Βασίλειο της Αρλ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
[[File:Map Kingdom Arelat-el.png|thumb|right|300px|Η Βουργουνδία το 12–13ο αιώνα: {{legend|#ECE87B|Βασίλειο της Αρλ}} {{legend|#D6B68A|Το Γαλλικό [[Δουκάτο της Βουργουνδίας]]}} {{legend|#E6D3B8|Εξαρτημένα εδάφη του Δουκάτου}}]]
[[File:Map Kingdom Arelat-el.png|thumb|right|300px|Η Βουργουνδία το 12–13ο αιώνα: {{legend|#ECE87B|Βασίλειο της Αρλ}} {{legend|#D6B68A|Το Γαλλικό [[Δουκάτο της Βουργουνδίας]]}} {{legend|#E6D3B8|Εξαρτημένα εδάφη του Δουκάτου}}]]
Το '''Βασίλειο της Αρλ''' (933-1378) (''Arelat'', ''Αρελάτη'') ή '''Δεύτερο Βασίλειο της Βουργουνδίας''' ήταν [[Φραγκία|Φραγκική]] επικράτεια που δημιουργήθηκε το 933 από εδάφη του [[Βασίλειο των Βουργουνδών|Βασιλείου των Βουργουνδών]] των αρχών του Μεσαίωνα, με την συνένωση των βασιλείων της [[Άνω Βουργουνδία|Άνω]] και [[Κάτω Βουργουνδία]]ς υπό τον Βασιλιά Ροδόλφο Β΄ της Βουργουνδίας.
Το '''Βασίλειο της Αρλ''' (933-1378) (''Arelat'', ''Αρελάτη'') ή '''Δεύτερο Βασίλειο της Βουργουνδίας''' ήταν [[Φραγκία|Φραγκική]] επικράτεια, που δημιουργήθηκε το 933 από εδάφη του [[Βασίλειο των Βουργουνδών|Βασιλείου των Βουργουνδών]] των αρχών του Μεσαίωνα, με την συνένωση των βασιλείων της [[Άνω Βουργουνδία|Άνω]] και [[Κάτω Βουργουνδία]]ς υπό τον Βασιλιά Ροδόλφο Β΄ της Βουργουνδίας.


Το νέο βασίλειο πήρε το όνομά του από την έδρα της Κάτω Βουργουνδίας στην [[Αρλ]]. Η επικράτειά του επεκτεινόταν από την [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο]] στα νότια ως τον Άνω Ρήνο στα βόρεια, αντιστοιχώντας περίπου στις περιοχές της [[Γαλλία]]ς [[Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή]], Ρον-Αλπ και [[Φρανς-Κοντέ]], καθώς και στη δυτική [[Ελβετία]]. Κυβερνούνταν από ανεξάρτητους βασιλείς ως το 1032<ref name="The New Columbia Encyclopedia 1975">''The New Columbia Encyclopedia'' 1975, 150</ref>, όταν και μετά ενσωματώθηκε στην [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]].
Το νέο βασίλειο πήρε το όνομά του από την έδρα της Κάτω Βουργουνδίας, την [[Αρλ]]. Η επικράτειά του επεκτεινόταν από την [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο]] στα νότια ως τον Άνω Ρήνο στα βόρεια, αντιστοιχώντας περίπου στις περιοχές της [[Γαλλία]]ς [[Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή]], Ρον-Αλπ και [[Φρανς-Κοντέ]], καθώς και στη δυτική [[Ελβετία]]. Κυβερνιόταν από ανεξάρτητους βασιλείς ως το 1032<ref name="The New Columbia Encyclopedia 1975">''The New Columbia Encyclopedia'' 1975, 150</ref>, οπότε ενσωματώθηκε στην [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]].




