Μάθηση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Γραμμή 60: Γραμμή 60:
== Ιστορική θεωρητική ανασκόπηση - σημαντικοί πρόδρομοι και θεωρητικοί==
== Ιστορική θεωρητική ανασκόπηση - σημαντικοί πρόδρομοι και θεωρητικοί==
Ψυχολογικές θεωρίες της μάθησης βρίσκονται στην ιστορία της φιλοσοφίας από την εποχή του Αριστοτέλη.Ισχυρές ωθήσεις για την σπουδή του θέματος πραγματοποιήθηκαν με τον Lock και τους Άγγλους εμπειριστές.Η εμπειρική και ψυχολογική έρευνα των νόμων της μάθησης με όρους επιστημονικότητας, άρχισε δυναμικά και σε βάθος να συστηματοποιείται στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ου αι. εξελίσσόμενη έως τα τώρα.
Ψυχολογικές θεωρίες της μάθησης βρίσκονται στην ιστορία της φιλοσοφίας από την εποχή του Αριστοτέλη.Ισχυρές ωθήσεις για την σπουδή του θέματος πραγματοποιήθηκαν με τον Lock και τους Άγγλους εμπειριστές.Η εμπειρική και ψυχολογική έρευνα των νόμων της μάθησης με όρους επιστημονικότητας, άρχισε δυναμικά και σε βάθος να συστηματοποιείται στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ου αι. εξελίσσόμενη έως τα τώρα.
* Ο Eddinghaus (1850-1909) καταπιάστηκε με την από στήθους μάθηση γλωσσικού υλικού.
* Ο Eddinghaus (1850-1909) καταπιάστηκε με την από στήθους μάθηση γλωσσικού υλικού,εισήγαγε την καμπύλη μάθησης.
* Ο Thorndike (1874-1949) εξερεύνησε τον σχηματισμό στοιχειωδών έξεων(συνηθειών) και θεμελίωσε την Αμερικανική παράδοση δράσης στην έρευνα της μάθησης.
* Ο Thorndike (1874-1949) εξερεύνησε τον σχηματισμό στοιχειωδών έξεων(συνηθειών) και θεμελίωσε την Αμερικανική παράδοση δράσης στην έρευνα της μάθησης.
* Ο Pavlov (1849-1936) εξερεύνησε τη διαμόρφωση των εξαρτημένων ανακλαστικών κινήσεων.
* Ο Pavlov (1849-1936) εξερεύνησε τη διαμόρφωση των εξαρτημένων ανακλαστικών κινήσεων.

Έκδοση από την 00:06, 18 Νοεμβρίου 2019

Μάθηση είναι η διαδικασία εμπέδωσης καινούργιων δεδομένων σε υποκείμενα και αντικείμενα ικανά προς αυτό, η μετατροπή τους σε δεδομένα συμβατά με τις λειτουργίες του υποκειμένου ή αντικειμένου - μ'ένα κώδικα είτε ιδιοσυστατικό είτε αναγνωρίσιμο είτε και τα δύο - και η ανάκλησή τους . Όλες οι παραπάνω διαδικασίες μπορούν να υπόκεινται ή όχι σε ένα βαθμό αξιολόγησης. Το υποκείμενο ή αντικείμενο της μάθησης (αυτό που μαθαίνει) μπορεί ανήκει στο ζωικό βασίλειο, στο φυτικό βασίλειο, είτε να είναι εξελιγμένη μηχανή.Υπό μία ευρεία έννοια πρωτογενείς μηχανισμούς μάθησης έχουν και κάποια υλικά. Ο βαθμός συνειδητότητας ποικίλει από το καθόλου έως τον υψηλότερο που αντιστοιχεί στον άνθρωπο.Διευκρινιστικά σημειώνεται ότι το υποκείμενο της μάθησης - λόγω των αλλεπιδράσεων με τις συνθήκες αλλά και της φύσης της διαδικασίας - εύκολα μπορεί να χαρακτηρίζεται κατά περίπτωση ως αντικείμενο και αντίστροφα,προς διευκόλυνση των ανάλογων προσεγγίσεων στο θέμα.

