Βυζαντινο-Βουλγαρικοί Πόλεμοι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
||
Γραμμή 87: | Γραμμή 87: | ||
| [[Τέλεριγκ]] |
| [[Τέλεριγκ]] |
||
| [[Κάρνταμ]] |
| [[Κάρνταμ]] |
||
| [Κρούμος]] |
| [[Κρούμος]] |
||
| [[Βόρις Α΄]] |
| [[Βόρις Α΄]] |
||
| [[Βόρις Β΄ της Βουλγαρίας]] |
| [[Βόρις Β΄ της Βουλγαρίας]] |
Έκδοση από την 18:09, 24 Δεκεμβρίου 2019
Οι Βυζαντινο-Βουλγαρικοί Πόλεμοι ήταν πόλεμος μεταξύ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας και της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας την περίοδο 681 με 1018 και 1185 με 1395. Ο πόλεμος ξεκίνησε με την εμφάνιση των Βουλγάρων στα Ανατολικά Βαλκάνια, οι οποίοι επεκτάθηκαν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και αυτό αποτέλεσε κίνδυνο για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Έπειτα από περίπου 685 χρόνια ο πόλεμος έληξε με την αποδυνάμωση και την κατάκτηση των δύο αυτοκρατοριών από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Αρχή του πολέμου με την εγκατάσταση των Βουλγάρων στα Βαλκάνια
Η εμφάνιση του Βουλγαρικού φύλου στα βόρεια σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το 681, αναστάτωσε την αυτοκρατορία και τον αυτοκράτορα της εποχής εκείνης Κωνσταντίνο Δ΄. Ο ιδρυτής της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, Ασπαρούχ, κατάφερε γρήγορα να επεκτείνει το νέο κράτος μέχρι τα Σκόπια κάνοντας πρωτεύουσα του. Ο Κωνσταντίνος Δ΄ αποδέχθηκε την κυριαρχία του νέου κράτους και θεώρησε σωστό να τους δίνει και ετήσιο φόρο για να συντηρήσουν το κράτος. Ενθαρρυμένοι οι Βούλγαροι ξεκίνησαν τις εκστρατείες τους με τον Κρούμο φτάνοντας έως την Κατερίνη και τον Βόλο. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπειτα από συνεχείς ήττες, ξεκίνησε την αντεπίθεση. Οι αυτοκράτορες, Λέων ΣΤ΄ και Κωνσταντίνος Ζ΄, ξεκίνησαν εκστρατείες ανακτώντας την Μακεδονία και την Θεσσαλία και επανέφεραν την ησυχία στην περιοχή.
Ο Συμεών και η ενδυνάμωση της Βουλγαρίας
Λίγα χρόνια αργότερα και ενώ τα πράγματα είχαν ησυχάσει, οι Βούλγαροι με τον πανίσχυρο Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας ξεκίνησαν πάλι τις εκστρατείες και τις επιδρομές. Ο Ρωμανός Α΄ και έπειτα ο Ρωμανός Β΄ τους αντιμετώπισε αλλά δεν κατάφεραν να κατορθώσουν κάτι αξιοσημείωτο. Ο Βόρις Α΄ έφτασε την Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία στο απόγειο της ακμής της κάνοντας την μια από τις υπερδυνάμεις των Βαλκανίων. Αργότερα, κι ενώ οι δύο αντίπαλοι αυτοκράτορες της Βουλγαρίας και του Βυζαντίου, Πέτρος Α΄ της Βουλγαρίας και Νικηφόρος Β΄ Φωκάς αντίστοιχα, συνεχίζουν τις μάχες, πεθαίνουν και οι δύο τον ίδιο χρόνο.
Η προσάρτηση της Βουλγαρίας στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Διάδοχοι τους είναι ο Βόρις Β΄ για την Βουλγαρία και ο Ιωάννης Α΄ Τσιμισκής για το Βυζάντιο. Ο Ιωάννης Α΄ Τσιμισκής μαζί με τους στρατηγούς του, Πέτρο Φωκά και Βάρδα Σκληρό κατατροπώνουν τους Βούλγαρους και το Κράτος των Ρως, που ήταν υπό τον Σβιατοσλάβ Α΄ στην Μάχη της Αρκαδιούπολης και στην Μεγάλη Περσλάβ και στο Δορύστολο. Όλη η ανατολική Βουλγαρία ενσωματώνεται στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Αφού μετά από αυτά τα γεγονότα επικρατεί σιγή κάποια χρόνια πιο μετά η Δυτική Βουλγαρία ξεσπάει επανάσταση κατακτώντας το κομμάτι της πρώην Ανατολικής Βουλγαρίας φτάνοντας μέχρι την Λάρισα και την Βοιωτία με τον Σαμουήλ της Βουλγαρίας. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας, όμως, Βασίλειος Β΄ κι έπειτα από την νέα συμμαχία με το Κράτος των Ρως, κατατρόπωσε οριστικά την Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία στην Μάχη του Σπερχειού και στην τελική Μάχη του Κλειδίου παίρνοντας το όνομα Βουλγαροκτόνος. Έτσι τελείωσε ο πρώτος πόλεμος μεταξύ Βυζαντινών και Βουλγάρων το 1018.
