραπάνω δραστηριότητες ή πτυχές αυτών ενώ εκθειάζονται από κάποιους, έχουν δεχτεί αρνητική κριτική από άλλους<ref>[http://www.iospress.gr/ios2002/ios20021215a.htm Βασιλικό παρακράτος προνοίας]</ref><ref>[http://www.foniagroti.gr/?p=37647 «Τα παιδιά του εμφυλίου-Από την “Κοινωνική Πρόνοια” του Φράνκο στον “Έρανο” της Φρειδερίκης (1939-1950)» Λ.Χασιώτης Εκδόσεις Εστία 2014 σελ.363]</ref><ref>[http://lolanaenaallo.blogspot.gr/2013/05/blog-post_28.html http://lolanaenaallo.blogspot.gr/2013/05/blog-post_28.html Φρειδερίκη : Μια βασίλισσα «Φρίκη» και ένα από τα πιο μισητά πρόσωπα της ελληνικής Ιστορίας !]</ref><ref>[http://www.imerodromos.gr/paidomazwma-freiderikh-douleborio-ethnikofrosynhs/ Το «παιδομάζωμα», η Φρειδερίκη και το δουλεμπόριο της εθνικοφροσύνης]</ref>.


== Η κηδεία ==
== Η κηδεία ==

Έκδοση από την 12:04, 2 Ιουνίου 2020

Φρειδερίκη
Η Φρειδερίκη
Περίοδος1 Απριλίου 1947 - 6 Μαρτίου 1964
Γέννηση18 Απριλίου 1917 (1917-04-18)
Μπλάνκενμπουρκ (Χαρτς), Γερμανία
Θάνατος6 Φεβρουαρίου 1981 (63 ετών)
Μαδρίτη, Ισπανία
Τόπος ταφήςΒασιλικό Κοιμητήριο, Ανάκτορα Τατοΐου, Αθήνα
ΣύζυγοςΠαύλος Α΄
ΕπίγονοιΣοφία
Κωνσταντίνος Β'
Ειρήνη
ΟίκοςΑννόβερου
ΠατέραςΕρνέστος Αύγουστος του Αννοβέρου
ΜητέραΒικτώρια Λουίζα της Πρωσίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η βασίλισσα Φρειδερίκη της Ελλάδας (18 Απριλίου 1917 - 6 Φεβρουαρίου 1981) ήταν πριγκίπισσα του Αννόβερου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, δούκισσα στο Μπρούνσβικ-Λύνεμπουργκ και ως σύζυγος του βασιλιά Παύλου Α΄ της Ελλάδας, βασίλισσα των Ελλήνων.

Μεγάλωσε στη Γερμανία ως πριγκίπισσα του Αννόβερου. Έζησε στην Ελλάδα ως πριγκίπισσα της Ελλάδας από το 1938 έως το 1941, οπότε έφυγε με τη βασιλική οικογένεια λόγω της κατοχής της Ελλάδας από τους Γερμανούς και έμεινε στην Κρήτη, μετά στην Αίγυπτο και στη Νότια Αφρική. Επέστρεψε το 1946 στην Ελλάδα. Είχε το ρόλο της βασίλισσας από το 1948 μέχρι το 1964, στο πλευρό του Παύλου Α΄. Από το 1964 έως το 1967 είχε το ρόλο της βασιλομήτορος. Μετά το 1967 έφυγε από την Ελλάδα λόγω της δικτατορίας μαζί με την βασιλική οικογένεια και έμεινε στην Ιταλία. Πέθανε στη Μαδρίτη στην Ισπανία το 1981 και ετάφη στην Ελλάδα, στο Βασιλικό Κοιμητήριο στο Τατόι.

Κύριο χαρακτηριστικό της ήταν ότι ως βασίλισσα και βασιλομήτωρ, από το 1948 έως το 1967, ήταν ιδιαίτερα ενεργή και είχε σημαντική επιρροή στα πολιτικά της Ελλάδας αν και κάτι τέτοιο δεν προβλεπόταν από το θεσμικό της ρόλο[1].

Πρώτα χρόνια

Η Φρειδερίκη γεννήθηκε στις 18 Απριλίου 1917, στο μεσαιωνικό πύργο Μπλάνκενμπουργκ, ο οποίος βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου στα Όρη Χαρτς.[2][3] Γονείς της ήταν ο Αννοβεριανός πρίγκιπας Ερνέστος Αύγουστος, δούκας της Βρουνσβίκης, και η πριγκίπισσα Βικτώρια Λουίζα της Πρωσίας, κόρη του Γερμανού αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β΄.[4][5] Βαπτίστηκε σύμφωνα με το προτεσταντικό δόγμα και έλαβε τα ονόματα Φρειδερίκη Λουίζα Θύρα Βικτώρια Μαργαρίτα Σοφία Όλγα Καικιλία Ισαβέλλα Χρίστα.[6] Με τη γέννησή της έφερε τους τίτλους της πριγκίπισσας του Αννοβέρου, της δούκισσας της Βρουνσβίκης-Λύνεμπουργκ, ενώ, ως τρισέγγονη της βασίλισσας Βικτώριας του Ηνωμένου Βασιλείου και κατέχοντας την 34η θέση στη γραμμή διαδοχής για τον βρετανικό θρόνο, έφερε τον τίτλο της πριγκίπισσας της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας.[7][8][9]

Ναζιστική νεολαία

Η Φρειδερίκη ευρισκόμενη στην παιδική ακόμη ηλικία έγινε μέλος της γερμανικής ναζιστικής νεολαίας, ενώ, σύμφωνα με μερικούς, ανεδείχθη σε αρχηγός της ομάδας κοριτσιών της περιοχής της.[10][11] Στην εφημερίδα The New York Times, αλλά και σε άλλες πηγές, αναφέρεται ότι συμπαθούσε τις δυνάμεις του Άξονα και υπήρξε ένθερμη οπαδός τους.[12][13][14][15] Η Φρειδερίκη έγινε μέλος πριν καταστεί υποχρεωτική η κατάταξη στη χιτλερική νεολαία κορασίδων, το 1936, ίσως ύστερα από υπαγόρευση της οικογένειάς της. Σε αναμνηστική καρτ-ποστάλ εικονίζεται με στολή της Γιουνγκμάντελμπουντ, της ναζιστικής οργάνωσης για κορίτσια ηλικίας 10 - 14 ετών, μαζί με τους αδερφούς της Γουέλφο-Ερρίκο και Χριστιανό-Όσκαρ, οι οποίοι είχαν στρατευθεί στη Βέρμαχτ.[16][15]

