Κανναβουργείο Έδεσσας

Κανναβουργείο Έδεσσας
Άποψη του εργοστασίου
Παλαιότερες ονομασίες	Κανναβουργείο Έδεσσας Ανώνυμος Εταιρεία
Γενικές πληροφορίες
Είδος	Βιομηχανία
Αρχιτεκτονική	Βιομηχανική Ευρωπαϊκή
Διεύθυνση	Περιοχή Καταρρακτών, Έδεσσα, ΤΚ. 58200
Γεωγραφικές συντεταγμένες	Καταρράκτες Έδεσσας 40°48′8″N 22°3′20″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Έδεσσας
Τοποθεσία	Έδεσσα
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	1908
Ολοκλήρωση	1913
Λειτουργία	1913-1967 1998-2014 2020
Ανακαίνιση	1995-1997 2019-2020
Κόστος	8.000.000 δρχ. 1997 2.336.228,19 € 2019 (προβλεπόμενο)
Αναστήλωση	1994-1997
Κατάσταση	Άφθαρτο (εκτεθειμένο)
Χρήση	Από 1913 με 1967:Πρότυπη βιομηχανική μονάδα παραγωγής σχοινιών και σπάγκων Από το 1997 έως το 2014: Βιομηχανικό Μουσείο, Πολυχώρος Πολιτισμού και Αναψυχής.
Ιδιοκτήτης	Δήμος Έδεσσας
Διαστάσεις
Γενικές διαστάσεις	130 × 40
Ύψος	4
Τεχνικές λεπτομέρειες
Περίμετρος	280 μ.
Εμβαδόν	5.200 m2
Όροφοι	1( Κτήριο παραγωγής,μηχανουργείο) 2 (Κτήριο Συσκευής και διευθέτησης προϊόντος)
Υλικά κατασκευής
Υλικά	Σκυρόδεμα
Σχεδιασμός και κατασκευή
Αρχιτέκτονας	Ιάσων Ρίζος
Δημιουργός	Τότσκα και ΣΙΑ Α.Ε
Χρηματοδότης	Τότσκα και ΣΙΑ Α.Ε
Βραβεία	Ευρωπαϊκό Βραβείο "Ανάδειξη Καταρρακτών Έδεσσας"
Προστασία	διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα
Ιστότοπος
Πολυχώρος Κανναβουργείου
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Το Κανναβουργείο της Έδεσσας ήταν μια πρότυπη βιομηχανική μονάδα, δημιουργίας σχοινιών και σπάγκων από ινδική κάνναβη. Ήταν το μεγαλύτερο από τα 4 Κανναβουργεία της Ελλάδας,σε παραγωγή και εγκαταστάσεις. Αποτελεί παράρτημα του Υπαίθριου Μουσείου Νερού Έδεσσας, όπου τοποθετείται στο σημείο "Μεγάλος Κρημνός" δίπλα στην παραδοσιακή συνοικία της πόλης, και στο γνωστό Γεωπάρκο των Καταρρακτών. Λειτούργησε ως εργοστάσιο ως το 1967, και έπειτα παραμένει εγκαταλελειμμένο. Αργότερα το 1997 μετατρέπεται σε Πολυχώρο αναψυχής και εκπαίδευσης, όπου συνεχίζει την λειτουργία του ως το 2014 όπου κλείνει οριστικά.

Ίδρυση της εταιρείας

Άποψη του Τμήματος του Μηχανουργείου του Εργοστασίου.

Η ίδρυση της εταιρίας έγινε το 1908 από την Εταιρεία Τότσκα και ΣΙΑ και άλλους μικρότερους μετόχους από την Θεσσαλονίκη, οι οποίοι ήθελαν να αναπτύξουν την κλωστοϋφαντουργία στον Ελλαδικό χώρο. Η επιλογή της τοποθεσίας όπου χτίστηκε το εργοστάσιο έγινε επειδή η ευρύτερη περιοχή της Έδεσσας ήταν άφθονη σε υδατοπτώσεις όπου αυτό θα βοηθούσε στην λειτουργία των μηχανών καθώς υποστηριζόντουσαν από την υδροκίνηση. Η διεύθυνσή του ανατέθηκε στον έμπειρο βιομήχανο Ηρακλή Χατζηδημούλα.