Η μάθηση στον άνθρωπο

Η μάθηση στον άνθρωπο ποικίλει , από το να είναι αντανακλαστική, ενστικτώδης και ασύνειδη έως την διαχείριση ολόκληρων συστημάτων αφηρημένων εννοιών με επικοινωνιακό μάλιστα τρόπο . Η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ρήμα [μανθάνω] αόρ. έμαθα. «Η μάθηση ως ενέργεια δημιουργίας καινούριων δομών και τεκμηρίωσης των παλιών» (Βιγκότσκι 1988). «Είναι η διαδικασία κατά την οποία το παιδί και ο έφηβος με την δική τους δραστηριότητα αποκτούν γνώσεις δεξιότητες και ικανότητες που βοηθούν στην δική του προσωπική ανάπτυξη και στην ένταξη του στο περιβάλλον» (Ξωχέλλης). «Είναι μία πηγαία ενδογενής ανάγκη του ανθρώπου που εκφράζεται μάλλον από την ενδομήτρια ζωή του ανθρώπου» (Stones 1978), «συνεχίζεται υποσυνείδητα με την γέννηση του» (H. Remplein 1967), εξελίσσεται μέχρι το τέλος της ζωής του όπου και τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά επηρεάζονται από τον τρόπο αλληλεπίδρασης του ανθρώπου από το περιβάλλον. Σχετιζόμενοι όροι εννοιών που δηλώνουν ευνοϊκότητα για μάθηση: εκπαίδευση, πρόσκτηση, συσσώρευση, απόκτηση γνώσεων, εκμάθηση,σπουδή, κατανόηση, εμπέδωση, πείρα. Σχετιζόμενοι όροι εννοιών που δηλώνουν μη ευνοϊκότητα ή στρεβλότητα στη μάθηση: αμάθεια,ημιμάθεια,άγνοια,αδαημοσύνη,αμορφωσιά,αγραματοσύνη, αναλφαβητισμός.

Αξιολογικά χαρακτηριστικά του όρου

Από ποιοτική και ποσοτική άποψη η μάθηση μπορεί να χαρακτηρίζεται από το είδος των γνώσεων και των δεξιοτήτων, το ήθος και την ένταση,τα μαθησιακά εφόδια σε σχέση με το χρόνο και τον τρόπο που διατέθηκε για την απόκτησή τους, την σταθερότητα ή μή,τον βαθμό εμπέδωσης, την χρηστικότητα, τη διάρκεια διατήρησης ή συγκράτησης των γνώσεων και άλλα.

Προϋποθέσεις μάθησης αναφερόμενες σε άτομα ή σε ευρύτερα σύνολα - συνθήκες

Την ικανότητα ενός ατόμου, ή ενός ευρύτερου συνόλου για μάθηση,και τους πρασανατολισμούς της,επηρεάζουν :

  1. προδιαθεσιακοί παράγοντες,το οικείο περιβάλλον (π.χ.οικογένεια), οικογενειακές ή τοπικές παραδόσεις, προσωπικές έξεις και φιλοδοξίες .
  2. Το οικονομικό υπόβαθρο,τα παραγωγικά - καταναλωτικά χαρακτηριστικά και ανάγκες,η ύπαρξη ή όχι κοινωνικοπολιτικής σταθερότητας,τα τεχνικά μέσα, ο βαθμός αξιοκρατίας.
  3. Κρατικά χαρακτηριστικά και διακρατικές σχέσεις,το επίπεδο κρατικής παιδείας,ο επαγγελματικός προσανατολισμός,η αξιοπιστία των πιστοποιήσεων(επαγγελματικών ή μη),το νομικό σύστημα, ο βαθμός κοινωνικού ελέγχου.
  4. Το πολιτισμικό υπόβαθρο,η ύπαρξη και δημιουργία κατάλληλων συνθηκών μάθησης,η επάρκεια στην γλώσσα και η γλώσσομάθεια,η ατομική και γενική κουλτούρα.
  5. Άτυπες,εμπειρικές ή θεωριτικοποιημένες μεθόδοι και τεχνικές(Επανάληψη,εξάσκηση, συστήματα μάθησης κ.α.)
  6. Το ήθος και οι διαθέσεις των ανθρώπων(π.χ. σε σχέση το πως αντιλαμβάνονται την ατομική και κοινωνική πρόοδο),τα αξιακά πρότυπα, τα προβεβλημένα πρότυπα (ατομικά και κοινωνικά),οι όροι κοινωνικής ανόδου ή καθόδου.
  7. Οι τρόποι διάθεσης καί διάδοσης της μάθησης ,η κυκλοφορία των πληροφοριών σ'όλα τα επίπεδα, η ενημέρωση γενικά και ειδικά
  8. Κίνητρα και αντικίνητρα
  9. Η χρήση και η χρηστική αξία της μάθησης(αυτό και ως κίνητρο)
  10. Τα πάντα με μία φράση.

