Ερρίκος ο Λέων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{χωρίς παραπομπές|15|01|2017}}
{{Πληροφορίες μονάρχη
{{Πληροφορίες μονάρχη
|όνομα = Ερρίκος ο λέων
|όνομα = Ερρίκος ο λέων
Γραμμή 30: Γραμμή 29:
|υπογραφή =
|υπογραφή =
}}
}}
⚫
Ο '''Ερρίκος ο Λέων''' (''Heinrich der Lowe'', [[1129]] - [[6 Αυγούστου]] [[1195]]) μέλος του [[Οίκος των Γουέλφων|Οίκου των Γουέλφων]] ήταν 12ος δούκας της Βαυαρίας ([[1156]] - [[1180]]) και 3ος δούκας της Σαξονίας ([[1142]] - [[1180]]).<ref>Emmerson 2013, σ. 320</ref> Ο Ερρίκος ο Λέων ήταν από τους πιο ισχυρούς άνδρες της εποχής του, εξουσίαζε περιοχές από τη [[Βόρεια Θάλασσα]] και τη [[Βαλτική Θάλασσα]] ως τις [[Άλπεις]] και από την [[Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία]] ως την [[Πομερανία]]. Έστησε έναν Εραλδικό λέοντα μπροστά από το ανάκτορό του, γι' αυτό πήρε το προσωνύμιο ''"Λέων"''. Ο αυτοκράτορας [[Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα]] και ο γιος του [[Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] κατόρθωσαν να τον απομονώσουν από τους συμμάχους του και να του στερήσουν τα δύο δουκάτα.


⚫
==Πρώτα χρόνια==
⚫
Ο '''Ερρίκος ο λέων''' (''Heinrich der Löwe'', [[1129]] - [[6 Αυγούστου]] [[1195]]) από τον [[Οίκος των Γουέλφων|Οίκο των Γουέλφων]], ήταν ΙΒ΄ δούκας της Βαυαρίας (1156-80) και Γ΄ δούκας της Σαξονίας (1142-80). Ήταν από τους πιο ισχυρούς άνδρες της εποχής του, εξουσιάζοντας περιοχές από τη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική ως τις Άλπεις και από τη Βεστφαλία ως την Πομερανία. Έστησε έναν εραλδικό λέοντα εμπρός από το ανάκτορό του, γι' αυτό και το προσωνύμιό του. Ο Φρειδερίκος Α΄ και ο γιος του Ερρίκος Δ΄ βασιλείς της Γερμανίας κατόρθωσαν να τον απομονώσουν από τους συμμάχους του και να του στερήσουν τα δύο δουκάτα.


⚫
Γεννήθηκε στο Ράβενσμπουργκ, ο Ερρίκος ήταν γιος και διάδοχος του [[Ερρίκος Ι΄ της Βαυαρίας|Ερρίκου Ι΄ της Βαυαρίας]] και της Γερτρούδης των Σούπλινμπουργκ, κόρης του [[Λοθάριος Β΄ της Γερμανίας|Λοθάριου Β΄]] δούκα της Σαξονίας και βασιλιά της Γερμανίας.<ref>Emmerson 2013, σ. 320</ref> Όταν ο Λοθάριος Β΄ απεβίωσε τον διαδέχθηκε ο Ερρίκος Ι΄ στη Σαξονία. Ο πατέρας του ήταν υποψήφιος στις εκλογές του Γερμανού βασιλιά (1138), τελικά εκλέχθηκε ο [[Κορράδος Γ΄ της Γερμανίας]] μέλος του [[Οίκος των Χοενστάουφεν|Οίκος των Χοενστάουφεν]] που μετά την εκλογή του ήρθε σε αντιπαλότητα με τον Ερρίκο Ι΄ και κατέλαβε τα δουκάτα του. Έδωσε την [[Βαυαρία]] στον [[Λεοπόλδος δούκας της Βαυαρίας|Λεοπόλδο της Βαυαρίας]] μέλος του [[Οίκος των Μπάμπενμπερκ|Οίκου των Μπάμπενμπερκ]] ετεροθαλή και ομομήτριο αδελφό του και την [[Σαξονία]] στον [[Αλβέρτος η Άρκτος|Αλβέρτο της Άρκτου]], εγγονό του Λοθάριου Β΄.
⚫
==Τα πρώτα χρόνια==
⚫
Γεννήθηκε στο Ράβενσμπουργκ, γιος και διάδοχος του [[Ερρίκος Ι΄ της Βαυαρίας|Ερρίκου Ι΄]] δούκα της Βαυαρίας και της Γερτρούδης των Σούπλινμπουργκ, κόρης του [[Λοθάριος Β΄ της Γερμανίας|Λοθάριου Β΄]] δούκα της Σαξονίας και βασιλιά της Γερμανίας. Όταν ο Λοθάριος Β΄ απεβίωσε τον διαδέχθηκε ο Ερρίκος Ι΄ στη Σαξονία. Ο πατέρας του ήταν υποψήφιος το 1138 στις εκλογές του Γερμανού βασιλιά, αλλά τελικά εκλέχθηκε ο [[Κορράδος Γ΄ της Γερμανίας|Κορράδος Γ΄]] Χοενστάουφεν, που μετά την εκλογή του ήρθε σε αντιπαλότητα με τον Ερρίκο Ι΄ και κατέλαβε τα δουκάτα του. Έδωσε τη Βαυαρία στον [[Λεοπόλδος της Αυστρίας|Λεοπόλδο]] Μπάμπενμπερκ, ετεροθελή, ομομήτριο αδελφό του και τη Σαξονία στον [[Αλβέρτος του Βρανδενβούργου|Αλβέρτο]] Άνχαλτ, εγγονό του Λοθάριου Β΄. Το 1139 απεβίωσε ο πατέρας του.