Ακμή 1928-1950

Η πλήρης ακμή του εργοστασίου τοποθετείται στο χρονικό διάστημα 1928 – 1940, περίοδο κατά την οποία απασχολεί 150 εργάτες (κυρίως από την Έδεσσα). Ιδιαίτερα στη διάρκεια του Μεσοπολέμου το συγκεκριμένο Κανναβουργείο κάλυπτε συνολικά τη ζήτηση υφασμάτων και σπάγκων σε όλη την Ελλάδα. Τα χοντρά σχοινιά πηγαίνανε στην Κρήτη (μεγαλύτερο κέντρο κατανάλωσης), στην Θεσσαλία και στην Ήπειρο, ενώ οι λεπτοί σπάγκοι στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Όμως κατά την περίοδο Οκτωβρίου – Μαρτίου υπήρχε στασιμότητα ως προς τη διανομή των προϊόντων.

Παρακμή 1952-1966

Η απώλεια του κεκτημένου εκμετάλλευσης των υδατοπτώσεων, το ύψος των οφειλών προς τις τράπεζες, οι διαφωνίες των μετόχων, Ι.Κ.Α. και δημόσιο οδηγούν στη διακοπή των εργασιών του τον Μάιο του 1966. Οι 100 εργάτες του Κανναβουργείου ιδρύουν τον «Παραγωγικό συνεταιρισμό η Πέλλα» και αναλαμβάνουν τη διαχείριση του. Αργότερα το 1967 η διαχειριστική επιτροπή ζητά από την Ε.Τ.Β.Α. δάνειο για να συνεχίσει το εργοστάσιο τη λειτουργία του, όμως μάταια. Το εργοστάσιο κλείνει και ο νέος ιδιοκτήτης είναι το Δημόσιο.

Εγκαταστάσεις Συγκροτήματος

Η Μονάδα Παραγωγής του Εργοστασίου.

Προϋπάρχουσες Υποδομές

• Διώροφο κτίσμα συσκευασίας και αποστολής του προϊόντος.
• Το κτίσμα αποθήκευσης της πρώτης ύλης.
• Σταθμός διευθέτησης της πορείας του νερού για την κίνηση των μηχανών.
• Μονόροφο κτίσμα παραγωγής του προϊόντος .
• Το κτίσμα του μηχανουργείου και το λεβητοστάσιου.
• Δύο φυλάκια (υπάρχουν ένα στην είσοδο του εργοστασίου και το άλλο στη βόρεια πλευρά του).
• Διώροφο κτίσμα με τα γραφεία και τους χώρους υγιεινής.

Μετέπειτα Υποδομές

• 2 υπαίθριοι Ανελκυστήρες
• Μονοπάτι κατά μήκος του βράχου
• Κέντρο Αναψυχής
• Κτήριο Πληροφοριών
• Περιβάλλοντα κτήρια κοινόχρηστης χρήσης

Πολύχωρος πολιτισμού, εκπαίδευσης και αναψυχής

Άποψη των Υπαίθριων Ανελκυστήρων του Πολυχώρου.

Έναρξη Λειτουργίας 1997

Στα τέλη του 1990 μετά από 40 χρόνια εγκατάλειψης ο χώρος ανακαινίζεται εν μέρει από τον Δήμο Έδεσσας όπου το 1997 ξεκινάει την λειτουργία του εστιατόριο και κέντρο αναψυχής εξυπηρετούμενο από διπλό ανελκυστήρα κατά μήκος του βράχου. Αργότερα το Κανναβουργείο εντάχθηκε στο "Πρόγραμμα ανάπλασης των Μύλων" για την πλήρη αναβάθμιση και ανακαίνιση του περιβάλλοντος χώρου.

Το πρόγραμμα περιελάμβανε:

• Αναδιαμόρφωση του Βιομηχανικού Συγκροτήματος
• Ανακατασκευή παλιού Μηχανουργείου και Φυλακίων
• Ίδρυση Βιομηχανικού Μουσείου.
• Ανέγερση 2 υπαίθριων ανελκυστήρων για διευκόλυνση της πρόσβασης
• Κατασκευή χώρου αναψυχής και πολιτισμού.