==Η Βουργουνδία υπό τους Καρολίδες ==
==Η Βουργουνδία υπό τους Καρολίδες ==
Από την κατάκτηση του [[Βασίλειο των Βουργουνδών|Πρώτου Βουργουνδικού Βασιλείου]] από τους [[Φράγκοι|Φράγκους]] το 534, η περιοχή κυβερνούνταν μέσα στην [[Φραγκία|Φραγκική]] και την [[Αυτοκρατορία των Καρολιδών]]. Το 843 οι τρεις γιοι του αυτοκράτορα [[Λουδοβίκος ο Ευσεβής|Λουδοβίκου του Ευσεβούς]], ο οποίος είχε πεθάνει το 840, υπέγραψαν τη [[Συνθήκη του Βερντέν]], με την οποία χώρισαν την αυτοκρατορία μεταξύ τους: το πρώην Βουργουνδικό Βασίλειο έγινε μέρος της [[Μέση Φραγκία|Μέσης Φραγκίας]], η οποία πήγε στον αυτοκράτορα [[Λοθάριος Α΄|Λοθάριο Α΄]] (''Lotharii Regnum''), εκτός από το κατοπινό [[Δουκάτο της Βουργουνδίας]]—τη σημερινή ''[[Βουργουνδία|Bourgogne]]''—, το οποίο έλαβε ο [[Κάρολος ο Φαλακρός]], βασιλιάς της [[Δυτική Φραγκία|Δυτικής Φραγκίας]]. Ο βασιλιάς [[Λουδοβίκος ο Γερμανικός]] έλαβε την [[Ανατολική Φραγκία]], την οποία αποτελούσε η περιοχή ανατολικά του ποταμού [[Ρήνος|Ρήνου]].
Με την κατάκτηση του [[Βασίλειο των Βουργουνδών|Πρώτου Βουργουνδικού Βασιλείου]] από τους [[Φράγκοι|Φράγκους]] το 534, η περιοχή έγινε μέρος της [[Φραγκία|Φραγκικής]] [[Αυτοκρατορία των Καρολιδών|αυτοκρατορίας των Καρολιδών]]. Το 843 οι τρεις γιοι του αυτοκράτορα [[Λουδοβίκος ο Ευσεβής|Λουδοβίκου του Ευσεβούς]], ο οποίος είχε αποβιώσει το 840, υπέγραψαν τη [[Συνθήκη του Βερντέν]], με την οποία χώρισαν την αυτοκρατορία μεταξύ τους: το πρώην Βουργουνδικό Βασίλειο έγινε μέρος της [[Μέση Φραγκία|Μέσης Φραγκίας]], η οποία πήγε στον αυτοκράτορα [[Λοθάριος Α΄|Λοθάριο Α΄]] (''Lotharii Regnum''), εκτός από το κατοπινό [[Δουκάτο της Βουργουνδίας]] —τη σημερινή ''[[Βουργουνδία|Bourgogne]]''—, το οποίο έλαβε ο [[Κάρολος ο Φαλακρός]], βασιλιάς της [[Δυτική Φραγκία|Δυτικής Φραγκίας]]. Ο βασιλιάς [[Λουδοβίκος ο Γερμανικός]] έλαβε την [[Ανατολική Φραγκία]], την οποία αποτελούσε η περιοχή ανατολικά του ποταμού [[Ρήνος|Ρήνου]].


Λίγο καιρό πριν το θάνατό του το 855 ο αυτοκράτορας Λοθάριος Α΄ διαμοίρασε το βασίλειό του μεταξύ των γιων του με τη [[Συνθήκη του Προυμ]]. Η κληρονομιά του της Βουργουνδίας θα περνούσε στον νεότερο γιο του [[Κάρολος της Προβηγκίας|Κάρολο]] (845-863). Τότε, το 869 ο γιος του Λοθάριου Α΄ [[Λοθάριος Β΄ της Λοθαριγγίας|Λοθάριος Β΄]] πέθανε χωρίς νόμιμο παιδιά, και το 870 οι θείοι του [[Κάρολος ο Φαλακρός]] και [[Λουδοβίκος ο Γερμανικός]] μοίρασαν την περιοχή του με τη [[Συνθήκη του Μέρσεν]] του 870: η [[Άνω Βουργουνδία]], περιοχή βόρεια των Ορέων Γιούρα (Jura) (''Bourgogne Transjurane''), πήγε στον Λουδοβίκο, ενώ η υπόλοιπη περιοχή στον Κάρολο. Ως το 875 όλοι οι γιοι του Λοθάριου Α΄ είχαν πεθάνει χωρίς διαδόχους, και οι υπόλοιπες περιοχές της Βουργουνδίας πήγαν στον Κάρολο.
Λίγο καιρό πριν το θάνατό του το 855 ο αυτοκράτορας Λοθάριος Α΄ διαμοίρασε το βασίλειό του μεταξύ των γιων του με τη [[Συνθήκη του Προυμ]]. Η κληρονομιά του της Βουργουνδίας θα περνούσε στον νεότερο γιο του [[Κάρολος της Προβηγκίας|Κάρολο]] (845-863). Το 869 ο γιος του Λοθάριου Α΄, ο [[Λοθάριος Β΄ της Λοθαριγγίας|Λοθάριος Β΄]], απεβίωσε χωρίς νόμιμο παιδιά και το 870 οι θείοι του [[Κάρολος ο Φαλακρός]] και [[Λουδοβίκος ο Γερμανικός]] μοίρασαν την περιοχή του με τη [[Συνθήκη του Μέρσεν]] το 870: η [[Άνω Βουργουνδία]], περιοχή βόρεια των Ορέων Γιούρα (Jura) (''Bourgogne Transjurane''), πήγε στον Λουδοβίκο, ενώ η υπόλοιπη περιοχή στον Κάρολο. Ως το 875 όλοι οι γιοι του Λοθάριου Α΄ είχαν αποβιώσει χωρίς διαδόχους και οι υπόλοιπες περιοχές της Βουργουνδίας πήγαν στον Κάρολο.
[[File:Karte Hoch und Niederburgund-el.png|thumb|left|250px|Χάρτης των τριών μερών του παλιού [[Βασίλειο της Βουργουνδίας|Βασιλείου της Βουργουνδίας]], ''ca'' 900.
[[File:Karte Hoch und Niederburgund-el.png|thumb|left|250px|Χάρτης των τριών μερών του παλιού [[Βασίλειο της Βουργουνδίας|Βασιλείου της Βουργουνδίας]], ''ca'' 900.
----
----
Γραμμή 14: Γραμμή 14:
{{legend|#FBCB8C|[[Κάτω Βουργουνδία]]}}
{{legend|#FBCB8C|[[Κάτω Βουργουνδία]]}}
{{legend|#D6B68A|[[Δουκάτο της Βουργουνδίας]] του Ριχάρδου, Δούκα της Βουργουνδίας}}]]
{{legend|#D6B68A|[[Δουκάτο της Βουργουνδίας]] του Ριχάρδου, Δούκα της Βουργουνδίας}}]]
Στην σύγχυση μετά το θάνατο του γιου του Καρόλου [[Λουδοβίκος ο Τραυλός|Λουδοβίκου του Τραυλού]] το 879, ο Κόμης του Αυλής της Δυτικής Φραγκίας Μπόζο της Προβηγκίας ίδρυσε το Βασίλειο της [[Κάτω Βουργουνδία]]ς (''Bourgogne Cisjurane'') με έδρα τη Αρλ. Το 888, με το θάνατο του Αυτοκράτορα [[Κάρολος ο Παχύς|Καρόλου του Παχύ]], γιου του Λουδοβίκου του Γερμανικού, ο Κόμης Ροδόλφος Α΄ της Βουργουνδίας ίδρυσε το Βασίλειο της [[Άνω Βουργουνδία]]ς στο Σαιν Μόριτς, το οποίο περιελάμβανε την Κομητεία της Βουργουνδίας στα βορειοδυτικά της Άνω Βουργουνδίας.
Στην σύγχυση μετά το θάνατο τού γιου τού Καρόλου [[Λουδοβίκος ο Τραυλός|Λουδοβίκου του Τραυλού]] το 879, ο κόμης του Αυλής της Δυτικής Φραγκίας Μπόζο της Προβηγκίας ίδρυσε το Βασίλειο της [[Κάτω Βουργουνδία]]ς (''Bourgogne Cisjurane'') με έδρα την Αρλ. Το 888, με το θάνατο του αυτοκράτορα [[Κάρολος ο Παχύς|Καρόλου του Παχύ]], γιου του Λουδοβίκου του Γερμανικού, ο κόμης Ροδόλφος Α΄ της Βουργουνδίας ίδρυσε το Βασίλειο της [[Άνω Βουργουνδία]]ς στο Σαιν Μόριτς, το οποίο περιελάμβανε την κομητεία της Βουργουνδίας στα βορειοδυτικά της Άνω Βουργουνδίας.


Το 933 ο [[Ούγος της Προβηγκίας|Ούγος της Αρλ]] παραχώρησε την Κάτω Βουργουνδία στον Ροδόλφο Β΄ της Άνω Βουργουνδίας σε αντάλλαγμα την αποποίηση κάθε διεκδίκησης του τελευταίου στον [[Βασίλειο της Ιταλίας (Μεσαίωνας)|Ιταλικό θρόνο]]. Ο Ροδόλφος ένωσε την Άνω και Κάτω Βουργουνδία για να δημιουργήσει το Βασίλειο της Αρλ (''Arelat''). Το 937 τον Ροδόλφο διαδέχτηκε ο γιος του Κορράδος της Βουργουνδίας, με την υποστήριξη του αυτοκράτορα [[Όθων Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Όθωνα Α΄]].
Το 933 ο [[Ούγος της Προβηγκίας|Ούγος της Αρλ]] παραχώρησε την Κάτω Βουργουνδία στον Ροδόλφο Β΄ της Άνω Βουργουνδίας με αντάλλαγμα την αποποίηση κάθε διεκδίκησης του τελευταίου στον [[Βασίλειο της Ιταλίας (Μεσαίωνας)|Ιταλικό θρόνο]]. Ο Ροδόλφος ένωσε την Άνω και Κάτω Βουργουνδία για να δημιουργήσει το Βασίλειο της Αρλ (Αρελάτης, ''Arelat''). Το 937 τον Ροδόλφο διαδέχτηκε ο γιος του Κορράδος της Βουργουνδίας, με την υποστήριξη του [[Όθων Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Όθωνα Α΄]] της Γερμανίας.


Τον Κορράδο διαδέχτηκε το 993 ο γιος του [[Ροδόλφος Γ΄ της Βουργουνδίας]], ο οποίος αναγκάστηκε να υπογράψει το 1006 μια συνθήκη διαδοχής υπέρ του Αυτοκράτορα [[Ερρίκος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Ερρίκου Β΄]]. Ο Ροδόλφος το 1016 προσπάθησε να αποκηρύξει την συνθήκη, χωρίς επιτυχία.
Τον Κορράδο διαδέχτηκε το 993 ο γιος του [[Ροδόλφος Γ΄ της Βουργουνδίας]], ο οποίος αναγκάστηκε να υπογράψει το 1006 μια συνθήκη διαδοχής υπέρ του [[Ερρίκος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Ερρίκου Β΄]] της Γερμανίας. Ο Ροδόλφος το 1016 προσπάθησε να αποκηρύξει την συνθήκη, χωρίς επιτυχία.


==Αυτοκρατορική Αρελάτη==
==Αυτοκρατορική Αρελάτη==
Το 1032 ο Ροδόλφος Γ΄ πέθανε χωρίς απογόνους, και το βασίλειο πέρασε σύμφωνα με τη συνθήκη του 1006 στον διάδοχο του Ερρίκου Β΄, Αυτοκράτορα [[Κορράδος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Κορράδο Β΄]] της Σάλιας Δυναστείας, και το Βασίλειο της Αρλ ενσωματώθηκε στην [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]], αν και λειτουργούσε με αρκετή αυτονομία<ref name="The New Columbia Encyclopedia 1975"/>. Ενώ αυτήν την εποχή οι Αυτοκράτορες κατείχαν και τον τίτλο του "Βασιλιά της Αρλ", λίγοι πήγαιναν για να στεφτούν στον καθεδρικό της Αρλ. Μια εξαίρεση απετέλεσε ο [[Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα]], ο οποίος στέφτηκε Βασιλιάς της Βουργουνδίας το 1178 από τον Αρχιεπίσκοπο της Αρλ.
Το 1032 ο Ροδόλφος Γ΄ απεβίωσε χωρίς απογόνους και το βασίλειο πέρασε σύμφωνα με τη συνθήκη του 1006 στον διάδοχο του Ερρίκου Β΄, [[Κορράδος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Κορράδο Β΄]] της Γερμανίας (της Σάλιας Δυναστείας) και το Βασίλειο της Αρλ ενσωματώθηκε στην [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]], αν και λειτουργούσε με αρκετή αυτονομία<ref name="The New Columbia Encyclopedia 1975"/>. Ενώ αυτήν την εποχή οι Αυτοκράτορες κατείχαν και τον τίτλο του "Βασιλιά της Αρλ", λίγοι πήγαιναν για να στεφτούν στον καθεδρικό της Αρλ. Μια εξαίρεση απετέλεσε ο [[Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα]], ο οποίος στέφτηκε Βασιλιάς της Βουργουνδίας το 1178 από τον Αρχιεπίσκοπο της Αρλ.


Μεταξύ του 11ου και το τέλος του 14ου αιώνα πολλά μέρη της επικράτειας της Αρλ αποσχίστηκαν: [[Προβηγκία]], Βιβαρέ, Λυονέ, Ντοφινέ, [[Κομητεία της Σαβοϊας|Σαβοΐα]], [[Κομητεία της Βουργουνδίας|Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας]] και μέρη της δυτικής Ελβετίας<ref name="The New Columbia Encyclopedia 1975"/>. Την Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας απέκτησε το 1190 ο [[Οίκος των Χοενστάουφεν]], και τα ανατολικά μέρη της Άνω Βουργουνδίας έπεσαν στον Οίκο των Zähringen. Αργότερα, όταν έσβησε η γραμμή διαδοχής του, οι γη αυτή κληρονομήθηκε από τον [[Οίκος των Αψβούργων|Αψβούργους]]. Το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας της Κάτω Βουργουνδίας ενσωματώθηκε σταδιακά στην [[Γαλλία]] η Κομητεία της Προβηγκίας έπεσε στον Οίκο των Ανζού το 1246 και τελικά στο Γαλλικό Στέμμα το 1481, η περιοχή της Ντοφινέ προσαρτήθηκε και πουλήθηκε στον Γάλλο βασιλιά [[Κάρολος Ε΄ της Γαλλίας|Κάρολο Ε΄]] το 1349 από τον Δελφίνο του Βιεννουά Ουμβέρτο Β΄ (Humbert II de La Tour-du-Pin). Το 1361 ο Αυτοκράτορας [[Κάρολος Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Κάρολος Δ΄]] αποσύνδεσε την [[Κομητεία της Σαβοΐας]] από το Βουργουνδικό βασίλειο.
Μεταξύ του 11ου και το τέλος του 14ου αιώνα πολλά μέρη της επικράτειας της Αρλ αποσχίστηκαν: [[Προβηγκία]], Βιβαρέ, Λυονέ, Ντοφινέ, [[Κομητεία της Σαβοϊας|Σαβοΐα]], [[Κομητεία της Βουργουνδίας|Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας]] και μέρη της δυτικής Ελβετίας<ref name="The New Columbia Encyclopedia 1975"/>. Την Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας απέκτησε το 1190 ο [[Οίκος των Χοενστάουφεν]] και τα ανατολικά μέρη της Άνω Βουργουνδίας έπεσαν στον Οίκο των Τσέρινγκεν (Zähringen). Αργότερα, όταν έσβησε η γραμμή διαδοχής του, οι γη αυτή κληρονομήθηκε από τον [[Οίκος των Αψβούργων|Αψβούργους]]. Το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας της Κάτω Βουργουνδίας ενσωματώθηκε σταδιακά στην [[Γαλλία]]: η Κομητεία της Προβηγκίας έπεσε στον Οίκο των Ανζού το 1246 και τελικά στο Γαλλικό Στέμμα το 1481, ενώ η περιοχή της Ντοφινέ πουλήθηκε στον Γάλλο βασιλιά [[Κάρολος Ε΄ της Γαλλίας|Κάρολο Ε΄]] το 1349 από τον Ουμβέρτο Β΄ κόμη του Βιεννουά (Humbert II de La Tour-du-Pin) και προσαρτήθηκε στη Γαλλία. Το 1361 ο [[Κάρολος Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Κάρολος Δ΄]] της Γερμανίας απέσπασε την [[Κομητεία της Σαβοΐας]] από το Βουργουνδικό βασίλειο.