Η ανασύσταση της Βουλγαρίας και η πτώση Βουλγαρίας και Βυζαντίου από τους Οθωμανούς
Από αυτήν την στιγμή μέχρι το 1185 υπήρξαν πολλές απόπειρες επαναστάσεις των Βουλγάρων χωρίς κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Το 1185, οι Βούλγαροι επαναστάτες κέρδισαν και ίδρυσαν την Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία με αρχηγό και πρώτο αυτοκράτορα τον Πέτρο Δ΄ της Βουλγαρίας. Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ισαάκιος Β΄ Άγγελος δεν κατάφερε να καταπνίξει την επανάσταση και τελικώς αναγνώρισε την κυριαρχία της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας. Μετά τον θάνατο του Πέτρου Δ' της Βουλγαρίας ξεκινάει μια νέα γενιά για την Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία με τον Οίκο των Ασέν. Ο πανίσχυρος Καλογιάν της Βουλγαρίας αφού έκανε την αρχή με τις εκστρατείες στον Ελλαδικό χώρο έρχεται ο πανίσχυρος Ιβάν Ασέν Β΄ φτάνοντας την Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία στο απόγειο της ακμής της και εδαφικά και πολιτικά. Λίγο πιο πριν όμως από τον Ιβάν Ασέν Β΄ την περίοδο διακυβέρνησης του Μπόριλ στην Βουλγαρία και του Αλέξιου Ε΄ Δούκα στο Βυζάντιο, ξεκινάει η Δ΄ Σταυροφορία με σκοπό την κατάκτηση των Ιερών Τόπων από τους Άραβες αλλά τελικά η σταυροφορία οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη κατακτώντας την το 1204 ιδρύοντας την Λατινική Αυτοκρατορία. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία χωρίστηκε σε 5 περιοχές, την Αυτοκρατορία της Νίκαιας, η οποία θεωρείται ως η νόμιμη διάδοχος του Βυζαντίου, την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας η οποία δεν κατάφερε άμεσα να βοηθήσει τα υπόλοιπα βασίλεια λόγω της μεγάλης απόστασης που υπήρχε αλλά ήταν το βασίλειο που κράτησε πάνω από 270 χρόνια και καταπολέμησε τους Τούρκους νικώντας σε πολλές μάχες, το Δεσποτάτο της Ηπείρου, που καταπολέμησε κατά πολύ τους Τουρκαλβανούς και τους Λατίνους της περιοχής εκείνης, το Δεσποτάτο του Μυστρά, όπου αντιμετωπίστηκαν οι Βενετοί και το Λατινικό Πριγκιπάτο της Αχαΐας, και το Πριγκιπάτο της Θεοδωρούς το οποίο ήταν ένα μίγμα φύλων με κυριότερο το ελληνικό που αποκόπηκε από την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας και κέρδισε το Χανάτο της Κριμαίας και την Οθωμανική Αυτοκρατορία σε πολλές μάχες. Κατά την περίοδο της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας ο αυτοκράτορας που έφτασε στο απόγειο της ακμής την αυτοκρατορία ήταν ο Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης περικυκλώνοντας την Λατινική Αυτοκρατορία στην Κωνσταντινούπολη. Αντιθέτως από την μεριά της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, οι Βούλγαροι καταπολέμησαν με επιτυχία την Λατινική Αυτοκρατορία ενώ λίγα χρόνια αργότερα σύναψαν ειρήνη. Το 1261 ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος με τον στρατηγό Αλέξιο Στρατηγόπουλο μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη χωρίς μάχη με αποτέλεσμα να αποχωρήσουν οι Λατίνοι εκτός από την Κεντρική και Νότια Ελλάδα. Από το 1270 συνεχίστηκαν οι μάχες μεταξύ Βουλγάρων και Βυζαντινών μέχρι την εμφάνιση των Οθωμανών Τούρκων όπου όλοι οι χριστιανικοί λαοί των Βαλκανίων υποτάχθηκαν στο νέο μουσουλμανικό κράτος. Το 1395 η Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία υποτάχθηκε ολοκληρωτικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία υπό τον Βαγιαζήτ Α΄. Λίγα χρόνια αργότερα υποτάχθηκαν και η Θεσσαλονίκη το 1430, το 1453 έγινε η ολοκληρωτική Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τον Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητή όπου τερματίστηκε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Το 1460 υποτάχθηκε το Δεσποτάτο του Μυστρά, το 1461 κατακτήθηκε η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας και το 1475 το Πριγκιπάτο της Θεοδωρούς. Έτσι τερματίστηκαν οι Βυζαντινο-Βουλγαρικοί Πόλεμοι το 1395.
