Εμίλ Ζολά: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αντικατάσταση της Image:ZOLA_1902B.jpg με την Image:Emile_Zola_1902.jpg (από τον CommonsDelinker επειδή: File renamed: Criterion 2).
Υπάρχω (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{πηγές|25|11|2017}}{{Πληροφορίες συγγραφέα
{{πηγές|25|11|2017}}{{Πληροφορίες προσώπου}}
|όνομα = Εμίλ Ζολά
|εικόνα = Emile Zola 1902.jpg
|λεζάντα =
|ημερομηνία γέννησης = [[2 Απριλίου]] [[1840]]
|τόπος γέννησης = [[Παρίσι]], [[Γαλλία]]
|ημερομηνία θανάτου = {{Ηθηλ|1902|9|29|1840|4|2}}
|τόπος θανάτου = [[Παρίσι]], [[Γαλλία]]
|είδος = [[Νατουραλισμός]]
|εθνικότητα = [[Γάλλοι|Γαλλική]]
|πραγματικό όνομα = Émile Édouard Charles Antoine Zola
|κυριότερα έργα = '''[[Νανά]]'', ''Λε Ρουγκόν Μακάρ'', ''Το πειραματικό μυθιστόρημα''
|επιδράσεις =
|επηρέασε =
|ιστοσελίδα =
}}
[[Αρχείο:EmileZola.jpg|right|thumb|200px|Εμίλ Ζολά]]
[[Αρχείο:EmileZola.jpg|right|thumb|200px|Εμίλ Ζολά]]
Ο '''Εμίλ Ζολά''' (''Émile Édouard Charles Antoine Zola''<ref>[http://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Zola/150676 Émile Zola] Larousse</ref>, [[2 Απριλίου]] [[1840]] – [[29 Σεπτεμβρίου]] [[1902]])<ref>[http://www.infoplease.com/biography/var/emilezola.html Emile Zola] Infoplease</ref> ήταν [[Γαλλία|Γάλλος]] συγγραφέας, ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της λογοτεχνικής σχολής του [[Νατουραλισμός|νατουραλισμού]] και σημαντικός παράγοντας της ανάπτυξης του θεατρικού νατουραλισμού. Έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην πολιτική φιλελευθεροποίηση της Γαλλίας και στην απαλλαγή του λοχαγού Άλφρεντ Ντρέιφους, ο οποίος κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε άδικα, γεγονός που συνοψίζεται στη διάσημη ανοιχτή επιστολή του με τίτλο "Κατηγορώ". Ο Εμίλ Ζολά ήταν υποψήφιος για [[Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας]] το [[1901]] και το [[1902]]<ref>[http://www.nobelprize.org/nomination/literature/nomination.php?string=1901&action=simplesearch&submit.x=20&submit.y=8&submit=submit The Nomination Database for the Nobel Prize in Literature 1901] Nobelprize.org</ref><ref>[http://www.nobelprize.org/nomination/literature/nomination.php?string=1902&action=simplesearch&submit.x=11&submit.y=4&submit=submit The Nomination Database for the Nobel Prize in Literature, 1902] Nobelprize.org</ref>. Το έργο του Εμίλ Ζολά ξεχώρισε όχι μόνο αναδεικνύοντας το ρεύμα του [[Νατουραλισμός|νατουραλισμού]], αλλά πρωτίστως επειδή άσκησε τεράστια κοινωνική επιρροή με το έργο και τις παρεμβάσεις του.
Ο '''Εμίλ Ζολά''' (''Émile Édouard Charles Antoine Zola''<ref>[http://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Zola/150676 Émile Zola] Larousse</ref>, [[2 Απριλίου]] [[1840]] – [[29 Σεπτεμβρίου]] [[1902]])<ref>[http://www.infoplease.com/biography/var/emilezola.html Emile Zola] Infoplease</ref> ήταν [[Γαλλία|Γάλλος]] συγγραφέας, ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της λογοτεχνικής σχολής του [[Νατουραλισμός|νατουραλισμού]] και σημαντικός παράγοντας της ανάπτυξης του θεατρικού νατουραλισμού. Έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην πολιτική φιλελευθεροποίηση της Γαλλίας και στην απαλλαγή του λοχαγού Άλφρεντ Ντρέιφους, ο οποίος κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε άδικα, γεγονός που συνοψίζεται στη διάσημη ανοιχτή επιστολή του με τίτλο "Κατηγορώ". Ο Εμίλ Ζολά ήταν υποψήφιος για [[Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας]] το [[1901]] και το [[1902]]<ref>[http://www.nobelprize.org/nomination/literature/nomination.php?string=1901&action=simplesearch&submit.x=20&submit.y=8&submit=submit The Nomination Database for the Nobel Prize in Literature 1901] Nobelprize.org</ref><ref>[http://www.nobelprize.org/nomination/literature/nomination.php?string=1902&action=simplesearch&submit.x=11&submit.y=4&submit=submit The Nomination Database for the Nobel Prize in Literature, 1902] Nobelprize.org</ref>. Το έργο του Εμίλ Ζολά ξεχώρισε όχι μόνο αναδεικνύοντας το ρεύμα του [[Νατουραλισμός|νατουραλισμού]], αλλά πρωτίστως επειδή άσκησε τεράστια κοινωνική επιρροή με το έργο και τις παρεμβάσεις του.
Γραμμή 117: Γραμμή 102:


== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{commonscat}}
* {{gutenberg author | id=Zola_(1840-1902) | name=Émile Zola}}
* {{gutenberg author | id=Zola_(1840-1902) | name=Émile Zola}}



Έκδοση από την 17:36, 29 Μαρτίου 2018

Εμίλ Ζολά
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Émile Zola (Γαλλικά)
Γέννηση2  Απριλίου 1840[1][2][3]
rue Saint-Joseph
Θάνατος29  Σεπτεμβρίου 1902[2][3][1]
Παρίσι[4][5][6]
Αιτία θανάτουΔηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα[7]
Συνθήκες θανάτουθανατηφόρο δυστύχημα
Τόπος ταφήςΠάνθεον (48°50′46″ s. š., 2°20′46″ v. d.)[8][9]
ΠαρατσούκλιLe Maître de Médan
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία (από 1862)[10]
Θρησκείααθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓαλλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[11][12]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός δημοσιογράφος
κριτικός τέχνης[13]
μυθιστοριογράφος[14]
δοκιμιογράφος
θεατρικός συγγραφέας[15]
διηγηματογράφος
κριτικός λογοτεχνίας[15]
κριτικός θεάτρου
δημοσιογράφος
συγγραφέας[16][17][15]
ποιητής
φωτογράφος[18]
Αξιοσημείωτο έργοΟι Ρουγκόν-Μακάρ
Τερέζ Ρακέν
Κατηγορώ...!
Νανά
Επηρεάστηκε απόΟνορέ ντε Μπαλζάκ
Περίοδος ακμής1865
Οικογένεια
ΣύζυγοςΑλεξαντρίν Ζολά (1870–άγνωστη τιμή)
ΣύντροφοςJeanne Rozerot (από 1888)[19]
ΤέκναJacques Émile-Zola
Denise Émile-Zola
ΓονείςΦρανσέσκο Ζολά και Εμιλί Ωμπέρ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαpresident of the Société des gens de lettres (1891–1894)[20]
president of the Société des gens de lettres (1895–1896)[20]
ΒραβεύσειςΑξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής[21][22]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Εμίλ Ζολά

Ο Εμίλ Ζολά (Émile Édouard Charles Antoine Zola[23], 2 Απριλίου 184029 Σεπτεμβρίου 1902)[24] ήταν Γάλλος συγγραφέας, ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της λογοτεχνικής σχολής του νατουραλισμού και σημαντικός παράγοντας της ανάπτυξης του θεατρικού νατουραλισμού. Έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην πολιτική φιλελευθεροποίηση της Γαλλίας και στην απαλλαγή του λοχαγού Άλφρεντ Ντρέιφους, ο οποίος κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε άδικα, γεγονός που συνοψίζεται στη διάσημη ανοιχτή επιστολή του με τίτλο "Κατηγορώ". Ο Εμίλ Ζολά ήταν υποψήφιος για Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1901 και το 1902[25][26]. Το έργο του Εμίλ Ζολά ξεχώρισε όχι μόνο αναδεικνύοντας το ρεύμα του νατουραλισμού, αλλά πρωτίστως επειδή άσκησε τεράστια κοινωνική επιρροή με το έργο και τις παρεμβάσεις του.