Το 1365 ο Κάρολος ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας που στέφτηκε Βασιλιάς της Αρλ. Το 1378 ο Κάρολος διόρισε τον Δελφίνο της Γαλλίας (και κατοπινό βασιλιά) [[Κάρολος ΣΤ΄ της Γαλλίας|Κάρολο ΣΤ΄]] ως μόνιμο Αυτοκρατορικό βικάριο για να διοικεί εκ μέρους της Αυτοκρατορίας ό, τι είχε απομείνει από το Βασίλειο της Αρλ, και από τότε και μετά αυτό ουσιαστικά έπαψε να υφίσταται. Ακόμα κι έτσι, ο τίτλος "Βασιλιάς της Αρλ" παρέμεινε ένας από τους τίτλους των Αυτοκρατόρων της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τη διάλυσή της 1806, και το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου του [[Τριρ]] (του Ελεκτοράτου του Τριρ) συνέχισε να έχει τη ισχύ ως Αρχικαγκελάριου και Πρίγκιπα-Εκλέκτορα για τον Βασιλιά των Ρωμαίων (τίτλος που έφεραν οι Βασιλείς της Γερμανίας μετά την εκλογή τους από τους πρίγκιπες), τίτλος που θα εξελισσόταν σε αυτόν του [[Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]], στάτους που επικυρώθηκε από το Χρυσόβουλο του 1356.
Το 1365 ο Κάρολος Δ΄ ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας που στέφτηκε βασιλιάς της Αρλ. Το 1378 ο Κάρολος Δ΄ διόρισε τον διάδοχο της Γαλλίας (και κατοπινό βασιλιά) [[Κάρολος ΣΤ΄ της Γαλλίας|Κάρολο ΣΤ΄]] ως μόνιμο αυτοκρατορικό βικάριο για να διοικεί εκ μέρους της Αυτοκρατορίας ό,τι είχε απομείνει από το Βασίλειο της Αρλ και από τότε και μετά αυτό ουσιαστικά έπαψε να υφίσταται. Ακόμα και έτσι, ο τίτλος "Βασιλιάς της Αρλ" παρέμεινε ένας από τους τίτλους των Αυτοκρατόρων της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τη διάλυσή της 1806 και το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου του [[Τριρ]] (του Ελεκτοράτου του Τριρ) συνέχισε να έχει την ισχύ ως Αρχικαγκελάριου και Πρίγκιπα-Εκλέκτορα για τον Βασιλιά των Ρωμαίων (τίτλος που έφεραν οι Βασιλείς της Γερμανίας μετά την εκλογή τους από τους πρίγκιπες), τίτλος που θα εξελισσόταν σε αυτόν του [[Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]], στάτους που επικυρώθηκε από το Χρυσόβουλο του 1356.


Παρά την μόνιμη ένωση του τίτλου με αυτόν του Βασιλιά των Ρωμαίων, υπήρξαν αρκετές φορές που η επανίδρυση του Βασίλειο της Αρλ ήταν υπό σκέψη. Η πιο σοβαρή από αυτές ήταν υπό τον [[Πάπας Νικόλαος Γ΄|Πάπα Νικόλαος Γ΄]] με την υποστήριξη του [[Kάρολος ο Ανδεγαυός|Kάρολου των Ανζού]]: ως μέρος των συμφωνιών και των εκεχειριών μεταξύ του 1277 με 1279 μεταξύ του Καρόλου, που τότε ήταν ήδη Βασιλιάς της Νάπολης, του [[Ροδόλφος Α΄ της Γερμανίας|Ροδόλφου Α΄ της Γερμανίας]], Βασιλιά των Ρωμαίων (Βασιλιάς των Γερμανών) και με βλέψεις στο Αυτοκρατορικό στέμμα, και της [[Μαργαρίτα της Προβηγκίας|Μαργαρίτας της Προβηγκίας]] Βασιλομήτορα της Γαλλίας, στην διαμάχη για την επικυριαρχία και διαδοχή της Κομητείας της Προβηγκίας, όπως και για τα ανταλλάγματα που έδωσε ο Ροδόλφος για να μείνει μόνος υποψήφιος για το αυτοκρατορικό στέμμα. Στην συμφωνία, ο Πάπας Νικόλαος Γ΄ κατάφερε να πείσει τον Ροδόλφο να παραχωρήσει όλο το Βασίλειο της Αρλ στον εγγονό του Καρόλου του Ανζού [[Κάρολος Μαρτέλος της Ουγγαρίας|Κάρολου Μαρτέλου του Ανζού]] ως προίκα για το γάμο της κόρης του, Klementia von Habsburg, με αντάλλαγμα τα κληρονομικά δικαιώματα στο Βασίλειο της Γερμανίας γι’ αυτόν και τους διαδόχους του. Ομοίως, Ο Νικόλαος περίμενε η Βόρεια Ιταλία να γίνει βασίλειο αποκρυπτόμενη από την αυτοκρατορική επικράτεια, και να δοθεί στην οικογένειά του, τους Ορσίνι. Το 1282 ο Κάρολος ήταν έτοιμος να στείλει το ανήλικο ζεύγος για να διεκδικήσει ξανά τον τίτλο του Βασιλιά της Αρλ, αλλά ο πόλεμος των Σικελικών Εσπερινών ματαίωσε τα σχέδιά του, όπως και την προγραμματισμένη εισβολή του στην [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]]<ref>Runciman, Steven, "The Sicilian Vespers", p. 282; 1958 Cambridge University Press</ref>.
Παρά την μόνιμη ένωση του τίτλου με αυτόν του βασιλιά των Ρωμαίων, υπήρξαν αρκετές φορές που η επανίδρυση του βασίλειο της Αρλ ήταν υπό σκέψη. Η πιο σοβαρή από αυτές ήταν υπό τον [[Πάπας Νικόλαος Γ΄|Πάπα Νικόλαος Γ΄]] με την υποστήριξη του [[Kάρολος ο Ανδεγαυός|Kάρολου των Ανζού]]: ως μέρος των συμφωνιών και των εκεχειριών μεταξύ του 1277 με 1279 μεταξύ του Καρόλου, που τότε ήταν ήδη βασιλιάς της Νάπολης, του [[Ροδόλφος Α΄ της Γερμανίας|Ροδόλφου Α΄ της Γερμανίας]], βασιλιά των Ρωμαίων (βασιλιά των Γερμανών) και με βλέψεις στο Αυτοκρατορικό στέμμα και της [[Μαργαρίτα της Προβηγκίας|Μαργαρίτας της Προβηγκίας]] βασιλομήτορα της Γαλλίας, στην διαμάχη για την επικυριαρχία και διαδοχή της κομητείας της Προβηγκίας, όπως και για τα ανταλλάγματα που έδωσε ο Ροδόλφος για να μείνει μόνος υποψήφιος για το αυτοκρατορικό στέμμα. Στην συμφωνία, ο Πάπας Νικόλαος Γ΄ κατάφερε να πείσει τον Ροδόλφο να παραχωρήσει όλο το βασίλειο της Αρλ στον εγγονό τού Καρόλου τού Ανζού, τον [[Κάρολος Μαρτέλος της Ουγγαρίας|Κάρολο Μαρτέλο του Ανζού]] ως προίκα για το γάμο της κόρης του, Κλημεντίας των Αψβούργων, με αντάλλαγμα τα κληρονομικά δικαιώματα στο βασίλειο της Γερμανίας γι’ αυτόν και τους διαδόχους του. Ομοίως, Ο Νικόλαος περίμενε η Βόρεια Ιταλία να γίνει βασίλειο ανεξάρτητο από την αυτοκρατορική επικράτεια και να δοθεί στην οικογένειά του, τους Ορσίνι. Το 1282 ο Κάρολος ήταν έτοιμος να στείλει το ανήλικο ζεύγος για να διεκδικήσει ξανά τον τίτλο του βασιλιά της Αρλ, αλλά ο πόλεμος των Σικελικών Εσπερινών ματαίωσε τα σχέδιά του, όπως και την προγραμματισμένη εισβολή του στην [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]]<ref>Runciman, Steven, "The Sicilian Vespers", p. 282; 1958 Cambridge University Press</ref>.


==Παραπομπές==
==Παραπομπές==

Έκδοση από την 19:49, 29 Δεκεμβρίου 2017

Η Βουργουνδία το 12–13ο αιώνα:
  Βασίλειο της Αρλ
  Εξαρτημένα εδάφη του Δουκάτου

Το Βασίλειο της Αρλ (933-1378) (Arelat, Αρελάτη) ή Δεύτερο Βασίλειο της Βουργουνδίας ήταν Φραγκική επικράτεια, που δημιουργήθηκε το 933 από εδάφη του Βασιλείου των Βουργουνδών των αρχών του Μεσαίωνα, με την συνένωση των βασιλείων της Άνω και Κάτω Βουργουνδίας υπό τον Βασιλιά Ροδόλφο Β΄ της Βουργουνδίας.

Το νέο βασίλειο πήρε το όνομά του από την έδρα της Κάτω Βουργουνδίας, την Αρλ. Η επικράτειά του επεκτεινόταν από την Μεσόγειο στα νότια ως τον Άνω Ρήνο στα βόρεια, αντιστοιχώντας περίπου στις περιοχές της Γαλλίας Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή, Ρον-Αλπ και Φρανς-Κοντέ, καθώς και στη δυτική Ελβετία. Κυβερνιόταν από ανεξάρτητους βασιλείς ως το 1032[1], οπότε ενσωματώθηκε στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.


Η Βουργουνδία υπό τους Καρολίδες

Με την κατάκτηση του Πρώτου Βουργουνδικού Βασιλείου από τους Φράγκους το 534, η περιοχή έγινε μέρος της Φραγκικής αυτοκρατορίας των Καρολιδών. Το 843 οι τρεις γιοι του αυτοκράτορα Λουδοβίκου του Ευσεβούς, ο οποίος είχε αποβιώσει το 840, υπέγραψαν τη Συνθήκη του Βερντέν, με την οποία χώρισαν την αυτοκρατορία μεταξύ τους: το πρώην Βουργουνδικό Βασίλειο έγινε μέρος της Μέσης Φραγκίας, η οποία πήγε στον αυτοκράτορα Λοθάριο Α΄ (Lotharii Regnum), εκτός από το κατοπινό Δουκάτο της Βουργουνδίας —τη σημερινή Bourgogne—, το οποίο έλαβε ο Κάρολος ο Φαλακρός, βασιλιάς της Δυτικής Φραγκίας. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ο Γερμανικός έλαβε την Ανατολική Φραγκία, την οποία αποτελούσε η περιοχή ανατολικά του ποταμού Ρήνου.