Η Ίσις Φάχμι, η οποία γνώριζε τη Φρειδερίκη προσωπικά, αναφέρει ότι η ένταξή της στη Χιτλερική Νεολαία ήταν αναγκαστική.[17] Η ίδια η Φρειδερίκη φέρεται να έλεγε ότι, επειδή ήταν πολύ μοναχικό παιδί που έπαιζε μόνο με παιδιά υπηρετών, όταν είδε τα άλλα παιδιά με στολή, ζήτησε να έχει και αυτή και άρχισε να παρακολουθεί τις συγκεντρώσεις τους για 6 ή 8 μήνες.[18]

Στο βιβλίο της «Μέτρον Κατανοήσεως», η ίδια η βασίλισσα Φρειδερίκη, αναφέρει σχετικά με την ένταξή της στη ναζιστική νεολαία:

«Μια μέρα, δύο γυναίκες με στολή έκαναν την εμφάνισή τους στο δωμάτιο των γονέων μου και οι γονείς μου μου είπαν να βγω έξω. Είχε γίνει νόμος, ότι όλα τα παιδιά έπρεπε να εγγραφούν στο Ναζιστικό Κίνημα Νεολαίας και οι γυναίκες είχαν έλθει να υπενθυμίσουν στους γονείς μου το καθήκον αυτό.

Από την ημέρα εκείνη, μία φορά την εβδομάδα, έπρεπε να φορώ μια στολή που αποτελείτο από λευκό πουκάμισο, μαύρο μαντήλι και μαύρη φούστα. Ντυμένη μ΄ αυτόν τον τρόπο κατηφόριζα από τον λόφο προς το χωριό, πηγαίνοντας σε μία άδεια αίθουσα σχολείου, όπου ήταν συγκεντρωμένη μια ομάδα κοριτσιών. Δεν μου άρεσε να φορώ τη στολή και ποτέ αργότερα δεν την αγάπησα, αλλά την έβλεπα σαν κάτι που με είχε φέρει, επιτέλους, σε επαφή με άλλα παιδιά. Πλέκαμε και τραγουδούσαμε. Το πρώτο δεν μου άρεσε, αλλά το δεύτερο το απολάμβανα. Συνήθως ένα μεγαλύτερο κορίτσι έδινε διάλεξη για κάποιο εθνικό θέμα, όμως δεν πιστεύω ότι οποιαδήποτε από μας να άκουσε ποτέ τίποτε. Ήμασταν πάρα πολύ απασχολημένες να φλυαρούμε μεταξύ μας.

Ο πατέρας μου δεν συμπαθούσε το Ναζιστικό Κίνημα, αλλ΄ αυτό δεν μπορούσε να το συζητήσει ανοιχτά. Ύστερα από δύο εβδομάδες στο Κίνημα Νεολαίας είχα μια μεγάλη ιδιαίτερη συζήτηση με τον πατέρα μου. Μου εξήγησε τι σήμαινε στην πραγματικότητα όλη αυτή η ιστορία με τις στολές και αποφασίσαμε από κοινού ότι θα ήταν καλύτερα για μένα να διακόψω κάθε σχέση μ΄ αυτήν. Εφόσον όμως βρισκόμουν στη Γερμανία, αυτό θα ήταν αδύνατον, σύμφωνα με το νόμο. Έτσι, μ΄ έστειλαν στην Αγγλία».[19]

Μετάβαση στο εξωτερικό

Το 1934, στα δεκαεπτά της χρόνια, στάλθηκε στην Αγγλία για να φοιτήσει στο οικοτροφείο Νορθ Φόρλαντ Λοτζ, στο οποίο αναδείχθηκε η ισχυρή της προσωπικότητα, ενώ οι προτάσεις της για αλλαγές του τρόπου ψυχαγωγίας των κοριτσιών, γίνονται αποδεκτές από την διεύθυνση του ιδρύματος.[20][21][22] Το ίδιο έτος, θα συναντήσει τον πρίγκιπα Παύλο της Ελλάδας, στο γάμο του πρίγκιπα Γεωργίου του Ηνωμένου Βασιλείου με την πριγκίπισσα Μαρίνα της Ελλάδας.[23] Από το επόμενο έτος, όταν η Φρειδερίκη μετέβη στη Φλωρεντία της Ιταλίας για να σπουδάσει πολιτικοκοινωνικές επιστήμες στην Αμερικανική Σχολή της πόλης, οι επαφές μεταξύ τους ήταν πιο συχνές. Η σχολή όπου φοιτούσε βρισκόταν κοντά στη Βίλα Σπάρτα στο Φιέζολε της Φλωρεντίας, όπου βρίσκονταν οι αδελφές του Παύλου, Ελένη, Ειρήνη και Αικατερίνη, τις οποίες επισκεπτόταν συχνά.

Πριν από την οριστικοποίηση του δεσμού της με τον πρίγκιπα Παύλο, η Φρειδερίκη φέρεται να απορρίφθηκε από πιθανή μνηστή του πρίγκιπα Πέτρου της Ελλάδας, γιου του πρίγκιπα Γεωργίου και της Μαρίας Βοναπάρτη. Η μετέπειτα αντιπάθεια ανάμεσα στον Πέτρο και την Φρειδερίκη φαίνεται να κράτησε για όλη τη διάρκεια της ζωής τους.[24]