==Δούκας της Βαυαρίας και της Σαξονίας==
==Στην ακμή της ισχύος του==
⚫
Ο Ερρίκος αξίωσε τα δουκάτα του και το 1142 ο Κορράδος Γ΄ του απέδωσε τη Σαξονία. Μετά τη συμμετοχή του στη Σταυροφορία εναντίων των Βένδων, ο [[Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα|Φρειδερίκος Α΄]] βασιλιάς της Γερμανίας του απέδωσε το 1156 και τη Βαυαρία εκτός της Ανατολικής μαρκιωνίας, που απετέλεσε την Αυστρία. Ο Ερρίκος είναι ο ιδρυτής του Μονάχου (1157), της Λυβέκης (1159), του Άουγκσμπουργκ, του Χίλντεσχάιμ, του Στάντε, του Κάσσελ, του Γκύστροου, του Λύνεμπουργκ, του Σάλτσβεντελ, του Σβερίν και του Μπράουνσβαϊκ. Το τελευταίο έγινε η πρωτεύουσά του, όπου μπροστά στο κάστρο του Ντάνκβαρντερόντε έκτισε έναν καθεδρικό ναό και έστησε έναν εραλδικό λέοντα, γι' αυτό και το προσωνύμιό του: ''Ερρίκος ο λέων''.


⚫
Ο πατέρας του Ερρίκου πέθανε αμέσως μετά σε ηλικία 32 ετών (1139) αφού στερήθηκε τα δουκάτα του και αποσύρθηκε σε μοναστήρι. Ο μικρός Ερρίκος εξακολουθούσε να διεκδικεί την κληρονομιά του πατέρα του και ο Κορράδος Γ΄ του επέστρεψε την Σαξονία (1142).<ref>Emmerson 2013, σ. 320</ref> Μετά τη συμμετοχή του στη Σταυροφορία εναντίων των Βένδων, ο αυτοκράτορας Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα του απέδωσε και την Βαυαρία (1156), πήρε ωστόσο μόνο το Δουκάτο της Αυστρίας και όχι την Μαγδραβία της Αυστρίας.<ref>Emmerson 2013, σ. 320</ref> Ο Ερρίκος o Λέων ίδρυσε το [[Μόναχο]] (1157), το Λούμπεκ (1159), το [[Άουγκσμπουργκ]], το [[Χιλντεσχάιμ]], το Στάντε, το [[Κάσσελ]], το Γκούστρο, το [[Λύνεμπουργκ]], το Σάλτσβεντελ, το [[Σβέριν]] και το Μπράουνσβαϊκ. Το τελευταίο έγινε η πρωτεύουσά του, μπροστά στο ''"κάστρο του Ντάνκβαρντερόντε"'' έκτισε έναν Καθεδρικό ναό και έστησε έναν Εραλδικό Λέοντα, γι' αυτό και το προσωνύμιο του: ''Ερρίκος ο λέων'', στον ίδιο ναό τοποθέτησε αργότερα τον ανδριάντα του.
⚫
Νυμφεύτηκε πρώτα την Κλεμέντια των Τσέρινγκεν (Zähringen) με κτήσεις στη Σουαβία. Ο Φρειδερίκος Α΄, που δεν ήθελε κτήσεις των Γουέλφων στο δουκάτο του, τον έπεισε να τη χωρίσει. Νυμφεύτηκε τη Ματίλντα της Νορμανδίας, κόρη του [[Ερρίκος Β΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Β΄]] βασιλιά της Αγγλίας. Ήταν πιστός στον εξάδελφό του Φρειδερίκο Α΄ και τον υποστήριξε να ισχυροποιηθεί στη Γερμανία και στους πολέμους του στη Λομβαρδία. Αρκετές φορές οι Σάξονες ιππότες του έκαναν να γείρει η μάχη προς την πλευρά του Φρειδερίκου Α΄. Έλαβε μέρος στις πολιορκίες της Κρεμόνας και του Μιλάνου.


⚫
Νυμφεύτηκε πρώτα την Κλημεντία του Τσέρινγκεν με κληρονομικές κτήσεις στη [[Σουηβία]]. Ο Φρειδερίκος που δεν ήθελε κτήσεις των Γουέλφων στο δουκάτο του τον έπεισε να τη χωρίσει. Νυμφεύτηκε σε δεύτερο γάμο την Ματθίλδη της Νορμανδίας, κόρη του [[Ερρίκος Β΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Β΄ της Αγγλίας]] και της [[Ελεονώρα της Ακουιτανίας|Ελεονώρας της Ακουιτανίας]], αδελφή του [[Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος|Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου]].<ref>Emmerson 2013, σ. 320</ref> Ήταν πιστός στον εξάδελφό του Φρειδερίκο Α΄ και τον υποστήριξε να ισχυροποιηθεί στη Γερμανία και στους πολέμους του στην [[Λομβαρδία]], αρκετές φορές οι Σάξονες ιππότες του Ερρίκου τον βοήθησαν να νικήσει. Την εποχή που ο Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα έκανε την πρώτη επίθεση στην βόρεια [[Ιταλία]] ο Ερρίκος ο Λέων έλαβε μέρος στις πολιορκίες στην [[Κρεμόνα]] και το [[Μιλάνο]].
⚫
Το 1172 ταξίδευσε προσκυνητής ως στην Ιερουσαλήμ, αφού πρώτα διέμεινε το Πάσχα στην Κωνσταντινούπολη, την εποχή που ο [[Μανουήλ Α΄ Κομνηνός|Μανουήλ Α΄]] Κομνηνός ήταν Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.


==Έκπτωτος των δουκάτων του==
==Έκπτωτος==
⚫
Το 1174 ο Φρειδερίκος Α΄ του ζήτησε να συμμετάσχει σε μια δεύτερη εκστρατεία στη Λομβαρδία, αλλά δεν ακολούθησε ασχολούμενος με τα ανατολικά του σύνορα. Η εκστρατεία απέτυχε και ο Φρειδερίκος Α΄ δυσφόρησε με αυτόν. Ο Ερρίκος Β΄ είχε με επιτυχία ιδρύσει ένα δυνατό και εκτεταμένο κράτος που περιελάμβανε και περιοχές της βορειοανατολικής Γερμανίας. Οι άλλοι πρίγκιπες τον ζήλευαν και ο Φρειδερίκος Α΄ το εκμεταλλεύτηκε: συγκάλεσε εν απουσία του το Δικαστήριο (Court) των πριγκίπων και επισκόπων, τον κατηγόρησε για ανυπακοή, τον κήρυξε έκπτωτο των δουκάτων του και εισέβαλε σε αυτά. Οι σύμμαχοι του Ερρίκου ΙΒ' τον εγκατέλειψαν και υποβλήθηκε στη Βουλή (''Reichstag''), στην [[Ερφούρτη]], όπου τον εξόρισε. Ο έκπτωτος δούκας πήγε στη Νορμανδία, στον πεθερό του.


