Δεποτάτος

Ο δεποτάτος είναι εκκλησιαστικός αξιωματούχος της Μεγάλης Εκκλησίας.
Κατατάσσεται υπό του Κωδίνου του Κουροπαλάτη («Περί των οφφικίων της Μεγάλης Εκκλησίας») στην ένατη πεντάδα τέταρτος τη τάξει. Ενώ από τον κατάλογο του Συντάγματος Ιερών Κανόνων (έκδοση Ράλλη - Ποτλή) κατατάσσεται τέταρτος στην τρίτη πεντάδα του αριστερού χορού των οφφικίων. Από το Μέγα Ευχολόγιο δέκατος τέταρτος στον αριστερό χορό, ενώ όσον αφορά στην τάξη των οφφικίων και των αρχόντων της Μεγάλης Εκκλησίας είναι τελευταίος απ' όλα τα οφφίκια.
Τα καθήκοντα των δεποτάτων είναι:
α) να καλούν τους άρχοντες ενώπιον του αρχιερέα,
β) να προπορεύονται του αρχιερέα στις λιτανείες ή σε άλλες τελετές,
γ) να προπορεύονται κρατώντας λαμπάδα του διακόνου ή του ιερέα που πηγαίνει στον άμβωνα να διαβάσει το ευαγγέλιο,
δ) να προπορεύονται με λαμπάδα των τιμίων δώρων όταν τα πηγαίνει, στη Μεγάλη Είσοδο, στην Αγία Τράπεζα ο ιερέας και όταν, μετά τη Θεία Κοινωνία, τα ξαναφέρνει στην Πρόθεση,
ε) προ του ιερού βήματος να οδηγούν όσους θέλουν να λάβουν τα άχραντα μυστήρια.
Κατά τον Νικήτα τον Χαρτοφύλακα, ο δίγαμος δεποτάτος «φιλανθρώπως» αποκαθίσταται εις την του δεποτάτου ενέργειαν, εκτελέσας πρότερον το κανονικώς επιβληθέν αυτώ επιτίμιον του διγάμου.
Σημειωτέον ότι δεποτάτος του ναού της Αγίας Σοφίας ονομαζόταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας κατά την τελετή της στέψης του.
Σήμερα τα καθήκοντα του άλλοτε Δεποτάτου έχουν επιφορτισθεί αντίστοιχα οι Γραμματείς των Μητροπολιτών, οι επισκοπικοί τελετάρχες, συνήθως Πρωτοσύγκελοι καθώς και βοηθητικό προσωπικό όπως νεωκόροι και τα λεγόμενα «παπαδάκια».

Πηγή

• Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Πυρσός, τόμος 9, σελ. 48