Νομός Μεσσηνίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Geoandrios (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Geoandrios (συζήτηση | συνεισφορές)
Γραμμή 341: Γραμμή 341:
! rowspan="6" id="perodopis" |[[Επαρχία Ολυμπίας|Ολυμπίας]]<br/>(6 δήμοι)<br/>Πληθυσμός: 23.527
! rowspan="6" id="perodopis" |[[Επαρχία Ολυμπίας|Ολυμπίας]]<br/>(6 δήμοι)<br/>Πληθυσμός: 23.527
|[[Δήμος Ανδρίτσαινας|Ανδριτζαίνης]]
|[[Δήμος Ανδρίτσαινας|Ανδριτζαίνης]]
| style="text-align:right" |402,8
| style="text-align:right" |7.054
|Β’ Τάξεως
|Β’ Τάξεως
|[[Ανδρίτσαινα Ηλείας|Ανδρίτζαινα]]
|[[Ανδρίτσαινα Ηλείας|Ανδρίτζαινα]]
Γραμμή 370: Γραμμή 370:
|[[Νέα Φιγαλεία Ηλείας|Ζούρτσα]]
|[[Νέα Φιγαλεία Ηλείας|Ζούρτσα]]
|}
|}

== Προσωπικότητες της Μεσσηνίας ==
== Προσωπικότητες της Μεσσηνίας ==



Έκδοση από την 15:26, 3 Μαρτίου 2018

Συντεταγμένες: 37°15′00″N 21°50′00″E / 37.25°N 21.8333°E / 37.25; 21.8333

Μεσσηνία
Περιφερειακή ενότητα
Χάρτης της Ελλάδας με {{{Όνομα}}}
Χώρα Ελλάδα Ελλάδα
Πρωτεύουσα Καλαμάτα
Ιστορική Πρωτεύουσα
Δήμοι 6
Διοίκηση  
 • Αντιπεριφερειάρχης Ελένη Αλειφέρη – Καραθανάση[1]
Διοικητική διαίρεση  
 • Περιφέρεια Πελοπόννησος
Έτος δημιουργίας νομού
Γεωγραφικό διαμέρισμα Πελοπόννησος
Έκταση  
 • Συνολική 2.991 τ.χλμ
 • Κατάταξη 15η
Πληθυσμός  
 • Συνολικός 159.954 (2011)
 • Κατάταξη πληθ. 17η
 • Πυκνότητα 53,48 κάτ./χλμ²
 • Κατάταξη πυκν. 35η
Ταχ. κώδικες 24* **
Πιν. αυτοκινήτων ΚΜ

Η Μεσσηνία είναι νομός της Ελλάδας που βρίσκεται στη νοτιοδυτική Πελοπόννησο. Γεωγραφικά είναι η περιοχή η οποία ορίζεται στα βόρεια από τον ποταμό Νέδα και τα Αρκαδικά Όρη (Λύκαιο, Μαίναλο), στα ανατολικά από το όρος Ταΰγετος, στα νότια από τον Μεσσηνιακό Κόλπο και στα δυτικά από τα Όρη Κυπαρισσίας και το Ιόνιο Πέλαγος. Συνορεύει στα βόρεια με το Νομό Ηλείας, στα βορειοανατολικά με το Νομό Αρκαδίας και στα ανατολικά με το Νομό Λακωνίας.

Ο Νομός Μεσσηνίας είναι ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδα, ο οποίος ταυτίζεται σήμερα με την Εκλογική περιφέρεια Μεσσηνίας, με βάση το ισχύον πολιτικό και εκλογικό σύστημα και εκπροσωπείται στην Βουλή των Ελλήνων με 5 βουλευτές. Μέχρι το 2010 στον Νομό Μεσσηνίας αντιστοιχούσε επίσης η Νομαρχία Μεσσηνίας, η οποία ήταν δευτεροβάθμιος οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης (νομαρχία) και αποτελούσε βαθμίδα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, στο χρονικό διάστημα μεταξύ 1833-2010. Από την 1η Ιανουαρίου του 2011, οπότε τέθηκε σε ισχύ το Πρόγραμμα Καλλικράτης του Ν.3852/2010[2], η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Μεσσηνίας καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τη Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας.