⚫
Το 1172 ταξίδευσε προσκυνητής στην [[Ιερουσαλήμ]] αφού πρώτα διέμεινε το [[Πάσχα]] στην [[Κωνσταντινούπολη]] την εποχή που ήταν αυτοκράτορας ο [[Μανουήλ Α΄ Κομνηνός]].<ref>Peter Lock, The Routledge Companion to the Crusades, (Routledge, 2013), σ. 151</ref>
⚫
Όταν ο Φρειδερίκος Β΄ έφυγε το 1189 στη [[Γ΄ Σταυροφορία]], ο Ερρίκος επέστρεψε στη Σαξονία και με ένα στρατό πιστών κατέλαβε την πόλη Μπαρντόβικ για την απιστία της και την ισοπέδωσε εκτός της εκκλησίας. Ο γιος του Φρειδερίκου Β΄ και επόμενος βασιλιάς της Γερμανίας Ερρίκος ΣΤ΄ τον έκανε να ηττηθεί πάλι. Το 1194 ο Ερρίκος έκανε ειρήνη, επέστρεψε στην περιορισμένη πια περιοχή του, αυτήν του Μπράουνσβαϊκ, κρατώντας τον τίτλο του Δούκα και δαπανούσε τα χρήματά του στην τέχνη και στα αρχιτεκτονήματα. Απεβίωσε το επόμενο έτος.
Στους [[Άγιοι Τόποι|Αγίους Τόπους]] συναντήθηκε με τους [[Ναΐτες Ιππότες]] και τους [[Ιωαννίτες Ιππότες]], τον Δεκέμβριο του 1174 επέστρεψε στην Βαυαρία.<ref>The Teutonic Knights in the Crusader States, Indrikis Sterns, A History of the Crusades: The Impact of the Crusades on the Near East, Vol. V, ed.Norman P. Zacour and Harry W. Hazard, (University of Wisconsin Press, 1985), σ. 319</ref><ref>Peter Lock, The Routledge Companion to the Crusades, (Routledge, 2013), σ. 151</ref>
Το 1174 ο Φρειδερίκος Α΄ του ζήτησε να συμμετάσχει σε μια δεύτερη εκστρατεία στη Λομβαρδία, αλλά δεν ακολούθησε, ήταν απασχολημένος με τα ανατολικά του σύνορα. Δεν θεωρούσε την εκστρατεία απαραίτητη για τα συμφέροντα του, ζήτησε από τον Βαρβαρόσσα να του παραχωρήσει σαν αντάλλαγμα την αυτοκρατορική πόλη [[Γκόσλαρ]] αλλά εκείνος το αρνήθηκε.
⚫
Η εκστρατεία απέτυχε και ο Φρειδερίκος Α΄ δυσφόρησε μαζί του επειδή του επειδή τον θεωρούσε υπεύθυνο χάρη στην ανυπακοή του. Ο Ερρίκος Β΄ είχε με επιτυχία ιδρύσει ένα δυνατό και εκτεταμένο κράτος που περιείχε και περιοχές της βορειοανατολικής Γερμανίας στην Σαξονία και την Βαυαρία, οι άλλοι πρίγκιπες τον ζήλευαν και ο Φρειδερίκος Α΄ το εκμεταλλεύτηκε. Ο Φρειδερίκος Βαρβαρόσσα συγκάλεσε εν απουσία του το ''"Δικαστήριο των πριγκίπων και επισκόπων"'', τον κατηγόρησε για ανυπακοή, τον κήρυξε έκπτωτο των δουκάτων του και εισέβαλε σε αυτά.

Οι σύμμαχοι του Ερρίκου του Λέοντα τον εγκατέλειψαν και τελικά αναγκάστηκε να δηλώσει την υποταγή του τον Νοέμβριο του 1181 σε νέο Αυτοκρατορικό Συμβούλιο στην [[Ερφούρτη]] που αποφάσισε την εξορία του. Ο έκπτωτος δούκας πήγε στη [[Νορμανδία]] στον πεθερό του (1182), έμεινε τρία χρόνια και επέστρεψε στην Γερμανία (1185), εξορίστηκε ξανά (1188) και η σύζυγος του Ματθίλδη πέθανε την επόμενη χρονιά (1189).
⚫
Όταν ο Φρειδερίκος Α΄ έφυγε στην [[Γ΄ Σταυροφορία]] (1189) ο Ερρίκος ο Λέων επέστρεψε στη Σαξονία και με ένα στρατό πιστών κατέλαβε την πόλη Μπαρντόβικ και την ισοπέδωσε ολόκληρη για την απιστία της, άφησε μόνο την εκκλησία. Ο γιος και διάδοχος του Φρειδερίκου Α΄ Ερρίκος ΣΤ΄ τον νίκησε ξανά και ο Ερρίκος ο Λέων αναγκάστηκε να κλείσει ειρήνη (1194). Ο Ερρίκος επέστρεψε στην περιορισμένη πια περιοχή του γύρω από το Μπράουνσβαϊκ κρατώντας μόνο τον τίτλο του Δούκα, σπατάλησε τα χρήματά του στην τέχνη και στην αρχιτεκτονική, απεβίωσε το επόμενο έτος.


==Οικογένεια==
==Οικογένεια==

Νυμφεύτηκε πρώτα την Κλημεντία, κόρη του [[Κορράδος Α΄ του Τσέρινγκεν|Κορράδου Α΄]] δούκα του Τσέρινγκεν (Zähringen) και είχε τέκνα:
Νυμφεύτηκε πρώτα την Κλημεντία, κόρη του [[Κορράδος Α΄ του Τσέρινγκεν|Κορράδου Α΄ του Τσέρινγκεν]] και της Κλημεντίας του Ναμύρ και είχε τέκνα:<ref>C. W. Previte Orton, The Early History of the House of Savoy: 1000-1233, (Cambridge University Press, 1912), σ. 329, Σημείωση 3</ref><ref>Lyon 2013, σ. 249</ref>
* Γερτρούδη 1155-1197, παντρεύτηκε πρώτα τον [[Φρειδερίκος Δ΄ της Σουαβίας|Φρειδερίκο Δ΄]] δούκα της Σουαβίας και έπειτα τον [[Κνούτος ΣΤ΄ της Δανίας|Κνούτο ΣΤ΄ των Έστριδσεν]] βασιλιά της Δανίας.

Τη χώρισε το 1162 και το 1168 ο Ερρίκος έκανε δεύτερο γάμο με τη Ματίλντα της Νορμανδίας, κόρη του [[Ερρίκος Β΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Β΄]] της Αγγλίας και είχε τέκνα:
* Ματίλντα ή Ριτσέντσα 1172-1204, παντρεύτηκε πρώτα τον Γοδεφρείδο κόμη του Περς και έπειτα τον Ένγουεραντ Γ΄ κύριο του Κουσύ.
*Γερτρούδη της Βαυαρίας 1155-1197, παντρεύτηκε πρώτα τον [[Φρειδερίκος Δ΄ της Σουαβίας|Φρειδερίκο Δ΄ της Σουαβίας]] και έπειτα τον [[Κνούτος ΣΤ΄ της Δανίας|Κνούτο ΣΤ΄ της Δανίας]]
*Ριτσέντζα της Βαυαρίας 1157-1167
⚫
* [[Ερρίκος Ε΄ του Ρήνου|Ερρίκος Ε΄]] π. 1173-1227, παλατινός κόμης (δούκας) του Ρήνου.
*Ερρίκος της Βαυαρίας, πέθανε νέος
⚫
* [[Όθων Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Όθων Δ΄]] π. 1175-1218 βασιλιάς της Γερμανίας.

⚫
* [[Γουλιέλμος του Λύνεμπουργκ|Γουλιέλμος]] 1184-1213, κύριος του Λύνεμπουρκ. Γιος του ήταν ο [[Όθων Α΄ του Μπρούνσβικ|Όθων Α΄]] ''ο παις'' δούκας του Μπράουνσβαϊκ-Λύνεμπουρκ.
Ο Ερρίκος ο Λέων χώρισε την πρώτη σύζυγο του (1162) και παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την [[Ματθίλδη της Αγγλίας]] κορη του Ερρίκου Β΄ της Αγγλίας με την οποία απέκτησε :[6]

*Ματίλντα ή Ριτσέντσα 1172-1204, παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο τον Γοδεφρείδο κόμη του Περς και σε δεύτερο γάμο τον Ένγουεραντ Γ΄ κύριο του Κουσύ.<ref>John W. Baldwin, Aristocratic Life in Medieval France, (Johns Hopkins University, 2002), σ. 46</ref>
⚫
*[[Ερρίκος Ε΄ του Ρήνου]] π. 1173-1227, παλατινός κόμης (δούκας) του Ρήνου.<ref>Helen Nicholson, Love, War, and the Grail, (Brill, 2001), σ. 129</ref>
*Λοθάριος της Βαυαρίας π. 1174-1190
⚫
*[[Όθων Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] π. 1175-1218 βασιλιάς της Γερμανίας.<ref>Helen Nicholson, Love, War, and the Grail, (Brill, 2001), σ. 129</ref>
⚫
*[[Γουλιέλμος του Λύνεμπουργκ]] 1184-1213, κύριος του Λύνεμπουρκ. Γιος του ήταν ο [[Όθων Α΄ του Μπρούνσβικ]] ''ο παις'' δούκας του Μπράουνσβαϊκ-Λύνεμπουρκ.<ref>Lyon 2013, σ. 245</ref>

Πέρα από αυτά καταγράφονται άλλα τρία παιδιά από τον γάμο του Ερρίκου με την Ματθίλδη.


Από την εκτός γάμου σχέση του με την Ίντα του Μπλίεσκάστελ είχε φυσικό τέκνο τη:
Από την εκτός γάμου σχέση του με την Ίντα του Μπλίεσκάστελ είχε φυσικό τέκνο τη:

* Ματίλντα, σύζυγο του [[Ερρίκος Μπόρβιν Α΄ του Μεκλεμβούργου|Ερρίκου-Μπόρβιν Α΄]] κυρίου του Μεκλεμβούργου.
*Ματίλντα, σύζυγο του [[Ερρίκος Μπόρβιν Α΄ του Μεκλεμβούργου|Ερρίκου-Μπόρβιν Α΄]] κυρίου του Μεκλεμβούργου.


