Μαλάουι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Μπλαντάιρ (Μαλάουι)
Δημοκρατία του Μαλάουι Dziko la Malaŵi; Republic of Malaŵi
; Σημαία	; Εθνόσημο
	Εθνικό σύνθημα: "Unity and Freedom'"(στα αγγλικά); (Ενότητα και Ελευθερία)
	Εθνικός ύμνος: Mulungu dalitsa Malaŵi(στη γλώσσα Τσιτσέουα); (Ω Θεέ Ευλόγησε τη Γη μας του Μαλάουι);
	Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο Η θέση του Μαλάουι (πράσινο)
Πρωτεύουσακαι μεγαλύτερη πόλη	Λιλόνγκουε ; 13°57′N 33°42′E / 13.950°N 33.700°E
Επίσημες γλώσσες	Αγγλικά
Πολίτευμα	Πολυκομματική Προεδρική Δημοκρατία
Πρόεδρος; Αντιπρόεδρος	Πίτερ Μουταρίκα; Σόλος Τσιλίμα
Ανεξαρτησία ; • Από το Ηνωμένο Βασίλειο; • Ισχύον Σύνταγμα	; 6 Ιουλίου 1964; ; 18 Μαΐου 1994
Έκταση • Σύνολο; • % Νερό; • Σύνορα	; 118.484 km2 (100η); 20,6; 2.881 km
Πληθυσμός; • Εκτίμηση 2019 ; • Απογραφή 1998 ; • Πυκνότητα	; 18.628.747 (63η) ; 9.933.868 ; 157,2 κατ./km2 (78η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ); • Ολικό (2016); • Κατά κεφαλή	; 21,138 δισ. $ (135η) ; 1.134 $ (171η)
ΑΕΠ (ονομαστικό); • Ολικό (2016); • Κατά κεφαλή	; 5,492 δισ. $ (140η) ; 294 $ (174η)
ΔΑΑ (2017)	0,477 (171η) – χαμηλός
Νόμισμα	Κουάτσα (MWK)
Ζώνη ώρας	CAT (UTC +2)
Internet TLD	.mw
Οδηγούν στα	αριστερά
Κωδικός κλήσης	+265

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά

← Προηγούμενη διαφορά Επόμενη διαφορά →

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

ΟπτικήΚώδικας wiki

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 15:59, 24 Σεπτεμβρίου 2019

Συντεταγμένες: 13°01′00″S 33°36′00″E / 13.0167°S 33.6°E / -13.0167; 33.6

Η Δημοκρατία του Μαλάουι είναι το σύγχρονο επίσημο όνομα της άλλοτε Νυασαλάνδης (μέχρι το 1907), μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της τον Ιούλιο του 1964, από πρώην βρετανικό προτεκτοράτο που είχε αναγνωριστεί στις 15 Μαΐου του 1891, στη νοτιοανατολική Αφρική.

Η χώρα εκτείνεται δυτικά και κατά μήκος της ομώνυμης λίμνης Μαλάουι, της τρίτης σε μήκος λίμνης της Αφρικής. Συνορεύει προς Β. με την Τανζανία, Δ. και ΒΔ. με τη Ζάμπια και Ν. Α. και ΒΑ. με τη Μοζαμβίκη. Η συνολική έκταση της χώρας είναι 118.484 τ.χλμ., η οποία και χωρίζεται σε τρεις περιφέρειες^[3] και σε 24 συνολικά νομούς.

Η Λίμνη Μαλάουι, συνολικής έκτασης 9.250 τ.μίλια, βασικός πόλος τουριστικής έλξης, μήκους 500 χλμ., λεγόμενη και «λίμνη των αστεριών» καταλαμβάνει περίπου το ένα πέμπτο της έκτασης της χώρας και απλώνεται σχεδόν σε όλα τα ανατολικά της σύνορα. Σ΄ αυτήν ζουν περί τα 500 είδη ψαριών, η δε αλιεία τους αποτελεί μια από τις κύριες πηγές εισοδήματος των κατοίκων.