ένα μοντέλο γιά τις εσωτερικές νοητικές διαδικασίες μάθησης

  1. Διαδικασία επικέντρωσης της προσοχής-επιλεκτική αντίληψη
  2. Διατήρηση των πληροφοριών στη μακροπρόθεσμη μνήμη
  3. Κωδικοποίηση
  4. Συγκέντρωση και διαφύλαξη
  5. Ανάκτηση
  6. Γεννήτρια αντιδράσεων
  7. Επανατροφοδότηση
  8. Διαδικασίες εκτελεστικού ελέγχου

Κίνητρα μάθησης

Είναι γνωστές 3 θεωρίες:

  1. Η θεωρία της ζωτικής ορμής (vitalism)
  2. Η θεωρία της συμπεριφοράς (behaviorism)
  3. Η θεωρία της αντιληπτικής ή μορφολογικής ψυχολογίας (ψυχολογία του πεδίου: Field Psychology)

Οργανωμένη μάθηση

  1. Διδακτικοί αντικειμενικοί σκοποί
  2. Διδακτικές δραστηριότητες-μέθοδοι
  3. Επιλεκτικότητα χρήσης - Αξιολόγηση της πραγμάτωσης

Στόχοι μάθησης

Σύμφωνα με την τριμερή διάκριση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, (άνθρωπος είναι όν που σκέπτεται, αισθάνεται, δρα) μπορεί - κατά μια αντίστοιχη συστηματική προσέγγιση - να έχουμε 3 είδη στόχων:

  1. Πνευματικούς-γνωστικούς στόχους
  2. Συναισθηματικούς στόχους
  3. Ψυχοκινητικούς στόχους

Οι πνευματικοί-γνωστικοί στόχοι σχετίζονται με την ανάμνηση και συγκράτηση της γνώσης και την εξέλιξη πνευματικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων. Οι συναισθηματικοί στόχοι σχετίζονται με την ανάπτυξη αξιολογικής κρίσης και ικανότητα κατάλληλης προσαρμογής. Οι ψυχοκινητικοί στόχοι αναφέρονται σε μυϊκές-κινητικές δραστηριότητες, δεξιότητες του χεριού, νευρομυϊκό συντονισμό, σχέση του υποκειμένου μάθησης με τα υλικά και τα διάφορα εργαλεία.

Νόμοι μάθησης

  1. Νόμος άσκησης: αναπτύσσεται μεταξύ ερεθίσματος και αντίδρασης, ισχυροποιείται με την επανάληψη, η έλλειψη της άσκησης επιφέρει τη λήθη.
  2. Νόμος του αποτελέσματος: συμπληρώνει το νόμο της άσκησης, ισχυροποιεί το δεσμό ερεθίσματος-αντίδρασης.
  3. Νόμος της αφομοίωσης: εξαιρεί τη σημασία της πάγιας σχετικής εμπειρίας στην κατάκτηση του αντικειμένου διδασκαλίας.

Ιστορική θεωρητική ανασκόπηση - σημαντικοί πρόδρομοι και θεωρητικοί

Ψυχολογικές θεωρίες της μάθησης βρίσκονται στην ιστορία της φιλοσοφίας από την εποχή του Αριστοτέλη.Ισχυρές ωθήσεις για την σπουδή του θέματος πραγματοποιήθηκαν με τον Lock και τους Άγγλους εμπειριστές.Η εμπειρική και ψυχολογική έρευνα των νόμων της μάθησης με όρους επιστημονικότητας, άρχισε δυναμικά και σε βάθος να συστηματοποιείται στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ου αι. εξελίσσόμενη έως τα τώρα.

  • Ο Eddinghaus (1850-1909) καταπιάστηκε με την από στήθους μάθηση γλωσσικού υλικού,εισήγαγε την καμπύλη μάθησης.
  • Ο Thorndike (1874-1949) εξερεύνησε τον σχηματισμό στοιχειωδών έξεων(συνηθειών) και θεμελίωσε την Αμερικανική παράδοση δράσης στην έρευνα της μάθησης.
  • Ο Pavlov (1849-1936) εξερεύνησε τη διαμόρφωση των εξαρτημένων ανακλαστικών κινήσεων.