==Ο Ερρίκος στη λαϊκή φαντασία==
==Ο Ερρίκος στη λαϊκή φαντασία==

⚫
Σύντομα μετά που απεβίωσε, ήταν θέμα μιας λαϊκής διήγησης, του ''έπους (saga) του Ερρίκου''. Στο έπος ο Ερρίκος πηγαίνοντας για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους συναντά έναν λέοντα να μάχεται έναν δράκο. Πήρε το μέρος του λέοντα και σκότωσαν τον δράκο· ο λέοντας τον ακολούθησε υπάκουος πίσω στο Μπράουνσβαϊκ και όταν ο Ερρίκος απεβίωσε, τελείωσε τη ζωή του άσιτος και θλιβόμενος δίπλα στον τάφο του κυρίου του. Οι κάτοικοι της πόλης έστησαν το άγαλμα του λέοντα προς ανάμνησή του. Το έπος ενέπνευσε την Τσεχική διήγηση του ''Ιππότη του Μπράουνσβαϊκ'', που παριστάνεται επάνω σε μία στήλη στην γέφυρα του [[Κάρολος Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Καρόλου Δ΄]] στην Πράγα. Επίσης ο Ιταλός συνθέτης Α. Στεφάνι εμπνεύστηκε την όπερα ''Ενρίκο Λεόνε''.
Ο Ερρίκος ο Λέων παρέμεινε σαν μια σημαντική και θρυλική φυσιογνωμία στην σύγχρονη Γερμανία.<ref>https://www.welt.de/welt_print/article2052536/Barbarossas-Staatsfeind-Nummer-eins.html</ref> Η [[Ναζιστική Γερμανία]] τον τίμησε σαν προκάτοχο της πολιτικής της και ανακήρυξε τον καθεδρικό ναό του Μπράουνσβαϊκ που βρισκόταν ο τάφος σαν τόπο προσκυνήματος.<ref>http://www.vernetztes-gedaechtnis.de/domHeinrichderloewe.htm</ref>
⚫
Σύντομα μετά που απεβίωσε έγινε κεντρικός ήρωας μιας λαϊκής διήγησης, των ''"Σάγκας του Ερρίκου"''.<ref>Brothers Grimm. "Heinrich der Löwe" [Henry the Lion - The Brothers' Grimm version]. Deutsche Sagen (in German). Projekt Gutenberg-DE.</ref> Στο έπος ο Ερρίκος πηγαίνοντας για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους συναντά έναν λέοντα να μάχεται έναν δράκο. Πήρε το μέρος του λέοντα και σκότωσαν μαζί τον δράκο, ο λέοντας τον ακολούθησε υπάκουος πίσω στο Μπράουνσβαϊκ και όταν ο Ερρίκος απεβίωσε ο λέοντας απελπισμένος τελείωσε τη ζωή του άσιτος και θλιβόμενος πάνω στον τάφο του κυρίου του.

Οι κάτοικοι της πόλης έστησαν το άγαλμα του λέοντα προς ανάμνηση του.<ref>Combellack, C. R. B. (1955), "Die Sage von Heinrich dem Löwen. Ihr Ursprung, Ihre Entwicklung und Ihre Überlieferung by Karl Hoppe", Comparative Literature, 7 (2): 160–162</ref><ref>Jäckel, Dirk (2006), Der Herrscher als Löwe: Ursprung und Gebrauch eines politischen Symbols im Früh- und Hochmittelalter (in German), Cologne / Weimar: Böhlau Verlag, σσ. 163–164</ref><ref>Pollach, Günter (2011), Kaleidoskop der Mächtigen: Randglossen zu überlieferten Mythen und Episoden der Geschichte (in German), σσ. 64–67</ref> Το έπος ενέπνευσε την Τσεχική διήγηση του ''Ιππότη του Μπράουνσβαϊκ'', παριστάνεται επάνω σε μία στήλη στην γέφυρα του αυτοκράτορα [[Κάρολος Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Καρόλου Δ΄]] στην Πράγα. Ο Ιταλός συνθέτης Α. Στεφάνι εμπνεύστηκε την όπερα ''"Ενρίκο Λεόνε"'' με κεντρικό ήρωα τον Ερρίκο.<ref>https://www.klassika.info/Komponisten/Steffani_Agostino/Oper/EnricoLeone/index.html</ref>

==Παραπομπές==
<references />


==Πηγές==
==Πηγές==

*Benjamin Arnold, "Henry the Lion and His Time", Journal of Medieval History, vol. 22, pp. 379–393 (1996)
*Arnold, Benjamin (1996). "Henry the Lion and His Time. Lordship and Representation of the Welf Dynasty 1125–1235". Journal of Medieval History. 22 (4): 379–393.
*Emmerson, Richard K. (2013). Key Figures in Medieval Europe: An Encyclopedia. Routledge. ISBN 978-1136775185.
*Emmerson, Richard K. (2013). Key Figures in Medieval Europe: An Encyclopedia. Routledge.
⚫
*Karl Jordan, Henry the Lion. A Biography, ISBN 0-19-821969-5
*Jäckel, Dirk (2006), Der Herrscher als Löwe: Ursprung und Gebrauch eines politischen Symbols im Früh- und Hochmittelalter (in German), Cologne / Weimar: Böhlau Verlag
⚫
*Heinrich der Löwe und seine Zeit. Katalog der Ausstellung. Bd. 2. Braunschweig, 1995.
⚫
*Jordan, Karl. Henry the Lion. A Biography.
⚫
*Leila Werthschulte, Heinrich der Löwe in Geschichte und Sage (Heidelberg, Universitätsverlag Winter, 2007).
*Lyon, Jonathan R. (2013). Princely Brother and Sisters: The Sibling Bond in German Politics, 1100–1250. Cornell University Press.
⚫
*Heinrich der Löwe und seine Zeit. Katalog der Ausstellung. Bd. 2. Braunschweig. 1995.
*Pollach, Günter (2011), Kaleidoskop der Mächtigen: Randglossen zu überlieferten Mythen und Episoden der Geschichte (Στα Γερμανικά)
⚫
*Werthschulte, Leila (2007). Heinrich der Löwe in Geschichte und Sage. Heidelberg: Universitätsverlag Winter.

==Πινακοθήκη==
==Πινακοθήκη==

<gallery mode="packed" widths="500px" heights="150px">
<gallery mode="packed" widths="500px" heights="150px">
File:JindraLev.jpg|Ο Ερρίκος σε μικρογραφία της εποχής του. Από το έργο Historia Welforum
File:JindraLev.jpg|Ο Ερρίκος σε μικρογραφία της εποχής του. Από το έργο Historia Welforum
Γραμμή 79: Γραμμή 106:
File:Braunschweig Brunswick Orden Heinrichs des Loewen (1834).JPG|Παράσημο (1834-1918) του Τάγματος του Ερρίκου του λέοντος, του δουκάτου του Μπράουνσβαϊκ
File:Braunschweig Brunswick Orden Heinrichs des Loewen (1834).JPG|Παράσημο (1834-1918) του Τάγματος του Ερρίκου του λέοντος, του δουκάτου του Μπράουνσβαϊκ
</gallery>
</gallery>

{{Authority control}}


{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Henry the Lion}}
{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Henry the Lion}}