Η ζωή του

Γεννήθηκε στο Παρίσι στις 2 Απριλίου του 1840. Μία από τις πρώτες παιδικές αναμνήσεις του Εμίλ Ζολά ήταν η θύμηση μίας μεγάλης γιορτής που έκανε ο πατέρας του, στην Αιξ-αν-Προβάνς της Γαλλίας το 1844, επ' ευκαιρία των εγκαινίων ενός υδραγωγείου που είχε αναλάβει. Αλλά δεν πήγαιναν πάντα καλά οι δουλειές του κυρίου Ζολά. Όταν πέθανε δύο χρόνια αργότερα, άφησε σχεδόν απένταρους τη γυναίκα του και τον εξάχρονο γιο του.

Τα παιδικά χρόνια του Εμίλ πέρασαν μέσα στη δυστυχία και τη μιζέρια. Το σχολείο που πήγαινε ήταν τόσο φτωχό και είχε τόσους λίγους δασκάλους, που χωρίς να διαβάζει πολύ ο μικρός Ζολά έβγαλε μ' ευκολία τις πρώτες τάξεις. Η μοναδική χαρά και η πραγματική μόρφωση που πήρε από το σχολείο, ήταν η στενή του φιλία με δύο συμμαθητές του. Ο ένας από αυτούς ήταν ο Πωλ Σεζάν, ο μετέπειτα διάσημος ζωγράφος.

Ο Εμίλ, ο Πωλ και το άλλο παιδί ήταν αχώριστοι. Πάντα και οι τρεις μαζί περνούσαν τον καιρό τους τριγυρνώντας στις εξοχές και πάντα κουβαλούσαν στα σακκίδιά τους, εκτός από το φτηνό κολατσιό τους, και το βιβλίο κάποιου διάσημου Γάλλου συγγραφέα.

Όταν ο Ζολά έγινε 18 ετών πήρε μία υποτροφία για το Παρίσι και πήγε με τη μητέρα του να μείνει εκεί. Η μητέρα του ήθελε να τον δει νομικό, ωστόσο εκείνος απέτυχε να περάσει τις απαιτούμενες εξετάσεις δύο χρόνια αργότερα και έφυγε από τη σχολή.

Πέρασε δύσκολα χρόνια γεμάτα στερήσεις και κακουχίες. Ζούσε σε μία κρύα σκοτεινή σοφίτα και συχνά το μοναδικό φαγητό του ήταν επί εβδομάδες ξερό ψωμί και λάδι. Έπειτα άρχισε να ασχολείται με το γράψιμο, εργαζόμενος στο κρεβάτι για να ζεσταίνεται και κρατώντας ένα κερί στο αριστερό του χέρι για να βλέπει.

Στο τέλος ένας φίλος του πατέρα του φρόντισε να μπει κλητήρας σ' ένα εκδοτικό οίκο. Αν και ο μισθός του ήταν μικρός, μπόρεσε να νοικιάσει ένα μικρό διαμέρισμα και να εγκατασταθεί εκεί με τη μητέρα του και αργότερα με τη γυναίκα του. Κατόπιν άρχισε να αρθρογραφεί σε εφημερίδες σχετικά με τη λογοτεχνία, την τέχνη και την πολιτική. Χαρακτηριστικές υπήρξαν οι θέσεις του κατά του Ναπολέοντα και του ιερατείου. Έτσι, μέσα σ' ένα χρόνο, τα έσοδά του αυξήθηκαν χάρη στα άρθρα που έστελνε σε εφημερίδες και στο πρώτο του βιβλίο.

Το πρώτο του έργο δημοσιεύτηκε πριν κλείσει τα 24 του χρόνια. Τρία χρόνια αργότερα παρουσίασε ένα δεύτερο μυθιστόρημα. Η επιτυχία του αυτή τον ενθάρρυνε και αποφάσισε στα 27 του χρόνια να εγκαταλείψει τη δουλειά του κλητήρα και να κερδίσει το ψωμί του μόνο από την πέννα του. Την επόμενη χρονιά, ο άσημος ακόμα νεαρός συγγραφέας πρότεινε σε έναν πλούσιο εκδότη να του δώσει μία προκαταβολή για να μπορέσει να βγάλει μία σειρά 20 μυθιστορημάτων που αφορούσαν τη γαλλική ζωή. Έτσι, μετά το πρώτο σημαντικό μυθιστόρημά του, Τερέζ Ρακέν (1867), ξεκίνησε μία σειρά έργων με τίτλο “Λε Ρουγκόν Μακάρ. Φυσική και κοινωνική ιστορία μιας οικογένειας υπό την Β΄ Αυτοκρατορία” (Les Rougon-Macquart. Histoire naturelle et sociale d'une famille sous le Second Empire), όπου περιλαμβάνονται περισσότερα από τα μισά μυθιστορήματά του, θέλοντας να αναλύσει με διεισδυτική κριτική ματιά τις πτυχές της τότε γαλλικής κοινωνίας. Σε αυτή τη σειρά συγκαταλέγεται Η ταβέρνα (1877), ένα αριστούργημα το οποίο εμβαθύνει στο φαινόμενο του αλκοολισμού και της φτώχειας στην εργατική τάξη. Επίσης, η Νανά (1880), που με τη συμβολική μορφή μιας πόρνης η οποία διαφθείρει την παριζιάνικη ελίτ, δηλώνεται η κατάπτωση της Δεύτερης Γαλλικής Αυτοκρατορίας. Επιπλέον, με το Ζερμινάλ (1885) —το καλύτερο ίσως έργο του— έστρεψε τον προβολέα στις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας των ανθρακωρύχων. Η Πτώση είναι το προτελευταίο μυθιστόρημα αυτής της σειράς, η οποία ολοκληρώθηκε το 1893.

Τον ίδιο καιρό είχε δημιουργηθεί μία ομάδα νεαρών λογοτεχνών που αυτοαποκαλούνταν "νατουραλιστές" και θεωρούσαν τον Ζολά δάσκαλό τους, γιατί πρώτος εκείνος είχε χρησιμοποιήσει τη λέξη "νατουραλισμός" για να εξηγήσει τη ρεαλιστική μορφή που έδινε στα έργα του. Το 1880 ο Εμίλ Ζολά ήταν πλέον μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της λογοτεχνικής αστικής τάξης και διοργάνωνε πολιτιστικά δείπνα με τον Γκυ ντε Μωπασσάν, τον Ζορίς-Καρλ Υσμάν και άλλους συγγραφείς στην πολυτελή βίλα του (αξίας 300.000 φράγκων[27]) στο Μεντάν κοντά στο Παρίσι.

Το άρθρο του Ζολά "Κατηγορώ!"

Στη συνέχεια, από τη βαθυστόχαστη καταγραφή των κοινωνικών προβλημάτων στράφηκε στη σοσιαλιστική ουτοπία με δύο τριλογίες του, Οι τρεις πόλεις και Τα τέσσερα Ευαγγέλια, με τη δεύτερη να μένει ανολοκλήρωτη. Το 1898, διάσημος πια και σεβαστός, ο Ζολά έμελλε να συνταράξει συθέμελα τη γαλλική κοινωνία και να διακινδυνεύσει τη σταδιοδρομία του καθώς ανακατεύτηκε στην περίφημη υπόθεση Ντρέιφους, που έκανε πάταγο εκείνη την εποχή. Ήταν ο μόνος που υπερασπίστηκε το Ντρέιφους στέλνοντας ανοιχτή επιστολή στο Γάλλο πρόεδρο, η οποία δημοσιεύτηκε στις 13 Ιανουαρίου του 1898 στο εξώφυλλο της παριζιάνικης καθημερινής εφημερίδας L'Aurore, του Ζωρζ Κλεμανσώ, υπό τον τίτλο “Κατηγορώ!”. Ο Ζολά ξεσκέπασε μία μηχανορραφία που κόστισε την ελευθερία στο στρατιωτικό Άλφρεντ Ντρέιφους εξαιτίας του αντισημιτισμού του Υπουργείου Αμύνης. Το γράμμα αυτό προκάλεσε αίσθηση σε όλο τον κόσμο. Η πρόθεση του Ζολά ήταν να κατηγορηθεί ο ίδιος για συκοφαντική δυσφήμιση ώστε να δημοσιοποιήσει τα νέα αποδεικτικά στοιχεία προς στήριξη του Ντρέιφους[28]. Την αποκάλυψη ακολούθησαν δραματικά γεγονότα. Πολλές γαλλικές εφημερίδες τον χτύπησαν, μποϊκόταραν τα βιβλία του και ο ίδιος μόλις κατόρθωσε να σωθεί από τη μανία του όχλου δραπετεύοντας στην Αγγλία. Το γράμμα του όμως έφερε το αποτέλεσμα που ήθελε. Έγινε αναθεώρηση της δίκης και ο Ντρέιφους αποδείχτηκε αθώος, γεγονός που οδήγησε και στη μεταρρύθμιση του συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του χωρισμού εκκλησίας και κράτους.

Το 1902 ο Ζολά απεβίωσε, λόγω δηλητηρίασης από τις αναθυμιάσεις της σόμπας στην κρεβατοκάμαρά του. Στην κηδεία του θρήνησαν όχι μόνο οι Γάλλοι αλλά και όλος ο κόσμος.

Εργογραφία (και ελληνικές μεταφράσεις)

Έργα κριτικής
  • Mes haines, causeries littéraires et artistiques (Τα μίση μου, φλυαρίες φιλολογικές και καλλιτεχνικές), 1866
  • Mon Salon (Το σαλόνι μου), 1866
  • Édouard Manet, étude biographique et critique (Εντουάρ Μανέ, βιογραφική και κριτική σπουδή), 1867
  • À propos de «L'Assommoir» (Επ’ ευκαιρία της «Ταβέρνας»), σε συνεργασία με τον Édouard Rod, 1879
  • Le Roman expérimental (Το πειραματικό μυθιστόρημα), 1880
  • Nos auteurs dramatiques (Οι δραματικοί μας συγγραφείς), 1881
  • Les Romanciers naturalistes (Οι νατουραλιστές μυθιστοριογράφοι), 1881
  • Le Naturalisme au théâtre, les théories et les exemples (Ο νατουραλισμός στο θέατρο, οι θεωρίες και τα παραδείγματα), 1881
  • Humanité, vérité, justice. L'affaire Dreyfus. Lettre à la jeunesse (Ανθρωπιά, αλήθεια, δικαιοσύνη. Η υπόθεση Ντρέυφους. Επιστολή στη νεολαία), 1897
  • J'accuse…! (Κατηγορώ), εφημ. L'Aurore, 13 Ιανουαρίου 1898
—μτφ. Γιάννης Κωνσταντίνου (εκδ. "Γκοβόστης 1994")
Μυθιστορήματα και νουβέλες
  • Contes à Ninon (Παραμύθια στη Νινόν), 1864
  • La Confession de Claude (Η εξομολόγηση του Κλοντ), 1865
—μτφ. Γ.Κότσικας («Η εξομολόγηση του Κλαυδίου», εκδ. "Σ.Δαρεμάς")
  • Villégiature (Παραθέριση), 1865
  • L'Attaque du Moulin (Η επίθεση του μύλου), 1880
  • Les Mystères de Marseille (Τα μυστήρια της Μασσαλίας), 1867
  • Thérèse Raquin (Τερέζα Ρακέν), 1867
—μτφ. Δημ. Κωστελένος (εκδ. "Δαμιανός")
  • Madeleine Férat (Μαντλέν Φερά), 1868
  • Le Capitaine Burle (Ο λοχαγός Μπυρλ), 1883
  • La Mort d'Olivier Bécaille (Ο θάνατος του Ολιβιέ Μπεκάιγ), 1884

Les Rougon-Macquart (Οι Ρουγκόν-Μακάρ)

  • La Fortune des Rougon (Η τύχη των Ρουγκόν), 1871
  • La Curée (Η αμοιβή των σκύλων), 1871–72
  • Le Ventre de Paris (Η κοιλιά του Παρισιού), 1873
—μτφ. Ντορ.Πέππα (εκδ. "Δελφίνι")
  • La Conquête de Plassans (Η κατάκτηση της Πλασσάνς), 1874
  • La Faute de l'Abbé Mouret (Το αμάρτημα του αββά Μουρέ), 1875
—μτφ. Πέτρος Πικρός (εκδ. "Γκοβόστης")
  • Son Excellence Eugène Rougon (Η Εξοχότης του ο Ευγένιος Ρουγκόν), 1876
  • L'Assommoir (Η Ταβέρνα), 1877
—μτφ. Σ.Π. (εκδ. "Δεληχρυσός")
  • Une Page d'amour (Μια σελίδα έρωτα), 1878
  • Nana (Νανά), 1880
—μτφ. Α. Ιορδάνου (εκδ. "Κλασσικά Παπύρου")
  • Pot-Bouille (Η κουζίνα), 1882
  • Au Bonheur des Dames (Στην ευτυχία των Κυριών), 1883
  • La Joie de vivre (Η χαρά της ζωής), 1884
  • Germinal (Ζερμινάλ), 1885
—μτφ. Ε. & Γ. Αγγέλου (εκδ. "Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος")
  • L'Œuvre (Το έργο), 1886
  • La Terre (H Γη), 1887
—μτφ. Λ.Παυλίδης (εκδ. "Γ.Παπαδημητρίου")
  • Le Rêve (Tο Όνειρο), 1888
—μτφ.Β. Κωνσταντινίδης (εκδ. "Γκοβόστης")
  • La Bête humaine (Το ανθρώπινο κτήνος), 1890
—μτφ. Γ.Κουχτσόγλου (εκδ. "Κόσμος")
  • L'Argent (Το Χρήμα), 1891
  • La Débâcle (Η Πτώση), 1892
  • Le Docteur Pascal (Ο Γιατρός Πασκάλ), 1893

Les Trois Villes (Οι Τρεις Πόλεις)

  • Lourdes, 1894
  • Rome, 1896
  • Paris, 1898

Les Quatre Evangiles (Τα Τέσσερα Ευαγγέλια)

  • Fécondité (Γονιμότητα), 1899
  • Travail (Δουλειά), 1901
  • Vérité (Αλήθεια), 1903 (μεταθανάτια έκδοση)
  • Justice (Δικαιοσύνη) (μόνο σημειώσεις)

Πηγές

  • "Εμίλ Ζολά", Δομή, τόμος 6, σελ. 247.
  • "Εμίλ Ζολά", Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα, τόμος 26, σελ. 87-9.
  • C.D. Merriman, "Emile Zola", The Literature Network. Ενημερώθηκε στις 7 Μαΐου 2010.

Παραπομπές

  1. 1,0 1,1 1,2 «Краткая литературная энциклопедия». (Ρωσικά) Συνοπτική Λογοτεχνική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1962.
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119297200. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 LH//2769/59.
  4. «Краткая литературная энциклопедия». (Ρωσικά) Συνοπτική Λογοτεχνική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1962.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25  Απριλίου 2017.
  6. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  7. «Der Spiegel». (Γερμανικά, Αγγλικά) Der Spiegel. Ανακτήθηκε στις 20  Απριλίου 2022.
  8. 8,0 8,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 1362. Ανακτήθηκε στις 9  Ιανουαρίου 2020.
  9. 9,0 9,1 www.assemblee-nationale.fr/13/evenements/zola-pantheon/index.asp.
  10. (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/264837. Ανακτήθηκε στις 1  Ιουνίου 2020.
  11. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119297200. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  12. CONOR.SI. 6580067.
  13. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 8  Αυγούστου 2021. 500205256. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουλίου 2022.
  14. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 18  Φεβρουαρίου 2015. 500205256. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
  15. 15,0 15,1 15,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/15672. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  16. Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 2715. Ανακτήθηκε στις 3  Δεκεμβρίου 2020.
  17. BeWeB. 1535. Ανακτήθηκε στις 13  Φεβρουαρίου 2021.
  18. Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  19. archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fwww.lire.fr%2Fcritique.asp%2FidC%3D47240%2FidR%3D213%2FidG%3D8. Ανακτήθηκε στις 16  Φεβρουαρίου 2020.
  20. 20,0 20,1 Société des gens de lettres. www.sgdl.org/17-sgdl/presentation/82-presidents-sgdl. Ανακτήθηκε στις 25  Ιουνίου 2020.
  21. (Γαλλικά) Βάση δεδομένων Léonore. Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. www.leonore.archives-nationales.culture.gouv.fr/archives-images/LH279/FRDAFAN83_OL2769059V001_L.jpg.
  22. (Γαλλικά) Gallica. gallica.bnf.fr/dossiers/html/dossiers/Zola/Chrono/ZolaLit3_Legion.htm.
  23. Émile Zola Larousse
  24. Emile Zola Infoplease
  25. The Nomination Database for the Nobel Prize in Literature 1901 Nobelprize.org
  26. The Nomination Database for the Nobel Prize in Literature, 1902 Nobelprize.org
  27. Literary Gossip The Week : a Canadian journal of politics, literature, science and arts (27 Δεκεμβρίου 1883)
  28. Emile Zola Writes to Alfred Dreyfus at the Height of the Dreyfus Affair Shapell Manuscript Foundation

Εξωτερικοί σύνδεσμοι