Τον Νοέμβριο του 1935 η βασιλική οικογένεια της Ελλάδας επιστρέφει στη χώρα και ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ επανακτά το θρόνο, έπειτα από δημοψήφισμα.[25][26] Ο Παύλος, γίνεται πλέον διάδοχος του θρόνου, καθώς ο αδελφός του Γεώργιος δεν είχε αποκτήσει απογόνους. Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου, το 1936, στους οποίους ο Παύλος ήταν επικεφαλής της ελληνικής αποστολής, γίνεται γνωστή η είδηση της σχέσης του με την Φρειδερίκη.[27] Ο αρραβώνας τους αναγγέλθηκε επίσημα στις 28 Σεπτεμβρίου 1936.[28] Μετά την αναγγελία των αρραβώνων η βρετανική κυβέρνηση, μέσω του πρέσβη της στην Αθήνα, Σίντνεϊ Γουότερλοου, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της στο βασιλιά Γεώργιο Β΄ για τον επικείμενο γάμο και τον ενημέρωσε για τις σχέσεις της οικογένειας της Φρειδερίκης με το καθεστώς του Χίτλερ. Έτσι, προκειμένου να μειωθούν οι αντιδράσεις, ο πατέρας της Φρειδερίκης, ζήτησε και πήρε άδεια για την τέλεση του γάμου από το βασιλιά Γεώργιο ΣΤ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς η Φρειδερίκη βρισκόταν στη γραμμή για τη διαδοχή του βρετανικού θρόνου.[29]

Ο γάμος με τον Παύλο

Για την τέλεση των γάμων της Φρειδερίκης και του Παύλου ταξίδεψε στην Αθήνα ολόκληρη η βασιλική οικογένεια του Αννοβέρου σιδηροδρομικώς, από τη Γερμανία στην Αθήνα, μαζί με δύο Έλληνες υπουργούς που είχαν οριστεί ως συνοδοί στο ταξίδι. Το τραίνο καθυστέρησε επτά ώρες στη Γιουγκοσλαβία, εξαιτίας των πάγων και του χιονιού. Στα σύνορα με την Ελλάδα επιβιβάστηκε σε αυτό και ο πρίγκιπας Παύλος.[30] Η τελετή των γάμων έγινε στις 9 Ιανουαρίου 1938 στη Μητρόπολη Αθηνών, παρουσία πλήθους προσκεκλημένων από όλη την Ευρώπη.[31] Ως Διάδοχοι κατοικούσαν στην έπαυλη του Παλαιού Ψυχικού. Ο Παύλος και η Φρειδερίκη μιλούσαν μεταξύ τους γερμανικά, αγγλικά και ελληνικά. Τα αγγλικά ήταν η γλώσσα επικοινωνίας τους στο τηλέφωνο και στην αλληλογραφία. Με τα παιδιά τους μιλούσαν ελληνικά και αγγλικά.[32]

Απέκτησαν τρία παιδιά:

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου του 1940-1941, η Φρειδερίκη θα αναλάβει την προεδρία της εθελοντικής οργάνωσης Φανέλα του Στρατιώτη, που είχε ιδρυθεί το 1939 από μία ομάδα Αθηναίων γυναικών.[33] Σκοπός και έργο της οργάνωσης ήταν η συγκέντρωση ρούχων, φαρμάκων και άλλων χρήσιμων προς τους Έλληνες στρατιώτες υλικών.[34] Θεωρείται ότι τουλάχιστον 270.000 δέματα απεστάλησαν στο μέτωπο.[35] Κατά τη διάρκεια των μαχών θα βρεθεί, μαζί με την πριγκίπισσα Αικατερίνη, σε νοσοκομεία για να επισκεφθεί τραυματισμένους στρατιώτες.[36]

Στις 26 Μαρτίου 1941 αποστέλλει μια επιστολή προς τους γονείς της, μέσω της οποίας εξηγεί την τότε κατάσταση στην Ελλάδα και αναφέρεται στη σχεδιαζόμενη επίθεση της Γερμανίας εναντίον της.[37] Σε απόσπασμα της συγκεκριμένης επιστολής αναφέρει:

«Εδώ όλοι είναι πεπεισμένοι ότι οι Γερμανοί θα μας επιτεθούν σε μια-δυο μέρες. Και γιατί όλα αυτά; Για να βοηθηθούν οι φασίστες; Η βοήθειά τους είναι άχρηστη: έχουν ξοφλήσει για πάντα. Αν όμως, παρά ταύτα, η Γερμανία επετίθετο εναντίον της Ελλάδος, τότε αυτό θα ήταν για την Ελλάδα η μεγαλύτερη δόξα που θα μπορούσε να διανοηθή. Δύο Μεγάλες Δυνάμεις εναντίον της Ελλάδος!»[38]

Τον Απρίλιο του 1941 οι γερμανικές ναζιστικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ελλάδα και η βασιλική οικογένεια έφυγε στην Κρήτη. Μετά τη Μάχη της Κρήτης κατέφυγαν στην Αίγυπτο. Για μεγαλύτερη ασφάλεια, το ζεύγος, εγκαταστάθηκε τελικώς στη Νότια Αφρική. Εκεί η Φρειδερίκη γέννησε το τρίτο παιδί της, την Ειρήνη, ανάδοχος της οποίας ήταν ο αρχηγός της Νοτιοαφρικανικής Ένωσης, στρατηγός Γιαν Σματς. Τον Φεβρουάριο του 1944, το ζεύγος γύρισε πάλι στην Αίγυπτο και τον Σεπτέμβριο του 1946 επέστρεψε οριστικά στην Ελλάδα, μετά από το Δημοψήφισμα του 1946.

Βασίλισσα των Ελλήνων

Ο Παύλος Α΄ και η Φρειδερίκη σε καταδρομικό των ΗΠΑ στην Αθήνα τον Μάιο του 1947.

Την 1η Απριλίου 1947, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Βασιλιά Γεωργίου Β΄, ο Παύλος έγινε βασιλιάς και η Φρειδερίκη βασίλισσα.

Το 1962, η κόρη της, Σοφία, παντρεύτηκε τον Πρίγκιπα Χουάν Κάρλος ντε Μπορμπόν, αργότερα Βασιλιά της Ισπανίας. Έτσι η Φρειδερίκη, απέκτησε απογόνους και στην ισπανική βασιλική οικογένεια.

Μετά τον θάνατο του συζύγου της, Βασιλιά Παύλου Α΄, στις 6 Μαρτίου 1964, η Φρειδερίκη πήρε τον τίτλο της Βασίλισσας Μητέρας (Βασιλομήτωρ).