Η μάθηση αποτέλεσε μια τεράστια περιοχή έρευνας που περιλαμβάνει θεωρίες και μοντέλα που αφορούν το σύνολο ή τμήματά της.Από επιμέρους συστήματα προσέγγισης αναδύονται κατηγοριοποιήσεις που έχουν τις δικές τους νομοτέλειες και συμπεράσματα.Ανάλογα με το αντικείμενο της μάθησης μπορεί να γίνει ιεράρχηση εννοιών για καλύτερη κατανόηση και πρακτικότητα,λαμβανομένης υπόψιν της πολυπλοκότητας π.χ..Κάτι που έκανε ο Gagne περί το 1969,ο οποίος με την συστηματική του αποσκοπούσε στην βελτίωση των προυποθέσεων για τη μάθηση.

Γλωσσάρι γιά την εννοιολογική προσέγγιση

  1. Εμπέδωση: η, ουσιαστικό, το να γίνεται κάτι σταθερό, αμετάβλητο.
  2. Πρόσκτηση: η, ουσιαστικό, το να αποκτά κανείς κάτι επιπλέον.
  3. Κοινωνικοποίηση: η, ουσιαστικό, 1) (ψυχ.) διαδικασία με την οποία ένα άτομο εντάσσεται και ενσωματώνεται σε ένα κοινωνικό σύνολο, καθώς οι ιδέες και η συμπεριφορά του προσανατολίζονται σ’ εκείνες τις ομάδες όπου ανήκει (οικογένεια, εθνότητα), 2) (κοιν.- οικόν.) μετατροπή των μέσων παραγωγής ή των φυσικών πόρων από αγαθά ατομικής ιδιοκτησίας σε κοινά αγαθά.
  4. Αδαημοσύνη: η, ουσιαστικό, απειρία, άγνοια, αμάθεια.
  5. Αναλφαβητισμός: ο, ουσιαστικό, το να μην ξέρει κανείς να γράφει και να διαβάζει.
  6. Αγραμματοσύνη: η, ουσιαστικό, έλλειψη γραμμάτων, γνώσεων, ανεπαρκείς παίδευση (συνών. :αμάθεια, αμορφωσιά, αντίθ. :καλλιέργεια, μόρφωση, παιδεία).
  7. Αμάθεια: η, ουσιαστικό, έλλειψη μάθησης, άγνοια (συνών. :αμορφωσιά, αγραμματοσύνη, αντίθ.: πολυμάθεια).

Θεωρητικές προσεγγίσεις

  1. Εξαρτημένη αντανακλαστική μάθηση (Pawlov): Ορίζεται ως αντίδραση του οργανισμού σε κάποιο ερέθισμα του περιβάλλοντος.
  2. Συντελεστική μάθηση (Skinner): Προσανατολίζεται στο αποτέλεσμα της συμπεριφοράς και όχι τόσο στο ερέθισμα.
  3. Γνωστικές θεωρίες μάθησης: Επικεντρώνονται στη σχέση των πνευματικών λειτουργιών (αντίληψη, σκέψη, γλώσσα) και στις μεταβολές που συμβαίνουν στο αναπτυσσόμενο άτομο(Piaget: αισθησιοκινητική περίοδος, προεννοιολογική περίοδος συγκεκριμένων λογικών ενεργειών, περίοδος αφηρημένων λογικών ενεργειών).
  4. Θεωρία επεξεργασίας πληροφοριών: Ο άνθρωπος ως πολύπλοκη μηχανή δέχεται και επεξεργάζεται τις πληροφορίες.

Δείτε επίσης

Παραπομπές - Βιβλιογραφία

  • Ιωάννη Β. Κογκούλη, Εισαγωγή στην παιδαγωγική, έκδοση Ε’, Εκδ. Αδελφών Κυριακίδη.
  • Νεοελληνικό Λεξικό, Εμμ. Κριαρά, Λεξικό της σύγχρονης Ελληνικής Δημοτικής γλώσσης, Εκδοτική Αθηνών.
  • Νίκος Σταθόπουλος, Λεξικό Συνώνυμων & Αντώνυμων, εκδ. Σαββάλας.
  • Λεξικό Σχολικής Παιδαγωγικής, Herder, Παιδαγωγική και Εκπαίδευση I, Εκδ. Α/φών Κυριακίδη.
  • Α.Κ. Δανάσσης-Αφεντάκης, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική, Τόμος Γ’, Μάθηση και Ανάπτυξη.
  • Μετοχιανάκης, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική.