Καβάλα

Αυτό το λήμμα αφορά την πόλη της Καβάλας. Για το Δήμο Καβάλας, δείτε: Δήμος Καβάλας.

Καβάλα
Πόλη
Εικόνα Πανοραμική εικόνα της πόλης.
Καβάλα
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Δήμος	Καβάλας
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Δήμητρα Τσανάκα
Υψόμετρο	10 m
Πληθυσμός	54.065
Ταχυδρομικός κώδικας	65x xx
Τηλεφωνικός κωδικός	251x
Πολιούχος	Απόστολος Παύλος
Ιστοσελίδα	kavala.gov.gr

H Καβάλα (στους αρχαίους χρόνους "Νεάπολις" και στο Βυζάντιο "Χριστούπολις") είναι πόλη του ομώνυμου νομού της Ανατολικής Μακεδονίας στη Βόρεια Ελλάδα. Είναι χτισμένη στους πρόποδες του όρους Σύμβολο και αποτελεί την τέταρτη μεγαλύτερη πληθυσμιακά πόλη (δεύτερη σε έκταση) της Μακεδονίας. Απέχει 815 χιλιόμετρα από την Αθήνα (μέσω της Εγνατίας Οδού 8 ώρες και 48 λεπτά) ενω πηγαίνοντας για Κατερίνη απέχει μολις 653 χλμ (6 ώρες και 28 λεπτά). Αεροδρομικώς η διάρκεια πτήσης είναι 1 ώρα. Aπό τη Θεσσαλονίκη μεσω Εγνατίας επίσης διαρκεί 1 ώρα και 44 λεπτά και η απόσταση τους είναι 153 χλμ. Ο μόνιμος πληθυσμός της πόλης φτάνει τους 54.027 κάτοικους σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ενώ ο συνολικός πληθυσμός του Δήμου είναι περίπου 70.501 κάτοικοι. Είναι πρωτεύουσα της ομώνυμης περιφερειακής ενότητας και έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου.

Ιστορία

Η ιστορία της πόλης ξεκινά από τους Προϊστορικούς χρόνους και εκτείνεται μέχρι σήμερα. Οι αναφορές για αυτήν από την μία χάνονται στις ομηρικές αφηγήσεις και από την άλλη καταγράφονται στα αρχεία της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Από την μία η πόλη έγινε παγκοσμίως γνωστή για την άφιξη των δημοκρατικών στρατευμάτων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ενόψει της ιστορικής μάχης των Φιλίππων και από την άλλη για την άφιξη του Αποστόλου Παύλου, κάνοντας την Νεάπολη (σημερινή Καβάλα) πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που δέχτηκε το Χριστιανισμό. Είναι διάσημη για τα μεγαλοπρεπή έργα Βυζαντινών και Τούρκων (όπως το Κάστρο και οι Καμάρες) όσο και για το ότι αποτέλεσε γενέτειρα του Μεχμέτ Αλί, αντιβασιλέα της Αιγύπτου. Παράλληλα η νεότερη ιστορία της πόλης παρουσιάζει εξίσου ενδιαφέρον, τόσο για την καπνεργασία και τις πρώτες απεργίες στα Βαλκάνια (1896) όσο και για την πλούσια βιομηχανική δραστηριότητα με κυρίαρχη αυτή του μαύρου χρυσού.

Ονομασίες

• Νεάπολις (7ος αιώνας π.Χ.-9ος αιώνας μ.Χ.)
• Χριστούπολις (9ος αιώνας μ.Χ.-14ος αιώνας μ.Χ.)
• Καβάλλα (παλαιά γραφή) ή Καβάλα (14ος αιώνας μ.Χ.- σήμερα)

Προϊστορικοί χρόνοι

Τα παλαιότερα ευρήματα που βρέθηκαν στο νομό Καβάλας, ήρθαν στο φως τη δεκαετία του '50 στην περιοχή «Τζίνες» της Θάσου (ορεινή περιοχή κοντά στα Λιμενάρια) και αφορούν εργαλεία εξόρυξης ώχρας της Νεότερης Παλαιολιθικής, περίπου 20.300 χρόνων π.Χ. Εκείνη την περίοδο η στάθμη της θάλασσας ήταν πολύ χαμηλότερα από την σημερινή, με αποτέλεσμα η νήσος της Θάσου να συνδέεται μέσω χερσονήσου με την ενδοχώρα. Όμως κατά την Μεσολιθική εποχή που η θερμοκρασία του περιβάλλοντος αυξήθηκε και έλιωσαν οι παγετώνες, τα νερά της θάλασσας πλημμύρισαν την μέχρι πρότινος πεδιάδα. Η μετάβαση στην Νεολιθική εποχή χαρακτηρίστηκε από την μόνιμη εγκατάσταση με την ίδρυση των πρώτων οικισμών, την εξημέρωση των ζώων και την καλλιέργεια της γης.

Οι πρώτες οργανωμένες κοινωνίες εμφανίζονται στην Πεδιάδα των Φιλίππων γύρω στα 5.600 π.Χ. Πιο γνωστές θέσεις γενικότερα στον νομό Καβάλας για την περίοδο της Νεολιθικής είναι στη θέση Ντιλικί Τας (Όρθια Πέτρα στα τούρκικα), που παρουσιάζει κατοίκηση από την Μέση Νεολιθική, η θέση που βρίσκεται κοντά στο χωριό Ακροπόταμος, η θέση που βρίσκεται κοντά στον Παράδεισο και ο προϊστορικός οικισμός των Λιμεναρίων Θάσου. Πολλοί οικισμοί παρουσιάζουν συνεχή κατοίκηση και την εποχή του Χαλκού, με σημαντικότερα ευρήματα, αυτά από το προϊστορικό νεκροταφείο του οικισμού Καστρί Θάσου και της Σκάλας Σωτήρα Θάσου. Η θέση μάλιστα στη Σκάλα Σωτήρα Θάσου αποτελεί τον μοναδικό οικισμό στα Βαλκάνια που ήταν περιτοιχισμένος, η κάτοψη του οποίου σχεδιάστηκε με βότσαλα στο δάπεδο της εκκλησίας του χωριού. Η τελική φάση της Εποχής του Χαλκού σφραγίζεται με τη μυκηναϊκή διείσδυση. Αγγεία μυκηναϊκά ή τοπικές μιμήσεις τους, χάλκινα μαχαίρια μυκηναϊκού τύπου καθώς και άλλα αντικείμενα είναι μάρτυρες των εμπορικών επαφών της νότιας Θάσου με Νοτιοελλαδίτες θαλασσοπόρους.

Αν και μη χρονολογημένες, πιο γνωστές είναι οι θαυμάσιες βραχογραφίες κοντά στο σημερινό χωριό Φίλιπποι. Η σημερινή πόλη της Καβάλας χτίστηκε επάνω σε δύο προϊστορικές θέσεις, την Αντισσάρα, τη σημερινή Καλαμίτσα, καθώς και του οικισμού της εποχής του Σιδήρου που εντοπίστηκε ανατολικά της πόλης, στην περιοχή Περιγιαλίου. Λόγω της ανεξέλεγκτης οικοδόμησης κυρίως στα μέσα του 20ου αιώνα, διασώζεται μόνο είναι ένα τμήμα του τείχους της Αντισσάρας, ανάμεσα στις πολυκατοικίες της σύγχρονης πόλης. Αρκετά ευρήματα της προϊστορικής περιόδου υπάρχουν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας (κυρίως της θέση του Ντικιλί Τας) καθώς και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θάσου στο Λιμένα.

Αρχαίοι χρόνοι

Αργυρή δραχμή Νεαπόλεως που κυκλοφόρησε από το 411-350 π.Χ. Έμπροσθεν κεφαλή Γοργόνας. Όπισθεν κεφαλή Αφροδίτης με στεφάνι και η επιγραφή με τα Ελληνικά γράμματα Ν-Ε-Π-Ο

Μετά από μακροχρόνιους πολέμους (που σύμφωνα με την ιστορία έλαβε μέρος και ο ποιητής Αρχίλοχος) με τα θρακικά φύλα που διέμεναν στη περιοχή, οι Θάσιοι για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις θρακικές επιδρομές, γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ., ιδρύουν τη Νεάπολη. Εκτός τη στρατηγική της θέση, στο δρόμο που συνέδεε την Ανατολή με την Δύση, καθώς και το φυσικό της λιμένα, η Νεάπολη βρισκόταν ανάμεσα στην εύφορη και πλούσια σε μεταλλεύματα Θάσο, κοντά στο χρυσοφόρο Παγγαίο όρος και ακριβώς δίπλα στις εύφορες πεδιάδες των Φιλίππων και του Νέστου.

Ιωνικό κιονόκρανο από τον υστεροαρχαϊκό ναό της Παρθένου της αρχαίας Νεάπολης, σημερινής Καβάλας, Ελλάδα, τέλη 6ου αιώνα π.Χ.

Υπήρξε μέλος της Α’ Αθηναϊκής Συμμαχίας και της Β’ Αθηναϊκής Συμμαχίας η οποία και μνημονεύεται στους φορολογικούς καταλόγους. Τα τιμητικά ψηφίσματα του αθηναϊκού δήμου, εγκωμιάζουν την Νεάπολη, για την συμπαράστασή της στην Αθήνα, κατά την ταραχώδη περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου. Πρωταρχική λατρεία στην πόλη αυτήν την περίοδο ήταν η πολιούχος Θεά της Παρθένου. Η αυτονομία της Νεάπολης φαίνεται και από τα αργυρά νομίσματα (στατήρες), που αρχίζουν να χρησιμοποιούνται λίγο πριν το 500 π.Χ. με την απεικόνιση της γοργούς πάντα στην μια τους όψη (που είχε ως σημασία, να διώχνει την κακοτυχία). Η Νεάπολη έμεινε σύμμαχος της Αθήνας μέχρι το 340 π.Χ., όταν την κατέλαβε ο Φίλιππος ο Β΄ προσαρτώντας την στο Μακεδονικό βασίλειο. Η θέση της Νεάπολης σήμερα τοποθετείται στη χερσόνησο της Παναγίας χωρίς να γίνει σαφές το ακριβές της σημείο (τεκμηριώθηκε μονάχα η θέση του ιερού της παρθένου). Τα ευρήματα της Νεαπόλεως εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας.

Ρωμαϊκοί χρόνοι

Τμήμα της Εγνατίας οδού

Η Νεάπολη, μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση, φαίνεται πως παρακμάζει. Λόγω όμως της εξαιρετικά στρατηγικής της θέσης, αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο τελευταίο τρίτο του 2ου π.Χ. αιώνα, με την κατασκευή της Εγνατίας οδού, η οποία περνούσε από αυτήν, όπως δείχνει το τμήμα λιθόστρωτου δρόμου που σώζεται στην κορυφή του Συμβόλου, καθώς και η ανεύρεση ενός ρωμαϊκού μιλιαρίου, όπου αναγράφεται : «…viam a Dyrrachio usque Neapolim per provinciam Macedoniam…curavit». Σύμφωνα μάλιστα με τα ρωμαϊκά Οδοιπορικά, υπήρχε σε αυτήν ρωμαϊκός σταθμός αλλαγής ίππων ( Tab. Peuting., VII,2-3: “Philippis XX-Fons co- Neapolis XLIIII- Acontisma…” . Itin. Anton., 320 : “Philippi m.p. XXX-Neapoli m.p. XII…”). Μετά την ίδρυση της ρωμαϊκής αποικίας των Φιλίππων, η Νεάπολη χρησίμευσε ως επίνειο της αποικίας, δεδομένου ότι από το λιμάνι της περνούσε ο σπουδαίος θαλάσσιος δρόμος Αλεξάνδρειας (Τρωάδας) – Θεσσαλονίκης. Για το λόγο αυτό ο Απόστολος Παύλος το 50 μ.Χ. από τη Σαμοθράκη πλέει προς τον λιμένα της Νεάπολης και από εκεί κατευθύνθηκε προς τους Φιλίππους. Εκεί ιδρύεται η πρώτη χριστιανική εκκλησία επί ευρωπαϊκού εδάφους.

Βυζαντινή περίοδος και Φραγκοκρατία

Κατα την περίοδο του Βυζαντίου η αρχαία Νεάπολις μετονομάστηκε σε Χριστούπολις.. Οι πρώτες μαρτυρίες του νέου ονόματος υπάρχουν σε πηγές του 8ου και του 9ου αιώνα. Το 926 υψώθηκαν τα νέα τείχη της Χριστούπολης , καθώς τα παλαιά είχαν υποστεί μεγάλες φθορές από τα χρόνια της βασιλείας του Ιουστινιανού. To 1185 η πόλη πυρπολείται και καταστρέφεται από τους Νορμανδούς. Κατά την ύστερη Βυζαντινή περίοδο και συγκεκριμένα το 1391, η Χριστούπολις καταλήφθηκε από τα στρατεύματα της Οθωμανικής Αυτορκατορίας.

Οθωμανική περίοδος

Τρεις δεκαετίες μετά την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς, το 1425, κτίστηκε φρούριο στην περιοχή της χερσονήσου όπου βρισκόταν η ακρόπολη, με σκοπό τον έλεγχο της περιοχής και την άμυνα απέναντι στους πειρατές και τους Βενετούς.

Για να σιγοντάρει το έργο του ευνοημένου βεζίρη του, ο Σουλεΐμάν Χαν έφερε στην πόλη Άμπου-Χαγιάτ (ζωογόνο νερό) κουβαλώντας το από μία βουνίσια πηγή, σε απόσταση ενός κονάκ δρόμο. Η υδροδότηση της πόλης γίνεται από ένα πανύψηλο υδραγωγείο -πάνω από ογδόντα πήχεις- που στηρίζεται σε εξήντα αψίδες. Το υδραυλικό αυτό έργο του Σουλεϊμάν Χαν -ο Θεός ας τον ελεήσει!- είναι αδύνατο να περιγραφεί με λόγια. Και μπορεί να συγκριθεί μόνο με το οικοδομικό έργο του Φίλικου, που 'χτισε το φρούριο της Καβάλας.

Τσελεμπή Εβλιγιά (Evliyâ Çelebi), Ταξίδι στην Ελλάδα (σελ. 67)

Από την Ελληνική Επανάσταση στον Μακεδονικό Αγώνα

Οι Καβαλιώτες συμμετείχαν στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων. Γνωστός Καβαλιώτης αγωνιστής ήταν ο οπλαρχηγός Ιλαρίων Καρατζόγλου. Επίσης, άλλος ένας γνωστός Καβαλιώτης αγωνιστής, ήταν ο Κωνσταντίνος Σερδάρογλου, που κρεμάστηκε από τους Οθωμανούς κατά το ξέσπασμα της επανάστασης του 1821. Σημαντικός Καβαλιώτης αγωνιστής του 1821 ήταν και ο πυροβολητής του Ναυτικού Νικόλαος Καγιάσας.

Το 1864, μετά από άδεια που δόθηκε από τον σουλτάνο, η Καβάλα επεκτάθηκε οικοδομικά εκτός των τειχών της παλαιάς πόλης. Το γεγονός αυτό καθώς και το ότι εκείνη την εποχή τα καπνά της Μακεδονίας ήταν γνωστά σε ολόκληρο τον κόσμο μετέτρεψαν την πόλη σε κέντρο επεξεργασίας και εμπορίας καπνού. Σε αυτό βοήθησε και η θέση της με το φυσικό λιμάνι της. Στην Καβάλα έλαβε χώρα η πρώτη και η μεγαλύτερη εργατική απεργία (5000 εργάτες) σε ολόκληρα τα Βαλκάνια, το έτος 1896.