[[Κατηγορία:Δούκες της Βαυαρίας]]
[[Κατηγορία:Δούκες της Βαυαρίας]]

Έκδοση από την 05:44, 26 Ιουνίου 2019

Ερρίκος ο λέων
Άγαλμα του Ερρίκου στον Καθεδρικό του Μπράουνσβαϊκ, ναό τον οποίο ίδρυσε
Δούκας της Βαυαρίας
Περίοδος1156 - 1180
ΠροκάτοχοςΕρρίκος Μπάμπενμπερκ
ΔιάδοχοςΌθων Α΄ Βίττελσμπαχ
Δούκας της Σαξονίας
Περίοδος1142 - 1180
ΠροκάτοχοςΑλβέρτος Άνχαλτ
ΔιάδοχοςΜπέρνανρντ Άνχαλτ
Γέννησηπ. 1129
Ράβενσμπουργκ
Θάνατος6 Αυγούστου 1195
Μπράουνσβαϊκ, Κάτω Σαξονία
Τόπος ταφήςΚαθεδρικός του Μπράουνσβαϊκ
ΣύζυγοςΚλεμέντια των Τσάρινγεν (Zähringen)
Ματίλντα της Νορμανδίας
ΕπίγονοιΓερτρούδη
Ερρίκος Ε΄ του Ρήνου
Όθων Δ' της Γερμανίας
Γουλιέλμος του Λύνεμπουργκ
ΟίκοςΓουέλφων
ΠατέραςΕρρίκος Ι΄ της Βαυαρίας
ΜητέραΓερτρούδη των Σούπλινμπουργκ
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ερρίκος ο Λέων (Heinrich der Lowe, 1129 - 6 Αυγούστου 1195) μέλος του Οίκου των Γουέλφων ήταν 12ος δούκας της Βαυαρίας (1156 - 1180) και 3ος δούκας της Σαξονίας (1142 - 1180).[1] Ο Ερρίκος ο Λέων ήταν από τους πιο ισχυρούς άνδρες της εποχής του, εξουσίαζε περιοχές από τη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική Θάλασσα ως τις Άλπεις και από την Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία ως την Πομερανία. Έστησε έναν Εραλδικό λέοντα μπροστά από το ανάκτορό του, γι' αυτό πήρε το προσωνύμιο "Λέων". Ο αυτοκράτορας Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα και ο γιος του Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατόρθωσαν να τον απομονώσουν από τους συμμάχους του και να του στερήσουν τα δύο δουκάτα.

Πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στο Ράβενσμπουργκ, ο Ερρίκος ήταν γιος και διάδοχος του Ερρίκου Ι΄ της Βαυαρίας και της Γερτρούδης των Σούπλινμπουργκ, κόρης του Λοθάριου Β΄ δούκα της Σαξονίας και βασιλιά της Γερμανίας.[2] Όταν ο Λοθάριος Β΄ απεβίωσε τον διαδέχθηκε ο Ερρίκος Ι΄ στη Σαξονία. Ο πατέρας του ήταν υποψήφιος στις εκλογές του Γερμανού βασιλιά (1138), τελικά εκλέχθηκε ο Κορράδος Γ΄ της Γερμανίας μέλος του Οίκος των Χοενστάουφεν που μετά την εκλογή του ήρθε σε αντιπαλότητα με τον Ερρίκο Ι΄ και κατέλαβε τα δουκάτα του. Έδωσε την Βαυαρία στον Λεοπόλδο της Βαυαρίας μέλος του Οίκου των Μπάμπενμπερκ ετεροθαλή και ομομήτριο αδελφό του και την Σαξονία στον Αλβέρτο της Άρκτου, εγγονό του Λοθάριου Β΄.

Δούκας της Βαυαρίας και της Σαξονίας

Ο πατέρας του Ερρίκου πέθανε αμέσως μετά σε ηλικία 32 ετών (1139) αφού στερήθηκε τα δουκάτα του και αποσύρθηκε σε μοναστήρι. Ο μικρός Ερρίκος εξακολουθούσε να διεκδικεί την κληρονομιά του πατέρα του και ο Κορράδος Γ΄ του επέστρεψε την Σαξονία (1142).[3] Μετά τη συμμετοχή του στη Σταυροφορία εναντίων των Βένδων, ο αυτοκράτορας Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα του απέδωσε και την Βαυαρία (1156), πήρε ωστόσο μόνο το Δουκάτο της Αυστρίας και όχι την Μαγδραβία της Αυστρίας.[4] Ο Ερρίκος o Λέων ίδρυσε το Μόναχο (1157), το Λούμπεκ (1159), το Άουγκσμπουργκ, το Χιλντεσχάιμ, το Στάντε, το Κάσσελ, το Γκούστρο, το Λύνεμπουργκ, το Σάλτσβεντελ, το Σβέριν και το Μπράουνσβαϊκ. Το τελευταίο έγινε η πρωτεύουσά του, μπροστά στο "κάστρο του Ντάνκβαρντερόντε" έκτισε έναν Καθεδρικό ναό και έστησε έναν Εραλδικό Λέοντα, γι' αυτό και το προσωνύμιο του: Ερρίκος ο λέων, στον ίδιο ναό τοποθέτησε αργότερα τον ανδριάντα του.

Νυμφεύτηκε πρώτα την Κλημεντία του Τσέρινγκεν με κληρονομικές κτήσεις στη Σουηβία. Ο Φρειδερίκος που δεν ήθελε κτήσεις των Γουέλφων στο δουκάτο του τον έπεισε να τη χωρίσει. Νυμφεύτηκε σε δεύτερο γάμο την Ματθίλδη της Νορμανδίας, κόρη του Ερρίκου Β΄ της Αγγλίας και της Ελεονώρας της Ακουιτανίας, αδελφή του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου.[5] Ήταν πιστός στον εξάδελφό του Φρειδερίκο Α΄ και τον υποστήριξε να ισχυροποιηθεί στη Γερμανία και στους πολέμους του στην Λομβαρδία, αρκετές φορές οι Σάξονες ιππότες του Ερρίκου τον βοήθησαν να νικήσει. Την εποχή που ο Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα έκανε την πρώτη επίθεση στην βόρεια Ιταλία ο Ερρίκος ο Λέων έλαβε μέρος στις πολιορκίες στην Κρεμόνα και το Μιλάνο.