Κύριες μάχες μεταξύ Βυζαντίου και Βουλγαρίας
δείτε επίσης: Κατηγορία: Μάχες των Βυζαντινο-Βουλγαρικών πολέμων, Σημαντικές μάχες μεταξύ Βουλγάρων και Βυζαντινών
Παρακάτω καταγράφονται 34 μάχες με τους Βούλγαρους. Οι Βούλγαροι κέρδισαν τις 23 και οι Βυζαντινοί τις 11.
= Βουλγαρική νίκη , = Βυζαντινή νίκη
Μάχη | Ημερομηνία | Βυζαντινός ηγέτης | / Βούλγαρος ηγέτης | Αποτέλεσμα |
---|---|---|---|---|
Μάχη του Όνγλου | 680 | Κωνσταντίνος Δ' | Ασπαρούχ | Οι Βούλγαροι νικούν τους Βυζαντινούς κοντά στο Δούναβη και ιδρύουν ανεξάρτητο κράτος |
Μάχη της Αγχιαλού | 708 | Ιουστινιανός Β' | Τέρβελ | Οι Βούλγαροι σταθεροποιούν τον έλεγχο τους |
Μάχη στο πέρασμα της Βερεγάβας | 759 | Κωνσταντίνος Ε' | Βίνεχ | Αποτυχία κατάκτησης της Βουλγαρίας από τον Κωνσταντίνο Ε' |
Μάχη της Αγχιαλού | 30 Ιούνη 763 | Κωνσταντίνος Ε' | Τέλετς | Οι Βυζαντινοί νικούν αλλά χωρίς να εκμεταλλευθούν τη νίκη τους και η Βουλγαρία παραμένει ανεξάρτητη |
Μάχη στα Λιθοσόρια | Οκτώβρης 774 | Κωνσταντίνος Ε' | Τέλεριγκ | Οι Βυζαντινοί σταματούν τους Βούλγαρους από το να επεκταθούν |
Μάχη των Μαρκελλών | Ιούλης 792 | Κωνσταντίνος ΣΤ' | Κάρνταμ | Ο Κάρνταμ νικάει τους Βυζαντινούς και τους αναγκάζει να πληρώνουν φόρους στη Βουλγαρία κάθε χρόνο |
Πολιορκία της Σερδικής (Σόφιας) | Άνοιξη του 809 | (άγνωστος) | Κρούμος | Ο Κρούμος κατέλαβε τη Σόφια και άνοιξε το δρόμο για την επέκταση της Βουλγαρίας |
Μάχη της Πλίσκας | 26 Ιούλη 811 | Νικηφόρος Α' | Κρούμος | Ο Νικηφόρος Α' σκοτώθηκε στη μάχη, ενώ οι Βυζαντινοί δεν πέρασαν τον Αίμο για τα επόμενα 160 χρόνια |
Μάχη της Βερσινικίας | 22 Ιούνη 813 | Μιχαήλ Α' Ραγκαβές | Κρούμος | Ο Κρούμος νικάει στη Θράκη και απειλεί την Κωνσταντινούπολη, αλλά χάνει τη ζωή του |
Μάχη στο Βουλγαρόφυγον | Καλοκαίρι του 896 | Λέων Κατακαλών | Συμεών Α' | Ο Συμεών νικάει και φτάνει τη Βουλγαρία μέχρι τη Θεσσαλονίκη και τo Δυρράχιο |
Μάχη του Αχελώου | 20 Αυγούστου 917 | Λέων Φωκάς | Συμεών Α' | Ο Συμεών κατακτά το μεγαλύτερο κομμάτι των Βαλκανίων, χωρίς να καταφέρει να αλώσει την Κωνσταντινούπολη |
Μάχη των Κατασυρτών | Αύγουστος 917 | Λέων Φωκάς | Συμεών Α' | Οι Βούλγαροι ξανανικούν. Ο Λέων Φωκάς παραδίδει την κυριαρχία στον Ρωμανό Λεκαπηνό |
Μάχη στις Πηγές (κοντά στην Κωνσταντινούπολη) | Μάρτης 921 | Πόθος Αργυρός | Τέοντορ Σίγκριτσα (Σιγκρίτζης) | Ήττα για τους Βυζαντινούς και κατοχή του μεγαλύτερου τμήματος της Ανατολικής Θράκης μέχρι το 927 |
Μάχη στις Πύλες του Τραϊανού | 17 Αυγούστου 986 | Βασίλειος ο Β' | Σαμουήλ και
Άρον (αδερφός του Σαμουήλ) |