Κατά την ολοκλήρωση της αποκατάστασης ο χώρος λειτουργεί εκ νέου ως Πολύχωρος Πολιτισμού και εκδηλώσεων με κύριο θέμα την ανάδειξη της ιστορίας του εργοστασίου. Επίσης εντάχθηκε ως νέο τμήμα του Υπαίθριου Μουσείου Νερού Έδεσσας

και καθιερώνεται η λειτουργία Βιομηχανικού Μουσείου. Συνεχίζει την λειτουργία του καθ' όλη την διάρκεια του έτους και φιλοξενεί ποικίλες δράσεις και εκδηλώσεις προς όφελος του τουρισμού. Όμως τα προβλήματα ξεκίνησαν 10 χρόνια αργότερα όπου η μειωμένη τουριστική κίνηση και η έλλειψη διαφήμισης του χώρου ανάγκασε το συγκρότημα να υπολειτουργεί. Έτσι στη συνέχεια ο θεσμός του Βιομηχανικού Μουσείου χάθηκε και συνέχισε να λειτουργεί ως χώρος αναψυχής και εκδηλώσεων έως το 2014 όπου αναστέλλει την λειτουργία του.

Παύση Λειτουργίας το 2014-σήμερα

Μετά από 17 χρόνια συνεχούς λειτουργίας ο χώρος βάζει λουκέτο και το συγκρότημα ερημώνει. Το κόστος επαναλειτουργίας είναι υψηλό καθώς τα χρέη και τα έξοδα συντήρησης είναι πολλά. Οι ανελκυστήρες είχαν απενεργοποιηθεί από τα τέλη του 2013 για περικοπή το δαπανών το οποίο στην συνέχεια απεδείχθει μοιραίο καθώς μείωσε ακόμη περισσότερο την τουριστική κίνηση. Υπήρξε προσπάθεια επαναλειτουργίας το 2015 αλλά δυστυχώς δεν ευδοκήμισε. Το συγκρότημα έκλεισε οριστικά τον Δεκέμβριο του 2014 και νέος του ιδιοκτήτης είναι ο Δήμος Έδεσσας. Δυστυχώς ο χώρος δεν προφυλάχτηκε σωστά και δέχθηκε τεράστιες ζημιές.Ωστόσο έως σήμερα δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη ανακοίνωση για επαναλειτουργία ή εκμίσθωση του χώρου.

Νέο Κανναβουργείο 2020

Το "Νέο Κανναβουργείο" είναι ο ορισμός που αναφέρεται στην πλήρης ανασυγκρότηση του Βιομηχανικού συγκροτήματος και στην επίσημη ίδρυση και καθιέρωση του Βιομηχανικού Μουσείου Έδεσσας. Στα τέλη του Ιουνίου του 2018 το Κανναβουργείο και ο περιβάλλων χώρος εντάχθηκε ως προς αξιοποίηση με πόρους του Ε.Σ.Π.Α. ώστε να επαναλειτουργήσει και να χρησιμοποιηθεί ως χώρος συνεδριάσεων και εκδηλώσεων ενώ ταυτόχρονα θα υφίσταται Βιομηχανικό Μουσείο όπου θα λειτουργεί επιδεικτικά ο εξοπλισμός του.

Ειδικότερα, στο έργο περιλαμβάνεται η αποκατάσταση και επανάχρηση των κτιρίων του βιομηχανικού συγκροτήματος και συγκεκριμένα το πρώην κτίριο παραγωγής και το υπόσκαφο κτίριο βοηθητικών χώρων που βρίσκεται σε συνέχεια της στοάς ως παραρτήματα πολιτιστικού πολυχώρου. Στο υπαίθριο χώρο θα υπάρξουν παρεμβάσεις κυρίως συντήρησης και αποκατάστασης, όπως και τροποποιήσεις που θα περιλαμβάνουν την κατασκευή ραμπών, ενώ ο υπόλοιπος χώρος θα μείνει στη φυσική του κατάσταση. Παράλληλα θα υπάρξει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων στο χώρο που γινόταν το πρώτο στάδιο κατεργασίας του κανναβιού, ενώ το ίδιο σχεδιάζεται και στην στοά του κτιρίου. Ο υπόλοιπος χώρος του πρώην κτιρίου παραγωγής, καθώς επίσης και η τουρμπίνα του θα χρησιμοποιηθούν ως εκθεσιακοί χώροι και χώροι σεμιναρίων, λόγω της ύπαρξης του μηχανικού εξοπλισμού. Η συνολική ανάπλαση του Βιομηχανικού συγκροτήματος του Κανναβουργείου εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το Καλοκαίρι του 2020.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστορικό Βιομηχανικού Μουσείου, στην ιστοσελίδα: kannavourgio.gr