Έφυγε από την Ελλάδα με την υπόλοιπη βασιλική οικογένεια, μετά το αποτυχημένο Αντικίνημα του Βασιλιά Κωνσταντίνου στις 13 Δεκεμβρίου του 1967, και εγκαταστάθηκε στην Ιταλία.

Δράση και κριτική

Εθνική Οργάνωση Νεολαίας

Ο Ιωάννης Μεταξάς αναφέρει στο ημερολόγιό του ότι η Φρειδερίκη, ως Πριγκίπισσα του θρόνου της Ελλάδος και τιμητικά στη θέση της Γενικής Διοικήτριας των κοριτσιών της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΟΝ), το Δεκέμβριο του 1938 μοίραζε σημαίες της οργάνωσης σε παιδιά. Συμμετοχή και προσφορά στην ΕΟΝ είχαν επίσης και άλλα μέλη της Βασιλικής Οικογενείας.[39] [40].

Παιδουπόλεις

Κύριο λήμμα: Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης

Κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου Πόλεμου, το 1947, η Φρειδερίκη ίδρυσε τις "Παιδουπόλεις", ένα δίκτυο 53 ιδρυμάτων στην Ελλάδα. Σκοπός τους, σύμφωνα με την ίδια, ήταν "να σώσουμε τα παιδιά μας των βορείων επαρχιών από την απαγωγή πέρα από τα σύνορα και τη διαπαιδαγώγησή τους σε εχθρούς της πατρίδας"[41]. Στις παιδουπόλεις φιλοξενήθηκαν από 18.000 έως 30.000 παιδιά (ανάλογα με την πηγή αλλά και τον αναφερόμενο χρόνο) [42][43]. Η οργάνωση και η διοίκηση των Παιδουπόλεων έγινε από την Επιτροπή Εράνου «Πρόνοια Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος», η οποία το 1955 μετεξελίχθηκε στο Βασιλικό Ίδρυμα Πρόνοιας («Υπό την υψηλή προστασία των Α.Α. Μ.Μ. των Βασιλέων»)[44] και το οποίο το 1970 πήρε το όνομα «Εθνικός Οργανισμός Πρόνοιας».

Δολοφονία Λαμπράκη

Τον Απρίλιο του 1963 η Μπέτυ Αμπατιέλου, σύζυγος του ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ, Αντώνη Αμπατιέλου, περίμενε τη Φρειδερίκη έξω από το ξενοδοχείο της στο Λονδίνο και υπήρξε επεισόδιο.[45] Ο γραμματέας των ανακτόρων Γεράσιμος Τσιγάντες αναφερόμενος στην οργή της Φρειδερίκης μετά τις διαδηλώσεις και τα επεισόδια αποδοκιμασίας εναντίον της στο Λονδίνο και την παρεμβολή του Λαμπράκη, αναφέρει ότι αυτή αναφώνησε, "δεν θα με απαλλάξει κανείς από αυτόν τον άνθρωπο;"[46][47][48]. Σε μια προσπάθεια απόσεισης ή μοιράσματος των ευθυνών, ο στρατηγός Βαρδουλάκης αργότερα «εξομολογήθηκε» ότι «ο Λαμπράκης σκοτώθηκε κατά λάθος, είχε δοθεί απλώς η εντολή από τη βασίλισσα Φρειδερίκη να τον στραπατσάρουν...![49]. Πιο ειδικά, αυτή τη φράση αναφέρει ο Ανδρέας Παπανδρέου ότι του την είπε ο Βαρδουλάκης σε συζήτηση μαζί του[48], ή σύμφωνα με άλλη εκδοχη αναφέρει ότι την είπε σε μια συζήτηση[50], ενώ σύμφωνα με μια τρίτη, ο Ανδρέας Παπανδρέου σημείωσε λίγα χρόνια αργότερα, έπειτα από σχετικά έγγραφα που του είχε δείξει ο πατέρας του, ότι τη φράση την είπε σε κάποια συζήτηση[51]. Άλλοι με διάφορους τρόπους που ασχολήθηκαν με τη δολοφονία (Γιώργος Μπέρτσος, Βασίλης Λαμπρίδης) δεν είναι της γνώμης ότι ο Βαρδουλάκης γνώριζε για την ανάμειξη συγκεκριμένων προσώπων, πόσο μάλλον ενός συγκεκριμένου προσώπου, ούτε ότι ευθυνόταν για τη δολοφονία κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο που μπορούμε να κατονομάσουμε[52], ενώ ο Μίκης Θεοδωράκης έχει πει ότι η δολοφονία ήταν έργο του παλατιού και της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών (CIA), αλλά δεν έχει κατονομάσει τη Φρειδερίκη[53].

Άλλες Δραστηριότητες

Η παρασκηνιακή της παρέμβαση στην ελληνική πολιτική είναι αυτή που διαμόρφωσε την εικόνα της, είτε ως Βασίλισσας, είτε ως Βασίλισσας Μητέρας[54].

Τον Αύγουστο του 1954 η Φρειδερίκη πραγματοποίησε μία 10ήμερη κρουαζιέρα στο Αιγαίο, με προσκεκλημένους διεθνείς προσωπικότητες και μέλη βασιλικών οικογενειών. Χρησιμοποιήθηκε το νεότατο τότε πλοίο "Αγαμέμνων", το οποίο είχε ήδη χρησιμοποιηθεί και από τη κυβέρνηση για ένα περίπλου στις Κυκλάδες κατά την επίσκεψη του Καγκελάριου Κόνραντ Αντενάουερ της Δυτικής Γερμανίας. Η κρουαζιέρα των "γαλαζοαίματων", όπου συμμετείχαν νέοι γόνοι νυν και τέως βασιλικών οικογενειών, είχε πάρει μεγάλη δημοσιότητα στο εξωτερικό και πρόβαλε πάρα πολύ την Ελλάδα, ως τουριστικό προορισμό. Το κόστος της όμως σε βάρος του ελληνικού δημοσίου και η αντίδραση των απλών και φτωχών ανθρώπων σε αυτό που εξέλαβαν ως επίδειξη πλούτου, συνέβαλε στην αρχή της πτώσης της δημοτικότητας της Φρειδερίκης[55].

Η Φρειδερίκη σε επίσκεψή της στις ΗΠΑ το 1958.