Η πρώτη προσπάθεια του Βασιλείου Β' να νικήσει τους Βούλγαρους αποτυγχάνει. Οι Βούλγαροι ανακτούν τα βορειοανατολικά εδάφη της Βουλγαρίας από τους Βυζαντινούς |
Μάχη της Θεσσαλονίκης | Καλοκαίρι του 996 | Γρηγόριος | Σαμουήλ | Ο Σαμουήλ νικάει τον δούκα της Θεσσαλονίκης και λεηλατεί την Ελλάδα |
Μάχη του Σπερχειού | 996 | Νικηφόρος Ουρανός | Σαμουήλ | Η μεγάλη ήττα των Βουλγάρων έβαλε τέλος στις επιθέσεις τους στην Ελλάδα. Το Βυζάντιο πήγε στην αντεπίθεση λίγα χρόνια αργότερα |
Μάχη των Σκοπίων | 1004 | Βασίλειος ο Β' | Σαμουήλ | Ήττα του Σαμουήλ, οι Βυζαντινοί κατέκτησαν προσωρινά ένα από τα κέντρα του βασιλείου του, τα Σκόπια |
Μάχη της Κρέτας (κοντά στη Θεσσαλονίκη) | 1009 | Βασίλειος ο Β' | Σαμουήλ | Τα στρατεύματα του Σαμουήλ νικήθηκαν σε άλλη επίθεση στην περιοχή της Θεσσαλονίκης |
Μάχη της Θεσσαλονίκης | Ιούλης 1014 | Θεοφύλακτος Βοτανειάτης | Νεστόριτσα | Ο Σαμουήλ αποτυγχάνει να εκτρέψει το βυζαντινό στρατό στην Οχρίδα. Το σχέδιο σαμποτάζ του Νεστόριτσα αποτυγχάνει |
Μάχη του Κλειδίου | 29 Ιούλη 1014 | Βασίλειος ο Β' | Σαμουήλ | Οι κύριες δυνάμεις του στρατού του Σαμουήλ περικυκλώθηκαν στους πρόποδες της Μπελάσιτσα και κρατήθηκαν φυλακισμένοι. Χιλιάδες Βούλγαροι στρατιώτες τυφλώθηκαν υπό τις εντολές του Βασίλειου Β' |
Μάχη της Στρούμιτσας | Αύγουστος 1014 | Θεοφύλακτος Βοτανειάτης | Γκαβρήλ Ράντομιρ | Η ήττα του στρατού του Βοτανειάτη ανάγκασε τον Βασίλειο να υποχωρήσει παρά τη νίκη στο Κλειδί |
Μάχη του Μοναστηρίου (Μπίτολα) | Φθινόπωρο του 1015 | Γεώργιος Γονιτσιάτης | Ίβατς | Ο Ίβατς καταστρέφει την οπισθοφυλακή των Βυζαντινών οι οποίοι είχαν καταλάβει την Οχρίδα |
Μάχη της Σέτινας
(Σκοπού) |
Φθινόπωρο του 1017 | Βασίλειος ο Β' | Ίβαν Βλάντισλαβ | Νίκη των Βυζαντινών. Λίγους μήνες μετά το θάνατο του Βλάντισλαβ, οι περισσότεροι Βούλγαροι βογιάροι παραδίδουν τα όπλα τους και προσάρτηση της Βουλγαρίας από το Βυζάντιο |
Μάχη της Θεσσαλονίκης | 1040 | Μιχαήλ ο Δ' | Πετρ Ντελγιάν | Μετά την εκδήλωση της εξέγερσης υπό την ηγεσία του Πέτρου Ντελγιάν, οι Βούλγαροι ανάγκασαν τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Δ 'να φύγει από την περιοχή της Θεσσαλονίκης. Η εξέγερση εκτείνεται από το Βελιγράδι στο βορρά μέχρι την Αττική στο νότο |
Μάχη της Θεσσαλονίκης | Φθινόπωρο του 1040 | (άγνωστος) | Αλούσιαν | Η προσπάθεια των Βούλγαρων αντάρτων να πάρουν τη Θεσσαλονίκη τελειώνει με μια βαριά ήττα |
Μάχη της Βεγορίτιδας (Οστρόβου) | 1041 | Μιχαήλ ο Δ' | Πετρ Ντελγιάν | Ο Ντελγιάν αιχμαλωτίζεται και η βουλγαρική επανάσταση καταστέλνεται |
