Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ήταν λάθος η λεζάντα στη φωτογραφία πάνω δεξιά. Απέδιδε το πορτρέτο στον Τζεντίλε Μπελίνι.
Γραμμή 3: Γραμμή 3:
|όνομα = Μωάμεθ Β΄ο Πορθητής<br />محمد ثانى
|όνομα = Μωάμεθ Β΄ο Πορθητής<br />محمد ثانى
|εικόνα = Sarayi Album 10a.jpg
|εικόνα = Sarayi Album 10a.jpg
|λεζάντα = Ο Μωάμεθ Β΄ το 1479, Τζεντίλε Μπελίνι
|λεζάντα = Πορτρέτο του Μωάμεθ Β΄, περίπου 1480, αποδίδεται στον Shiblizade Ahmed
|τίτλος = [[Σουλτάνος]] [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]]
|τίτλος = [[Σουλτάνος]] [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]]
|περίοδος_εξουσίας = [[Αύγουστος]] [[1444]] - [[Σεπτέμβριος]] [[1446]]<br />[[3 Φεβρουαρίου]] [[1451]] - [[3 Μαΐου]] [[1481]]
|περίοδος_εξουσίας = [[Αύγουστος]] [[1444]] - [[Σεπτέμβριος]] [[1446]]<br />[[3 Φεβρουαρίου]] [[1451]] - [[3 Μαΐου]] [[1481]]

Έκδοση από την 08:49, 10 Οκτωβρίου 2019

Μωάμεθ Β΄ο Πορθητής
محمد ثانى
Πορτρέτο του Μωάμεθ Β΄, περίπου 1480, αποδίδεται στον Shiblizade Ahmed
ΠερίοδοςΑύγουστος 1444 - Σεπτέμβριος 1446
3 Φεβρουαρίου 1451 - 3 Μαΐου 1481
ΠροκάτοχοςΜουράτ Β΄
ΔιάδοχοςΒαγιαζήτ Β΄
Γέννηση30 Μαρτίου 1432
Αδριανούπολη, Επαρχία Ρωμυλίας, Οθωμανική Αυτοκρατορία
Θάνατος3 Μαΐου 1481 (49 ετών)
Χιουνκιαρτζαϊρί, κοντά στο Γκέμπτζε, Οθωμανική Αυτοκρατορία
Τόπος ταφήςΤέμενος Φατίχ, Κωνσταντινούπολη, Οθωμανική Αυτοκρατορία
ΣύζυγοςΓκιουλμπαχάρ Χατούν
Γκιουλσάχ Χατούν
Μουκριμέ Χατούν
Χατιτζέ Χατούν
Τσιτσέκ Χατούν
Ελένη Παλαιολογίνα
Άννα Β΄ Μεγάλη Κομνηνή
Αλεξία Χατούν
ΕπίγονοιΒαγιαζήτ Β΄
Ηγεμόνας Μουσταφά
Τζεμ Σουλτάν
Γκεβχερχάν Σουλτάνα
Χατιτζέ Χατούν
Πλήρες όνομα
   Μωάμεθ μπιν Μουράτ
ΟίκοςΟσμανιδών
ΠατέραςΜουράτ Β΄
ΜητέραΧιουμά Χατούν
ΘρησκείαΙσλάμ
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )

Ο Μωάμεθ Β΄ γνωστός και ως Μωάμεθ ο Πορθητής και Φατίχ Σουλτάν Μεχμέτ στα τουρκικά (II. Mehmed, 30 Μαρτίου 1432 - 3 Μαΐου 1481) ήταν Οθωμανός σουλτάνος, ο οποίος βασίλεψε κατά τα διαστήματα 1444-1446 και 1451-1481. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Οθωμανούς σουλτάνους, που ακόμη και σήμερα οι Τούρκοι θεωρούν ως μία από τις μεγαλύτερες μορφές στην ιστορία τους.