Λίγο καιρό πριν το θάνατό του το 855 ο αυτοκράτορας Λοθάριος Α΄ διαμοίρασε το βασίλειό του μεταξύ των γιων του με τη Συνθήκη του Προυμ. Η κληρονομιά του της Βουργουνδίας θα περνούσε στον νεότερο γιο του Κάρολο (845-863). Το 869 ο γιος του Λοθάριου Α΄, ο Λοθάριος Β΄, απεβίωσε χωρίς νόμιμο παιδιά και το 870 οι θείοι του Κάρολος ο Φαλακρός και Λουδοβίκος ο Γερμανικός μοίρασαν την περιοχή του με τη Συνθήκη του Μέρσεν το 870: η Άνω Βουργουνδία, περιοχή βόρεια των Ορέων Γιούρα (Jura) (Bourgogne Transjurane), πήγε στον Λουδοβίκο, ενώ η υπόλοιπη περιοχή στον Κάρολο. Ως το 875 όλοι οι γιοι του Λοθάριου Α΄ είχαν αποβιώσει χωρίς διαδόχους και οι υπόλοιπες περιοχές της Βουργουνδίας πήγαν στον Κάρολο.

Χάρτης των τριών μερών του παλιού Βασιλείου της Βουργουνδίας, ca 900.
  Δουκάτο της Βουργουνδίας του Ριχάρδου, Δούκα της Βουργουνδίας

Στην σύγχυση μετά το θάνατο τού γιου τού Καρόλου Λουδοβίκου του Τραυλού το 879, ο κόμης του Αυλής της Δυτικής Φραγκίας Μπόζο της Προβηγκίας ίδρυσε το Βασίλειο της Κάτω Βουργουνδίας (Bourgogne Cisjurane) με έδρα την Αρλ. Το 888, με το θάνατο του αυτοκράτορα Καρόλου του Παχύ, γιου του Λουδοβίκου του Γερμανικού, ο κόμης Ροδόλφος Α΄ της Βουργουνδίας ίδρυσε το Βασίλειο της Άνω Βουργουνδίας στο Σαιν Μόριτς, το οποίο περιελάμβανε την κομητεία της Βουργουνδίας στα βορειοδυτικά της Άνω Βουργουνδίας.

Το 933 ο Ούγος της Αρλ παραχώρησε την Κάτω Βουργουνδία στον Ροδόλφο Β΄ της Άνω Βουργουνδίας με αντάλλαγμα την αποποίηση κάθε διεκδίκησης του τελευταίου στον Ιταλικό θρόνο. Ο Ροδόλφος ένωσε την Άνω και Κάτω Βουργουνδία για να δημιουργήσει το Βασίλειο της Αρλ (Αρελάτης, Arelat). Το 937 τον Ροδόλφο διαδέχτηκε ο γιος του Κορράδος της Βουργουνδίας, με την υποστήριξη του Όθωνα Α΄ της Γερμανίας.

Τον Κορράδο διαδέχτηκε το 993 ο γιος του Ροδόλφος Γ΄ της Βουργουνδίας, ο οποίος αναγκάστηκε να υπογράψει το 1006 μια συνθήκη διαδοχής υπέρ του Ερρίκου Β΄ της Γερμανίας. Ο Ροδόλφος το 1016 προσπάθησε να αποκηρύξει την συνθήκη, χωρίς επιτυχία.

Αυτοκρατορική Αρελάτη

Το 1032 ο Ροδόλφος Γ΄ απεβίωσε χωρίς απογόνους και το βασίλειο πέρασε σύμφωνα με τη συνθήκη του 1006 στον διάδοχο του Ερρίκου Β΄, Κορράδο Β΄ της Γερμανίας (της Σάλιας Δυναστείας) και το Βασίλειο της Αρλ ενσωματώθηκε στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αν και λειτουργούσε με αρκετή αυτονομία[1]. Ενώ αυτήν την εποχή οι Αυτοκράτορες κατείχαν και τον τίτλο του "Βασιλιά της Αρλ", λίγοι πήγαιναν για να στεφτούν στον καθεδρικό της Αρλ. Μια εξαίρεση απετέλεσε ο Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα, ο οποίος στέφτηκε Βασιλιάς της Βουργουνδίας το 1178 από τον Αρχιεπίσκοπο της Αρλ.

