LaTeX

Το λογότυπο της γλώσσας LaTeX (λάτεχ).

To LaTeX είναι μια γλώσσα δημιουργίας εγγράφων συνδεδεμένο με το σύστημα αυτόματης στοιχειοθεσίας TeX. Ο όρος LaTeX αναφέρεται μόνο στη γλώσσα στην οποία είναι γραμμένα τα έγγραφα, όχι στον επεξεργαστή κειμένου που χρησιμοποιείται για να γραφούν τα έγγραφα αυτά. Το αρχείο πρέπει να έχει επέκταση .tex όταν δημιουργηθεί χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε επεξεργαστή κειμένου. Βέβαια σήμερα υπάρχουν επεξεργαστές κειμένου που έχουν φτιαχθεί αποκλειστικά για εγγραφή σε κώδικα LaTeX (βλέπε kile, winedit κ.λ.π.). To μεγάλο πλεονέκτημα του LaTeX είναι ότι ο συγγραφέας χρειάζεται να επικεντρώθεί μόνο στη συγγραφή του κειμένου χωρίς να ανησυχεί για τη μορφή του αφού η μορφοποίηση γίνεται αυτόματα.

To LaTeX χρησιμοποιείται ευρέως στον ακαδημαϊκό χώρο κυρίως λόγω της υψηλής ποιότητας στοιχειοθεσίας που παρέχει. Τα έγκριτα επιστημονικά περιοδικά που δημοσιεύονται από την Ένωση Αμερικάνων Φυσικών (American Physical Society), όπως το Physical Review Letters, χρησιμοποιούν το LaTeX ως βάση για το κύριο πρόγραμμα στοιχειοθεσίας τους REVTeX. Το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να αποδοθεί σε μορφή pdf, dvi, ps κ.α. Το LaTeX προσφέρει αυτοματοποίηση των περισσότερων πτυχών της στοιχειοθεσίας συμπεριλαμβανομένης της σελιδοποίησης, της βιβλιογραφίας, των περιεχομένων, αρίθμησης πινάκων, γραφικών παραστάσεων, εικόνων κ.λ.π.

Ιστορικό

Το LaTeX γράφτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 από τον Λέσλι Λάμπορτ (Leslie Lamport) και χρησιμοποιείται δωρεάν υπό τους όρους της δημόσιας άδειας LPPL,. Αργότερα το LaTeX γράφτηκε από την αρχή από τον Φρανκ Μίτελμπαχ (Frank Mittelbach). Σήμερα όταν λέμε LaTeX εννοούμε την έκδοση που (ξανα-)έγραψε ο Μίτελμπαχ και οι συνεργάτες του.

Το LaTeX προφέρεται ως "λάτεχ" και οι χαρακτήρες T, E, X στο όνομα προέρχονται από τα κεφαλαία ελληνικά γράμματα τ, ε, χ, τα οποία παραπέμπουν στις ελληνικές λέξεις "τέχνη" και "τεχνολογία" (ΤΕΧνη). Για το λόγο αυτό, ο δημιουργός του TeX, Ντόναλντ Κνουθ (Donald Knuth), προωθεί την προφορά του TeX ως "τεχ" και όχι ως "τεξ" ή "τεκ". Ο Λάμπορτ από την άλλη έχει πει ότι δεν ευνοεί ούτε αποθαρρύνει οποιαδήποτε προφορά για το LaTeX.

Εγκατάσταση

Για το λίνουξ (linux) ένας εύκολος τρόπος εγκατάστασης του LaTeX είναι να εγκατασταθεί απευθείας μέσω του επεξεργαστή κειμένου kile με την επόμενη εντολή: sudo apt-get install kile (για τερματικό τύπου debian).

Στο Mac OS X, το LaTeX μπορεί να εγκατασταθεί μέσα από το πακέτο macports ή ακόμα πιο εύκολα με την εγκατάσταση του πακέτου MacTeX (βασική έκδοση 100 MB, πλήρης έκδοση 2.5 GB) που περιέχει την διανομή TeX Live, εφαρμογές GUI (TeXShop, BibDesk, LaTeXiT, TeX Live Utility) και το λογισμικό Ghostscript.

Για τα windows θα πρέπει πρώτα να εγκατασταθεί το πακέτο ΜiΚΤeΧ, το οποίο είναι μια εφαρμογή του TeX για windows, και μετά ένας επεξεργαστής κειμένου, πχ ο kile (δωρεάν) ή ο winedit (επί πληρωμή). Κατά την εγκατάσταση του kile πρέπει να ελέγξετε ότι τα πακέτα kate και okular συμπεριλαμβάνονται στην εγκατάσταση.

Παράδειγμα

Το παρακάτω κείμενο είναι ένα μικρό δείγμα κώδικα LaTeX:

\documentclass[a4paper,10pt]{article}
\usepackage[greek]{babel}
\usepackage[iso-8859-7]{inputenc}
\usepackage{hyperref}
\title{\huge\textbf{Τίτλος: Η Τέχνη}}
\author{Το όνομα του συγγραφέα}
\begin{document} % Αρχή του κυρίως κειμένου
\maketitle
\date
\tableofcontents
\section{Τίτλος Ενότητας}
\subsection{Τίτλος υποενότητας}
\textbf{Ορισμός τέχνης:} Ανθρώπινη δραστηριότητα που στηρίζεται σε ορισμένες 
γνώσεις και εμπειρίες και που έχει ως σκοπό τη δημιουργία ενός 
πνευματικού ή τεχνικού έργου\cite{lexiko}.
\bibliographystyle{apasoft} % Τύπος βιβλιογραφίας
  \addcontentsline{toc}{section}{Βιβλιογραφία}
  \begin{thebibliography}{99} % Αρχή βιβλιογραφίας
  \bibitem{lexiko}\href{http://www.greek-language.gr}{Λεξικό Τριανταφυλλίδη από την
   ιστοσελίδα της "Πύλης για την Ελληνική γλώσσα".}
  \end{thebibliography} % Τέλος βιβλιογραφίας
\end{document} % Τέλος κειμένου

Δείτε επίσης

• πρόγραμμα ηλεκτρονικής στοιχειοθεσίας κειμένου XeTeX.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• H ιστοσελίδα του LaTeX (αγγλ.)
• Ένα βικι-βιβλίο για το LaTeX (αγγλ.)
• Ένα βικι-βιβλίο για το LaTeX
• Δείγματα κώδικα LaTeX (αγγλ.)
• Σύλλογος Ἑλλήνων Φίλων τοῦ TeX