Μάχη της Τργιάβνας | Άνοιξη του 1190 | Ισαάκ ο Β' | Ίβαν Άσεν ο Α' | Σοβαρή ήττα των Βυζαντινών. Ενίσχυση του βουλγαρικού κράτους, που αποκαταστάθηκε με επιτυχημένη εξέγερση τέσσερα χρόνια νωρίτερα |
Μάχη της Αρκαδιούπολης | 1194 | Αλέξιος ο Γίδος και | Ίβαν Άσεν ο Α' | Οι Βούλγαροι και οι Κουμάνοι κατακλύζουν τη Θράκη |
Μάχη της Αμφίπολης | 1196 | Ισαάκ o B' | Ίβαν Άσεν ο Α' | Ο Άσεν μεταφέρει τον πόλεμο με τους Βυζαντινούς στη Μακεδονία. Ο στόχος να κατακτηθούν η Μυσία και η Μακεδονία εκπληρώθηκε μετά το θάνατο του Άσεν από τον αδελφό του Καλογιάν |
Μάχη της Κλοκοτνίτσας | 9 Μάρτη του 1230 | Θεόδωρος Κομνηνός | Ίβαν Άσεν ο Β' | Η αυτοκρατορία του Θεόδωρου Comnen καταστράφηκε. Το βασίλειο του Τάρνοβο περιλαμβάνει την Ανατολική Θράκη, τη Ροδόπη, το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας και την Αλβανία. Η Ήπειρος και η Θεσσαλονίκη γίνονται υποτελείς του ηγεμόνα του Τάρνοβο |
Μάχη της Αδριανούπολης | 1254 | Θεόδωρος ο Β' Λάσκαρης | Ίβαν Άσεν ο Β' | Το βασίλειο του Τάρνοβο ηττάται και τελικά χάνει τη Ροδόπη και τη Μακεδονία από την αυτοκρατορία της Νίκαιας. Λίγα χρόνια αργότερα, οι Βυζαντινοί κατέκτησαν όλη τη Θράκη |
Μάχη της Ντέβινα | 17 Ιούλη 1279 | (Μούριν) | Ιβάιλο | Η νίκη του Ιβάιλο έθεσε τέλος στη συμμετοχή των Βυζαντινών στη σύγκρουση στη Βουλγαρία και ανάγκασε τον Βυζαντινό κυβερνήτη Ίβαν Άσεν Γ' να εγκαταλείψει τη χώρα. |
Μάχη της Σκαφίδας | 1304 | Μιχαήλ ο Θ' | Τέοντορ Σβέτοσλαβ | Μια αποφασιστική μάχη στον πόλεμο του 1300 - 1307 έληξε με εδαφικά κέρδη του Βασιλείου του Ταρνόβου στη βορειοανατολική Θράκη |
Μάχη του Ρουσόκαστρου | 18 Ιούλη 1332 | Ανδρόνικος ο Γ' | Ίβαν Αλεξάντρ | Με τη βοήθεια των Τατάρων, ο Ίβαν νίκησε τους Βυζαντινούς και επέβαλε τον έλεγχο του στην Αγχίαλο και στη Μεσημβρία |
Πηγές
- Ιστορία του Ελληνικού έθνους - κεφ. Βυζάντιο - Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος
- Βυζαντινο-Βουλγαρικοί Πόλεμοι - τόμος Α' - εκδ. Περισκόπιο - Νίκος Γιαννόπουλος
- Βυζαντινή Εποποιία - Τόμοι Α,Β - Βιβλία: Αυτοκράτωρ Νικηφόρος Φωκάς, Αυτοκράτωρ Ιωάννης Τσιμισκής, Αυτοκράτωρ Βασίλειος Β' ο Βουλγαροκτόνος - εκδ. Βεργίνα, εκδ. Δημιουργία
Οι πόλεμοι σε βίντεο στο Youtube
- Πόλεμοι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
- Βυζαντινοβουλγαρικοί Πόλεμοι
- Πόλεμοι της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας
- Πόλεμοι της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας
- Συγκρούσεις του 10ου αιώνα
- Συγκρούσεις του 11ου αιώνα
- Συγκρούσεις του 12ου αιώνα
- Συγκρούσεις του 13ου αιώνα
- Συγκρούσεις του 14ου αιώνα
- Πόλεμοι των Βαλκανίων