Νικηταράς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Υπάρχω (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 7: Γραμμή 7:
==Οικογένεια==
==Οικογένεια==


Γονείς του ήταν ο Σταματέλος Τουρκολέκας ονομαστός αγωνιστής της περιοχής Λεονταρίου και μητέρα του η Σοφία Δημητρίου Καρούτσου από τον [[Άκοβο Αρκαδίας|Άκοβο]] του Λεονταρίου, δευτερότοκη θυγατέρα και αδελφή της γυναίκας του [[Θεόδωρος Κολοκοτρώνης|Θεόδωρου Κολοκοτρώνη]], Αικατερίνης και της Μαρίας συζύγου του Ακοβίτη Γιωργάκη Μεταξά (Απομνημονεύματα Θ. Κολοκοτρώνη), καθώς και της συζύγου του Δημητρίου Κάρτσωνα, από τα Αρφαρά, το όνομα της οποίας είναι προς το παρόν άγνωστο.
Γονείς του ήταν ο Σταματέλος ονομαστός αγωνιστής της περιοχής Λεονταρίου και μητέρα του η Σοφία Δημητρίου Καρούτσου από τον [[Άκοβο Αρκαδίας|Άκοβο]] του Λεονταρίου, δευτερότοκη θυγατέρα και αδελφή της γυναίκας του [[Θεόδωρος Κολοκοτρώνης|Θεόδωρου Κολοκοτρώνη]], Αικατερίνης και της Μαρίας συζύγου του Ακοβίτη Γιωργάκη Μεταξά (Απομνημονεύματα Θ. Κολοκοτρώνη), καθώς και της συζύγου του Δημητρίου Κάρτσωνα, από τα Αρφαρά, το όνομα της οποίας είναι προς το παρόν άγνωστο.


Από τα αδέλφια του γνωστά είναι : Ο Ιωάννης Τουρκολέκας (1805-1816), και ο Νικόλαος Σταματελόπουλος .<ref> Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996</ref>
Από τα αδέλφια του γνωστά είναι : Ο Ιωάννης Τουρκολέκας (1805-1816), και ο Νικόλαος Σταματελόπουλος .<ref> Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996</ref>
Γραμμή 14: Γραμμή 14:


[[Αρχείο:Nikitaras bust.jpg|left|thumb|225px|Προτομή του Νικηταρά στο [[Πεδίο του Άρεως]], στην [[Αθήνα]]]]
[[Αρχείο:Nikitaras bust.jpg|left|thumb|225px|Προτομή του Νικηταρά στο [[Πεδίο του Άρεως]], στην [[Αθήνα]]]]
Διωγμένος και επικηρυγμένος ο πατέρας του- καθώς ήταν πολεμικός -από τους Τούρκους, σε ηλικία 16 χρονών πολέμησε στην Πάρο με Ρώσικα στρατεύματα,<ref> Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996</ref> βρήκε καταφύγιο στο Τουρκολέκα (όπου εκεί γεννήθηκε ο υιός του Γιάννης (1805) αδελφός του Νικηταρά που θανατώθηκε βάναυσα από τους Τούρκους το 1816 μαζί με τον γερο-Σταματέλο στην [[Μονεμβασιά]] και αγιοποιήθηκε αργότερα από την Ορθόδοξη Εκκλησία ως "Άγιος Ιωάννης ο Τουρκολέκας") και αργότερα πέρασε στην Ζάκυνθο.
Διωγμένος και επικηρυγμένος ο πατέρας του από την Μεγάλη Αναστάσοβα - καθώς ήταν πολεμικός -από τους Τούρκους, σε ηλικία 16 χρονών πολέμησε στην Πάρο με Ρώσικα στρατεύματα,<ref> Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996</ref> βρήκε καταφύγιο στο Τουρκολέκα (όπου εκεί γεννήθηκε ο υιός του Γιάννης (1805) αδελφός του Νικηταρά που θανατώθηκε βάναυσα από τους Τούρκους το 1816 μαζί με τον γερο-Σταματέλο στην [[Μονεμβασιά]] και αγιοποιήθηκε αργότερα από την Ορθόδοξη Εκκλησία ως "Άγιος Ιωάννης ο Τουρκολέκας") και αργότερα πέρασε στην Ζάκυνθο.