Άποψη της πόλης το 1900

Ενώ ήταν ακόμη τουρκοκρατούμενη σε αυτήν κυκλοφορούσαν τρεις ελληνικές εφημερίδες που την κατατάσσουν δεύτερη πόλη μετά την Θεσσαλονίκη, σε ελληνικές εκδόσεις εφημερίδων, του Ερμή, της Σημαίας και του Κύματος. Με την ίδρυση του τουρκικού συντάγματος το 1908 στην Καβάλα ιδρύεται και το πρώτο επίσημο καπνεργατικό σωματείο στα Βαλκάνια, η Ευδαιμονία, που υπήρχε ήδη από το 1905 με μορφή συλλόγου με την ονομασία Εγκράτεια. Η Καβάλα είχε μεγάλη συμβολή και κατά τον Μακεδονικό Αγώνα. Από την Καβάλα ήταν οι Μακεδονομάχοι οπλαρχηγοί Πέτρος Ιωαννίδης και Περικλής Δράκος.

Α' Κατοχή 1912-1913 και Απελευθέρωση

Αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων στην Καβάλα, πίνακας του Βασίλειου Χατζή.

Τον Οκτώβριο του 1912 οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν την Καβάλα χωρίς να αντισταθούν οι Οθωμανοί. Ακολουθούν βασανιστήρια, ομηρίες, καταπίεση του ελληνικού στοιχείου της πόλης.

Η Καβάλα απελευθερώθηκε το 1913 από τον ελληνικό στόλο που ήταν αγκυροβολημένος στη Θάσο, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Βαλκανικού Πολέμου. Στις 25 Ιουνίου 1913 εμφανίζονται ελληνικά σκάφη και στις 26 Ιουνίου το πρωί, το αντιτορπολικό Δόξα καταπλέει στον κόλπο της Καβάλας. Με τη βοήθεια των Καβαλιωτών, που βοηθούν στον εντοπισμό των ναρκών στον κόλπο της Καβάλας, το Πολεμικό Ναυτικό καταλαμβάνει την πόλη.

Β' Κατοχή 1916-1918 και Απελευθέρωση

Τον Αύγουστο του 1916 εισβάλλουν και καταλαμβάνουν την Καβάλα και πάλι οι Βούλγαροι. Το σύνολο του Δ΄ Σώματος Στρατού που έδρευε στην πόλη, μεταφέρθηκε στο Γκέρλιτς το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως χώρος «φιλοξενίας». Το 1918 η πόλη ελευθερώνεται, ύστερα από δύο χρόνια σκληρής κατοχής.

Εγκατάσταση Μικρασιατών

Η πόλη το 1930. Στο βάθος αριστερά διακρίνεται η χερσόνησος στην οποία βρίσκεται η συνοικία της Παναγίας, όπου εγκαταστάθηκαν αρκετοί Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και την επακόλουθη ανταλλαγή πληθυσμών το 1923-24, κατακλύζει την πόλη μεγάλο κύμα Ελλήνων προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, την Ανατολική Ρωμυλία και τη Μικρά Ασία. Ο συνολικός αριθμός των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν ήταν 27.500.

Αρχικά στεγάστηκαν σε παλιά καπνομάγαζα και πρόχειρους οικίσκους αργότερα όμως δημιουργήθηκαν νέες συνοικίες όπως τα Χίλια, τα Πεντακόσια και ο συνοικισμός Γκιρτζή, ενώ άλλοι πρόσφυγες αποκαταστάθηκαν στα παλιά οθωμανικά σπίτια της συνοικίας της Παναγίας. Το προσφυγικό στοιχείο μεταφύτευσε στην πόλη τη μεγάλη πολιτιστική του παράδοση και ταυτόχρονα αποτέλεσε την κινητήρια παραγωγική δύναμη της Καβάλας, οδηγώντας σε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη με κύριο μοχλό την αύξηση της καπνοκαλλιέργειας και του καπνεμπορίου.

Επίσης οι καπνεργάτες αποτέλεσαν με τη δράση τους κομβικό στοιχείο για τα εργατικά δικαιώματα με τον οργανωμένο συνδικαλισμό τους, που υποχρέωσε τους καπνεμπόρους να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας τους τις αποδοχές των εργατών.

Η τετραετία 1928-1932 υπήρξε η πιο λαμπρή περίοδος για την Καβάλα με μεγάλα έργα όπως το λιμάνι, το δίκτυο ηλεκτροφωτισμού, οι αναδασώσεις και τα νέα σχολικά κτίρια.

Γ' Κατοχή 1941-1944 και Απελευθέρωση

Η Καβάλα το 1942

Η βουλγαρική παρουσία στην Καβάλα αλλά και σε ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη με τη μορφή στρατιωτικής κατοχής κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου ήταν αποτέλεσμα διπλωματικής συνεννόησης μεταξύ Γερμανίας και Βουλγαρίας και μία παραχώρηση εκ μέρους της πρώτης για την προσχώρηση της δεύτερης στον Άξονα. Η εισβολή άρχισε στις 20 Απριλίου 1941 και μέχρι τις 15 Μαΐου είχε καταληφθεί από τους Βουλγάρους όλη η παραχωρηθείσα περιοχή. Ο βουλγαρικός κατοχικός στρατός προέβη συστηματικά σε διάφορα περιοριστικά μέτρα με στόχο την ελαχιστοποίηση της παρουσίας της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού. Στο κτίριο του 5^ου Γυμνασίου Καβάλας (Θ. Πουλίδου 16 στην παλιά πόλη), που χτίστηκε μεταξύ 1902 και 1908 από τον Τούρκο καπνέμπορο, Πατσατζίκ ως κατοικία, στεγαζόταν η Αστυνομία πριν τον 2^ο παγκόσμιο πόλεμο. Η Βουλγάρικη Ασφάλεια, η περιβόητη Οχράνα, λειτούργησε εκεί επίσης. Στα υπόγεια του κτιρίου φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν εκατοντάδες Καβαλιώτες στη διάρκεια της κατοχής. Τα κρατητήρια της Οχράνας αποκαλύφθηκαν στις 3/12/2005 στη διάρκεια εργασιών συντήρησης του σχολικού κτιρίου.

  Η περιοχή τελικά απελευθερώθηκε το 1944.

Αναψυχή και περιβάλλον

Άποψη της πόλης

Η Καβάλα αν και στην προσπάθεια της πλέον να εξελιχθεί σε ενα σύγχρονο αστικό κέντρο, διαθέτει πολυάριθμες παραλίες σε σχετικά καλή κατάσταση, χώρους για ανάπαυση και πεζοπορικές διαδρομές. Είναι μια από τις λίγες πόλεις της Ελλάδας που μέσα στον πολεοδομικό της ιστό διαθέτει 4 οργανωμένες παραλίες. Δυτικά, την παραλία της Ραψάνης, την δημοτική πλαζ της Καλαμίτσας και τον πολυχώρο του Μπάτη. Στη συνέχεια αν ακολουθήσετε την οδό αυτή θα βρείτε τις υπέροχες οργανωμένες ή και μη οργανωμένες, μεγάλες και μικρές παραλίες του Παληού και στην συνέχεια της Νέας Ηρακλείτσας και της Νέας Περάμου. Παράλληλα από την άλλη πλευρά της πόλης αν κινηθείτε ανατολικά μπορείτε να επισκεφθείτε την παραλία του Περιγιαλιού (Καρα Ορμάν), την ωραία παραλία της Άσπρης Άμμου ενω ακολουθεί μετέπειτα αυτή της Νέας Καρβάλης, ωστόσο έχει συνισταθεί πολλές φορές να μην υπάρχει κόσμος λόγω αποβλήτων του εργοστασίου της περιοχής.

