Λορέντσο Γκιμπέρτι

Λορέντσο Γκιμπέρτι
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Lorenzo Ghiberti (Ιταλικά)
Γέννηση	1378 Επαρχία της Φλωρεντίας, Ιταλία
Θάνατος	1 Δεκεμβρίου 1455 (77 ετών) Φλωρεντία, Ιταλία
Τόπος ταφής	Βασιλική της Σάντα Κρότσε
Χώρα πολιτογράφησης	Φλωρεντίνος
Ιδιότητα	Γλύπτης
Τέκνα	Vittorio Ghiberti
Συγγενείς	Bonaccorso Ghiberti (ανιψιός)
Κίνημα	Πρώιμη Αναγέννηση
Είδος τέχνης	γλυπτική
Καλλιτεχνικά ρεύματα	Αναγέννηση
Σημαντικά έργα	Οι Πύλες του Παραδείσου, Βαπτιστήριο της Φλωρεντίας
Σχετικά πολυμέσα

O Λορέντσο Γκιμπέρτι (Lorenzo Ghiberti, 1378 - 1 Δεκεμβρίου 1455) ήταν Ιταλός καλλιτέχνης της πρώιμης αναγέννησης, πιο γνωστός ως ο δημιουργός των χάλκινων θυρών του Βαπτιστηρίου της Φλωρεντίας, τις οποίες ο Μιχαήλ Άγγελος αποκάλεσε Πύλες του Παραδείσου.

Ήταν γιος του Τσιόνε Γκιμπέρτι (Cione Ghiberti) ή του χρυσοτέχνη Μπάρτολο ντι Μικέλε. Ο ίδιος στα νεανικά του χρόνια ανέφερε ως πατέρα του τον Μπάρτολο, κάτω από την επίβλεψη του οποίου εκπαιδεύτηκε ως χρυσοτέχνης στη Φλωρεντία, ωστόσο σε άλλη χρονική περίοδο ισχυρίστηκε το ίδιο και για τον Γκιμπέρτι, με αποτέλεσμα να παραμένει αβέβαιο ποιος από τους δύο ήταν πραγματικά ο πατέρας του. Το 1401 συμμετείχε και κέρδισε σε καλλιτεχνικό διαγωνισμό για την ανάληψη του έργου κατασκευής δύο μπρούντζινων πυλών, για το βαπτιστήριο του καθεδρικού ναού της Φλωρεντίας. Σώζονται μέχρι σήμερα στο μουσείο Μπαρτζέλλο της Φλωρεντίας τα ορειχάλκινα ανάγλυφα του Γκιμπέρτι και του Φιλίππο Μπρουνελέσκι, ο οποίος συμμετείχε στο διαγωνισμό που είχε θέμα την θυσία του Ισαάκ.

Η εργασία του για την ολοκλήρωση του έργου για το βαπτιστήριο του καθεδρικού ναού διήρκεσε μέχρι το 1424 περιλαμβάνοντας επίσης το σχεδιασμό ορισμένων βιτρώ, ενώ παράλληλα ο Γκιμπέρτι ανέλαβε και άλλες παραγγελίες, τις οποίες διεκπεραίωνε το εργαστήριό του, με πλήθος βοηθών καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων διακεκριμένες μορφές όπως ο Ντονατέλο και ο Πάολο Ουτσέλλο. Στη διάρκεια της ζωής του, ο Γκιμπέρτι έδειξε ενδιαφέρον για το έργο άλλων καλλιτεχνών, συνεισφέροντας σε αυτό με τον δικό του τρόπο. Χαρακτηριστικό δείγμα αποτελεί η συνεργασία του με τον Φρα Αντζέλικο, στα πλαίσια της οποίας σχεδίασε το περίβλημα της εικόνας βωμού (ρετάμπλ) που φιλοτέχνησε ο τελευταίος για τη συντεχνία των εμπόρων λινών (Arte dei Linaiuoli). Στα αυτοβιογραφικά του γραπτά, ο Γκιμπέρτι ισχυρίστηκε πως μόνο σε λίγα από τα σημαντικά έργα της πόλης του δεν είχε ο ίδιος συμμετοχή. Αν και πιθανά η δήλωση αυτή ενέχει το στοιχείο της υπερβολής, ο Γκιμπέρτι θεωρείται από τους καλλιτέχνες που μοιράστηκαν τις γνώσεις και το ταλέντο τους.

Μετά την ολοκλήρωση του έργου του για τον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας, ξεκίνησε να εργάζεται πάνω στην κατασκευή μίας ακόμα πύλης εισόδου, αυτή τη φορά για την ανατολική πλευρά του βαπτιστηρίου του ναού. To έργο αυτό, το οποίο ο Μιχαήλ Άγγελος ονόμασε Η Πόρτα του Παραδείσου (ιταλ. Porta del Paradiso), ολοκληρώθηκε το 1452 και περιείχε δέκα βιβλικές σκηνές που φιλοτέχνησε ο Γκιμπέρτι.

Ιδιαίτερη θέση κατέχουν επίσης τα γραπτά κείμενα του Γκιμπέρτι, τα οποία συγκέντρωσε σε τρεις ημιτελείς τόμους, με τον γενικό τίτλο I Commentarii και αποτελούν σημαντική πηγή για την αναγεννησιακή τέχνη. Το πρώτο μέρος του έργου πραγματεύεται την ιστορία της τέχνης των αρχαίων χρόνων, ενώ στο δεύτερο βιβλίο ο Γκιμπέρτι μελετά τα καλλιτεχνικά έργα του κοντινού παρελθόντος του, περιλαμβάνοντας επίσης μία αυτοβιογραφία. Από τον τρίτο τόμο διασώζονται μόνο αποσπάσματα, σύμφωνα με τα οποία επρόκειτο πιθανά για ένα αμιγώς θεωρητικό κείμενο.

Απεβίωσε την 1η Δεκεμβρίου του 1455 στη Φλωρεντία.

Επιλογή έργων

• 
  Η θυσία του Αβραάμ, 1402, Φλωρεντία, Μουσείο Μπαρτζέλλο
• 
  Ευαγγελιστής Ματθαίος, 1419-23, Φλωρεντία, Museo di Orsanmichele
• 
  Η Βάπτιση, 1417-1427, Σιένα, Battistero di San Giovanni
• 
  Η Βόρεια Πύλη (δεξιό φύλλο), 1403-1424, Φλωρεντία, Βαπτιστήριο
• 
  Βόρεια Πύλη : Η Βάπτιση
• 
  Βόρεια Πύλη : Η είσοδος στα Ιεροσόλυμα
• 
  Η Πύλη του Παραδείσου (η ανατολική), 1425-1452, Φλωρεντία, Βαπτιστήριο
• 
  Η Πύλη του Παραδείσου : Ιστορία του Μωυσή
• 
  Η Πύλη του Παραδείσου : Ιστορία του Ιησού του Ναυή
• 
  Η Πύλη του Παραδείσου : Ο Σολομών και η βασίλισσα του Σαββά

Βιβλιογραφία

• Giorgio Vasari, Le vite de' più eccellenti pittori, scultori, e architettori, 1550 (Τζόρτζιο Βαζάρι, Οι βίοι των εξοχοτέρων ζωγράφων, γλυπτών και αρχιτεκτόνων -αποσπασματική ελληνική μετάφραση από τον Στέλιο Λυδάκη, "Κανάκης", 1995)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• "Lorenzo di Cione Ghiberti", The Catholic Encyclopedia, Volume VI
• Οι «Πύλες του Παραδείσου» αποκαθίστανται μετά από 30 χρόνια -άρθρο στη Lifo