Το Δεκέμβριο του 1958 η Φρειδερίκη επισκευτηκε τις ΗΠΑ σε ένα ταξίδι 6 εβδομάδων, με σκοπό να πληροφορηθεί τις ειρηνικές μεθόδους χρήσης της ατομικής ενέργειας[56].

Μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων που ανέπτυξε ήταν η ανάληψη της θέσης επίτιμου προέδρου του συλλόγου Φανέλα του Στρατιώτη το 1940, που είχε ιδρυθεί το 1939 από Αθηναίες, και ο οποίος σκοπό είχε την αποστολή ρουχισμού στους μαχόμενους στρατιώτες[57]. Άλλες ήταν τα συσσίτια, οι έρανοι[58] και η προνοιακή μέριμνα, όπως η σύσταση και λειτουργία του Γραφείου Εισαγωγής Απόρων Ασθενών, το οποίο μεσολαβούσε για την εισαγωγή σε νοσηλευτικά ιδρύματα κατόπιν ανάλογων αιτημάτων οικονομικά και κοινωνικά δυσπραγούντων Ελλήνων από όλη την Ελλάδα[59] και η ίδρυση κοινωνικών δομών[60][61][62]. Οι παραπάνω δραστηριότητες ή πτυχές αυτών ενώ εκθειάζονται από κάποιους, έχουν δεχτεί αρνητική κριτική από άλλους[63][64][65][66].

Η κηδεία

Πέθανε στις 7 Φεβρουαρίου 1981 από έμφραγμα, που εκδηλώθηκε μετά από εγχείρηση καταρράκτη στην οποία είχε υποβληθεί, στα ισπανικά ανάκτορα της Θαρθουέλα. Η κηδεία έγινε στην Ελλάδα, στο βασιλικό κοιμητήριο στο Τατόι, ύστερα από ειδική άδεια που δόθηκε από την κυβέρνηση του Γεωργίου Ράλλη.

Στην αρχή ο Κωνσταντίνος πρότεινε στον πρωθυπουργό να μεταφερθεί η σορός στις 11 Φεβρουαρίου στην Ελλάδα και την επόμενη μέρα να τελεστεί η νεκρώσιμη ακολουθία στη Μητρόπολη Αθηνών και ο ενταφιασμός στο Τατόι. Ο Γεώργιος Ράλλης δήλωσε ότι όλα έπρεπε να γίνουν στο Τατόι την ίδια μέρα, γιατί στη Μητρόπολη ήταν πολύ πιθανό να γίνουν ταραχές. Σύμφωνα με την κυβέρνηση Ράλλη, το πρόβλημα δεν ήταν αν θα επιτρεπόταν η κηδεία, γιατί δεν υπήρχε ανάγκη τέτοιας άδειας. Θα έπρεπε να εκδοθεί απόφαση απαγορεύσεως της κηδείας. Αυτή η απαγόρευση θα εξέθετε τη χώρα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Τέλος, μετά την αλλαγή του πολιτεύματος, το 1974, τα μέλη της πρώην βασιλικής οικογένειας διατηρούσαν την ελληνική ιθαγένεια και τυπικά μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα χωρίς κανένα περιορισμό.

Ο Κωνσταντίνος πιεζόταν να κάνει δηλώσεις και στην αρχή αρνήθηκε. Την παραμονή της κηδείας το γραφείο του έδωσε στη δημοσιότητα δήλωσή του, με την οποία εξέφραζε τη λύπη του για την πολιτικοποίηση της κηδείας, ενώ ο ίδιος ερχόταν στην Ελλάδα, για να εκτελέσει ένα οδυνηρό προσωπικό καθήκον και ότι οι περιορισμοί που επεβλήθησαν στην απλή τελετή κηδείας της μητέρας του, προσδίδουν σ΄ αυτόν πικρία στην οδύνη. Τελικώς, την Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου κηδεία και ταφή έγιναν αυθημερόν στο Τατόι.

Κρίσεις για την προσωπικότητά της

Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος γράφει γι' αυτήν: «Η Φρειδερίκη ήταν προφανώς η δυνατότερη, και στη σκέψη και τη βούληση, από όλη την οικογένεια. Ήταν πολύ έξυπνη στα μικρά και στα μεγάλα άκριτη. Χωρίς λογικά να το παραδέχεται, στο υποσυνείδητό της κρατούσε η πεποίθηση ότι τα βασιλικά γένη είναι ένα είδος του ζωικού βασιλείου διαφορετικό από τους υπόλοιπους θνητούς. Και αυτή η πεποίθηση δεν κρυβόταν πάντοτε, όπως θα έπρεπε. Είχε σφοδρές επιθυμίες και ενθουσιασμούς που γρήγορα εξανεμίζονται: ανοικοδομήθηκε τότε το παλιό μοναστήρι της Μονής Αστερίου Υμηττού για να αποσύρεται εκεί και να ζωγραφίζει, αλλά ώσπου να τελειώσει η ανοικοδόμηση, το μεράκι της είχε περάσει. Δεν πήγε εκεί ποτέ.»[67] Και πιο κάτω, «Η παιδεία της γενικά ήταν πενιχρή. Διάβαζε φύρδην-μίγδην διάφορα βιβλία, πολιτικά και κοινωνιολογικά, αλλά και μερικά των θετικών επιστημών· συστηματική παιδεία δεν είχε. Προφανώς είχαν αμελήσει τις σπουδές της, όπως αυτή αμέλησε, από άγνοια, τις σπουδές των παιδιών της»[68]

O Χαράλαμπος Ποταμιάνος ως γενικός υπασπιστής και γραμματέας του Βασιλέως Παύλου Α΄ υποστήριξε ότι: «Επειδή ο Παύλος, για διαφόρους λόγους, ήταν πολύ δύσκολος στόχος, διάλεξαν την Φρειδερίκη για να τη διαβάλουν, και να της φορτώσουν όσα μπορέσουν περισσότερα. Δυστυχώς, σε αυτό τους βοήθησε και η αδυναμία του Έλληνα να πιστεύει εύκολα τις δυσάρεστες φήμες. Με ανάλογο τρόπο δημιούργησαν γενική πεποίθηση ότι η Φρειδερίκη ανεβοκατέβαζε υπουργούς και πρωθυπουργούς».[69]

