Κανναβουργείο Έδεσσας

Κανναβουργείο Έδεσσας
Γενικές πληροφορίες
Είδος	Βιομηχανία
Αρχιτεκτονική	Βιομηχανική Ευρωπαϊκή
Διεύθυνση	Περιοχή Καταρρακτών, Έδεσσα, ΤΚ. 58200
Γεωγραφικές συντεταγμένες	Καταρράκτες Έδεσσας 40°48′8″N 22°3′20″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Έδεσσας
Τοποθεσία	Έδεσσα
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	1905
Ολοκλήρωση	1908
Λειτουργία	1913-1967
Ανακαίνιση	1997-2000
Κατάσταση	Άφθαρτο (εκτεθειμένο)
Χρήση	Από 1913 με 1967:Πρότυπη βιομηχανική μονάδα παραγωγής σχοινιών και σπάγκων Από το 1997 έως το 2014: Βιομηχανικό Μουσείο, Πολυχώρος Πολιτισμού και Αναψυχής.
Ιδιοκτήτης	Δήμος Έδεσσας
Διαστάσεις
Γενικές διαστάσεις	130 × 40
Ύψος	4
Τεχνικές λεπτομέρειες
Περίμετρος	280 μ.
Εμβαδόν	5.200 m2
Όροφοι	1
Υλικά κατασκευής
Υλικά	Σκυρόδεμα
Σχεδιασμός και κατασκευή
Αρχιτέκτονας	Ιάσων Ρίζος
Δημιουργός	Τότσκα και ΣΙΑ Α.Ε
Χρηματοδότης	Τότσκα και ΣΙΑ Α.Ε
Βραβεία	Ευρωπαϊκό Βραβείο "Ανάδειξη Καταρρακτών Έδεσσας"
Προστασία	διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα
Ιστότοπος
Πολυχώρος Κανναβουργείου
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Το Κανναβουργείο της Έδεσσας ήταν μια πρότυπη βιομηχανική μονάδα, δημιουργίας σχοινιών και σπάγκων από ινδική κάνναβη. Ήταν το μεγαλύτερο από τα 4 Κανναβουργεία της Ελλάδας,σε παραγωγή και εγκαταστάσεις. Βρίσκεται δίπλα στους μύλους, στην τοποθεσία Μεγάλος Κρημνός δίπλα στην παραδοσιακή συνοικία της πόλης, και στο γνωστό Γεωπάρκο των Καταρρακτών. Η λειτουργία του εργοστασίου σταμάτησε το 1967 έπειτα από οικονομικές δυσκολίες που οφείλονταν στην εισαγωγή νημάτων και υφάσματος σε χαμηλότερη τιμή από το εξωτερικό.

Ο Πολυχώρος του Εργοστασίου μετά την πρόσφατη εγκατάλειψη του.

Ίδρυση της εταιρείας

Η ίδρυση της εταιρίας έγινε το 1908 από την Εταιρεία Τότσκα και ΣΙΑ και άλλους μικρότερους μετόχους από την Θεσσαλονίκη, οι οποίοι ήθελαν να αναπτύξουν την κλωστοϋφαντουργία στον Ελλαδικό χώρο. Η επιλογή της τοποθεσίας όπου χτίστηκε το εργοστάσιο έγινε επειδή η ευρύτερη περιοχή της Έδεσσας ήταν άφθονη σε υδατοπτώσεις όπου αυτό θα βοηθούσε στην λειτουργεία των μηχανών καθώς υποστηριζόντουσαν από την υδροκίνηση. Η διεύθυνσή του ανατέθηκε στον έμπειρο βιομήχανο Ηρακλή Χατζηδημούλα.

Ακμή 1928-1950

Η πλήρης ακμή του εργοστασίου τοποθετείται στο χρονικό διάστημα 1928 – 1940, περίοδο κατά την οποία απασχολεί 150 εργάτες (κυρίως από την Έδεσσα). Ιδιαίτερα στη διάρκεια του Μεσοπολέμου το συγκεκριμένο Κανναβουργείο κάλυπτε συνολικά τη ζήτηση υφασμάτων και σπάγκων σε όλη την Ελλάδα. Τα χοντρά σχοινιά πηγαίνανε στην Κρήτη (μεγαλύτερο κέντρο κατανάλωσης), στην Θεσσαλία και στην Ήπειρο, ενώ οι λεπτοί σπάγκοι στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Όμως κατά την περίοδο Οκτωβρίου – Μαρτίου υπήρχε στασιμότητα ως προς τη διανομή των προϊόντων.

Παρακμή 1952-1966

Η απώλεια του κεκτημένου εκμετάλλευσης των υδατοπτώσεων, το ύψος των οφειλών προς τις τράπεζες, οι διαφωνίες των μετόχων, Ι.Κ.Α. και δημόσιο οδηγούν στη διακοπή των εργασιών του τον Μάιο του 1966. Οι 100 εργάτες του Κανναβουργείου ιδρύουν τον «Παραγωγικό συνεταιρισμό η Πέλλα» και αναλαμβάνουν τη διαχείριση του. Αργότερα το 1967 η διαχειριστική επιτροπή ζητά από την Ε.Τ.Β.Α. δάνειο για να συνεχίσει το εργοστάσιο τη λειτουργία του, όμως μάταια. Το εργοστάσιο κλείνει και ο νέος ιδιοκτήτης είναι το Δημόσιο.

Εγκαταστάσεις βιομηχανίας

Η Μονάδα Παραγωγής του Εργοστασίου.

• Διώροφο κτίσμα συσκευασίας και αποστολής του προϊόντος.
• Το κτίσμα αποθήκευσης της πρώτης ύλης.
• Σταθμός διευθέτησης της πορείας του νερού για την κίνηση των μηχανών.
• Μονόροφο κτίσμα παραγωγής του προϊόντος .
• Το κτίσμα του μηχανουργείου και το λεβητοστάσιου.
• Δύο φυλάκια (υπάρχουν ένα στην είσοδο του εργοστασίου και το άλλο στη βόρεια πλευρά του).
• Διώροφο κτίσμα με τα γραφεία και τους χώρους υγιεινής.

Πολύχωρος πολιτισμού, εκπαίδευσης και αναψυχής

Έναρξη Λειτουργίας 1997

Άποψη των Ανελκυστήρων του Πολυχώρου μετά την πρόσφατη ανάπλαση του.

Στα τέλη του 1990 μετά από 40 χρόνια εγκατάλειψης ο χώρος ανακαινίζεται εν μέρει από τον Δήμο Έδεσσας όπου το 1997 ξεκινάει την λειτουργία του εστιατόριο και κέντρο αναψυχής εξυπηρετούμενο από διπλό ανελκυστήρα κατά μήκος του βράχου. Αργότερα το Κανναβουργείο εντάχθηκε στο "Πρόγραμμα ανάπλασης των Μύλων" για την πλήρη αναβάθμιση και ανακαίνιση του περιβάλλοντος χώρου.[1]

Το πρόγραμμα περιελάμβανε:

• Αναδιαμόρφωση εξωτερικών χώρων
• Ανακατασκευή παλιού Μηχανουργείου και Φυλακίων
• Ίδρυση Βιομηχανικού Μουσείου.
• Πλήρης Αποκατάσταση περιβαλλόντων κτηρίων και αποκατάσταση κουφωμάτων και θυρών.
• Γενική επισκευή της στέγης της μονάδας παραγωγής.

Από το 2000 τα κτίρια και ο περιβάλλoν χώρος του Κανναβουργείου έχουν αξιοποιηθεί ως πολυχώρος πολιτισμού, εκπαίδευσης και αναψυχής. Ιδρύθηκε Βιομηχανικό μουσείο για την ιστορία της υδροκίνησης και χώρος αναψυχής και πολιτιστικών εκδηλώσεων. Επίσης τα 2/10 της μονάδας παραγωγής έχουν μετατραπεί σε εστιατόριο και καφετέρια ενώ ακριβώς κάτω από το εργοστάσιο λειτουργεί χώρος αναψυχής. Η προσέλευση σε αυτό το σημείο μπορεί να πραγματοποιηθεί από τους σύγχρονους γυάλινους ανελκυστήρες του δήμου κατά μήκος του βράχου, από τις σκάλες επίσης κατά μήκος του βράχου, από το καλντερίμι (ο δρόμος όπου ενώνει την πόλη με το εργοστάσιο, τον οποίον χρησιμοποιούσαν οι εργάτες), και από τα σκαλοπάτια δίπλα στον καταρράκτη της Έδεσσας και στην συνέχεια τον λιθόστρωτο δρόμο που οδηγεί στην κεντρική πύλη του εργοστασίου.

Παύση Λειτουργίας το 2014-σήμερα

Μετά από 17 χρόνια συνεχούς λειτουργίας το συγκρότημα εγκαταλείφθηκε αφήνοντας πίσω του εκτεθειμένο τον περιβάλλον χώρο και νέος ιδιοκτήτης του είναι ο Δήμος Έδεσσας ως σήμερα. Λόγω έλλειψης ασφαλείας και προστασίας του συγκροτήματος το οποίο δέχθηκε επανειλημμένα φθορές και βανδαλισμούς καταστά το κόστος αποκατάστασης υψηλό για τα σημερινά οικονομικά επίπεδα. Ωστόσο η πρόσβαση στον χώρο είναι πλέον αδύνατη διότι έχει σφραγιστεί όλος ο χώρος για λόγους ασφαλείας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστορικό Βιομηχανικού Μουσείου, στην ιστοσελίδα: kannavourgio.gr