Έκπτωτος

Το 1172 ταξίδευσε προσκυνητής στην Ιερουσαλήμ αφού πρώτα διέμεινε το Πάσχα στην Κωνσταντινούπολη την εποχή που ήταν αυτοκράτορας ο Μανουήλ Α΄ Κομνηνός.[6] Στους Αγίους Τόπους συναντήθηκε με τους Ναΐτες Ιππότες και τους Ιωαννίτες Ιππότες, τον Δεκέμβριο του 1174 επέστρεψε στην Βαυαρία.[7][8] Το 1174 ο Φρειδερίκος Α΄ του ζήτησε να συμμετάσχει σε μια δεύτερη εκστρατεία στη Λομβαρδία, αλλά δεν ακολούθησε, ήταν απασχολημένος με τα ανατολικά του σύνορα. Δεν θεωρούσε την εκστρατεία απαραίτητη για τα συμφέροντα του, ζήτησε από τον Βαρβαρόσσα να του παραχωρήσει σαν αντάλλαγμα την αυτοκρατορική πόλη Γκόσλαρ αλλά εκείνος το αρνήθηκε. Η εκστρατεία απέτυχε και ο Φρειδερίκος Α΄ δυσφόρησε μαζί του επειδή του επειδή τον θεωρούσε υπεύθυνο χάρη στην ανυπακοή του. Ο Ερρίκος Β΄ είχε με επιτυχία ιδρύσει ένα δυνατό και εκτεταμένο κράτος που περιείχε και περιοχές της βορειοανατολικής Γερμανίας στην Σαξονία και την Βαυαρία, οι άλλοι πρίγκιπες τον ζήλευαν και ο Φρειδερίκος Α΄ το εκμεταλλεύτηκε. Ο Φρειδερίκος Βαρβαρόσσα συγκάλεσε εν απουσία του το "Δικαστήριο των πριγκίπων και επισκόπων", τον κατηγόρησε για ανυπακοή, τον κήρυξε έκπτωτο των δουκάτων του και εισέβαλε σε αυτά.

Οι σύμμαχοι του Ερρίκου του Λέοντα τον εγκατέλειψαν και τελικά αναγκάστηκε να δηλώσει την υποταγή του τον Νοέμβριο του 1181 σε νέο Αυτοκρατορικό Συμβούλιο στην Ερφούρτη που αποφάσισε την εξορία του. Ο έκπτωτος δούκας πήγε στη Νορμανδία στον πεθερό του (1182), έμεινε τρία χρόνια και επέστρεψε στην Γερμανία (1185), εξορίστηκε ξανά (1188) και η σύζυγος του Ματθίλδη πέθανε την επόμενη χρονιά (1189). Όταν ο Φρειδερίκος Α΄ έφυγε στην Γ΄ Σταυροφορία (1189) ο Ερρίκος ο Λέων επέστρεψε στη Σαξονία και με ένα στρατό πιστών κατέλαβε την πόλη Μπαρντόβικ και την ισοπέδωσε ολόκληρη για την απιστία της, άφησε μόνο την εκκλησία. Ο γιος και διάδοχος του Φρειδερίκου Α΄ Ερρίκος ΣΤ΄ τον νίκησε ξανά και ο Ερρίκος ο Λέων αναγκάστηκε να κλείσει ειρήνη (1194). Ο Ερρίκος επέστρεψε στην περιορισμένη πια περιοχή του γύρω από το Μπράουνσβαϊκ κρατώντας μόνο τον τίτλο του Δούκα, σπατάλησε τα χρήματά του στην τέχνη και στην αρχιτεκτονική, απεβίωσε το επόμενο έτος.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε πρώτα την Κλημεντία, κόρη του Κορράδου Α΄ του Τσέρινγκεν και της Κλημεντίας του Ναμύρ και είχε τέκνα:[9][10]

Ο Ερρίκος ο Λέων χώρισε την πρώτη σύζυγο του (1162) και παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την Ματθίλδη της Αγγλίας κορη του Ερρίκου Β΄ της Αγγλίας με την οποία απέκτησε :[6]

Πέρα από αυτά καταγράφονται άλλα τρία παιδιά από τον γάμο του Ερρίκου με την Ματθίλδη.

Από την εκτός γάμου σχέση του με την Ίντα του Μπλίεσκάστελ είχε φυσικό τέκνο τη:

Ο Ερρίκος στη λαϊκή φαντασία

Ο Ερρίκος ο Λέων παρέμεινε σαν μια σημαντική και θρυλική φυσιογνωμία στην σύγχρονη Γερμανία.[15] Η Ναζιστική Γερμανία τον τίμησε σαν προκάτοχο της πολιτικής της και ανακήρυξε τον καθεδρικό ναό του Μπράουνσβαϊκ που βρισκόταν ο τάφος σαν τόπο προσκυνήματος.[16] Σύντομα μετά που απεβίωσε έγινε κεντρικός ήρωας μιας λαϊκής διήγησης, των "Σάγκας του Ερρίκου".[17] Στο έπος ο Ερρίκος πηγαίνοντας για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους συναντά έναν λέοντα να μάχεται έναν δράκο. Πήρε το μέρος του λέοντα και σκότωσαν μαζί τον δράκο, ο λέοντας τον ακολούθησε υπάκουος πίσω στο Μπράουνσβαϊκ και όταν ο Ερρίκος απεβίωσε ο λέοντας απελπισμένος τελείωσε τη ζωή του άσιτος και θλιβόμενος πάνω στον τάφο του κυρίου του.