Σύμφωνα με το ισχύον αυτοδιοικητικό σύστημα η Περιφερειακή ενότητα Μεσσηνίας, με έδρα την Καλαμάτα, από το 2011 και μετέπειτα με βάση το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» (3852/2010) αποτελεί μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας. Εκτείνεται στο νοτιοδυτικό μέρος του γεωγραφικού διαμερίσματος της Πελοποννήσου και υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, με έδρα την Τρίπολη, καθώς και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, με έδρα την Πάτρα.

Γενικά στοιχεία

Έκταση: 2.991 τ. χλμ.

Πληθυσμός:

Πρωτεύουσα: Καλαμάτα

Η πόλη:

Ο Δήμος Καλαμάτας:

Διοικητική διαίρεση:

Άλλες πόλεις και κωμοπόλεις: Φιλιατρά, Μεσσήνη, Γαργαλιάνοι, Κυπαρισσία, Χώρα, Πύλος, Κορώνη Κοπανάκι, Μελιγαλάς, Βλαχόπουλο, Μεθώνη.

Σύγχρονη διοικητική διαίρεση

Ο Νομός Μεσσηνίας, από το 2011, με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης», ταυτίζεται με την Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας (με πρωτεύουσα την Καλαμάτα), της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Με την συνένωση και συγχώνευση των 29 μικρότερων δήμων + 2 κοινοτήτων, όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα, οι νέοι 6 μεγάλοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι εξής:

Περιφερειακή ενότητα Δήμος Έκτ. (χμ2) Πληθ.
(2011)
Έδρα
Μεσσηνίας Δυτικής Μάνης 402,8 6.945 Καρδαμύλη
Καλαμάτας 440,3 69.849 Καλαμάτα
Μεσσήνης 563,7 23.482 Μεσσήνη
Οιχαλίας 411,4 11.228 Μελιγαλάς
Πύλου-Νέστορος 554,3 21.077 Πύλος
Τριφυλίας 612,1 27.373 Κυπαρισσία

Μορφολογία

Βουνά

Το ψηλότερο βουνό είναι ο Ταΰγετος (2404 μ., κορυφή Προφήτης Ηλίας), τον οποίο η Μεσσηνία μοιράζεται με τη Λακωνία και του οποίου η αλυσίδα συνεχίζεται με άλλες ψηλές κορυφές προς βορειοδυτικά. Στα βορειοανατολικά σύνορα με την Αρκαδία και σε μικρή απόσταση από την Ανδρίτσαινα της Ηλείας βρίσκεται το Λύκαιο (1420 μ.). Στα βόρεια σύνορα με την Ηλεία βρίσκεται το Τετράζιο. Στα δυτικά και προς το Ιόνιο Πέλαγος εκτείνονται από βορρά προς νότο τα όρη της Κυπαρισσίας (όρος Αιγάλεω, 1224 μ), στην προέκταση των οποίων βρίσκεται, στη δυτική μεσσηνιακή χερσόνησο, το όρος Λυκόδημος (960 μ.). Στο κέντρο του νομού και από βορρά προς νότο εκτείνεται η ευφορότατη πεδιάδα της Μεσσηνίας.

Ποτάμια

Μεγαλύτερο ποτάμι είναι ο Πάμισος, ο οποίος διασχίζει την πεδιάδα της Καλαμάτας και χύνεται στο Μεσσηνιακό Κόλπο. Στα σύνορα με την Ηλεία βρίσκεται ο ποταμός Νέδα. Μικρότερα ποτάμια είναι ο Βελίκας και ο Νέδωνας, που διασχίζει την πόλη της Καλαμάτας.

Οικονομία

Η Καλαμάτα είναι το εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο του νομού, καθώς και σημαντικό λιμάνι. Ο αγροτικός τομέας παραμένει σημαντικός με κύρια προϊόντα τα σύκα, την σταφίδα, τα σταφύλια και το κρασί, τα πορτοκάλια, τις ελιές και το ελαιόλαδο.

