Οίκος της Τραστάμαρα

Οίκος της Τραστάμαρα
Θυρεός της Καστίλης-Λεόν
Χώρα	Στέμμα της Καστίλης, Στέμμα της Αραγωνίας, Βασίλειο της Νάπολης
Προγονικός οίκος	Οίκος της Ιβρέα (κομήτων της Βουργουνδίας) (νόθος)
Τίτλοι	Βασιλιάς της Καστίλης και του Λεόν Βασιλιάς της Αραγωνίας, της Βαλένθια, της Μαγιόρκα, της Σικελίας και της Νεαπόλεως Κόμης της Βαρκελώνης
Ιδρυτής	Ερρίκος Β' της Καστίλης
Τελευταίος ηγεμόνας	Ιωάννα της Καστίλης
Ίδρυση	1366
Διάλυση	1555
Εθνικότητα	Καστίλη, Λεόν, Αραγωνία, Καταλονία, Βουργουνδία

Ο Οίκος της Τραστάμαρα (ισπανικά: Casa de Trastámara) ήταν πλάγιος κλάδος του Οίκου της Ιβρέας. Ήταν βασιλική δυναστεία της Ιβηρικής χερσονήσου, η οποία κατά τον 14ο και 15ο αιώνα κατέλαβε διάφορα βασιλικά στέμματα της Νότιας Ευρώπης. Το όνομά της το οφείλει στην κομητεία της Τραστάμαρα. Το 1369 ο κόμης της Τραστάμαρα Ερρίκος κατέλαβε τον θρόνο της Καστίλης ως Ερρίκος Β΄. Ο γιος του Ιωάννης Α΄ νυμφεύτηκε την Eλεονώρα της Βαρκελώνης. Ο πρωτότοκος γιος του Ερρίκος Γ΄ τον διαδέχθηκε στην Καστίλη. Στο γειτονικό βασίλειο της Αραγωνίας, βασιλιάς ήταν ο αδελφός της Ελεονώρας, ο Ιωάννης Α΄, που απεβίωσε χωρίς άρρενα τέκνα. Ο αδελφός του Μαρτίνος που τον διαδέχθηκε, απεβίωσε το 1410 χωρίς επιζόντα νόμιμα τέκνα, έτσι τον διαδέχθηκε ο δευτερότοκος γιος της Ελεονώρας, ο Φερδινάνδος Α΄ ως βασιλιάς της Αραγωνίας.

Στην Καστίλη τον Ερρίκο Γ΄ διαδέχθηκε ο γιος του Ιωάννης Β΄ και αυτόν ο γιος του Ερρίκος Δ΄. Όταν αυτός απεβίωσε οι ευγενείς, που είχαν αμφιβάλλει για την πατρότητα της κόρης του Ιωάννας, δεν τη δέχθηκαν ως βασίλισσα, αν και το αίτημά της το υποστήριζε ο σύζυγός της Αλφόνσος Ε΄ της Πορτογαλίας. Προτίμησαν την αδελφή του Ερρίκου Δ΄, την Ισαβέλλα, που την υποστήριζε ο σύζυγός της Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας.

Στην Αραγωνία και στη Σικελία τον Φερδινάνδο Α΄ διαδέχθηκε ο πρωτότοκος γιος του Αλφόνσος Ε΄, τον οποίο υιοθέτησε η Ιωάννα Β΄ βασίλισσα της Νάπολης, έτσι αργότερα κληρονόμησε το βασίλειό της. Δεν είχε όμως νόμιμα τέκνα και την Αραγωνία και τη Σικελία την κληρονόμησε ο αδελφός του Ιωάννης Β΄. Κληροδότησε μόνο το βασίλειο της Νάπολης στο νόθο γιο του Φερδινάνδο Α΄, αυτός στον πρώτο γιο του Αλφόνσο Β΄ και αυτός στον γιο του Φερδινάνδο Β΄. Αυτόν διαδέχθηκε ο θείος του Φρειδερίκος Α΄.

Ο Ιωάννης Β΄ της Αραγωνίας νυμφεύτηκε πρώτα τη Λευκή Α΄ βασίλισσα της Ναβάρρας, έτσι η Ναβάρρα κληρονομήθηκε στο πρώτο τέκνο του Κάρολο Δ΄, που απεβίωσε χωρίς απογόνους και ως εκ τούτου τον διαδέχθηκε η αδελφή του Λευκή Β΄, επίσης χωρίς απογόνους και αυτήν η αδελφή της Ελεονώρα. Στον γιο από το δεύτερο γάμο του Φερδινάνδο Β΄ κληροδότησε το βασίλειο της Αραγωνίας - Σικελίας. Ο Φερδινάνδος Β΄ νυμφεύτηκε τη 2η εξαδέλφη του, την προαναφερθείσα Ισαβέλλα της Καστίλης. Οι δύο καθολικοί βασιλείς ολοκλήρωσαν την ανάκτηση της Ιβηρικής από τους Μαυριτανούς. Η κόρη τους Ιωάννα κληρονόμησε και τα δύο βασίλεια, από την ένωση των οποίων δημιουργήθηκε η Ισπανία. Παντρεύτηκε τον Φίλιππο των Αψβούργων. Είναι οι γονείς του Καρόλου, αρχιδούκα της Αυστρίας, Ε΄ (quintus) βασιλιά της Γερμανίας και A΄ της Ισπανίας. Έτσι στην Ισπανία τον Οίκο των Τραστάμαρα διαδέχθηκε ο Οίκος των Αψβούργων.

Επίσης από το 1425 μέχρι το 1479 οι Τραστάμαρα κατείχαν το θρόνο της Ναβάρρας και από το 1442 μέχρι το 1501 κατείχαν το θρόνο της Νάπολης.