Απο πλευράς χλωρίδας η Καβάλα αποτελείται απο τεχνητές δασικές εκτάσεις καθότι είναι χτισμένη σε βραχώδη ανάγλυφο. Διαθέτει τρία μεγάλα άλση, με χώρους άθλησης που ενδείκνυνται παράλληλα για μια ημερήσια εκδρομή. Πρόκειται για το άλσος της Παναγούδας στην συνοικία της Αγίας Παρασκευής, το περιαστικό δάσος της Καβάλας στη Χωράφα και το άλσος των Πεντακοσίων στον ομώνυμο συνοικισμό. Επιπλέον, κεντρικά θα βρείτε το Δημοτικό Κήπο και το πάρκο του Φαλήρου στην Παραλία (με γήπεδο μπάσκετ, τένις, παιδική χαρά και ειδικά διαμορφωμένο χώρο για σκέιτμπορντ).

Υπάρχουν αρκετές πεζοπορικές διαδρομές οι οποίες ξεκινούν μέσα από την πόλη. Πρόκειται για το τμήμα της αρχαίας Εγνατίας Οδού στα δυτικά, για το μονοπάτι που ξεκινάει από την περιμετρική στο ύψος του Αγίου Παντελεήμονα και καταλήγει στο Σταυρό, το ιστορικό μονοπάτι που ακολουθεί το δρόμο του νερού από το οποίο υδρεύονταν η Καβάλα στο παρελθόν (ξεκινά από την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου) και τέλος το μονοπάτι που ακολουθεί το ρέμα της Παλαιάς Καβάλας, το οποίο αναδείχτηκε και διαμορφώθηκε από τον τότε δήμο Φιλίππων (απέχει 15 λεπτά με αυτοκίνητο από την Καβάλα).

Οικονομία

Άποψη της πόλης

Η πόλη της Καβάλας άρχισε να μετατρέπεται σε ένα αστικό κέντρο από την δεκαετία κιόλας του 1920, όταν αυξήθηκε ραγδαία ο πληθυσμός της, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού προσφύγων έπειτα από την Μικρασιατική Καταστροφή που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην πόλη.Η αύξηση του πληθυσμού οδήγησε από πολύ νωρίς και στην ανάπτυξη του βιομηχανικού τομέα. Το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων της πόλης απασχολείται στον τριτογενή τομέα παραγωγής. Εδώ λειτουργεί η Kavala Oil (που συνεργάζεται με την Energean), η μοναδική μονάδα της χώρας, που εξορύσσει και αποθειώνει πετρέλαιο από το κοίτασμα του Πρίνου. Επίσης στην Καβάλα λειτουργεί και η μόνη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων της χώρας. Δεκάδες άλλες μονάδες, υπάρχουν στην βιομηχανική περιοχή (ΒΙ.ΠΕ) της πόλης, με σημαντικότερες τις μονάδες επεξεργασίας μαρμάρου και γυαλιού ενω ακολουθεί και αυτες της παραγωγής φυσικών προϊόντων.

Η τοπική κοινωνία και αγορά προσπαθεί να στηριχτεί κυρίως απο την Καλοκαιρινή σεζόν όπου υπάρχει αρκετή προσέλευση εκατοντάδων τουριστών κυρίως απο την Τουρκία. Επιπλέον η αγορά της βασίζεται περισσότερο πέρα απο την Βιομηχανική Περιοχή και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ρουχισμού, εστιατορίων και καφετεριών. Μια φορά την εβδομάδα οργανώνεται στην παραλιακή οδό της πόλης η Λαϊκή της αγορά όπου πολλοί επαγγελματίες προωθούν τα προϊόντα τους σε οικονομικές τιμές.

Η ανάπτυξη του εμπορίου κατέστησε αναγκαία την κατασκευή νέου λιμανιού στην βιομηχανική περιοχή της πόλης. Οι εργασίες κατασκευής του νέου λιμένα της Καβάλας "Φίλιππος Β" ξεκίνησαν το 1990 και έχει ήδη ολοκληρωθεί το δυτικό κρηπίδωμα. Από τον Οκτώβριο του 2002 έχει μεταφερθεί όλος ο μηχανολογικός εξοπλισμός και η εμπορική κίνηση εξυπηρετείται πλέον από αυτό. Το νεο λιμάνι αντικαθιστά το κεντρικό λιμάνι της Καβάλας και βρίσκεται λίγα μέτρα απο το εργοστασιακό παράρτημα της ΒΦΛ Καβάλας.

Τέλος, η Καβάλα είναι σχετικά γνωστή για την αλιεία της. Στην πόλη λειτουργεί μια από τις μεγαλύτερες ιχθυόσκαλες της Μεσογείου, από όπου διακινούνται εμπορεύματα τόσο στις εσωτερικές όσο και στις διεθνείς αγορές. Η ανάπτυξη της αλιείας, κατέστησε επιτακτική την ανάγκη να δημιουργηθεί στην Καβάλα, ένα από τα τρία Ινστιτούτα Αλιευτικών Ερευνών (ΙΝΑΛΕ) που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα. Η τοπική ιχθυόσκαλα ωστόσο, βρίσκεται σε μια κατάσταση όπου δεν είναι αρκετά σύγχρονη με αποτέλεσμα να ακολουθεί μια ανακαίνηση μεν αλλα αρκετά αργοπορημένη όσον αφορά τον χρόνο ολοκλήρωσης της δε.

Μεταφορές

Το λιμάνι της πόλης

Η Καβάλα διαθέτει λιμάνι υπό τον Οργανισμό Λιμένα Καβάλας (ΟΛΚ), ενώ υπάρχει και το αεροδρόμιο της Χρυσούπολης εντός του ευρύτερου νομού. Η πόλη δεν συνδέεται με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας λόγω της μορφολογίας του εδάφους. Εξυπηρετείται από το Σιδηροδρομικό Σταθμό Δράμας. Υπάρχει σχεδιασμός για ένταξη της Καβάλας στον Προαστιακό Θεσσαλονίκης και για σύνδεση με τους Τοξότες μέσω Νέας Καρβάλης.

Αστικές συγκοινωνίες

Οι βασικές γραμμές του Αστικού ΚΤΕΛ Καβάλας είναι: 1. Βύρωνας – Καλλιθέα 2.Δεξαμενή (από Τσολάκη) 3. Νεκροταφεία 4. Κηπούπολη – Τ.Ε.Ι. 5. Άγιος Λουκάς 6. Προφήτης Ηλίας 7. Στάδιο 8. Καλαμίτσα- Μπάτης 9. Άγιος Κωνσταντίνος 10. Νεάπολη- Δέπος 11. Περιγιάλι – Νέο Νοσοκομείο. Επίσης, λειτουργεί όλο το χρόνο ενα τραινάκι με το οποίο εξυπηρετούνται οι κάτοικοι της Παναγίας καθως κανένα άλλο όχημα συγκοινωνίας δεν είναι προσβάσιμο.

Οδικές μεταφορές

Η Καβάλα βρίσκεται επάνω στον αυτοκινητόδρομο της Α2 Εγνατίας Οδού. Η πόλη εξυπηρετείται εκτός του Νομού Καβάλας με τα υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ από τον σταθμό υπεραστικών λεωφορείων που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Συνδέεται καθημερινά με τακτά δρομολόγια με όλες τις πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Με την γραμμή των Αθηνών εξυπηρετούνται όσων ο προορισμός είναι μια εκ των πόλεων που βρίσκεται επάνω στο εθνικό άξονα Αθήνας Θεσσαλονίκης.

Αεροπορικές μεταφορές

Η Καβάλα συνδέεται αεροπορικά καθημερινά με την Αθήνα και εβδομαδιαία με άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς. Ο Κρατικός Αερολιμένας Καβάλας «Μέγας Αλέξανδρος» βρίσκεται στη Χρυσούπολη και εξυπηρετεί τους νομούς Καβάλας, Δράμας και Ξάνθης.

Ακτοπλοϊκές μεταφορές

Παρέχονται ακτοπλοϊκές συνδέσεις με τη Θάσο, νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου, και το Λαύριο.

Οδικό δίκτυο

Το οδικό δίκτυο της Καβάλας σαν σύνολο αποτελείται απο κεντρικούς και παρακλάδιους δρόμους οι οποίοι όμως δεν έχουν καλή ποιότητα πρόσφυσης. Απο το 2015 γίνονται κάποιες προσπάθειες για βελτίωση του δικτύου, το οποίο συνοδεύει πολλά προβλήματα τόσο στα ιδιοκτησιακά αποκτήματα των κατοίκων όσο και στην ποιότητα ζωής τους. Λόγω της ορεινής περιοχής που είναι χτισμένη η πόλη, σε αντίθεση με τις πόλεις των Σερρών και της Δράμας, ενα μεγάλο της κομμάτι είναι ανηφορικό (Αγ. Λουκάς, Δέπος, Κηπούπολη, Προφήτης Ηλίας, Δεξαμενή). Το οδικό δίκτυο της πόλης ξεκινά απο την περιοχή της Καλαμίτσας και του Σταυρού και τελειώνει στα δημοτικά κοιμητήρια.

Το 2016 ολοκληρώθηκε αρκετά επιτυχώς ενα σημαντικό οδικά δικτυακό πλάνο που χορηγήθηκε μέσω του προγράμματος "ΕΣΠΑ 2007-2013", στο οποίο αφορούσε την βιοκλιματική αναβάθμιση του τόπου επι των οδών Αμερικανικού Σταυρού (Νυρεμβέργης) και Βενιζέλου όπου συνέβη η επανασφαλτοδρόμηση και μονοδρόμηση της.

Ποιότητα ζωής

Η πόλη τη νύχτα

Η ποιότητα της ζωής των κατοίκων είναι απο την μια πλευρά σε θετική κατάσταση λόγω του σπάνιου φυσικού συνδυασμού της θάλασσας με τα όρη της. Γίνονται κάποια μικρά βήματα βελτίωσης της, αξιοποιώντας φυσικά και άλλα πλεονεκτήματα της όπως η ανακύκλωση. Η χλωρίδα του τόπου είναι σε καλή κατάσταση ενω άσχετα με τις όποιες δυσκολίες υπάρχει μια προσπάθεια διατήρησης της. Σαφώς και υπάρχουν μειονεκτήματα τα οποία παραμένουν ανεκμετάλλευτα παρολα αυτά, η γενική εικόνα είναι καλή.

Το μεγαλύτερο μειονέκτημα το οποίο η ίδια η χλωρίδα καταπολεμά είναι η θνησιμότητα που υπάρχει. Εξαιτίας της αδιαφορίας των Ελληνικών Λιπασμάτων, τουλάχιστον κατα την τριαντακονταετία 1960-1998, η Καβάλα είχε μεγάλο ποσοστό θανάτου λόγω αναπνευστικών προβλημάτων.. Άλλο ενα μειονέκτημα είναι η νοοτροπία μερικών κατοίκων όπου βανδαλίζουν κρατικά και ιδιωτικά ακίνητα ενω η άγνοια ρίψης απορριμάτων στους προσφερόμενους κάδους είναι μεγάλη με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται το τοπικό φυσικό περιβάλλον της.

Πληθυσμός

Παρακάτω παρουσιάζεται η εξέλιξη του πληθυσμού, με τις τρεις τελευταίες να καταγράφουν τον μόνιμο πληθυσμό και οι υπόλοιπες τον πραγματικό πληθυσμό.

Απογραφή	Πληθυσμός
1940	49.667
1951	42.261
1961	44.978
1971	46.887
1981	57.248
1991	57.461
2001	59.222
2011	54.027

Πηγή: statistics.gr

Συνοικίες

Χάρτης της πόλης

Ανατολικές Συνοικίες: Άγιος Αθανάσιος Άγιος Τρύφωνας (ή Εργατικές Κατοικίες) Περιγιάλι (ή Καρά ορμάν) Τίμιος Σταυρός (ή Σούγελο) Δεξαμενή Νοτιοανατολικές Συνοικίες: Αγία Βαρβάρα Πεντακόσια Παναγία (Παλαιά Πόλη) Δυτικές Συνοικίες: Άγιος Λουκάς Αγία Παρασκευή Βύρωνας ή Χίλια Νεάπολη (ΔΕΠΟΣ)

Νοτιοδυτικές Συνοικίες: Κηπούπολη Καλαμίτσα Βόρειες Συνοικίες: Ποταμούδια Προφήτης Ηλίας Χωράφα Σταυρός Κεντρικές Συνοικίες: Κέντρο Άγιος Παύλος Άγιος Γεώργιος Νότιες Συνοικίες: Άγιος Ιωάννης

Πολιτισμός

Μνημεία

Οθωμανικά κτίσματα

H παλιά πόλη της Καβάλας κτισμένη στη χερσόνησο της Παναγίας.

Αρχείο:5 Gymnasio Kavala.jpg

Το ιστορικό κτίριο του 5ου Γυμνασίου στη χερσόνησο της Παναγίας.

Επί οθωμανικής περιόδου, στην περιοχή της παλιάς πόλης της Καβάλας ανεγέρθηκαν σημαντικά κτίσματα. Αυτά είναι:

• Το τέμενος Ιμπραήμ Πασά χρονολογείται από το 1530 και το 1926-1927 μετατράπηκε στον Ελληνορθόδοξο Ναό του Αγίου Νικολάου.
• Το Τέμενος και μεντρεσές Χαλίλ Μπέη βρίσκεται στην χερσόνησο της Παναγιάς. Το σωζόμενο τέμενος χρονολογείται από το 1900 και στην βάση έχει βρεθεί τρίκλιτος χριστιανικός ναός. Ο μιναρές δεν εφάπτεται στο Τέμενος και ίσως χρονολογείται από το 16ο αιώνα. Από το 1930 μέσα στο τέμενος στεγάζεται η φιλαρμονική του Δήμου Καβάλας.
• Το Ιμαρέτ Καβάλας είναι ένα θρησκευτικό/εκπαιδευτικό συγκρότημα το οποίο χρονολογείται από το 1817-1821. Το Ιμαρέτ (φτωχοκομείο) χτίστηκε από τον Μεχμέτ Αλί Πασά, βαλή της Αιγύπτου.
• Το Κονάκι Μεχμέτ Αλί Πασά ήταν η οικία του Μεχμέτ Αλί Πασά (1805-1848) και βρίσκεται στην χερσόνησο της Παναγιάς. Χρονολογείται από τα τέλη του 18ου αιώνα αλλά έχουν γίνει επισκευές στα τέλη του 19ου και αρχές 20ου αιώνα.
• Το Κάστρο Καβάλας είναι οθωμανικό οχυρωματικό έργο. Στην θέση βρισκόταν παλαιότερο βυζαντινό κάστρο το οποίο καταστράφηκε κατά την κατάκτηση της πόλης το 1391. Την εποχή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1520-1566) αποκαθιστώνται τα παλαιά τείχη και χτίζεται το νεόδμητο κάστρο.
• Οι Καμάρες είναι το υδραγωγείο της Καβάλας . Χτίστηκε το 1520-1530 από τον Μέγα Βεζίρη Ιμπραήμ πασά .