Ιστορία

Αρχαία περίοδος

Κύριο λήμμα: Αρχαία Μεσσηνία

Η Μεσσηνία ήταν κατοικημένη από τα προϊστορικά χρόνια, κυρίως λόγω των εύφορων πεδιάδων της. Υπάρχει συνέχεια ευρημάτων από τη Νεολιθική Εποχή.

Κοντά στη Χώρα βρίσκεται τα απομεινάρια του μυκηναϊκού Ανακτόρου του Νέστορα, του μυθικού βασιλιά που αναφέρεται στα Ομηρικά Έπη. Η κάθοδος των Δωριέων τον 12ο αιώνα π.Χ. έθεσε τέλος στον Μυκηναϊκό Πολιτισμό.

Από τον 8ο ως τον 5ο αιώνα π.Χ. οι Σπαρτιάτες υποδούλωσαν τη Μεσσηνία με τους Μεσσηνιακούς Πολέμους. Οι Θηβαίοι την απελευθέρωσαν το 369 π.Χ., αλλά τελικά κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους το 183 π.Χ..

Βυζαντινή & Μεσαιωνική περίοδος

Ακολούθησε η Βυζαντινή Εποχή και τον 13ο αιώνα κατακτήθηκε από τους Φράγκους, για να περάσει το 1498 ολοκληρωτικά στα χέρια των Οθωμανών.

1683-1715: Β΄ Ενετοκρατία

Η περιοχή της Μεσσηνίας την περίοδο της Δεύτερης Ενετοκρατίας (1683/84-1715), δηλαδή το χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν εκ νέου την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715), αναφερόταν ως Θέμα της Μεσσηνίας ή Επαρχία της Μεσσηνίας (Provincia di Messenia) και ήταν ένα από τα 4 Θέματα ή τις 4 Επαρχίες (Provincie),[3] στα οποία χώρισε η Ενετική Γερουσία (per ordine dell'Eccellentissimo Senato), σύμφωνα με την ενετική απογραφή του 1704,[4][5] τότε την Πελοπόννησο (Ρωμανίας, Αχαΐας, Λακωνίας και Μεσσηνίας με πρωτεύουσες το Ναύπλιο, την Πάτρα, την Μονεμβασία και το Νέον Ναυαρίνον αντίστοιχα). Στη Μεσσηνία, όπως και σε κάθε μια από τις άλλες επαρχίες (θέματα) διωρίσθηκε επίσης ένας Προβλεπτής (Πρεβεδούρος) για την πολιτική και στρατιωτική διοίκηση, ένας διευθυντής της δικαιοσύνης και ένας οικονομικός επίτροπος.[6]

Κατάλογος Ενετών Προβλεπτών Μεσσηνίας

Ο Κατάλογος των εδρευόντων Ενετών Προβλεπτών ή Πρεβεδούρων στην Επαρχία της Μεσσηνίας (Provveditori di Messenia), σύμφωνα με τον Γερμανό ιστορικό Καρλ Χοπφ στο έργο του «Ελληνορρωμανικά χρονικά» (Chroniques gréco-romanes inédites ou peu connues), 1873, έχει ως εξής:[7][8]

α/α Όνομα Προβλεπτή
(Πρεβεδούρου)
στα ενετικά[7]
Από έτος[7] Όνομα Προβλεπτή
(Πρεβεδούρου)
στα ελληνικά[8]
Eκλογή[7]
1 Giovanni Quirini q. Pietro 1693 Ιωάννης Πετρ. Κυρίνης 21 Ιουνίου 1693
(Elezioni XXII, fol. 242)
2 Pellegrino Pasqualigo q. Marcantonio 1696 Πελεγρίνος Πασκαλίγκος 6 Αυγούστου 1699
3 Girolamo Marcello q. Alessandro 1698 Γερολάμος Αλεξ. Μαρκέλλος 14 Δεκεμβρίου 1698
4 Giovanni Pizzamano q. Nicolô 1701 Ιωάννης Ν. Πιτζαμάνης 19 Μαρτίου 1701
(Ivi XXIII, fol. 249).
5 Francesco Moro q. Girolamo 1703 Φραγκίσκος Μώρος 9 Απριλίου 1703
6 Luigi Basadonna q. Pietro 1705 Λουίζος Πετρ. Μασαντώνης 26 Απριλίου 1705.
7 Giovanni Badoer q. Pietro 1707 Ιωάννης Πετρ. Βάρδουερ 27 Δεκεμβρίου 1707
8 Vincenzo Badoer q. Giovanni 1710 Βιντζέντσος Ι. Βάρδουερ 18 Μαΐου 1710
9 Nicolô Quirini q. Francesco 1712 Νικολ. Φρ. Κυρίκος 11 Μαΐου 1710
10 Costantino Loredano q. Luigi 1714 Κ. Λουίζος Λορεδάνης 16 Δεκεμβρίου 1714