Ο πρώην πρωθυπουργός, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, δήλωσε στο ντοκιμαντέρ Παύλος. Ένας Ασυνήθιστος Βασιλιάς ότι: «Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι τον Παύλο τον κατηύθηνε η Φρειδερίκη. Είναι λάθος. Η Φρειδερίκη ήταν υποτεταγμένη στον Παύλο. Είχαν και μεγάλη διαφορά ηλικίας, το οποίο παίζει και πολύ σημαντικό ρόλο. Είχε και γερμανική παιδεία... δεν δημιουργούσε προβλήματα με τον Παύλο. Ο Παύλος είχε τη δική του προσωπικότητα».[70]

Η κόρη της πριγκίπισσα Ειρήνη, σε συνέντευξή της στην εκπομπή «Πρωταγωνιστές» του Σταύρου Θεοδωράκη, αναφερόμενη στη μητέρα της είπε: «Κάποτε την συμπαθούσαν πάρα πολύ (τη Φρειδερίκη). Η μητέρα μου ήταν πολύ ευθύς άνθρωπος και πολλές φορές δεν ήθελαν να ακούνε αλήθειες μερικοί. Ήταν πολύ καταφερτζού».[71]

Τίτλοι και προσφωνήσεις

  • 18 Απριλίου 1917 – 9 Ιανουαρίου 1938: Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Η Πριγκίπισσα Φρειδερίκη του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Δούκισσα στο Μπράουνσβικ-Λύνεμπουργκ
  • 9 Ιανουαρίου 1938 – 1 Απριλίου 1947: Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Η Πριγκίπισσα Διαδόχου Φρειδερίκη της Ελλάδας και της Δανίας, του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Δούκισσα στο Μπράουνσβικ-Λύνεμπουργκ
  • 1 Απριλίου 1947 – 6 Μαρτίου 1964: Αυτής Μεγαλειότητα Η Βασίλισσα των Ελλήνων Φρειδερίκη, Πριγκίπισσα της Δανίας, του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Δούκισσα στο Μπράουνσβικ-Λύνεμπουργκ
  • 6 Μαρτίου 1964 – 6 Φεβρουαρίου 1981: Αυτής Μεγαλειότητα Η Βασίλισσα-Μητέρα Φρειδερίκη, Πριγκίπισσα της Δανίας, του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Δούκισσα στο Μπράουνσβικ-Λύνεμπουργκ

Φρειδερίκη
Προκάτοχος:
Ελισάβετ 		Βασίλισσα των Ελλήνων
1 Απριλίου 1947 - 6 Μαρτίου 1964 		Διάδοχος:
Άννα-Μαρία

Πρόγονοι

Πρόγονοι Φρειδερίκη της Ελλάδας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. Ερνέστος Αύγουστος Α΄ του Ανόβερου
Οίκος των Γουέλφων
 
 
 
 
 
 
 
8. Γεώργιος Ε΄ του Ανοβέρου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. Φρειδερίκη του Μεκλεμβούργου-Στρέλιτς
 
 
 
 
 
 
 
4. Ερνέστος Αύγουστος Β΄ του Ανοβέρου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
18. Ιωσήφ της Σαξονίας-Άλτενμπουργκ
Οίκος των Βέττιν
 
 
 
 
 
 
 
9. Μαρία της Σαξονίας-Άλτενμπουργκ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
19. Αμαλία της Βυρτεμβέργης
 
 
 
 
 
 
 
2. Ερνέστος-Αύγουστος Γ΄ του Ανοβέρου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
20. Φρειδερίκος-Γουλιέλμος δούκας του Σ.Χ.Σ.Γκλύκσμπουρκ
 
 
 
 
 
 
 
10. Χριστιανός Θ΄ της Δανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21. Λουίζα Καρολίνα της Έσσης-Κάσσελ
 
 
 
 
 
 
 
5. Τύρα της Δανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
22. Γουλιέλμος της Έσσης-Κάσσελ
 
 
 
 
 
 
 
11. Λουίζα της Έσσης-Κάσσελ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
23. Καρλότα της Δανίας
Οίκος των Όλντενμπουρκ
 
 
 
 
 
 
 
1. Φρειδερίκη της Ελλάδας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24. Γουλιέλμος Α΄ της Γερμανίας
Οίκος των Χοεντσόλερν
 
 
 
 
 
 
 
12. Φρειδερίκος Γ΄ της Γερμανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25. Αυγούστα της Σαξονίας-Βαϊμάρης-Άιζεναχ
Οίκος των Βέττιν
 
 
 
 
 
 
 
6. Γουλιέλμος Β΄ της Γερμανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26. Αλβέρτος της Σαξονίας-Κόμπουρκ & Γκότα
Οίκος των Βέττιν
 
 
 
 
 
 
 
13. Βικτώρια του Ηνωμένου Βασιλείου (1840-1901)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
27. Βασίλισσα Βικτώρια
Οίκος των Γουέλφων-Αννοβέρου
 
 
 
 
 
 
 
3. Βικτώρια Λουίζα της Πρωσίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
28. Χριστιανός-Αύγουστος Β΄ δούκας του Σ.Χ.Σ.Αουγκούστενμπουρκ
 
 
 
 
 
 
 
14. Φρειδερίκος Η΄ του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
29. Λουίζα-Σοφία κόμισσα του Ντάννεσκιολτ-Σάμσεε
 
 
 
 
 
 
 
7. Αυγούστα Βικτώρια του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
30. Ερνέστος Α΄ του Χόενλοε-Λάνγκενμπουργκ
 
 
 
 
 
 
 
15. Αδελαΐδα του Χόενλοε-Λάνγκενμπουργκ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
31. Φεοντόρα πριγκίπισσα του Λάινινγκεν
 
 
 
 
 
 