Οι κάτοικοι της πόλης έστησαν το άγαλμα του λέοντα προς ανάμνηση του.[18][19][20] Το έπος ενέπνευσε την Τσεχική διήγηση του Ιππότη του Μπράουνσβαϊκ, παριστάνεται επάνω σε μία στήλη στην γέφυρα του αυτοκράτορα Καρόλου Δ΄ στην Πράγα. Ο Ιταλός συνθέτης Α. Στεφάνι εμπνεύστηκε την όπερα "Ενρίκο Λεόνε" με κεντρικό ήρωα τον Ερρίκο.[21]

Παραπομπές

  1. ↑ Emmerson 2013, σ. 320
  2. ↑ Emmerson 2013, σ. 320
  3. ↑ Emmerson 2013, σ. 320
  4. ↑ Emmerson 2013, σ. 320
  5. ↑ Emmerson 2013, σ. 320
  6. ↑ Peter Lock, The Routledge Companion to the Crusades, (Routledge, 2013), σ. 151
  7. ↑ The Teutonic Knights in the Crusader States, Indrikis Sterns, A History of the Crusades: The Impact of the Crusades on the Near East, Vol. V, ed.Norman P. Zacour and Harry W. Hazard, (University of Wisconsin Press, 1985), σ. 319
  8. ↑ Peter Lock, The Routledge Companion to the Crusades, (Routledge, 2013), σ. 151
  9. ↑ C. W. Previte Orton, The Early History of the House of Savoy: 1000-1233, (Cambridge University Press, 1912), σ. 329, Σημείωση 3
  10. ↑ Lyon 2013, σ. 249
  11. ↑ John W. Baldwin, Aristocratic Life in Medieval France, (Johns Hopkins University, 2002), σ. 46
  12. ↑ Helen Nicholson, Love, War, and the Grail, (Brill, 2001), σ. 129
  13. ↑ Helen Nicholson, Love, War, and the Grail, (Brill, 2001), σ. 129
  14. ↑ Lyon 2013, σ. 245
  15. ↑ https://www.welt.de/welt_print/article2052536/Barbarossas-Staatsfeind-Nummer-eins.html
  16. ↑ http://www.vernetztes-gedaechtnis.de/domHeinrichderloewe.htm
  17. ↑ Brothers Grimm. "Heinrich der Löwe" [Henry the Lion - The Brothers' Grimm version]. Deutsche Sagen (in German). Projekt Gutenberg-DE.
  18. ↑ Combellack, C. R. B. (1955), "Die Sage von Heinrich dem Löwen. Ihr Ursprung, Ihre Entwicklung und Ihre Überlieferung by Karl Hoppe", Comparative Literature, 7 (2): 160–162
  19. ↑ Jäckel, Dirk (2006), Der Herrscher als Löwe: Ursprung und Gebrauch eines politischen Symbols im Früh- und Hochmittelalter (in German), Cologne / Weimar: Böhlau Verlag, σσ. 163–164
  20. ↑ Pollach, Günter (2011), Kaleidoskop der Mächtigen: Randglossen zu überlieferten Mythen und Episoden der Geschichte (in German), σσ. 64–67
  21. ↑ https://www.klassika.info/Komponisten/Steffani_Agostino/Oper/EnricoLeone/index.html

Πηγές

  • Arnold, Benjamin (1996). "Henry the Lion and His Time. Lordship and Representation of the Welf Dynasty 1125–1235". Journal of Medieval History. 22 (4): 379–393.
  • Emmerson, Richard K. (2013). Key Figures in Medieval Europe: An Encyclopedia. Routledge.
  • Jäckel, Dirk (2006), Der Herrscher als Löwe: Ursprung und Gebrauch eines politischen Symbols im Früh- und Hochmittelalter (in German), Cologne / Weimar: Böhlau Verlag
  • Jordan, Karl. Henry the Lion. A Biography.
  • Lyon, Jonathan R. (2013). Princely Brother and Sisters: The Sibling Bond in German Politics, 1100–1250. Cornell University Press.
  • Heinrich der Löwe und seine Zeit. Katalog der Ausstellung. Bd. 2. Braunschweig. 1995.
  • Pollach, Günter (2011), Kaleidoskop der Mächtigen: Randglossen zu überlieferten Mythen und Episoden der Geschichte (Στα Γερμανικά)
  • Werthschulte, Leila (2007). Heinrich der Löwe in Geschichte und Sage. Heidelberg: Universitätsverlag Winter.

Πινακοθήκη

  • Ο Ερρίκος σε μικρογραφία της εποχής του. Από το έργο Historia Welforum
    Ο Ερρίκος σε μικρογραφία της εποχής του. Από το έργο Historia Welforum
  • Ο 2ος γάμος του Ερρίκου με τη Ματίλντα της Νορμανδίας. Δεξιά οι γονείς της Ερρίκος Β' και Ελεονόρα της Ακουιτανίας
    Ο 2ος γάμος του Ερρίκου με τη Ματίλντα της Νορμανδίας. Δεξιά οι γονείς της Ερρίκος Β' και Ελεονόρα της Ακουιτανίας
  • Οι κτήσεις του Ερρίκου: ο δουκάτο της Σαξονίας και το δουκάτο της Βαυαρίας
    Οι κτήσεις του Ερρίκου: ο δουκάτο της Σαξονίας και το δουκάτο της Βαυαρίας
  • Ο Ερρίκος κρατά τον καθεδρικό του Μπράουνσβαϊκ, τον οποίο ίδρυσε
    Ο Ερρίκος κρατά τον καθεδρικό του Μπράουνσβαϊκ, τον οποίο ίδρυσε
  • Heinrich der Loewe
    Heinrich der Loewe
  • Μνημείο για τον Ερρίκο στο Σβερίν, περιοχή της 1ης συζύγου του
    Μνημείο για τον Ερρίκο στο Σβερίν, περιοχή της 1ης συζύγου του
  • Παράσημο (1834-1918) του Τάγματος του Ερρίκου του λέοντος, του δουκάτου του Μπράουνσβαϊκ
    Παράσημο (1834-1918) του Τάγματος του Ερρίκου του λέοντος, του δουκάτου του Μπράουνσβαϊκ
Καθιερωμένοι όροι
CC-BY-SA
Μετάφραση 		Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Henry the Lion της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ερρίκος_ο_Λέων&oldid=7594836"