Παιδική ηλικία

Ο Μωάμεθ γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου του 1432 στην Αδριανούπολη, πρωτεύουσα τότε του Οθωμανικού κράτους. Ήταν τρίτος γιος του Σουλτάνου Μουράτ Β΄ και της Χιουμά Χατούν. Σε μικρή ηλικία έμεινε ορφανός από μητέρα και τον πήρε στην προστασία της η Μάρα Μπράνκοβιτς, σύζυγος του Μουράτ και κόρη του ηγεμόνα των Σέρβων Γεωργίου Μπράνκοβιτς, πράγμα που θα τον κάνει να τρέφει σε όλη του τη ζωή βαθιά εκτίμηση προς το πρόσωπο της Μάρας. Σε ηλικία 11 ετών εστάλη ως κυβερνήτης στην Αμάσεια της Μικράς Ασίας, όπως ίσχυε τότε για τους Οθωμανούς πρίγκηπες.

Πρώτη Βασιλεία

Τον Αύγουστο του 1444, και αφού ο Μουράτ είχε κλείσει τα ανοιχτά μέτωπα κατά των Δυτικών στην Ευρώπη και των Τουρκομάνων εμίρηδων στη Μικρά Ασία, αποφάσισε να παραιτηθεί υπέρ του Μωάμεθ και να αποσυρθεί στην Μαγνησία της Ιωνίας. Λίγο όμως μετά την άνοδό του στο θρόνο, ο νεαρός Μωάμεθ βρέθηκε αντιμέτωπος με έναν ισχυρό αντιτουρκικό σταυροφορικό συνασπισμό στην Ευρώπη και την επανάληψη των συγκρούσεων από τους Καραμανίδες εμίρηδες. Παράλληλα την περίοδο εκείνη ξέσπασε μια ενδοπαλατιανή σύγκρουση μεταξύ των φιλοπόλεμων υπουργών, υπό τον Τουραχάν Μπέη και των διαλλακτικών ειρηνόφιλων, υπό τον πανίσχυρο Μέγα Βεζίρη Χαλίλ Πασά. Τελικά ο Χαλίλ θα καταφέρει να προκαλέσει εξέγερση των γενιτσάρων κατά του νεαρού Σουλτάνου και της πολιτικής του, που βρισκόταν υπό την επιρροή των φιλοπόλεμων, και να τον αναγκάσει να παραιτηθεί ζητώντας την επιστροφή του Μουράτ. Ο Μουράτ θα καταφέρει να περάσει με τον στρατό του τα Στενά και να ηγηθεί της αντεπίθεσης κατά των Σταυροφόρων και να τους νικήσει στη μάχη της Βάρνας.

Η είσοδος του Μωάμεθ στην Κωνσταντινούπολη

Δεύτερη άνοδος στο θρόνο

Ο Μωάμεθ παρέμεινε στην αφάνεια μέχρι το θάνατο του πατέρα του το 1451, οπότε επανήλθε στο θρόνο. Αναφέρεται πως κατά το διάστημα αυτό αρκετές φορές ο Μουράτ εκδήλωσε την επιθυμία να παραιτηθεί αλλά τον απέτρεπε ο Μέγας Βεζύρης.

Κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Από τη στιγμή της επιστροφής του στο θρόνο έθεσε ως στόχο την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης και των υπολειμμάτων της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Αρχικά επιδίωξε να ρυθμίσει όποιες εκκρεμότητες υπήρχαν. Έτσι μετά από σύντομη εκστρατεία στη Μικρά Ασία, έκλεισε ειρήνη με τους καραμανίδες. Παράλληλα σύναψε νέα ειρήνη με τους Ούγγρους και ανανέωσε τις συνθήκες με τις ιταλικές δημοκρατίες, πετυχαίνοντας έτσι να απομονώσει το Βυζάντιο από κάθε πηγή ενισχύσεων. Τότε οι Βυζαντινοί διέπραξαν το μοιραίο λάθος να τον εκβιάσουν απειλώντας να ελευθερώσουν τον Κασίμ Τσελεμπή, τον Οθωμανό πρίγκηπα που κρατούσαν αιχμάλωτο από το 1403, ζητώντας την καταβολή χρηματικών ποσών. Αμέσως μετά τη ρύθμιση των ανοιχτών μετώπων, ο Μωάμεθ έφτασε στο Βόσπορο και οικοδόμησε ένα κάστρο, το Ρούμελη-Χισάρ ή Λαιμοκοπία, κλείνοντας έτσι το Βόσπορο για τα εχθρικά πλοία. Επίσης άρχισε την κατασκευή πολλών κανονιών, διαφόρου διαμετρήματος προκειμένου να καταστρέψει τα χιλιόχρονα τείχη της Πόλης. Τελικά τον Απρίλιο του 1453 έφτασε μπροστά στην Πόλη οδηγώντας ένα στρατό άνω των 100 χιλιάδων πολεμιστών. Μετά από σύντομη αλλά σκληρή πολιορκία, η Πόλη έπεσε στις 29 Μαΐου 1453 και επακολούθησε άγρια σφαγή. Γρήγορα όμως ο Μωάμεθ που είχε σαφώς εκδηλώσει την επιθυμία του να καταστήσει την Πόλη πρωτεύουσα του κράτους του άρχισε να την ανοικοδομεί, μεταφέροντας πληθυσμούς από άλλες περιοχές. Αργότερα άρχισε μια σειρά από εκστρατείες που οδήγησαν στην κατάλυση του Δουκάτου των Αθηνών, του Δεσποτάτου του Μυστρά, της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας και των φραγκικών ηγεμονιών του Αιγαίου. Μέχρι το 1461 σχεδόν όλος εκείνος ο γεωγραφικός χώρος που αποτελούσε τον πυρήνα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας είχε ενωθεί ξανά σε ένα νέο κράτος.

Ο Πατριάρχης Γεννάδιος Β΄ και ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄, Ψηφιδωτό από τον Πατριαρχικό Οίκο στην Κωνσταντινούπολη

Κατακτήσεις στην Ασία

Κατά τα πρώτα χρόνια μετά την Άλωση εξεστράτευσε αρκετές φορές κατά των Τουρκομανικών εμιράτων, καταφέρνοντας να καταλύσει την ηγεμονία των Καραμανιδών και να απωθήσει τις ορδές των Ασπροπροβατάδων του Ουζούν Χασάν από τη Μικρά Ασία. Με τις κατακτήσεις του αυτές οι διάδοχοί του θα βρεθούν αντιμέτωποι με τις δύο άλλες μεγάλες αυτοκρατορίες της Μέσης Ανατολής, τους Μαμελούκους της Αιγύπτου και τους Σαφαβίδες της Περσίας

Κατακτήσεις στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα

Ο Μωάμεθ νωρίς αντιλήφθηκε την ανάγκη δημιουργίας ισχυρού ναυτικού, ώστε να μην εξαρτάται από τις διαθέσεις των ιταλικών δημοκρατιών που κυριαρχούσαν ακόμη στην Ανατολική Μεσόγειο. Στη διαδικασία αυτή οι Γενουάτες ήταν ο πιο εύκολος αντίπαλος και γρήγορα κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχό του τις κυριότερες θέσεις τους (Γαλατάς, Λέσβος, νησιά Θρακικού πελάγους, Αίνος, Καφφάς κ.α.). Μετά μάλιστα την κατάκτηση των γενοβέζικων θέσεων στον Καφφά και στην υπόλοιπη Κριμαία, κατάφερε να καταστήσει και το Χανάτο της Κριμαίας υπό την επικυριαρχία του. Ισχυρότερη αντίσταση συνάντησε από τη Βενετία η οποία ήταν αποφασισμένη να υπερασπιστεί με κάθε τρόπο την εκτεταμένη αποικιακή της αυτοκρατορία. Επί των ημερών του διεξήχθη ο πρώτος Βενετο-Τουρκικός πόλεμος που κατέληξε σε νίκη των Οθωμανών, οι οποίοι επέτυχαν να αποσπάσουν την Εύβοια, μερικά νησιά του Αιγαίου και κάποιες θέσεις στην Πελοπόννησο. Αργότερα, στα τελευταία χρόνια της βασιλείας του, ο Μωάμεθ επιχείρησε ανεπιτυχώς να καταλάβει και τη Ρόδο από τους Ιωαννίτες Ιππότες.