Παραπομπές

  1. ↑ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ (8 Φεβρουαρίου 2014). «Ψυχροπολεμική δολοφονία». Ελευθεροτυπία online. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2016. 
  2. ↑ http://www.skaipatras.gr/skai-events/item/61643-a.html[νεκρός σύνδεσμος]
  3. ↑ http://www.royalchronicles.gr/fredericaandvictorialouise/
  4. ↑ http://www.omogeneia-turkey.com/rumlife/file/id-frederica-greece.pdf
  5. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2016. 
  6. ↑ http://www.iefimerida.gr/news/77165/φρειδερίκη-η-μισητή-βασίλισσα-με-τους-κρυφούς-και-πολλούς-εραστές
  7. ↑ http://www.oocities.org/henrivanoene/genhanover1.html
  8. ↑ http://www.patris.gr/articles/50012/15651?PHPSESSID=#.V5yyDPxkjIU
  9. ↑ http://www.livepedia.gr/index.php/Παύλος_Α_%5CΒασιλείς[νεκρός σύνδεσμος]
  10. ↑ Howard Jones, A New Kind of War: America's Global Strategy and the Truman Doctrine in Greece, Oxford University Press, 1998, σελ. 65, ISBN 0-19-511385-3
  11. ↑ Christopher Hitchens, Hostage to History, Verso, 1997, σελ. 63, ISBN 978-1-85984-189-1
  12. ↑ Windsor Knot, εφημερίδα The New York Times, 12 Μαΐου 1991
  13. ↑ John Pearson, The Selling of the Royal Family: The Mystique of the British Monarchy, Simon and Schuster, 1986, σελ. 187, ISBN 978-0-671-49749-1
  14. ↑ The King's Wife, περιοδικό TIME, δημοσίευση 26 Οκτωβρίου 1953
  15. ↑ 15,0 15,1 A Foolish Display, περιοδικό TIME, δημοσίευση 19 Ιουλίου 1963
  16. ↑ WELFEDÄMMERUNG; Eigentlich wollte Prinz Ernst August von Hannover nur die 1945 enteigneten Kunstschätze zuruckklagen. Doch Jetzt wird Europas ältestes Fürstengeschlecht Vergangenheit eingeholt. Alle fragen: Wie hilten es die Hoheiten mit Hitler?, εφημερίδα Stern, δημοσίευση 11 Φεβρουαρίου 1999
  17. ↑ Isis Fahmy, Around the World with Isis, Papadakis Publisher, 2006, σελ. 63, ISBN 978-1-901092-49-3
  18. ↑ Queen Mother of Greece dies, εφημερίδα The Assosiated Press, δημοσίευση 6 Φεβρουαρίου 1981
  19. ↑ Μέτρον Κατανοήσεως. Φρειδερίκη, Βασίλισσα, ΚΑΡΖΗΣ Θ. Αθήνα 1971, σελίδα 30.
  20. ↑ Φρειδερίκη - Η αμφιλεγόμενη βασίλισσα, Στεφανοπούλου Αλεξάνδρα, Δεκέμβριος 2015, Εκδόσεις Φερενίκη, σελίδες 36-37. ISBN 9789609513463
  21. ↑ It's Always Friday: Autobiography of a film insurance troubleshooter [1]
  22. ↑ Crowns in a Changing World [2]
  23. ↑ http://www.royalchronicles.gr/to-xroniko-enos-gamou/
  24. ↑ http://www.mixanitouxronou.gr/o-gamos-tou-diadochou-pavlou-me-ti-frideriki-i-antirrisis-tou-vasilia-georgiou-v΄-i-prika-tis-pou-pige-chameni-ke-i-agnosti-istoria-tou-goiteftikou-prigkipa-petrou/
  25. ↑ http://www.mixanitouxronou.gr/ta-epta-dimopsifismata-stin-ellada-ta-pente-itan-gia-ton-vasilia-ke-ta-dio-ta-ekane-i-chounta-gia-ton-vasilia-ke-tin-tropopiisi-tou-sintagmatos/
  26. ↑ http://tvxs.gr/userpost/μέλη-χωρίς-σύνορα/το-δημοψήφισμα-που-δεν-έγινε…
  27. ↑ http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=668335
  28. ↑ http://www.e-radio.gr/post/46871/freiderikh-h-paremvatikh-kai-mishth-vasilissa-pics
  29. ↑ Φρειδερίκη - Η αμφιλεγόμενη βασίλισσα, Στεφανοπούλου Αλεξάνδρα, Δεκέμβριος 2015, Εκδόσεις Φερενίκη, σελίδες 49-50. ISBN 9789609513463
  30. ↑ Μέτρον Κατανοήσεως, Φρειδερίκη Βασίλισσα, Βιβλιομεταφραστική, Αθήνα 1971, σελ. 37-38
  31. ↑ http://www.kathimerini.gr/942436/opinion/epikairothta/politikh/80-xronia-prin-89-i-1938 80 χρoνια πριν... 8/9-I-1938
  32. ↑ Μέτρον Κατανοήσεως, Φρειδερίκη Βασίλισσα, Βιβλιομεταφραστική, Αθήνα 1971, σελ. 42
  33. ↑ http://www.kathimerini.gr/502233/article/epikairothta/ellada/o-polemos-toy-1940-sta-metopis8en
  34. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2016. 
  35. ↑ Φρειδερίκη: Η αμφιλεγόμενη βασίλισσα http://www.royalchronicles.gr/freideriki-i-amfilegomeni-vassilisa-2/
  36. ↑ Φρειδερίκη, η αμφιλεγόμενη βασίλισσα, ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, σελ. 61. ISBN 9789609513463
  37. ↑ Φρειδερίκη, η αμφιλεγόμενη βασίλισσα, ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, σελ. 70-71. ISBN 9789609513463
  38. ↑ Βασιλεύς Κωνσταντίνος, Χωρίς Τίτλο. Τόμος Α΄, σελ.78-79
  39. ↑ Marina Petrakis, The Metaxas myth, I.B.Tauris, 2006, σελ 91, 92, ISBN 1-84511-037-4
  40. ↑ Michael Albert, David T. Dellinger, Beyond Survival: New Directions for the Disarmament Movement, South End Press, 1983, σελ. 286, ISBN 978-0-89608-175-8
  41. ↑ Measure of Understanding, Queen Frederica of the Hellenes, Εκδόσεις Macmillan, 1971, ISBN 978-0-333-12454-3
  42. ↑ Ποιος έκανε αλήθεια "παιδομάζωμα";, εφημερίδα Ριζοσπάστης, δημοσίευση Κυριακή 27 Ιουνίου 1999 (Συνέντευξη της ιστορικού Τασούλας Βερβενιώτη) «...με τον αριθμό των παιδιών στις παιδουπόλεις περίπου 25.000»
  43. ↑ Catherine Panter-Brick, Malcolm T. Smith, Abandoned Children, Cambridge University Press, 2000, σελ. 92, 96, 99, 108, ISBN 0-521-77555-8
  44. ↑ Τι είναι και τι προσφέρει στον Ελληνικόν Λαόν η Βασιλική Πρόνοια Αρχειοθετήθηκε 2007-10-09 στο Wayback Machine., περίπου 1962 (στο κείμενο αναφέρεται "..σήμερα μετά 15 ετών συνεχή έργασία")
  45. ↑ https://www.kefalonitikanea.gr/2018/04/blog-post_110-4.html
  46. ↑ Ο Λαμπράκης πριν το τρίκυκλο, 18.06.2017 Εφημερίδα των Συντακτών
  47. ↑ «Εφημερίδα Το ΒΗΜΑ, Πώς αντέδρασε ο διεθνής Τύπος στη δολοφονία Λαμπράκη, δημοσίευση 04 Ιουνίου 2006, Σελ. A24». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2008. 
  48. ↑ 48,0 48,1 22 Μάη 1963 δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη
  49. ↑ Εφημερίδα Ριζοσπάστης, 1963: Κράτος και παρακράτος δολοφόνησαν τον Λαμπράκη, δημοσίευση Πέμπτη 13 Σεπτέμβρη 2001
  50. ↑ Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΛΑΜΠΡΑΚΗ
  51. ↑ «Μα ποιος κυβερνά επιτέλους αυτή τη χώρα;»
  52. ↑ Θεσσαλονίκη: Το σταυροδρόμι των πρακτόρων Tvxs Αφιέρωμα
  53. ↑ Δίκη υπόθεσης Λαμπράκη: Ένας δικαστής μιλάει...Tvxs Αφιέρωμα
  54. ↑ John Chipman, NATO's Southern Allies: Internal and External Challenges, Routledge 1988, Σελ. 247, ISBN 978-0-415-00485-5
  55. ↑ Φρειδερίκη, η αμφιλεγόμενη βασίλισσα της Αλεξάνδρας Στεφανοπούλου, εκδόσεις ΦΕΡΕΝΙΚΗ ... Στο Μηχανή του Χρόνου
  56. ↑ royalchronicles.gr
  57. ↑ Η "Φανέλα του Στρατιώτη"
  58. ↑ Η Ελλάδα των εθνικών εράνων
  59. ↑ Δες την πρόσφατη αρχειακή έρευνα από τον Αρχείο τέως Βασιλικών Ανακτόρων επιστολών πολιτών από την περιοχή των Τρικάλων προς τη Φρειδερίκη για εισαγωγή σε νοσηλευτικά ιδρύματα ή εύρεσης εργασίας. Μιχάλης Φύλλας,«Επιστολές Τρικαλινών στη βασίλισσα Φρειδερίκη «Στηρίζω εις σας μεγαλειοτάτη όλας μου τας ελπίδας…», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, τομ. 77 (2020), σελ.282-286, Μιχάλης Φύλλας,«Επίκειται ο εξ ασιτείας θάνατός μου…». Όψεις της σαμιακής κοινωνίας στις αρχές της δεκαετίας του ’60», Απόπλους, τχ.83 (Άνοιξη 2020), σελ.330-336.
  60. ↑ Η «Βασιλική Πρόνοια» της Φρειδερίκης
  61. ↑ Φιλανθρωπία ή πρόνοια;
  62. ↑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ
  63. ↑ Βασιλικό παρακράτος προνοίας
  64. ↑ «Τα παιδιά του εμφυλίου-Από την “Κοινωνική Πρόνοια” του Φράνκο στον “Έρανο” της Φρειδερίκης (1939-1950)» Λ.Χασιώτης Εκδόσεις Εστία 2014 σελ.363
  65. ↑ http://lolanaenaallo.blogspot.gr/2013/05/blog-post_28.html Φρειδερίκη : Μια βασίλισσα «Φρίκη» και ένα από τα πιο μισητά πρόσωπα της ελληνικής Ιστορίας !
  66. ↑ Το «παιδομάζωμα», η Φρειδερίκη και το δουλεμπόριο της εθνικοφροσύνης
  67. ↑ Κωνσταντίνος Τσάτσος, Λογοδοσία μιας ζωής τόμ. 2ος, εκδ. Οι εκδόσεις των φίλων, Αθήνα, 2000, σελ. 370-371
  68. ↑ Κωνσταντίνος Τσάτσος, Λογοδοσία μιας ζωής τόμ. 2ος, εκδ. Οι εκδόσεις των φίλων, Αθήνα, 2000, σελ. 372
  69. ↑ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ, Χαράλαμπος Ποταμιανός, Ι. Σιδέρης (2002) ISBN 960-08-0263-7
  70. ↑ Παύλος. Ένας Ασυνήθιστος Βασιλιάς, ντοκιμαντέρ Νίκου Πολίτη, MP Productions, 2014
  71. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=QKkeEeKLpWE Εκπομπή Πρωταγωνιστές

Πηγές

  • Κωνσταντίνος Τσάτσος, Λογοδοσία μιας ζωής τομ. 2ος, εκδ.Οι εκδόσεις των φίλων, Αθήνα, 2000

Βιβλιογραφία

  • Measure of Understanding(Μέτρον Κατανοήσεως), Queen Frederica of the Hellenes, Εκδόσεις Macmillan (27 May 1971), ISBN 978-0-333-12454-3
  • Πολιτικές Εκμυστηρεύσεις, Γεώργιος Ι. Ράλλης, Εκδόσεις Προσκήνιο, Αθήνα 1990, ISBN 960-7057-00-7
  • " Το κορίτσι που θα γινόταν βασίλισσα", Νέλλη Ξενάκη, Εκδόσεις Τετράγωνο, Αθήνα 2014 ISBN 978-960-9505-45-1
π • σ • ε Βασίλισσες της Ελλάδας
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Φρειδερίκη_της_Ελλάδας&oldid=8281060"