Οι Βενετοί, οι οποίοι είχαν καταλάβει την Πελοπόννησο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τα πρώτα στάδια του πολέμου του Μορέως (1684-1699), προσπάθησαν με μεγάλη επιτυχία να αναπτύξουν την περιοχή του Μωριά, που είχε ερημωθεί από τον πόλεμο, και να αναζωογονήσουν την γεωργία και την οικονομία της, αλλά δεν ήταν σε θέση να κερδίσουν την αφοσίωση του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού, ούτε να εξασφαλίσουν την νέα τους κτήση στρατιωτικά. Έτσι, σύντομα η Πελοπόννησος ανακτήθηκε και πάλι από τους Οθωμανούς μετά από μια σύντομη εκστρατεία τους που έγινε μεταξύ του Ιουνίου και του Σεπτεμβρίου του 1715.

1821: Απελευθέρωση της Καλαμάτας και της Μεσσηνίας

Ο Γρηγόριος Παπαφλέσσας κήρυξε την επανάσταση κατά των Τούρκων στις 23 Μαρτίου 1821 και μετά τις καταστροφές που προκάλεσε ο τουρκοαιγυπτιακός στρατός του Ιμπραήμ, η Ναυμαχία του Ναυαρίνου (20 Οκτωβρίου 1827) οδήγησε στην απελευθέρωση της Πελοποννήσου και στη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους.

Η Μεσσηνία από το 1828 ως το 1833

Κατά την πρώτη διοικητική διαίρεση, της Ελληνικής Πολιτείας, το 1828, που πραγματοποιήθηκε από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια με το Ι' ψήφισμα της 13ης Απριλίου 1828 δημιουργήθηκαν 13 Θέματα ή Τμήματα[9] ή Επιτροπείες, για την διοίκηση των οποίων ορίσθηκαν Έκτακτοι Επίτροποι για το κάθε ένα από αυτά.[10][11] Στην περιοχή της Μεσσηνίας, στο χρονικό διάστημα μεταξύ του 1828 και του 1833, αντιστοιχούσαν χωριά – οικισμοί και περιοχές κυρίως 2 τμημάτων με τις επαρχίες τους και 2 (1+1) ακόμα επαρχίες από άλλα 2 τμήματα. (Τα στοιχεία πληθυσμού των Επαρχιών με βάση την Απογραφή του 1829):[12][13]

Οι 2 ακόμα επαρχίες από άλλα τμήματα ήταν:

1833: Σύσταση του Νομού Μεσσηνίας

Ο νομός Μεσσηνίας (κάτω αριστερά με πράσινο χρώμα), ως ένας από τους δέκα αρχικούς νομούς της τότε Ελλάδας, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του 1833.