Μεταξύ του 11ου και το τέλος του 14ου αιώνα πολλά μέρη της επικράτειας της Αρλ αποσχίστηκαν: Προβηγκία, Βιβαρέ, Λυονέ, Ντοφινέ, Σαβοΐα, Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας και μέρη της δυτικής Ελβετίας[1]. Την Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας απέκτησε το 1190 ο Οίκος των Χοενστάουφεν και τα ανατολικά μέρη της Άνω Βουργουνδίας έπεσαν στον Οίκο των Τσέρινγκεν (Zähringen). Αργότερα, όταν έσβησε η γραμμή διαδοχής του, οι γη αυτή κληρονομήθηκε από τον Αψβούργους. Το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας της Κάτω Βουργουνδίας ενσωματώθηκε σταδιακά στην Γαλλία: η Κομητεία της Προβηγκίας έπεσε στον Οίκο των Ανζού το 1246 και τελικά στο Γαλλικό Στέμμα το 1481, ενώ η περιοχή της Ντοφινέ πουλήθηκε στον Γάλλο βασιλιά Κάρολο Ε΄ το 1349 από τον Ουμβέρτο Β΄ κόμη του Βιεννουά (Humbert II de La Tour-du-Pin) και προσαρτήθηκε στη Γαλλία. Το 1361 ο Κάρολος Δ΄ της Γερμανίας απέσπασε την Κομητεία της Σαβοΐας από το Βουργουνδικό βασίλειο.

Το 1365 ο Κάρολος Δ΄ ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας που στέφτηκε βασιλιάς της Αρλ. Το 1378 ο Κάρολος Δ΄ διόρισε τον διάδοχο της Γαλλίας (και κατοπινό βασιλιά) Κάρολο ΣΤ΄ ως μόνιμο αυτοκρατορικό βικάριο για να διοικεί εκ μέρους της Αυτοκρατορίας ό,τι είχε απομείνει από το Βασίλειο της Αρλ και από τότε και μετά αυτό ουσιαστικά έπαψε να υφίσταται. Ακόμα και έτσι, ο τίτλος "Βασιλιάς της Αρλ" παρέμεινε ένας από τους τίτλους των Αυτοκρατόρων της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τη διάλυσή της 1806 και το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου του Τριρ (του Ελεκτοράτου του Τριρ) συνέχισε να έχει την ισχύ ως Αρχικαγκελάριου και Πρίγκιπα-Εκλέκτορα για τον Βασιλιά των Ρωμαίων (τίτλος που έφεραν οι Βασιλείς της Γερμανίας μετά την εκλογή τους από τους πρίγκιπες), τίτλος που θα εξελισσόταν σε αυτόν του Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, στάτους που επικυρώθηκε από το Χρυσόβουλο του 1356.

Παρά την μόνιμη ένωση του τίτλου με αυτόν του βασιλιά των Ρωμαίων, υπήρξαν αρκετές φορές που η επανίδρυση του βασίλειο της Αρλ ήταν υπό σκέψη. Η πιο σοβαρή από αυτές ήταν υπό τον Πάπα Νικόλαος Γ΄ με την υποστήριξη του Kάρολου των Ανζού: ως μέρος των συμφωνιών και των εκεχειριών μεταξύ του 1277 με 1279 μεταξύ του Καρόλου, που τότε ήταν ήδη βασιλιάς της Νάπολης, του Ροδόλφου Α΄ της Γερμανίας, βασιλιά των Ρωμαίων (βασιλιά των Γερμανών) και με βλέψεις στο Αυτοκρατορικό στέμμα και της Μαργαρίτας της Προβηγκίας βασιλομήτορα της Γαλλίας, στην διαμάχη για την επικυριαρχία και διαδοχή της κομητείας της Προβηγκίας, όπως και για τα ανταλλάγματα που έδωσε ο Ροδόλφος για να μείνει μόνος υποψήφιος για το αυτοκρατορικό στέμμα. Στην συμφωνία, ο Πάπας Νικόλαος Γ΄ κατάφερε να πείσει τον Ροδόλφο να παραχωρήσει όλο το βασίλειο της Αρλ στον εγγονό τού Καρόλου τού Ανζού, τον Κάρολο Μαρτέλο του Ανζού ως προίκα για το γάμο της κόρης του, Κλημεντίας των Αψβούργων, με αντάλλαγμα τα κληρονομικά δικαιώματα στο βασίλειο της Γερμανίας γι’ αυτόν και τους διαδόχους του. Ομοίως, Ο Νικόλαος περίμενε η Βόρεια Ιταλία να γίνει βασίλειο ανεξάρτητο από την αυτοκρατορική επικράτεια και να δοθεί στην οικογένειά του, τους Ορσίνι. Το 1282 ο Κάρολος ήταν έτοιμος να στείλει το ανήλικο ζεύγος για να διεκδικήσει ξανά τον τίτλο του βασιλιά της Αρλ, αλλά ο πόλεμος των Σικελικών Εσπερινών ματαίωσε τα σχέδιά του, όπως και την προγραμματισμένη εισβολή του στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία[2].

Παραπομπές

  1. 1,0 1,1 1,2 The New Columbia Encyclopedia 1975, 150
  2. Runciman, Steven, "The Sicilian Vespers", p. 282; 1958 Cambridge University Press

Βιβλιογραφία

  • Marie-Luise Heckmann, Das Reichsvikariat des Dauphins im Arelat 1378.
CC-BY-SA
Μετάφραση
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Kingdom of Arles της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).