Πρωτεύουσα της χώρας είναι η Λιλόνγκουε. Η χώρα έχει πληθυσμό 18.628.747 κατοίκους, με βάση τη μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2019^[2].

Ιστορία

Το 10ο αιώνα εγκαταστάθηκαν στο σημερινό Μαλάουι κάτοικοι Μπαντού από το βορρά, μερικοί από τους οποίους έμειναν στην περιοχή και ίδρυσαν φυλές με βάση την κοινή καταγωγή.^[6]. Με την ανάπτυξη του δουλεμπορίου στις αρχές του 19ου αιώνα Άραβες σουαχίλι που κυριαρχούσαν στην ανατολική ακτή της Αφρικής προωθήθηκαν στο εσωτερικό της ηπείρου, πολλές φορές και με τη συνεργασία μουσουλμανικών τοπικών φυλών όπως των Γιάο (Yao). Την εποχή εκείνη το Μαλάουι ήταν ένα τοπικό φυλαρχούμενο «κράτος» που είχε μεταβληθεί σε κέντρο συγκέντρωσης ανταλλαγής και μεταγωγής σκλάβων.

Πρώτοι Ευρωπαίοι που έφθασαν στη περιοχή ήταν Πορτογάλοι. Γνωστότερος εξερευνητής ήταν ο Άγγλος Σκωτσέζος Ντέιβιντ Λίβινγκστον που έφθασε στη περιοχή το 1858 κατά την επιστροφή του από κάποια αποστολή στην Αφρική. Φθάνοντας στην ομώνυμη λίμνη την ονόμασε Nyasa από τη λέξη nyanja της γλώσσας των Ιθαγενών που σημαίνει λίμνη, εξ ου και το όνομα της χώρας Νυασαλάνδη.
Μετά δύο χρόνια, το 1861, ο Λίβινγκστον επέστρεψε στη περιοχή με ιεραποστόλους που εγκαταστάθηκαν στο Σάιρ Χάιλαντς και στο Λόυερ Σάιρ. Αντιμετωπίζοντας όμως επικίνδυνα από τη μια την ελονοσία και από την άλλη εμπλοκή του με δουλεμπόρους αναγκάσθηκε τρία χρόνια αργότερα, το 1864, να καταφύγει στη Ζανζιβάρη. Επέστρεψε για τελευταία φορά το 1866, διερχόμενος, στη προσπάθειά του για την ανακάλυψη των πηγών του Νείλου όπου και πέθανε στο χωριό Τσιφ Σίταμπο της Ζάμπιας (1873), προς τιμή του οποίου και ονομάστηκε η πρωτεύουσα της Ζάμπιας.

Τον Λίβινγκστον ακολούθησαν στη συνέχεια και άλλοι εξερευνητές, ιεραπόστολοι, τυχοδιώκτες επαγγελλόμενοι τη «σωτηρία των φτωχών» αλλά και ιατροί ερευνητές των τροπικών ασθενειών καθώς και επιχειρηματίες που καθόρισαν τελικά τον χαρακτήρα της περιοχής για τον επόμενο αιώνα.

Διοικητική διαίρεση

Το Μαλάουι διαιρείται σε 3 περιφέρειες και 28 συνοικίες. Οι τρεις περιφέρειες (με τις πρωτεύουσές τους σε παρένθεση) είναι:

Δημογραφία

Μόλις το 19% του συνολικού πληθυσμού ζει στα αστικά κέντρα. Η επίσημη γλώσσα στο κράτος είναι τα αγγλικά.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2016 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 64,2 χρόνια (61,4 χρόνια οι άνδρες και 66,8 οι γυναίκες).^[7]

Διακυβέρνηση

Το πολίτευμα του Μαλάουι είναι πολυκομματική δημοκρατία. Το ισχύον Σύνταγμα ψηφίστηκε το 1994.

Εκλογές

Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.^[8]

Μεταφορές

Το 2008 στη χώρα υπήρχαν συνολικά 34 αεροδρόμια. Το σιδηροδρομικό δίκτυο καλύπτει συνολικά 797 χλμ. και το οδικό δίκτυο περισσότερα από 15.000 χλμ. Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά. Κυριότερα λιμάνια είναι η Τσιπόκα και η Τσιλούμπα.