Η τυπική σύσταση του Νομού Μεσσηνίας έγινε το 1833 από την Κυβέρνηση Μαυροκορδάτου, στους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης της χώρας από την Αντιβασιλεία μετά την άφιξη του Βασιλέα Όθωνα στην Ελλάδα, ο οποίος όμως ήταν ακόμη ανήλικος. Το νεοσυσταθέν Ελληνικό Κράτος, τότε Βασίλειο, ήταν πολύ μικρότερο από το σημερινό και περιελάμβανε μόλις την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα, και τις Κυκλάδες. Με βασιλικό διάταγμα του 1833,[26] λοιπόν, η τότε έκταση της Ελλάδας διαιρέθηκε σε 10 Νομούς και 47 Επαρχίες. Στους 10 αυτούς πρώτους νομούς της Ελλάδας περιλαμβανόταν και ο Νομός Μεσσηνίας, στον οποίο ως έδρα του και αρχική του πρωτεύουσα (μητρόπολις) ορίσθηκε η Κυπαρισσία, τότε ονομαζόμενη και ως Αρκαδία ή Αρκαδιά.[27] Επικεφαλής του νομού, δηλαδή της νομαρχίας, ήταν ο νομάρχης, ανώτερο διοικητικό όργανο στη διοικητική διεύθυνση του νομού, με υπαγόμενες επαρχίες και δήμους, τα καθήκοντα του οποίου ορίσθηκαν με νεώτερο Βασιλικό Διάταγμα του 1833.[28]

Με το άρθρο 5, του Β.Δ. της 3/15 Απριλίου του 1833 καθορίσθηκε επίσης ότι: «Ο Νομός της Μεσσηνίας περιλαμβάνει τους επί της αριστεράς όχθης του Αλφειού κειμένους τόπους της επαρχίας Πύργου, και τας μέχρι τούδε επαρχίας Φαναρίου, Αρκαδίας, Μεθώνης, Νεοκάστρου, Κορώνης, Καλαμάτας, Νησίου, Ανδρούσσης, Ιμπλακίκων και Μικρομάνης. Το όριον της Μεσσηνίας, προς μεν την Ήλιδα θέλει σχηματίζει ο Αλφειός, προς δε την δυτικήν Λακωνίαν η από του Ταϋγέτου προβαίνουσα ράχις Βέργα παρά τον Αρμυρόν.»[27]

Ο Νομός Μεσσηνίας, στη συνέχεια, διαιρέθηκε στις ακόλουθες 5 επαρχίες:[27]

  1. Επαρχία Ολυμπίας, η οποία σχηματίσθηκε από την μέχρι τότε Επαρχία Φαναρίου και τα «επί της αριστεράς όχθης του Αλφειού κείμενα μέρη του Πύργου (η αρχαία Πισάτις)». Πρωτεύουσα: Το Φανάριον (Παρρασία).
  2. Επαρχία Τριφυλίας, η οποία σχηματίσθηκε από την μέχρι τότε Επαρχία Αρκαδίας. Πρωτεύουσα: Η Αρκαδία (Κυπαρισσία).
  3. Επαρχία Μεθώνης, η οποία σχηματίσθηκε από τις μέχρι τότε επαρχίες: Επαρχία Μεθώνης, Επαρχία Νεοκάστρου (Πύλου) και την Επαρχία Κορώνης. Πρωτεύουσα: Η Μεθώνη.
  4. Επαρχία Μεσσήνης, η οποία σχηματίσθηκε από τις μέχρι τότε επαρχίες: Επαρχία Ανδρούσσης, Επαρχία Ιμπλακίκων και την Επαρχία Μικρομάνης. Πρωτεύουσα: Η Ανδρούσσα.
  5. Επαρχία Καλαμών, η οποία σχηματίσθηκε από τις μέχρι τότε επαρχίες: Επαρχία Καλαμάτας και Επαρχία Νησίου. Πρωτεύουσα: Η Καλαμάτα (Καλάμαι).

Ο Νομός Μεσσηνίας το 1861

Σε στατιστικό πίνακα-αναφορά του 1867, από τον τότε τμηματάρχη της Δημόσιας Οικονομίας του Υπουργείου Εσωτερικών Αλέξανδρο Μανσόλα, στο έργο του «Πολιτειογραφικαί πληροφορίαι περί Ελλάδος»,[29] ο Νομός Μεσσηνίας κατά το έτος 1861 είχε πληθυσμό 117.181 κατοίκους, σε 5 επαρχίες και 29 δήμους και ήταν κατανεμημένος ως εξής, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

