Επιθηλιακός ιστός

Κροσσωτός επιθηλιακός ιστός

Ο επιθηλιακός ιστός είναι ιστός, ο οποίος αποτελείται από κύτταρα τα οποία συνδέονται στενά μεταξύ τους που σχηματίζουν επιφάνειες, οι οποίες καλύπτουν εξωτερικά το σώμα ή επενδύουν εσωτερικά διάφορες κοιλότητες. Ο ρόλος του είναι κυρίως προστατευτικός. Απομακρύνει επίσης βλέννα και σκόνη, επιτρέπει τη διάχυση και την απορρόφηση ουσιών τέλος συμβάλλει στην παραγωγή και έκκριση προϊόντων. Τα επιθηλιακά κύτταρα έχουν ποικίλη μορφολογία. Για παράδειγμα, αυτά που σχηματίζουν το τοίχωμα των τριχοειδών αγγείων ή των κυψελίδων είναι πεπλατυσμένα. Πολλά επιθηλιακά κύτταρα φέρουν βλεφαρίδες ή μικρολάχνες και σχηματίζουν τον κροσσωτό επιθηλιακό ιστό. Τέτοιος ιστός επενδύει εσωτερικά τις αεροφόρες οδούς. Μερικές φορές κύτταρα του επιθηλιακού ιστού μπορεί να παράγουν και να εκκρίνουν κάποιο προϊόν και τότε συνιστούν έναν αδένα.

Οι εξωκρινείς αδένες εκκρίνουν τα προϊόντα τους διαμέσου ενός εκφορητικού πόρου είτε έξω από το σώμα (π.χ. οι ιδρωτοποιοί αδένες) είτε σε εσωτερικές κοιλότητες (π.χ. οι σιελογόνοι αδένες).

Οι ενδοκρινείς αδένες εκκρίνουν τα προϊόντα τους κατευθείαν στο αίμα (π.χ. η υπόφυση).

Οι μικτοί αδένες περιλαμβάνουν εξωκρινή και ενδοκρινή μοίρα. Για παράδειγμα, η εξωκρινής μοίρα του παγκρέατος εκκρίνει το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο, διαμέσου του παγκρεατικού πόρου, ενώ η ενδοκρινής μοίρα εκκρίνει στο αίμα την ινσουλίνη και τη γλυκαγόνη, οι οποίες ελέγχουν τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα.

Γενικά χαρακτηριστικά

Τα κύτταρα στο επιθήλιο είναι πολύ πυκνά μαζί σαν τα τούβλα σε ένα τοίχο, αφήνοντας πολύ λίγο μεσοκυττάριο χώρο. Τα κύτταρα που αποτελούν συνεχή φύλλα τα οποία συνδέονται μεταξύ τους σε πολλά σημεία με στεγανούς συνδέσμους και δεσμοσώματα. Οι επιθηλιακοί ιστοί καλύπτουν το εσωτερικό και εξωτερικό μέρος του δέρματός μας.

Όλα τα επιθηλιακά κύτταρα ακουμπούν σε μια βασική μεμβράνη, η οποία ενεργεί ως σκαλωσιά στην οποία το επιθήλιο μπορεί να αναπτυχθεί και να αναγεννηθούν μετά από τραυματισμούς. Αν ένα επιθηλιακό κύτταρο απομακρυνθει από τη βασική μεμβράνη πεθαίνει. Ο επιθηλιακός ιστός νευρώνεται, αλλά δεν έχει αγγεία. Αυτός ο επιθηλιακός ιστός πρέπει να τρέφεται από τη διάχυση ουσιών από τα αιμοφόρα αγγεία στον υποκείμενο ιστό. Η βασική μεμβράνη λειτουργεί ως επιλεκτικά διαπερατή μεμβράνη που καθορίζει ποιες ουσίες θα είναι σε θέση να εισέλθουν στο επιθήλιο.

Πηγές

• Μαυρικάκη Ε., Γκούβρα Μ., Καμπούρη Α. Βιολογία Γ' Γυμνασίου, ΟΕΔΒ, 2009
• Καστορίνης Α., Κωστάκη-Αποστολοπούλου Μ., Μπαρώνα-Μαμάλη Φ., Περάκη Β., Πιαλόγλου Π., Βιολογία Α' Λυκείου, ΟΕΔΒ, 1999.