• 
  Το Υδραγωγείο Καβάλας γνωστό ως Καμάρες
• 
  Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου, πρώην τέμενος Ιμπραήμ Πασά
• 
  Το εσωτερικό του Ιμαρέτ
• 
  Το Τέμενος και μεντρεσές Χαλίλ Μπέη
• 
  Το εσωτερικό του Φρουρίου γνωστού ως Κάστρου

Καπνομάγαζα

Το άγαλμα του «Καπνεργάτη» στην ομώνυμη πλατεία, με φόντο τη Δημοτική Καπναποθήκη Καβάλας

Ως σημαίνουσα πόλη στο παρελθόν όσον αφορά την επεξεργασία καπνού, η Καβάλα σήμερα διαθέτει αρκετά κτίρια πρώην καπναποθήκες, ορισμένα εκ των οποίων χρονολογούνται από το 1860. Αυτά είναι:

• Η Δημοτική Καπναποθήκη εντάσεται στα κτίρια της οθωμανικής περιόδου. Οικοδομήθηκε περί το 1900 και αποτέλεσε καπναποθήκη του Κιζίν Μιμίν.
• Το Συγκρότημα Αυστρο-Ελληνική που πήρε την ονομασία του από την ομώνυμη καπνοβιομηχανία.
• Το Εμπορικό Κέντρο Καβάλας στεγάζεται σε παλαιά καπναποθήκη.

Άλλα κτίσματα

• Το Σπίτι του Μεχμέτ Αλή κτίστηκε το 1780.
• Το κτίριο της Λέσχης της Ελληνικής Κοινότητας Καβάλας γνωστής ως Μεγάλης Λέσχης
• Το Παλαιό Δημαρχείο ανεγέρθηκε από τον καπνέμπορο Δ. Τόκκο, το 1879.
• Το Δημαρχείο της Καβάλας κτίστηκε το 1890 από τον Ούγγρο καπνέμπορο βαρώνο Πιερ Χέρτσογκ.
• Το Μέγαρο Βιξ κτίστηκε το 1900 από το Γερμανό βαρώνο Άντολφ Βιξ.
• Η Μονή Λαζαριστών κτίστηκε το 1900.

• 
  Ο I. Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου
• 
  Η παλαιά ψαραγορά
• 
  Η Μεγάλη Λέσχη
• 
  Το σπίτι του Μεχμέτ Αλή
• 
  Το Δημαρχείο

Μουσεία και ιδρύματα

• Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας
• Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο (Δημοτικό Μουσείο Καβάλας)
• Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού
• Δημοτικό Μουσείο Καπνού
• Ναυτικό Μουσείο Καβάλας
• Μουσείο Μεχμέτ-Αλή
• Ιστορικό - Εθνολογικό Μουσείο Νέας Καρβάλης Καβάλας
• Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας
• Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας
• Ίδρυμα Αγία Μαρίνα
• Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
• Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Καβάλας
• Πνοή

Πολιτιστικά δρώμενα

• Φεστιβάλ Φιλίππων (Ιούλιος - Αύγουστος) που λειτουργεί από την δεκαετία του '50
• Ελευθέρια (Ιούνιος)
• Ήλιος και πέτρα
• Δρώμενα τέχνης και πολιτισμού Τέχνης Φλόγα
• Φεστιβάλ Εικαστικών Τεχνών Τέχνης Φλόγα
• Λαϊκές γιορτές - πανηγύρια
• Έκθεση Βιομηχανίας - Βιοτεχνίας - Χειροτεχνίας (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος)
• Kavala Expo (διεξάγεται κάθε χρόνο στο συνεδριακό κέντρο «Απόστολος Μαρδύρης» στη Νέα Καρβάλη)
• Εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής (σε όλη τη διάρκεια του έτους)
• Παρά Πόδας (από το 2015)
• Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρό της (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) από το 1993.

Προσωπικότητες

Ιστορικές προσωπικότητες: Θεόδωρος Καβαλιώτης, διδάσκαλος του γένους Θεόδωρος Καβαλιώτης (αγωνιστής του 1821), αγωνιστής του 1821 Νικόλαος Καβαλιώτης, αγωνιστής του 1821 Ιμπραήμ Μεχμέτ Αλί (αντιβασιλέας της Αιγύπτου) Ιλαρίων Καρατζόγλου, οπλαρχηγός της επανάστασης του 1821 Μεχμέτ Αλή Πασάς (αντιβασιλέας της Αιγύπτου) Πέτρος Ιωαννίδης (μακεδονομάχος οπλαρχηγός) Περικλής Δράκος (μακεδονομάχος οπλαρχηγός) Συγγραφείς - Ποιητές: Διαμαντής Αξιώτης (ποιητής, πεζογράφος) Γιούλη Αποκατανίδου (θεατρική συγγραφέας) Χρυσούλα Βακιρτζή(ποιήτρια,συγγραφέας) Βασίλης Βασιλικός (συγγραφέας) Λίζα Γραμματικοπούλου (συγγραφέας) Χαρά Δάφνα(ποιήτρια) Θοδωρής Θεοδωρίδης (θεατρικός συγγραφέας,δημοσιογράφος) Κώστας Καναβούρης (ποιητής, συγγραφέας, δημοσιογράφος) Χρήστος Κεραμίδης (ποιητής) Δέσποινα Κονταξή (ποιήτρια) Αντώνης Κούφαλης (θεατρικός συγγραφέας) Κωνσταντίνος Κούφαλης (θεατρικός συγγραφέας) Δημήτρης Λέντζης (ποιητής, πεζογράφος) Χρόνης Μίσσιος (συγγραφέας) Δημήτρης Κεραμεύς-Ντουμπουρίδης (συγγραφέας-θεατρικός συγγραφέας) Θωμάς Καραγκιοζόπουλος (φιλόλογος, λογοτέχνης) Λεόντιος Πετμεζάς (ιστορικός τέχνης-συγγραφέας) Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη (συγγραφέας) Κοσμάς Χαρπαντίδης (συγγραφέας) Γιώργος Χειμωνάς (λογοτέχνης) Νίκος Βρεττός (ποιητής, πεζογράφος) Μαρία Κυρτζάκη (ποιήτρια, πεζογράφος, υπαλ. ΕΡΤ) Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου (ποιητής, πεζογράφος) Λευτέρης Νεγρεπόντης (ποιητής) Κώστας Ορφανίδης (ποιητής, δημοσιογράφος) Αβραάμ Χατζηανέστης (ποιητής) Ιωάννης Δ. Ιωαννίδης (πεζογράφος) Θόδωρος Γρηγοριάδης (πεζογράφος) Γιάννης Γαΐτάνος (πεζογράφος) Σάκης Παπαδημητρίου (πεζογράφος) Ζωγράφοι - Γλύπτες: Ουμβέρτος Αργυρός (ζωγράφος - καθηγητής Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών το 1929, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το 1959) Γιάννης Ζαχαρόπουλος (ζωγράφος) Θέμης Κελέκης (ζωγράφος και συγγραφέας) Παύλος Μοσχίδης (ζωγράφος) Μουσικοί - τραγουδιστές: Ιωάννης Παπαϊωάννου, συνθέτης συμφωνικής μουσικής Δέσποινα Βανδή (τραγουδίστρια) Κορίνα Βουγιούκα (κιθαρίστρια με διεθνείς διακρίσεις) Αλεξία Βουλγαρίδου (υψίφωνος - σοπράνο) Γιώργος Κουλαξίζης (λαϊκός ακορντεονίστας) Λάζαρος Κουλαξίζης (λαϊκός ακορντεονίστας) Νίκος Κουρκούλης (τραγουδιστής) Sunny Μπαλτζή (τραγουδίστρια,μουσικοσυνθέτης) Τάσος Παναγιωτόπουλος (μουσικός,συνθετης,ερμηνευτής) Γιάννης Α. Παπαϊωάννου (μουσικοσυνθέτης) Γρηγόρης Χρηστίδης (μουσικός,συνθετης,ερμηνευτής)