Το 1816, κατά τον ανηλεή διωγμό των κλεφταρματολών της Πελοποννήσου, ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους και ο Νικηταράς ακολούθησε τον θείο του Κολοκοτρώνη στα Επτάνησα, όπου εντάχθηκε στα Ρωσικά τάγματα και μετέβη στην Ιταλία για να πολεμήσει κατά του στρατού του Ναπολέοντα. Στη συνέχεια επέστρεψε στα Επτάνησα και υπηρέτησε τους Γάλλους, οι οποίοι στο μεταξύ τα είχαν καταλάβει με τη συνθήκη του Τίλσιτ. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους αγωνιστές της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης του 1821]]. Συντηρούσε δικό του Σώμα Ενόπλων με άνδρες που προέρχονταν από διάφορα μέρη της [[Ελλάδα]]ς. <br />
Το 1816, κατά τον ανηλεή διωγμό των κλεφταρματολών της Πελοποννήσου, ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους και ο Νικηταράς ακολούθησε τον θείο του Κολοκοτρώνη στα Επτάνησα, όπου εντάχθηκε στα Ρωσικά τάγματα και μετέβη στην Ιταλία για να πολεμήσει κατά του στρατού του Ναπολέοντα. Στη συνέχεια επέστρεψε στα Επτάνησα και υπηρέτησε τους Γάλλους, οι οποίοι στο μεταξύ τα είχαν καταλάβει με τη συνθήκη του Τίλσιτ. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους αγωνιστές της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης του 1821]]. Συντηρούσε δικό του Σώμα Ενόπλων με άνδρες που προέρχονταν από διάφορα μέρη της [[Ελλάδα]]ς. <br />

Έκδοση από την 10:33, 4 Ιουλίου 2018

Νικηταράς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Νικήτας Σταματελόπουλος (Ελληνικά)
Γέννηση1781 ή 1782 ή 1784 (περίπου)
Νέδουσα Μεσσηνίας
Θάνατος25  Σεπτεμβρίου 1849
Πειραιάς
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΕλληνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
στρατιωτικός[1]
Οικογένεια
ΓονείςΣταματέλος Τουρκολέκας
ΑδέλφιαΆγιος Ιωάννης ο Τουρκολέκας
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατηγός
Πόλεμοι/μάχεςΕλληνική Επανάσταση του 1821, μάχη του Βαλτετσίου, Μάχη των Δολιανών, Μάχη των Δερβενακίων και Μάχη της Αράχωβας
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων
μέλος της Γερουσίας της Ελλάδας
ΒραβεύσειςΑργυρό αριστείο του Αγώνα
Χρυσός Σταυρός του Σωτήρος
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς (1787 - 25 Σεπτεμβρίου 1849) ήταν Έλληνας οπλαρχηγός, ηγέτης στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ως προς το έτος γέννησης του οι απόψεις διίστανται. Άλλοι αναφέρουν το έτος 1781, άλλοι το 1783 και άλλοι το 1787.[2]

Γεννήθηκε στο χωριό Μεγάλη Αναστάσοβα των Πισινών Χωριών του Μυστρά (σημερινή Νέδουσα Μεσσηνίας) , στους πρόποδες του Ταϋγέτου, 25 χλμ από την πόλη της Καλαμάτας όπως μας διηγείται ο ίδιος στα απομνημονεύματά του που κατέγραψε ο Γ. Τερτσέτης. Στη σελ. 13 αναφέρει: "Εγεννήθηκα εις ένα χωριό Μεγάλη Αναστασίτσα (Αναστάσοβα) αποδώθε από του Μυστρά προς την Καλαμάτα. Ο προπάππος μου ήτον Προεστός και ο πατέρας μου έφυγε δεκαέξι χρόνων και επήγε με τα στρατεύματα τα Ρούσικα στην Πάρο και ήτον πολεμικός. Τον εσκότωσαν εις την Μονεμβασιά μαζί με έναν αδελφό και μ' εναν κουνιάδο μου. Από ένδεκα χρόνων, μαζί με τον πατέρα μου, έσερνα άρματα. Ετουφέκισα ένα Τούρκο στο Λεοντάρι."

Οικογένεια

Γονείς του ήταν ο Σταματέλος ονομαστός αγωνιστής της περιοχής Λεονταρίου και μητέρα του η Σοφία Δημητρίου Καρούτσου από τον Άκοβο του Λεονταρίου, δευτερότοκη θυγατέρα και αδελφή της γυναίκας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Αικατερίνης και της Μαρίας συζύγου του Ακοβίτη Γιωργάκη Μεταξά (Απομνημονεύματα Θ. Κολοκοτρώνη), καθώς και της συζύγου του Δημητρίου Κάρτσωνα, από τα Αρφαρά, το όνομα της οποίας είναι προς το παρόν άγνωστο.

Από τα αδέλφια του γνωστά είναι : Ο Ιωάννης Τουρκολέκας (1805-1816), και ο Νικόλαος Σταματελόπουλος .[3]

Βιογραφία

Προτομή του Νικηταρά στο Πεδίο του Άρεως, στην Αθήνα

Διωγμένος και επικηρυγμένος ο πατέρας του από την Μεγάλη Αναστάσοβα - καθώς ήταν πολεμικός -από τους Τούρκους, σε ηλικία 16 χρονών πολέμησε στην Πάρο με Ρώσικα στρατεύματα,[4] βρήκε καταφύγιο στο Τουρκολέκα (όπου εκεί γεννήθηκε ο υιός του Γιάννης (1805) αδελφός του Νικηταρά που θανατώθηκε βάναυσα από τους Τούρκους το 1816 μαζί με τον γερο-Σταματέλο στην Μονεμβασιά και αγιοποιήθηκε αργότερα από την Ορθόδοξη Εκκλησία ως "Άγιος Ιωάννης ο Τουρκολέκας") και αργότερα πέρασε στην Ζάκυνθο.

Το 1816, κατά τον ανηλεή διωγμό των κλεφταρματολών της Πελοποννήσου, ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους και ο Νικηταράς ακολούθησε τον θείο του Κολοκοτρώνη στα Επτάνησα, όπου εντάχθηκε στα Ρωσικά τάγματα και μετέβη στην Ιταλία για να πολεμήσει κατά του στρατού του Ναπολέοντα. Στη συνέχεια επέστρεψε στα Επτάνησα και υπηρέτησε τους Γάλλους, οι οποίοι στο μεταξύ τα είχαν καταλάβει με τη συνθήκη του Τίλσιτ. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους αγωνιστές της Επανάστασης του 1821. Συντηρούσε δικό του Σώμα Ενόπλων με άνδρες που προέρχονταν από διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Με την έκρηξη της Επανάστασης, πήρε μέρος στην πρώτη Μάχη που δόθηκε στο Βαλτέτσι της Αρκαδίας στις 24 Απριλίου του 1821 (είχε προηγηθεί μια συμπλοκή στο Λεβίδι). Ο Νικηταράς, που κρατούσε με λίγους άντρες τα Άνω Δολιανά, κατάφερε να αποκρούσει χιλιάδες Τούρκους που επιτίθεντο με πυροβολικό. Επειδή έπεσαν πολλοί Τούρκοι από το χέρι του σ' εκείνη τη Μάχη, οι άντρες του τον ονόμασαν Τουρκοφάγο. Διακρίθηκε και στις μάχες που ακολούθησαν, όπου συνεργάστηκε με το θείο του, κυρίως δε στην πολιορκία και την άλωση της Τριπολιτσάς.[5]

Του Λεωνίδα το σπαθί,
Νικηταράς θα το φορεί

Ο Νικηταράς σε μεγάλη ηλικία

Όταν η Τρίπολη καταλήφθηκε από τους Έλληνες, δε ζήτησε κανένα λάφυρο για τον εαυτό του και όταν του πρόσφεραν ένα αδαμαντοκόλλητο σπαθί, το έκανε δώρο στην προσωρινή Κυβέρνηση. Όταν οι Έλληνες κατέστρεψαν τη στρατιά του Δράμαλη στα στενά των Δερβενακίων, ο Νικηταράς μαζί με τους Δημήτριο Υψηλάντη και Παπαφλέσσα, είχε καταλάβει τη χαράδρα γύρω από τον Άγιο Σώστη, απ' όπου θα περνούσαν οι Τούρκοι, προκαλώντας τους μεγάλη καταστροφή. Λέει ο Φωτάκος πως κατά τη διάρκεια της μάχης έσπασε τέσσερα σπαθιά.[6]Καθώς ο Δράμαλης υποχωρούσε προς το Άργος, ο Νικηταράς κατέλαβε την οχυρή θέση Αγιονόρι και σκότωσε πολλούς Τούρκους που προσπάθησαν να διαφύγουν μέσω αυτής. Συνετέλεσε στο να υποχωρήσει τελικά ο Δράμαλης, υφιστάμενος πανωλεθρία (26 - 28 Ιουλίου 1822).
Ο Νικηταράς πήρε μέρος σε πολλές ακόμη μάχες μέχρι που απελευθερώθηκε η χώρα.

Επί Καποδίστρια και Όθωνα ανήκε στο Κόμμα των Ναπαίων (Ρωσόφιλων). Η Ελληνική Κυβέρνηση, φοβούμενη ότι το ρωσόφιλο Κόμμα επεδίωκε να αντικαταστήσει τον Βασιλιά Όθωνα με κάποιον Ρώσο Πρίγκιπα, συνέλαβε το Νικηταρά το 1839 και τον καταδίκασε, αν και παντελώς αθώο,[7] σε ενάμιση χρόνο φυλάκιση, την οποία εξέτισε στις φυλακές της Αίγινας. Όταν αποφυλακίστηκε, ή υγεία του ήταν εξασθενημένη από τα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του. Έπασχε από ζάχαρο χωρίς να το γνωρίζει, με αποτέλεσμα να χάσει σε μεγάλο βαθμό την όρασή του. Βίωσε την αχαριστία και την αγνωμοσύνη του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους, το οποίο του αρνήθηκε μια αξιοπρεπή σύνταξη ώστε να ζει αυτός και η οικογένειά του ευπρεπώς και αντί αυτού, του χορηγήθηκε "άδεια επαιτείας" στον χώρο όπου υπάρχει σήμερα ο ναός της Ευαγγελίστριας κάθε Παρασκευή. Το 1843, όταν ο Βασιλιάς Όθωνας αναγκάστηκε να δώσει Σύνταγμα στην Ελλάδα, οπότε του απονεμήθηκε ο Βαθμός του υποστράτηγου μαζί με μία πενιχρή σύνταξη.[8] Απεβίωσε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849 σε ηλικία 68 ετών.[9] Τελευταία του επιθυμία ήταν να ταφεί στην Πελοπόννησο.[10] Τάφηκε όμως στο Ά Νεκροταφείο Αθηνών, δίπλα στο Κολοκοτρώνη.[11]

Μάχες

Τιμητικές Διακρίσεις

Για τις υπηρεσίες που προσέφερε στον υπέρ Ανεξαρτησίας των Ελλήνων αγώνα, μετά την ίδρυση του Νεοελληνικού Κράτους έλαβε τις παρακάτω τιμητικές διακρίσεις:

1. Το 1834 του απονέμεται ο βαθμός του Συνταγματάρχη του Τακτικού Στρατού και διορίζεται Στρατιωτικός Νομοεπιθεωρητής

2. Στις 18 (30) Σεπτεμβρίου 1835 εγκρίθηκε η απονομή του Αργύρου σταυρού του Αγώνα (Αργυρού Αριστείου). Το σχετικό δίπλωμα υπογράφηκε από τη Βασίλισσα Αμαλία και τέθηκε η ανάγλυφη Μεγάλη του Κράτους Σφραγίδα, στις 20 Φεβρουαρίου (3 Μαρτίου)1836. Το Πρωτότυπο του Διπλώματος φυλάσσεται . στα Γενικά Αρχεία του Κράτους των οποίων αποτελεί ιδιοκτησία . Ακριβές αντίγραφο, τηρείται στο Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο της Τοπικής Κοινότητας Αρτεμισίας του Δήμου Καλαμάτας. Δωρεά του Σμηνάρχου (ΤΥΕ) ε.α. Ηλία Λαζάρου (Ιστοριοδίφη – Ερευνητή) και συντάκτη της παρούσης παραγράφου .

3. Στις 23 Ιανουαρίου 1835 με Β. Δ. το οποίο δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ. / 1 Α /23-1-1835 , τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος .

4. Την 1 Ιανουαρίου 1838 με Β. Δ. το οποίο δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ. / 1 Α /1-1-1838 τιμήθηκε με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος.

5. Το 1843 προάγεται από Συνταγματάρχης σε Υποστράτηγο (τότε δεν υπήρχε ο ενδιάμεσος Βαθμός του Ταξιάρχου).

6. Το 1847 διορίστηκε Γερουσιαστής.

Παραπομπές

  1. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  2. Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
  3. Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
  4. Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
  5. Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
  6. Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
  7. Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
  8. Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
  9. Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
  10. Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
  11. στο: Η μηχανή του Χρόνου, Ήρωες του 1821 - Η αχαριστία της πολιτείας

Βιβλιογραφία

  • 1. Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος». Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις. σελίδες 208–216. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2009. 
  • 2. Γενικά Αρχεία του Κράτους / Κεντρική Υπηρεσία (ΓΑΚ / ΚΥ)
  • 3. Αρχείο της Ελληνικής Παλιγγενεσίας
  • 4. Γρηγορίου Ε. : Ο Νικηταράς 1942
  • 5. Φωτόπουλου Α. : Νικηταράς 1963
  • 6. Πρακτικά του Β΄ Τοπικού συνεδρίου Αργολικών Σπουδών τόμος 14, Άργος 30 Μαΐου-1 Ιουνίου 1986, Ιωάννης Π. Χιωτακάκος, σελ.414-418.
  • 7. Σμηνάρχου (ΤΥΕ) ε.α. Ηλία Λαζάρου " Όπισθεν του Μυστρά τόμος Β΄ / Μέρος IV , Ενότητα Β΄, Κεφ. Σταματελόπουλος ή Νικηταράς Νικήτας του Σταματέλου ."
  • 8. Οι Κοντζαμπάσιδες της Πελοποννήσου .& Τάκη χ. Κανδηλώρου ο Αρματωλισμός της Πελοποννήσου σελ. 197