Θεολογική σχολή της Αντιόχειας

Η θεολογική σχολή της Αντιόχειας ιδρύθηκε από τον Λουκιανό Αντιοχείας στην Αντιόχεια της Συρίας κατά τον 3ο αιώνα.

Η θεολογική μέθοδος που ακολουθούσε ήταν επηρεασμένη από τον λεγόμενο «δυναμικό μοναρχιανισμό» και έθετε ως βάση της μελέτης των [[Αγία Γραφή Γραφών]] τη λεγόμενη «κριτική ιστορικογραμματική μέθοδο». Επίσης θεμελίωνε την ανάπτυξη της θεολογίας στην εναρμόνιση της γραμματικής έννοιας για την Αποστολική παράδοση και την Αγία Γραφή. Κατά πολλούς η θεολογική σχολή της Αντιόχειας είχε υιοθετήσει αριστοτελική φιλοσοφία, αποφεύγοντας την αλληγορική μέθοδο που ακολουθούσε η έτερη σπουδαία θεολογική σχολή της Ανατολής που ήταν η Αλεξανδρινή. Στόχος ήταν η ορθολογικότερη θεολόγηση των Γραφών.

Σε αυτή τη σχολή φοίτησαν αρκετοί σπουδαίοι θεολόγοι όπως ο Ευσέβιος Νικομήδειας, ο Θεογνίς Νικαίας, ο Αθανάσιος Αναζαρβού, ενώ πάνω στη βάση της θεολογίας της σήμερα πιστεύεται πως στήριξε ο Άρειος το οικοδόμημα του αρειανισμού. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος καίτοι δεν μαθήτευσε σε αυτή χαρακτηρίζεται ως άνθρωπος ο οποίος πέτυχε τελικά να προσδώσει νέα πνοή στη σχολή κατά τον 4ο αιώνα χρησιμοποιώντας και στοιχεία αλληγορικής μεθόδου, πιστεύοντας όμως σταθερά ότι η ιστορικογραμματική μέθοδος αρκεί ώστε να επιτευχθεί ο στόχος που είναι το σωτήριο μήνυμα των Γραφών. Η υπέρβαση του Χρυσοστόμου ήταν η απόδοση προς το πρόσωπο του Λόγου των εννοιών «συνοχή» και «συνάφεια», ουσιαστικά θέτοντας σε νέα τροχιά την Αντιοχειανή θεολογία. Αυτή όμως η αρχή της αλλαγής είχε ξεκινήσει από τον Διόδωρο Ταρσού, ο οποίος μετέτρεψε αρχικά τη σχολή σε μια ημιμοναστική κοινότητα.

Η αντιοχειανή θεολογική σχολή χαρακτηρίζεται από 3 κύριες περιόδους

• Πρώιμη Περίοδος (270 έως αρχές 4ου αιώνα)
• Μέση περίοδος (350 - 433)
• Ύστερη περίοδος (433 και ύστερα)

Βιβλιογραφία

• «Εκκλησιαστική Ιστορία» - Βλάσιος Φειδάς
  Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002(Γ΄).
• «Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος» - Στυλιανού Παπαδόπουλου
  Εκδόσεις Αποστολική Διακονία, Αθήνα, 1999(Α) - 2006(Β).