Ν. Μεσσηνίας
(5 επαρχίες)
Πληθυσμός: 117.181
Δήμος[29] Πληθ. Δήμου Τάξις Δήμου Έδρα
Καλαμών
(5 δήμοι)
Πληθυσμός: 22.751
Καλαμών 8.373 Β’ Τάξεως Καλαμάτα
Θουρίας 4.218 Β’ Τάξεως Θουρία
Άριος 3.198 Β’ Τάξεως Άρις
Αμφείας 3.321 Β’ Τάξεως Άμφεια
Αλαγωνίας 3.641 Β’ Τάξεως Τσερνίτσα
Μεσσήνης
(6 δήμοι)
Πληθυσμός: 26.213
Παμίσου 5.781 Β’ Τάξεως Νησί
Εύας 3.841 Β’ Τάξεως Ναζήρι
Αριστομένους 3.134 Β’ Τάξεως Κουτήφαρης
Οιχαλίας 5.048 Β’ Τάξεως Μελιγαλάς
Ιθώμης 3.734 Β’ Τάξεως Μαυρομμάτι
Ανδανίας 4.675 Β’ Τάξεως Διαβολίτσι
Πυλίας
(5 δήμοι)
Πληθυσμός: 18.706
Πυλίων 3.831 Β’ Τάξεως Πύλος
Κολλωνιδών 4.710 Β’ Τάξεως Κορώνη
Κορωναίων 2.987 Β’ Τάξεως Λογγά
Μεθώνης 2.837 Β’ Τάξεως Μεθώνη
Βουφράσου 4.341 Β’ Τάξεως Χατζής
Τριφυλίας
(7 δήμοι)
Πληθυσμός: 25.984
Κυπαρισίας 4.338 Β’ Τάξεως Κυπαρισία
Εράνης 4.835 Β’ Τάξεως Φιλιατρά
Φλεσιάδος 2.634 Β’ Τάξεως Λιγούδιστα
Δωρίου 3.742 Β’ Τάξεως Σουλιμά
Αυλώνος 3.034 Β’ Τάξεως Σιδηρόκαστρο
Τριπύλης 4.584 Β’ Τάξεως Σαρακηνάδα
Πλαταμώδους 2.817 Β’ Τάξεως Γαργαλιάνοι
Ολυμπίας
(6 δήμοι)
Πληθυσμός: 23.527
Ανδριτζαίνης 7.054 Β’ Τάξεως Ανδρίτζαινα
Αλιφείρας 3.023 Β’ Τάξεως Ζάχα
Σκυλλούντος 3,431 Β’ Τάξεως Κρέσταινα
Βώλακος 2.498 Β’ Τάξεως Αγουλινίτσα
Αρήνης 3.270 Β’ Τάξεως Ζαχάρω
Φυγαλίας 4.251 Β’ Τάξεως Ζούρτσα