Η οικογένεια εξέλιπε με φυσικό τρόπο, όταν ο τελευταίος εκπρόσωπός της, Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας, απεβίωσε χωρίς να αφήσει άρρενες απογόνους. Τους διαδέχτηκαν οι Αψβούργοι, οι οποίοι είχαν συνδεθεί μαζί τους με γάμο. Η κόρη του Φερδινάνδου Β΄, η Ιωάννα ήταν η τελευταία ηγεμόνας από Ισπανικό Οίκο, καθώς οι μετέπειτα δυναστικοί Οίκοι ήταν μη ισπανικής καταγωγής.

Οι Τραστάμαρα γενικά άφησαν καλές εντυπώσεις στις περιοχές που κυβέρνησαν. Ενίσχυσαν τη βασιλική εξουσία, την αστική οικονομία και την ανάπτυξη των αστικών κέντρων και έδωσαν σημαντική ώθηση στη οικονομική πρόοδο των εδαφών τους. Παράλληλα όμως χαρακτηρίζονται από την έντονη προσκόλλησή τους στον καθολικισμό και τις διώξεις κατά των Εβραίων και των Μουσουλμάνων. Ο Φερδινάνδος Β΄ έμεινε στην ιστορία ως ο μεγαλύτερος διώκτης των Εβραίων μετά τον Χίτλερ.

Γενεαλογία Οίκου Ιβρέα-Τραστάμαρα

Αλφόνσος IA΄ βασ. της Καστίλης-Λεόν ΚΑΣΤΙΛΙΑΝΟΣ ΟΙΚΟΣ ΙΒΡΕΑ

Πέτρος βασ. της Καστίλης-Λεόν

(νόθος) Ερρίκος Β΄ κόμης της Τραστάμαρα, βασ. της Καστίλης-Λεόν ΚΛΑΔΟΣ ΤΡΑΣΤΑΜΑΡΑ

Ιωάννης Α΄ βασ. της Καστίλης-Λεόν σύζ.1.Ελεονόρα της Βαρκελώνης

(νόθος) Αλφόνσος κόμης του Χιχόν & Νορένια

(1) Ερρίκος Γ΄ βασ. της Καστίλης-Λεόν

(1) Φερδινάνδος Α΄ βασ. της Αραγωνίας, βασ. της Σικελίας ΚΛΑΔΟΣ ΑΡΑΓΩΝΙΑΣ

Φερδινάνδος κόμης της Βίλα Ρεάλ

Ιωάννης Β΄ βασ. της Καστίλης-Λεόν

Αλφόνσος Ε΄ βασ. της Αραγωνίας, βασ. της Σικελίας-Νάπολης

Ιωάννης Β΄ βασ. της Αραγωνίας, βασ. της Σικελίας σύζ.1.Λευκή Α΄ των Καπέτων-Εβρέ βασ. της Ναβάρρας 2.Ιωάννα Ενρίκες των Ιβρέα

Ερρίκος δούκας της Βιγιένα

Πέτρος κόμης του Αλμπουρκέρκε

Ερρίκος Δ΄ βασ. της Καστίλης-Λεόν

Ισαβέλλα βασ. της Καστίλης-Λεόν σύζ.Φερδινάνδος Β΄ των Τραστάμαρα βασ. της Αραγωνίας, βασ. Σικελίας-Νάπολης

Αλφόνσος πρίγκιπας των Αστουριών

(νόθος) Φερδινάνδος Α΄ βασ. της Νάπολης σύζ.1.Ισαβέλλα Κιαρομόντε 2.Ιωάννα των Τραστάμαρα-Αραγωνίας

(1) Κάρολος Δ΄ βασ. της Ναβάρρας

(1) Λευκή Β´ βασ. της Ναβάρρας

(1) Ελεονώρα βασ. της Ναβάρρας σύζ.Γκαστόν Δ΄ κόμης του Φουά

(2) Φερδινάνδος Β΄ βασ. της Αραγωνίας, βασ. Σικελίας-Νάπολης σύζ.Ισαβέλλα των Tραστάμαρα βασ. Καστίλης-Λεόν

(2) Ιωάννα της Αραγωνίας σύζ.Φερδινάνδος Α΄ Τραστάμαρα βασ. της Νάπολης

(νόθος) Αλφόνσος δούκας της Βιγιερμόσα

(νόθος) Ιωάννης αρχιεπίσκοπος της Σαραγόσα

Ερρίκος δούκας του Σεγόρβε

(1) Αλφόνσος Β΄ βασ. της Νάπολης

(1) Φρειδερίκος Α΄ βασ. της Νάπολης

(2) Ιωάννα της Νάπολης σύζ.Φερδινάνδος Β΄ των Τραστάμαρα βασ. της Νάπολης

(νόθος) Φερδινάνδος δούκας του Μοντάλτο

Μαρία του Φουά σύζ.Γουλιέλμος Η΄ Παλαιολόγος μαρκήσιος του Μομφερράτου

Ιωάννα βασ. της Αραγωνίας-Καστίλλης, βασ. της Σικελίας-Νάπολης σύζ.Φίλιππος Α΄ των Αψβούργων βασ. της Ισπανίας

Αικατερίνη σύζ.2.Ερρίκος Η΄ των Τυδώρ βασ. της Αγγλίας

Αλφόνσος δούκας του Σεγόρβε

Φερδινάνδος Β΄ βασ. της Νάπολης σύζ.Ιωάννα των Τραστάμαρα-Νάπολης

Φερδινάνδος δούκας της Καλαβρίας

Ιουλία σύζ.Ιωάννης-Γεώργιος Παλαιολόγος μαρκήσιος του Μομφερράτου

Κάρολος Α΄ Αψβούργων βασ. της Ισπανίας, Ε΄ βασ. της Γερμανίας