Παραπομπές

↑ «Malawi National Anthem Lyrics». National Anthem Lyrics. Lyrics on Demand. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2008.
↑ ^2,0 ^2,1 Μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2019
↑ ^3,0 ^3,1 Benson, Todd. «Chapter 1: An Introduction» (PDF). Malawi: An Atlas of Social Statistics. National Statistical Office, Government of Malawi. σελ. 2. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2008.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 «Μαλάουι». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017.
↑ «Human Development Report 2018». HDRO (Human Development Report Office). Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2019.
↑ Cutter, Africa 2006, p. 142
↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
↑ CIA World Fact Book

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

wiktionary logo

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:
Μαλάουι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Μαλάουι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Atlas of Malawi
(Άτλας του Μαλάουι)

Επίσημη ιστοσελίδα της κυβέρνησης του Μαλάουι

[1] «Malawi National Anthem Lyrics». National Anthem Lyrics. Lyrics on Demand. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2008.

[stats-2] 2,0 ^2,1 Μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2019

[Benson1-3] 3,0 ^3,1 Benson, Todd. «Chapter 1: An Introduction» (PDF). Malawi: An Atlas of Social Statistics. National Statistical Office, Government of Malawi. σελ. 2. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2008.

[imf-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 «Μαλάουι». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017.

[UNDP2018-5] «Human Development Report 2018». HDRO (Human Development Report Office). Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2019.

[Cutter142-6] Cutter, Africa 2006, p. 142

[7] Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα

[cia-8] CIA World Fact Book

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Γραμμή 8: / Γραμμή 8: @@
 | άρθρο εθνόσημου             = Εθνόσημο του Μαλάουι
 | εθνικό_σύνθημα              = "''Unity and Freedom'"<small>(στα αγγλικά)<br />(Ενότητα και Ελευθερία)
-| εθνικός_ύμνος               = <span style="line-height:1.33em;">''[[Mulungu dalitsa Malaŵi]]''<small>(στη γλώσσα Τσιτσέουα)<br />(Ω Θεέ Ευλόγησε τη Γη μας του Μαλάουι)</small><ref>{{cite web|url=http://www.lyricsondemand.com/miscellaneouslyrics/nationalanthemslyrics/malawinationalanthemlyrics.html|title=Malawi National Anthem Lyrics|work=National Anthem Lyrics|publisher=Lyrics on Demand|accessdate=24-08-2008}}</ref><br /><center>[[File:Malawian national anthem.oga]]</center>
+| εθνικός_ύμνος               = <span style="line-height:1.33em;">''[[Mulungu dalitsa Malaŵi]]''<small>(στη γλώσσα Τσιτσέουα)<br />(Ω Θεέ Ευλόγησε τη Γη μας του Μαλάουι)</small><ref>{{cite web|url=http://www.lyricsondemand.com/miscellaneouslyrics/nationalanthemslyrics/malawinationalanthemlyrics.html|title=Malawi National Anthem Lyrics|work=National Anthem Lyrics|publisher=Lyrics on Demand|accessdate=2008-08-24}}</ref><br /><center>[[File:Malawian national anthem.oga]]</center>
 | χάρτης                      = Malawi (orthographic projection).svg
 | λεζάντα_χάρτη               = Η θέση του Μαλάουι (πράσινο)
@@ Γραμμή 35: / Γραμμή 35: @@
 | χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού  = 2019
 | χρονιά_ΑΕΠ                  = 2016
-| ΑΕΠ                         = 21,138 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=54&pr1.y=10&c=676&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Μαλάουι |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=09-05-2017}}</ref>
+| ΑΕΠ                         = 21,138 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=54&pr1.y=10&c=676&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Μαλάουι |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
 | θέση_ΑΕΠ                    = 135
 | ΑΕΠ_κατακεφαλή              = 1.134 $<ref name="imf"/>
@@ Γραμμή 45: / Γραμμή 45: @@
 | θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον     = 174
 | HDI_έτος                    = 2017
-| HDI                         = {{increase}} 0,477 <ref name="UNDP2018">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/2018-update |title= Human Development Report 2018|publisher=HDRO (Human Development Report Office)|accessdate=10-2-2019}}</ref>
+| HDI                         = {{increase}} 0,477 <ref name="UNDP2018">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/2018-update |title= Human Development Report 2018|publisher=HDRO (Human Development Report Office)|accessdate=2019-02-10}}</ref>
 | HDI_κατάταξη                = 171
 | HDI_κατηγορία               = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
@@ Γραμμή 60: / Γραμμή 60: @@
 Η '''Δημοκρατία του Μαλάουι''' είναι το σύγχρονο επίσημο όνομα της άλλοτε [[Νυασαλάνδη]]ς (μέχρι το 1907), μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της τον Ιούλιο του [[1964]], από πρώην βρετανικό [[προτεκτοράτο]] που είχε αναγνωριστεί στις [[15 Μαΐου]] του [[1891]], στη νοτιοανατολική [[Αφρική]].
-Η χώρα εκτείνεται δυτικά και κατά μήκος της ομώνυμης λίμνης Μαλάουι, της τρίτης σε μήκος λίμνης της Αφρικής. Συνορεύει προς Β. με την [[Τανζανία]], Δ. και ΒΔ. με τη [[Ζάμπια]] και Ν. Α. και ΒΑ. με τη [[Μοζαμβίκη]]. Η συνολική έκταση της χώρας είναι 118.484 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]], η οποία και χωρίζεται σε τρεις περιφέρειες<ref name="Benson1">{{cite web|title=Chapter 1: An Introduction|work=Malawi: An Atlas of Social Statistics|format=PDF|author= Benson, Todd|page=2|url=http://www.ifpri.org/pubs/cp/malawiatlas/malawiatlas_01.pdf|publisher=National Statistical Office, Government of Malawi|accessdate=24-08-2008}}</ref> και σε 24 συνολικά νομούς.
+Η χώρα εκτείνεται δυτικά και κατά μήκος της ομώνυμης λίμνης Μαλάουι, της τρίτης σε μήκος λίμνης της Αφρικής. Συνορεύει προς Β. με την [[Τανζανία]], Δ. και ΒΔ. με τη [[Ζάμπια]] και Ν. Α. και ΒΑ. με τη [[Μοζαμβίκη]]. Η συνολική έκταση της χώρας είναι 118.484 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]], η οποία και χωρίζεται σε τρεις περιφέρειες<ref name="Benson1">{{cite web|title=Chapter 1: An Introduction|work=Malawi: An Atlas of Social Statistics|format=PDF|author= Benson, Todd|page=2|url=http://www.ifpri.org/pubs/cp/malawiatlas/malawiatlas_01.pdf|publisher=National Statistical Office, Government of Malawi|accessdate=2008-08-24}}</ref> και σε 24 συνολικά νομούς.
 Η [[Μαλάουι (λίμνη)|Λίμνη Μαλάουι]], συνολικής έκτασης 9.250 τ.μίλια, βασικός πόλος τουριστικής έλξης, μήκους 500 χλμ., λεγόμενη και «λίμνη των αστεριών» καταλαμβάνει περίπου το ένα πέμπτο της έκτασης της χώρας και απλώνεται σχεδόν σε όλα τα ανατολικά της σύνορα. Σ΄ αυτήν ζουν περί τα 500 είδη ψαριών, η δε αλιεία τους αποτελεί μια από τις κύριες πηγές εισοδήματος των κατοίκων.
@@ Γραμμή 108: / Γραμμή 108: @@
 == Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
-{{Βικιλεξικό|Μαλάουι|Μαλάουι}}
+{{Βικιλεξικό|Μαλάουι}}
 {{Commonscat}}
 {{commons|Atlas of Malawi|Atlas of Malawi<br/>(Άτλας του Μαλάουι)}}