Αθλητές - Προπονητές: Άννα Βερούλη (αθλήτρια, ολυμπιονίκης του ακοντισμού) Βασίλης Δανιήλ (προπονητής) Γιώργος Γεωργιάδης (παλαίμαχος ποδοσφαιριστής) Παύλος Δερμιτζάκης (ποδοσφαιριστής και προπονητής) Αλεξάνδρα Δημόγλου (παραολυμπιονίκης αθλήτρια) Ανδρέας Θεοδωρίδης (διεθνής βολεϊμπολίστας) Γιάννης Κανάκης (παλαίμαχος ποδοσφαιριστής) Ανθή Καραγιάννη (αργυρή παραολυμπιονίκης) Θεόδωρος Μιχ. Λολίδης (αθλητής και πανελληνιονίκης της κολύμβησης) Γιώργος Στρατηλάτης (παλαίμαχος ποδοσφαιριστής) Κώστας Χριστοφιδέλης (βολεϊμπολίστας) Κώστας Λίολιος (παλαίμαχος ποδοσφαιριστής) Ηθοποιοί: Βούλα Αβραμίδου (ηθοποιός) Αντιγόνη Βαλάκου (ηθοποιός) Αλεξάνδρα Λαδικού (ηθοποιός) Αντρέας Νάτσιος (ηθοποιός) Βέτα Προέδρου (ηθοποιός) Μαρία Καραβία (ηθοποιός, σκηνοθέτης, δημοσιογράφος, συγγραφέας) Γιώργος Μοσχίδης (ηθοποιός) Στέργιος Νένες (ηθοποιός) Παρθένα Χοροζίδου (ηθοποιός) Γιώργος Καρατζιώτης (ηθοποιός) Δημοσιογράφοι: Μανίνα Ζουμπουλάκη (δημοσιογράφος,συγγραφέας) Γεώργιος Παγιωτέλης (δημοσιογράφος) Βαγγέλης Παπαδόπουλος (δημοσιογράφος,συγγραφέας) Πέτρος Πετρόπουλος (δημοσιογράφος, πρόεδρος ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας) Επιστήμονες: Δημοσθένης Καζάνας (αστροφυσικός Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA, ακαδημαϊκός) Μιχάλης Γκατζούλης (καθηγητής Καρδιολογίας του Imperial College) Πολύδωρος Γκοράνης (καθηγητής Σλαβολογίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) Δημήτρης Λαζαρίδης (αρχαιολόγος) Δημήτρης Καιρίδης (καθηγητής Παντείου τμήματος Διεθνών Σχέσεων) Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη (αρχαιολόγος) Στράτος Καλαφάτης(φωτογράφος) Παντελεήμων Μουτάφης (Μητροπολίτης Μαρωνείας) Κλέων Κραντονέλλης (αρχιτέκτων) Κωνσταντίνος Δημάδης (καθηγητής)

Αθλητισμός

Άποψη του κλειστού Δημοτικού Κολυμβητηρίου Καβάλας (αριστερά) και του Δημοτικού Σταδίου «Ανθή Καραγιάννη» (δεξιά)

Στο παρελθόν τα ποδοσφαιρικά γεγονότα λάμβαναν χώρα στο γήπεδο Καρά Ορμάν (στρατιωτικό). Έπειτα, το στάδιο του Αγίου Ιωάννη (σημερινή αυλή 12ου Δημ. σχολείου) αποτέλεσε τον πρώτο χώρο άθλησης στην πόλη. Η Καβάλα σήμερα διαθέτει δυο μεγάλα στάδια άθλησης: Το Δημοτικό Στάδιο «Ανθή Καραγιάννη» στο Περιγιάλι και το Δημοτικό Στάδιο Καβάλας «Άννα Βερούλη» (Βερούλειο) στο Βύρωνα (στο στάδιο αυτό στις 16-07-2009 ξεκίνησαν εργασίες. Κατεδαφίστηκε τμήμα της κερκίδας λόγω επικινδυνότητας και κατασκευάστηκαν καινούργια αποδυτήρια. Η ανακατασκευή ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2010). Ακόμη, υπάρχει το Δημοτικό Στάδιο «Κωτσάλου» (πρώην στρατοπέδου). Επίσης διαθέτει: ανοιχτό κολυμβητήριο στο κέντρο της πόλης και κλειστό κολυμβητήριο στην περιοχή του Περιγιαλίου, το κλειστό Αθλητικό Κέντρο των Ποταμουδίων καθώς και το κλειστό Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο Καλαμίτσας «Αλεξάνδρα Δήμογλου». Σε πολλές περιοχές υπάρχουν μικρά γήπεδα μπάσκετ και τένις, γήπεδα 5Χ5 ποδοσφαίρου κ.ά.

Ορισμένα από τα πρώτα αθλητικά σωματεία που ιδρύθηκαν στην πόλη της Καβάλας και δεν υφίστανται πλέον, ήταν οι Φίλιπποι, ο Απόλλων, ο Αισχύλος, ο Ηρακλής, ο Άτλας Κεραυνός ή Ατλοκεραυνός (έπειτα από τη συγχώνευση του Κεραυνού με τον Άτλαντα), ο Παύλος Μελάς και ο Εργατικός Αστήρ. Ακόμη, το 1927 συστάθηκε παράρτημα της Εθνικής Φυσικής Αγωγής, το οποίο διέκοψε τη λειτουργία του το ίδιο έτος. Επίσης, υπήρχαν ορισμένες ομάδες ποδοσφαίρου, οι οποίες δεν ήταν επίσημα αναγνωρισμένες και διεξήγαγαν δικό τους πρωτάθλημα υπό την Ποδοσφαιρικήν Ένωσην Ανεπίσημων Σωματείων. Αυτές ήταν ο Αετός Φρουρίου, η Ακόαχ (ομάδα της εβραϊκής κοινότητας), η Άμυνα, η Άραξ (ομάδα της αρμενικής κοινότητας), ο Ήφαιστος, η Αρμενική Ένωσις, η Αρμενική Νεολαία, ο Αρμενικός Αστήρ, ο Αγών, η Άμυνα, ο Άτλας Παναγίας, ο Εθνικός Παναγίας, ο Ερμής Παναγίας, ο Άρης (συγχωνεύθηκε με τον Ηρακλή), Ατρόμητος Λέων, Ένωσις Ποντίων, η Θύελλα, ο Ιέραξ, ο Μέγας Αλέξανδρος, η Νέα Γενεά, ο Ολυμπιακός, ο Ορφεύς, ο Πάνθηρ, ο Πανιώνιος, ο Π.Α.Ο.Κ., ο Π.Ε.Α.Β., ο Χ.Ο.Κ., ο Σατανάς, η Σπάρτη Παναγίας, το Τέξας, ο Τυφών, ο Φωστήρ και το Χρυσούν Τρίφυλλον (πρόσκοποι).

Οι ποδοσφαιρικές ομάδες της πόλης υπάγονται στην Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Καβάλας και είναι: Α.Ο. Καβάλα η οποία αγωνίζεται στο Στάδιο «Ανθή Καραγιάννη», Α.Ε. Καβάλας, Α.Π.Σ. Βύρων Καβάλας και Ηρακλής Καβάλας (Γ.Α.Σ. Ηρακλής Ποταμουδίων Καβάλας) οι οποίες αγωνίζονται στο «Βερούλειο» στάδιο, Π.Α.Ο.Κ. Καβάλας (πρώην Λιπάσματα), Φίλιπποι Παληού και Ο.Σ.Φ.Κ. Ολυµπιακός (Ολυμπιακός Καβάλας, πρώην Φίλιπποι και μετέπειτα Άρης) με έδρα το στάδιο «Κωτσάλου», Άγιος Λουκάς, Καβάλα 2004 (πρώην Πήγασος) και ο Ποσειδών Καβάλας. Επίσης, στον ευρύτερο δήμο Καβάλας υπάρχουν οι: Ακαδημία Ελπίδες – Νέος Γαλαξίας (αποτέλεσμα συγχώνευσης Ελπίδων και Γαλαξία), Ακαδημία Αστέρας, Κεραυνός Κρηνίδων, Δόξα Λυδίας, Δόξα Αμυγδαλεώνα, Ναζιανζός Νέας Καρβάλης, Ατρόμητος Χαλκερού κ.α. Υπάρχει επίσης και γυναικεία ποδοσφαιρική ομάδα, ο Α.Ο. Καβάλα 86.

Ορισμένες καβαλιώτικες ομάδες καλαθοσφαίρισης έχουν ενωθεί και δημιούργησαν την Ε.Κ. Καβάλας, η οποία από την αγωνιστική περίοδο 2009-10 αγωνιζεται στις επαγγελματικές κατηγορίες με έδρα το κλειστό «Αλεξάνδρα ∆ήµογλου». Άλλες ομάδες είναι οι: Σ.Α.Κ. Αστέρας, Ηρακλής Καβάλας (Γ.Α.Σ.Κ. Ηρακλής Αγ. Ιωάννου, «Ηρακλής Ποταμουδίων»), Μ.Π.Α.Σ. Αγία Βαρβάρα, Α.Κ.Κ. «Οι Πάνθηρες», Ένωση Ποταμουδίων, οι οποίες εδρεύουν στο κλειστό «Ποταµουδίων». Επίσης, υπάρχει και η ομάδα μπάσκετ με καρότσι με την ονομασία «Ίρις» Καβάλας.

Οι ομάδες κολύμβησης είναι ο Ναυτικός Όμιλος Καβάλας (Ν.Ο.Κ.), ο Όμιλος Θαλάσσιων Αθλημάτων Καβάλας (Ο.Θ.Α.Κ) και το Ναυταθλητικό Σωματείο Υγρού Στίβου (Ν.Ο.Υ.Σ.) «Ναυτίλος».

Οι σύλλογοι που δραστηριοποιούνται στο άθλημα της αντισφαίρισης είναι οι Α.Ο.Α. Καβάλας, Α.Ο. Μακεδονικός, Α.Ο.Α. «Πρωταθλητών» και Ο.Α. «Αλέξανδρος».

Υπάρχει επίσεις ο Σύλλογος Αγωνιστικού Μπριτζ Καβάλας, ο οποίος επιδίδεται στο άθλημα του αγωνιστικού μπριτζ.

Στην πόλη της Καβάλας το σκάκι είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αθλήματα. Διοργανώνονται σκακιστικοί αγώνες (πρωταθλήματα και OPEN) με συμμετοχή διεθνών maitres (IM) και grandmaitres (GM). To 2010 έγινε το Παγκόσμιο Σκακιστικό Πρωτάθλημα στο Αμφιθέατρο της πόλης. Το 2013 η Σταυρούλα Τσολακίδου του Σκακιστικού Ομίλου Καβάλας, κατέκτησε την πρώτη θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα σκάκι κορασίδων, ενώ το 2015 επανέλαβε την επιτυχία της κερδίζοντας και πάλι την πρώτη θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα σκάκι κορασίδων.

Επίσης, η πόλη διαθέτει και μια ομάδα ράγκμπι, με την επωνυμία «Τιτάνες Καβάλας».

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Τα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι αρκετά, όσον αφορά κυριως την έντυπη μορφή του. Παραδείγματα εφημερίδων είναι οι "Πρωϊνή", "Νεάπολις", "Εβδόμη", "Χρονόμετρο" και "Αναλυτής". Ωστόσο, πέρα απο την κλασσική ύπαρξη εφημερίδων έχει ισχυροποιηθεί και η τοπική ενημέρωση σε ηλεκτρονική μορφή, όπως το "Kavala Portal", το "Kavala Press", το "Kavala Web News", το "Kavala Post" κλπ.

Στην πόλη εκπέμπουν όλοι οι σταθμοί πανελλαδικής εμβέλειας, ενώ λειτουργούν και 3 τοπικοί τηλεοπτικοί σταθμοί περιφερειακής εμβέλειας, οι 3 εκ των οποίων προσφέρουν ολοήμερο πρόγραμμα: Center TV (Τηλεόραση Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Α.Ε.), ΕΝΑ Channel (Ραδιοτηλεοπτική Καβάλας Α.Ε.) και η ορθόδοξη εκκλησιαστική τηλεόραση Λυδία.

Επίσης, από τους γύρω Νομούς εκπέμπουν και οι σταθμοί Δέλτα Τηλεόραση (Κομοτηνή), Κανάλι 6 (Ξάνθη), Επιλογές TV (Σέρρες), Πόντος TV, Smile, Xanthi Channel, ALFA TV (Δράμα), Δίκτυο Τηλεόραση (Σέρρες), TV Δ (Δράμα), ΘράκηNET (Αλεξανδρούπολη) και το τηλεοπτικό κανάλι "Ορεστιάδα".

Δημόσιες σχέσεις

Αδελφοποιημένες πόλεις

Η Καβάλα ως Δήμος έχει αδελφοποιηθεί με:

• Γκάμπροβο - Βουλγαρία (1975)
• Γκραντίσκα - Βοσνία και Ερζεγοβίνη (1994)
• Νυρεμβέργη - Γερμανία (1998)

Συνεργασίες

Επίσης η πόλη συνεργάζεται με τις παρακάτω πόλεις:

• Αγκαντίρ - Μαρόκο (2001)
• Μαρτούνι - Αρμενία (2001)
• Τεκιρντάγ - Τουρκία (2003)
• Γκότσε Ντέλτσεφ - Βουλγαρία (2003)
• Βράνιε - Σερβία (2009)

Βιβλιογραφία

• "Καβάλα: Της αγάπης γειτονιά". Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο τεύχος 82 σ. 20-25 (Νοέμ. 2001)
• Κωνσταντίνος Χιόνης, Η Ιστορία της Καβάλας
• Παπαθανασόπουλος, Γ.Α. (εκδ.), Nεολιθικός Πολιτισμός στην Ελλάδα, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης-Ίδρυμα Ν.Π. Γουλανδρή, Αθήνα 1996.
• Κουκούλη-Χρυσανθάκη, Χ. και Weisgerber, G., Προϊστορικά ορυχεία ώχρας στη Θάσο, στο: Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και Θράκη 6, 1992, Θεσσαλονίκη 1995, 541-558.
• Κουκούλη-Χρυσανθάκη, Χ. και Weisgerber, G., Παλαιολιθικό ορυχείο ώχρας στη Θάσο, Αρχαιολογία και Τέχνες 60, 1996, 82-89
• Γραμμένος, Δ.Β., Νεολιθική Μακεδονία, Υπουργείο Πολιτισμού, Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, Αθήνα 1997.
• Θεοχάρης, Δ.P., Νεολιθικός πολιτισμός, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1981.
• Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και Θράκη 1-11, Υπουργείο Πολιτισμού & Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 1987-1997.
• Treuil, R. (εκδ.), Dikili Tash I. Fouillesde Jean Deshayes 1961-1975, BCH Suppl. 24, 1992
• Στρατής Παπαδόπουλος, Ο Προϊστορικός Οικισμός Σκάλας Σωτήρα Θάσου

(περαιτέρω βιβλιογραφία όσον αφορά την Προϊστορική Περίοδο παρατίθεται εντός των εργασιών της κα.Κουκούλη)

• Καραγιαννακίδης Νίκος - Λυκουρίνος Κυριάκος, Νεάπολις - Χριστούπολις - Καβάλα. Οδοιπορικό στο χώρο και το χρόνο της παλιάς πόλης, έκδοση Δήμου Καβάλας, Καβάλα 2009.
• Καβαλιώτες Πεζογράφοι - Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας, Καβάλα 1985
• Καβαλιώτες Ποιητές - Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας, Καβάλα 1983

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Καβάλας
• Ιστοσελίδα της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Καβάλας - ΔΗΜΩΦΕΛΕΙΑ
• Χάρτης της πόλης της Καβάλας από την ιστοσελίδα του ΤΕΙ Καβάλας

Οπτικοακουστικό υλικό

• Καβάλα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Καβάλα-Β. Βασιλικός (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Καβάλα-Δράμα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Ο ήλιος χάθηκε - Πυρκαγιά Καβάλα 1985