Κατακτήσεις στα Βαλκάνια

Παρά τις συνθήκες του με τους Ούγγρους ο Μωάμεθ θα επιδιώξει γρήγορα να τους απωθήσει από τη βόρειο Βαλκανική, εγκαινιάζοντας έτσι μια μακρά σειρά πολεμικών συγκρούσεων. Αρχικά θα εισβάλλει στη Σερβία, καταλύοντας την ανεξαρτησία της. Έπειτα θα εισβάλλει στην Βλαχία για να εξουδετερώσει τον ηγεμόνα Βλαντ Τέπες (γνωστότερος ως Βλαντ ο Παλουκωτής ή Δράκουλας). Οι τρείς επανειλημμένες εκστρατείες του όμως θα αποτύχουν παταγωδώς και θα μετρήσει τεράστιες απώλειες 50.000 νεκρών. Για να εμποδίσει τους Ούγγρους να βοηθήσουν τους Βλάχους εισέβαλε στην Βοσνία καταλαμβάνοντας το Σαράγιεβο. Επίσης επιχείρησε να καταλάβει την Αλβανία, πράγμα που θα πετύχει μόνο 10 χρόνια μετά το θάνατο του ηγέτη των Αλβανών Γεωργίου Καστριώτη ή Σκεντέρμπεη, το 1478. Αποκορύφωμα της δράσης του ήταν η επίθεση στην Ιταλία και η κατάληψη του Οτράντο το 1480.Πέθανε στις 3 Μαΐου του 1481 και ενώ ετοίμαζε μια νέα εκστρατεία στην Ιταλία με στόχο την κατάκτηση του προπύργιου του Δυτικου Χριστιανισμού της Ρώμης η οποία μετά την υποταγή της Κωνσταντινούπολης και του Οικουμενικού πατριαρχείου παρέμενε η μόνη πνευματική αντίσταση απέναντι στο Ισλάμ.

Η στάση του έναντι των Χριστιανών

Ο Μεχμέτ Β'

Ο Μωάμεθ Β΄ μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης (1453) παραχώρησε σημαντικά προνόμια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, σε μια προσπάθεια να ελέγξει τον χριστιανικό πληθυσμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οικογένεια

Θάνατος

Ο Μωάμεθ Β΄ πέθανε μετά από σύντομη ασθένεια στις 3 Μαΐου 1481 σε ηλικία 49 ετών στην περιοχή Μάλτεπε της Κωνσταντινούπολης. Εικάζεται ότι πέθανε από δηλητηρίαση, χωρίς να είναι βέβαιο ποιος ήταν υπεύθυνος για το θάνατό του. Ο γιατρός του Μωάμεθ Β΄, Γιακούμπ Πασάς, ένας εβραίος που ασπάστηκε το Ισλάμ, ήταν βασικός ύποπτος χορήγησης δηλητηρίου στον Μωάμεθ για εκτεταμένο χρονικό διάστημα. Ο Γιακούμπ Πασάς σκοτώθηκε λίγο αργότερα, κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των γενίτσαρων. Μια άλλη πηγή αναφέρει ότι πιθανότατα ο Μωάμεθ Β' δηλητηριάστηκε από τον Πέρση γιατρό του.

Παρά τις επί σειρά ετών απόπειρες δολοφονίας εναντίον του από τη Βενετία, οι υποψίες για το θάνατό του περιστρέφονται κυρίως γύρω από το γιο του, Βαγιαζήτ Β΄. Ο θάνατός του έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στην Ευρώπη καθώς όλοι έλεγαν Ο μεγάλος αετός είναι νεκρός. Τον διαδέχθηκε ο γιος του Βαγιαζήτ Β΄. Τάφηκε στο Τέμενος Φατίχ.

Παραπομπές


Βιβλιογραφία

  • Ιωάννης Κονιδάρης, Τα «Προνόμια» Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, Νομοκανονικά, τ/χ. 1, (2009), σελ. 11-21.