Προσωπικότητες της Μεσσηνίας

Παραπομπές

  1. Αντιπεριφερειάρχες, 12/03/2011, από την ιστοσελίδα: ppel.gov.gr της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
  2. Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης», (ΦΕΚ 87/τ.Α΄/07-06-2010) Εφημερίς της Κυβερνήσεως
  3. Θωμόπουλος, σελ. 200.
  4. Ντόκος 1993.
  5. Balta 2009, σελ. 180. (στα αγγλικά)
  6. Δημήτριος Χρ. Δουκάκης, «Μεσσηνιακά και ιδία περί Φαρών και Καλαμάτας από των αρχαιοτάτων xρόνων μέχρι του Καποδιστρίου», υπό Δημητρίου Χρ. Δουκάκη, τεύχη 3, Εκ του Τυπογραφείου Α. Καλαράκη, Εν Αθήναις 1905, Τεύχος Β΄, Κεφάλαιο ΛΕ': "Διαίρεσις της Πελοποννήσου εις νομούς επί Ενετοκρατίας", σελ. 143-147, σελ. 143-144: «Η Ενετική γερουσία άμα τη κατακτήσει της Πελοποννήσου διήρεσεν αυτήν εις τέσσαρα μεγάλα θέματα Ρωμανίας (νυν Αργολίδος) Αχαίας, Λακωνίας και Μεσσηνίας ων πρωτεύουσαι ήσαν το Ναύπλιον, αι Πάτραι, η Μονεμβασία και το Νέον Ναυαρίνον. Εν εκάστω δε των θεμάτων διωρίσθη προβλεπτής (Πρεβεδούρος) δια την πολιτικήν και στρατιωτικήν διοίκησην, εις διευθυντής της δικαιοσύνης και εις οικονομικός επίτροπος. Ως γενικός δε προβλεπτής του Μωρέως διωρίσθη ο Ιάκωβος Κορνάρος από της 24 Απριλίου του 1688-19 Δεκεμβρίου 1690, εις δε τους γερουσιαστής Ιερόλυμον Ρεννιέρην, Δομένικον Γρίττην και Μαρίνον Μικιέλην ονομασθέντας συνδίκους ή καταστιχατόρους ανετέθη η διοργάνωσις του βασιλείου και ο διοικητικός και οικονομικός καταρτισμός.»
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Carl Hermann Friedrich Johann Hopf, "Chroniques gréco-romanes: inédites ou peu connues, pub. avec notes et tables généalogiques", Bibliopoleion, 1873, p. 387.
  8. 8,0 8,1 Δημήτριος Χρ. Δουκάκης, «Μεσσηνιακά και ιδία περί Φαρών και Καλαμάτας από των αρχαιοτάτων xρόνων μέχρι του Καποδιστρίου», υπό Δημητρίου Χρ. Δουκάκη, τεύχη 3, Εκ του Τυπογραφείου Α. Καλαράκη, Εν Αθήναις 1905, Τεύχος Β΄, Κεφάλαιο ΛΕ': "Διαίρεσις της Πελοποννήσου εις νομούς επί Ενετοκρατίας", σελ. 143-147, σελ. 147
  9. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 60: «τμύμα».
  10. Ιστορία του Ιωάννου Καποδιστρίου κυβερνήτου της Ελλάδος: (1828-1831). Τρύφων Ε. Ευαγγελίδης, Εκδοτικόν βιβλιοπωλείον Π. Ε. Ζαννουδάκη, Εν Αθήναις 1894, σελ. 174
  11. Διοικητικοί και Αυτοδιοικητικοί Θεσμοί στην Κέρκυρα. Πρόσωπα και Γεγονότα (1817‐1951). Νίκος Γ. Ασπιώτης, Κέρκυρα 2009.
  12. Bory de Saint-Vincent, Expédition Scientifique de Morée: Section des Sciences physiques, Tome II, 1ere Partie: Géographie", tome II, 1ere Partie: Geographie. F. G. Levrault, Paris 1834.
  13. 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 13,12 13,13 "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 62.
  14. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 65-67.
  15. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 77-78.
  16. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 82-83.
  17. 17,0 17,1 "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 85.
  18. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 72.
  19. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 68-69.
  20. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 64.
  21. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 78-79.
  22. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 80.
  23. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 89-91.
  24. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 89.
  25. "Expédition Scientifique de Morée", (1834), p. 87-88.
  26. Βασιλικό Διάταγμα της 3/15 Απριλίου του 1833 «Περί διαιρέσεως του Βασιλείου και της διοικήσεώς του».
  27. 27,0 27,1 27,2 Γεώργιος Θεοχαρόπουλος, «Ονομαστικόν», 1834, Βασιλικό Διάταγμα της 3/15 Απριλίου του 1833 «Περί διαιρέσεως του Βασιλείου και της διοικήσεώς του», σελ. 842-843.
  28. Βασιλικό Διάταγμα της 25 Απριλίου του 1833 «Περί της αρμοδιότητας των νομαρχών και περί της κατά τας νομαρχίας υπηρεσίας».
  29. 29,0 29,1 Αλέξανδρος Μανσόλας, «Πολιτειογραφικαί πληροφορίαι περί Ελλάδος», υπό Α. Μανσόλα, Τμηματάρχου τῆς Δημοσίας Οἰκονομίας ἐν τῷ Ὑπουργείῳ τῶν Ἐσωτερικῶν, Εκ του εθνικού τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1867, σελ. 28.

Πηγές

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι