Ταμασσός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Gts-tg (συζήτηση | συνεισφορές)
επιμέλεια-επέκταση
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{Infobox ancient site
Η '''Ταμασσός''' ήταν αρχαία πόλη, βασίλειο της [[Κύπρος|Κύπρου]].
|name = Ταμασσός
|native_name =
|alternate_name =
|image = File:Chypriotische koninkrijken.PNG
|alt =
|caption = Χάρτης στον οποίο εμφανίζονται οι αρχαίες Πόλεις-Βασίλεια της Κύπρου.
|map_type = Cyprus
|map_alt =
|map_size = 250
|location = [[Κύπρος]]
|region = [[Επαρχία Λευκωσίας]]
|coordinates = {{coord|35.035|33.250|type:city_region:CY|display=inline,title}}
|type =
|part_of =
|length =
|width =
|area =
|height =
|builder =
|material =
|built =
|abandoned =
|epochs =
|cultures =
|dependency_of =
|occupants =
|event =
|excavations =
|archaeologists =
|condition =
|ownership =
|management =
|public_access =
|website =
|notes =
}}


Η '''Ταμασσός''' ή '''Ταμασός''' ήταν αρχαία πόλη της Κύπρου, η οποία αποτελεί, σήμερα, αρχαιολογικό τόπο, ενώ ευρίσκεται εντός του κεντρικού τμήματος του νησιού.
==Σημερινή κατάσταση==
Στην περιοχή της αρχαίας Ταμασσού σήμερα βρίσκονται τα ακόλουθα χωριά:


== Τοποθεσία ==
'''ψημολοφου:'''Η Κοινότητα της Ψιμολόφου είναι ένα από τα χωριά του διαμερίσματος Ορεινής της επαρχίας Λευκωσίας και αποτελεί μέρος του συμπλέγματος της Ταμασσού. Βρίσκεται περίπου 16χλμ. Νοτιοανατολικά της Λευκωσίας και είναι κτισμένη στη δεξιά όχθη του ποταμού Πεδιαίου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 330 μέτρων
Ο αρχαιολογικός τόπος ευρίσκεται εντός της μεγάλης κεντρικής πεδιάδας του νησιού, στα νοτιοανατολικά των [[Σόλοι (Κύπρος)|Σόλων]], επί της οδού που συνέδεε τους Σόλους και την Τρεμιθού (ή Τρεμετουσιά). Ευρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την οδό η οποία συνδέει την [[Λευκωσία]] και το [[Όρος Όλυμπος (Κύπρος)|Όρος Όλυμπο]].
Σήμερα, ευρίσκεται επί των εδαφών των χωριών [[Ψιμολόφου]], [[Επισκοπειό]], [[Πέρα Ορεινής]], [[Εργάτες Λευκωσίας|Εργάτες]], [[Πολιτικό]], [[Καμπιά (Κύπρος)|Καμπιά]], [[Αναλυόντας]] και [[Καπέδες]]. Συνορεύει, μεταξύ άλλων, με το χωριό Πολιτικό, ενώ ευρίσκεται σε απόσταση περί 21 χιλιομέτρων στα νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας της χώρας, [[Λευκωσία]]ς.


== Ορθογραφικές εκδοχές ==
'''Καμπιά:'''Τα Καμπιά βρίσκονται 22 χλμ. νοτιο-δυτικά της Λευκωσίας στο δρόμο που οδηγεί μέσω Δευτεράς, Ψημολόφου προς την Μονή Μαχαιρά. Έχουν έκταση 13,2 τετρ. χιλιόμετρα με ωραίες φυτείες από ελιές, αμυγδαλιές και πυκνά πεύκα με άγρια βλάστηση. Μεγάλες εκτάσεις της Κοινότητας καλλιεργούνται με ξηρικές καλλιέργειες από σιτηρά. Έχουν επίσης αρχίσει να γίνονται βιολογικές καλλιέργειες σε ειδικά διαμορφωμένα θερμοκήπια.
Λήμμα του Σωφρόνιου Πετρίδη στην [[Catholic Encyclopedia]] του 1912 αναφέρει πως τα νομίσματα της αρχαίας πόλης ανέφεραν το τοπωνύμιο αυτής με διπλό "σ" (Ταμασσός)<ref name=Catholic />. Άλλα άρθρα προτιμούν την χρήση της ορθογραφίας με ένα "σ" (Ταμασός), αναφέροντας ως πηγή τον Πλίνιο, τον Στράβωνα, τον Οβίδιο, τον Ευστάθιο, τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο και τον Νόννο, καθώς και τις υπογραφές των επισκόπων οι οποίοι συμμετείχαν, αντιστοίχως, στην Β΄ και την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο<ref name= diakonima>{{cite news|langue=ελληνικά| title= Η Ταμασός ανά τους αιώνας|day=26|month=Μαΐου|year=2012|newspaper= Διακόνημα |url= http://www.diakonima.gr/2012/05/26/%CE%B7-%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CF%83%CF%8C%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82/}}</ref>{{,}}<ref>{{cite book| language=αγγλικά|title= A Latin Dictionary. Founded on Andrews' edition of Freund's Latin dictionary. revised, enlarged, and in great part rewritten |author1= Charlton T. Lewis|author2=Charles Short|location= Oxford|publisher= Clarendon Press.|year=1879|chapter= Tămăsŏs|url= http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0059:entry=tamasos}}</ref>.


Η Κυβέρνηση της Κύπρου εξέδωσε το 1964 γραμματόσημο το οποίο ανέφερε την αρχαία πόλη ως ''Ταμασό'' στα ελληνικά και ''Tamasus'' στα αγγλικά<ref name= diakonima />. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κύπρου χρησιμοποιεί και τις δύο ονομασίες<ref>{{cite web |language=αγγλικά|title=Tamasos|url= http://www.mcw.gov.cy/mcw/DA/DA.nsf/All/AC29D500E2B17C5FC225719B0036AFAD?OpenDocument |website=Department of Antiquities}}</ref>, ενώ το αμερικανικό, το αγγλικό και το γαλλικό ινστιτούτο αρχαιολογίας κάνουν χρήση της ονομασίας με διπλό "σ"<ref name=Christou>{{cite news|language=αγγλικά|title= Rare Cypriot Sculptures|author1=Demos Christou |volume=50|issue=3|month=Μάιος/Ιούνιος|year=1997|newspaper=Archaelogy|url= http://archive.archaeology.org/9705/newsbriefs/cyprus.html }}</ref>{{,}}<ref>{{cite web|language=αγγλικά|title= Cypriot Copper: Mysteries of the Bronze Age. Weapons Tools and Ritual Remains| url= http://www.ashmolean.org/ash/amulets/cypruscopper/AncCyp-Cu-08.html | website = Ashmolean Museum of Art and Archaeology }}</ref>{{,}}<ref>{{cite news|author1= Karageorghis Vassos |title=Chronique des fouilles et découvertes archéologiques à Chypre en 1967|newspaper= [[Bulletin de correspondance hellénique]]|volume=92|issue= 1|year=1968|pages= 261-358|url=http://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_1968_num_92_1_2212 }}</ref>.
Στα 475 μέτρα υψόμετρο, ο επισκέπτης έχει το πλεονέκτημα να αγναντέψει όλη την γύρω περιοχή με τα χωριά της Ταμασσού που περικλείουν την Κοινότητά μας καθώς και τον κατεχόμενο Πενταδάκτυλο. Μπορεί επίσης να απολαύσει την πανοραμική θέα του Φράγματος Ταμασσού καθώς και να το επισκεφτεί για να περάσει ευχάριστα τον ελεύθερό του χρόνο είτε ψαρεύοντας είτε διασκεδάζοντας στους εκδρομικούς χώρους που έχουν αρχίσει να δημιουργούνται.


== Ιστορία ==
'''Πολιτικό:''' Ονομάζεται έτσι γιατί εδώ ήταν η έδρα της πολιτικής εξουσίας. Στο Πολιτικό, πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της Ταμασσού, βρέθηκαν βασιλικοί τάφοι με μεγάλη αρχαιολογική αξία. Γι'αυτό το λόγο επισκέπτονται την περιοχή πολλοί ξένοι αλλά και ντόπιοι για να θαυμάσουν τα αρχαιολογικά ευρήματα και να προσκυνήσουν στο μοναστήρι του Αγίου Ηρακλειδίου, ο οποίος διετέλεσε πρώτος Επίσκοπος Ταμασσού, χειροτονηθείς απὀ τους Αποστόλους Παύλο και Βαρνάβα, κατά την περιοδεία τους στην Κύπρο γύρω στο 45 μ.Χ. Από το Πολιτικό, όπου και ο τάφος του Αγίου στην ομώνυμη Μονή του, έδρασε ο Αγιος Ηρακλείδιος, ως και οι διάδοχοι του Επίσκοποι και Άγιοι Μνάσωνας, Ρόδωνας και η λοιπή χορεία Επισκόπων και Αγίων της αγιοτόκου Ταμασσού, οι οποίοι και διέδωσαν τον χριστιανισμό στην Κύπρο.


[[Ακκαδική γλώσσα|Ασσυριακή]] επιγραφή χρονολογούμενη από περίπου το 673 π.Χ. (καταγεγραμμένη ως πρίσμα του [[Εσαρχαδδών]]), αναφέρει την Ταμεσί ως [[πόλη-κράτος]] η οποία είχε δικό της βασιλέα, ο οποίος ήταν υποτελής της [[Νεοασσυριακή Αυτοκρατορία|Νεοασσυριακής Αυτοκρατορίας]]<ref>{{cite book|language=αγγλικά |title=Greek Colonisation: An Account of Greek Colonies and Other Settlements Overseas |author1=Gocha R. Tsetskhladze |page=261 |publisher=Brill |year=2008 |isbn=978-90-04-15576-3 |volume=2 |author2=Maria Iacovou |chapter=Cyprus: from migration to Hellenization}}</ref>{{,}}<ref>{{cite web|language=αγγλικά|title= Esarhaddon's Annals |url= http://people.bethel.edu/~pferris/historical/hidden/HistSynopsisLinks/esarhaddoninscription.htm |website= bethel.edu }}</ref>.
'''Επισκοπειό:''' To Επισκοπειό, κατά μία μη ιστορικά επιβεβαιούμενη εκδοχή, πήρε το όνομά του από την Επισκοπή Ταμασσού (Επισκοπείο), της οποίας, κατά την ίδια εκδοχή, εθεωρήθη ότι η έδρα βρισκόταν εδώ. Κατ'άλλη όμως, ιστορικά τεκμηριούμενη εκδοχή, το όνομα της κοινότητος οφείλεται στο ιστορικό γεγονός της φιλοξενίας στην περιοχή αυτή των Επισκόπων των παραλίων της Κύπρου, οι οποίοι κατέφυγαν στην περιοχή της Ταμασσού κατά τη διάρκεια των Αραβικών επιδρομών, λόγω ακριβώς της φυσικής προστασίας που προσέφεραν τα μεσόγεια του νησιού. Πρώτος επίσκοπος Ταμασσού, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, ήταν ο Άγιος Ηρακλείδιος. Η Επισκοπή Ταμασσού (Επισκοπή Ταμασσίας, όπως ελέγετο τότε,)με τελευταίο Επίσκοπο τον Ταμασσίας Νείλο, καταργήθηκε μαζί με άλλες επισκοπές της νήσου όταν η Κύπρος καταλήφθηκε από τους Φράγκους, οι οποίοι και τις μείωσαν από δεκατέσσερις σε τέσσερις. Το 2007, με τη διεύρυνση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου και την αναγωγή της σε αυτοδύναμη, έγινε επανασύσταση της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης επισκοπής Ταμασσού. Η υφιστάμενη εκκλησία Επισκοπειού που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο ορίσθηκε σαν ο Καθεδρικός Ναός της νέας Μητροπόλεως. Μάλιστα σε μεγάλη έκταση που έχει παραχωρηθεί δυτικώς του Επισκοπειού θα γίνει η ανέγερση του Μητροπολιτικού Μεγάρου. Πρώτος Επίσκοπος της Μητρόπολης Ταμασσού και Ορεινής μετά την ανασύσταση της είναι ο Μητροπολίτης κ. Ησαϊας Κυκκώτης, ο οποίος χειροτονήθηκε σε Επίσκοπο στις 11 Ιουνίου 2007 και ενθρονίστηκε στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Νικολάου αυθημερόν. Τα προσωρινά γραφεία της Ι.Μ.Τ.Ο. λειτουργούν στο χωριό Πάνω Δευτερά.


Νεκροπόλεις χρονολογούμενες από την ασσυριακή περίοδο ήρθαν στο φως κατόπιν αρχαιολογικών ερευνών στις διάρκεια του [[19ος αιώνας|19ου αιώνα]], με ταφικούς θαλάμους αφιερωμένους σε βασιλείς και ευγενείς<ref>{{cite news |author1=Olivier Masson |title=Kypriaka. I. Recherches sur les antiquités de Tamassos |newspaper=Bulletin de correspondance hellénique|volume=88|tome= 1| year=1964| pages=199-238|doi=10.3406/bch.1964.2274 | url=http://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_1964_num_88_1_2274 }}</ref>. Για ορισμένη περίοδο ανεξάρτητο, και διαιρεμένο σε δέκα βασίλεια, το νησί ευρέθηκε, στην συνέχεια, μεταξύ της ολοένα και αυξανόμενης επιρροής των ελληνικών πόλεων-κρατών, και των ισχυρών Περσών γειτόνων του<ref>{{cite news |author1=[[Ζαν Πουγιού|Jean Pouilloux]] |title=L'époque classique à Chypre | newspaper=[[Journal des savants]],|year=1989|issue=3-4|pages=147-161|doi= 10.3406/jds.1989.1524 | url=http://www.persee.fr/doc/jds_0021-8103_1989_num_3_1_1524}}</ref>. Η πόλη της Ταμασσού κατελήφθη από τους διαδοχικούς κατακτητές του νησιού, μεταξύ άλλων του [[Μέγας Αλέξανδρος|Μεγάλου Αλεξάνδρου]], ενώ, στην συνέχεια, εντάχθηκε στις ρωμαϊκές κτήσεις. Στην διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου, η πόλη τιμούσε τον Απόλλωνα μέσω ενός ιερού<ref>{{cite news | author1=Antoine Hermary|title=Un combat homérique sur un vase chypriote archaïque|newspaper= Mélanges de l'Ecole française de Rome. Antiquité|tome=103|issue=1|year=1991|pages=167-175|doi= 10.3406/mefr.1991.1707|url=http://www.persee.fr/doc/mefr_0223-5102_1991_num_103_1_1707}}</ref>. Χάλκινη κεφαλή του Απόλλωνα, γνωστή ως ''[[Απόλλων Τσάτσουορθ|Τσάτσουορθ]]'' ανακαλύφθηκε στην συγκεκριμένη τοποθεσία, το 1836, πλησίον του ποταμού [[Πεδιαίος|Πεδιαίου]], εντός του βορείου τμήματος του αρχαιολογικού τόπου. Κεφαλή και χέρια αποκολλήθηκαν όταν το σύνολο του αγάλματος από το οποίο προέρχονταν ανακαλύφθηκε, ενώ στην συνέχεια πωλήθηκε, σε τμήματα, με βάση το βάρος του μετάλλου. Η κεφαλή αγοράστηκε αργότερα, το 1838 ή το 1839, από Άγγλο αριστοκράτη, τον Δούκα του Ντέβονσαϊρ, ο οποίος την τοποθέτησε εντός της [[Τσάτσουορθ Χάουζ|κτήσης του στο Τσάτσουορθ]], από την οποία και κράτησε την ονομασία της. Το 1888-1889, ο [[Μαξ Όνεφαλς-Ρίχτερ]] ανακάλυψε την τοποθεσία του ιερού από το οποίο προήλθε το άγαλμα, εντός του οποίου ανακάλυψε και άλλα τμήματα χάλκινων αγαλμάτων<ref>{{cite news|author1=Anne Bouquillon |author2=Sophie Descamps |author3=Antoine Hermary |author4=Benoît Mille |title= Une nouvelle étude de l'Apollon Chatsworth|newspaper= [[Revue archéologique]]|volume=2|year=2006 |issue= 42|pages= 227-261|url=http://www.cairn.info/revue-archeologique-2006-2-page-227.htm | doi=10.3917/arch.062.0227}}</ref>.
'''Εργάτες:''' Το χωριό πήρε το όνομά του από τους εργάτες που δούλευαν στα μεταλλεία της περιοχής και οι οποίοι δημιούργησαν το χωριό για να μένουν μετά που τελείωναν την εργασία τους.


Στην τοποθεσία ''Χωμαζούρκα'', ανακαλύφθηκαν ίχνη κατασκευής [[Πρωτοχριστιανική περίοδος|παλαιοχριστιανικής]] [[βασιλική (αρχιτεκτονική)|βασιλικής]], καθώς και τάφους της ίδιας περιόδου<ref name=hellenique>{{cite news|author1= Karageorghis Vassos |title=Chronique des fouilles et découvertes archéologiques à Chypre en 1967|newspaper= [[Bulletin de correspondance hellénique]]|volume=92|issue= 1|year=1968|pages= 261-358|url=http://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_1968_num_92_1_2212 }}</ref>{{,}}<ref>{{cite news|author1=Sabine Fourrier |title=Les territoires des royaumes chypriotes archaïques : une esquisse de géographie historique|newspaper=Cahiers du Centre d'Etudes Chypriotes|volume=32|year=2002|pages=135-146|doi=10.3406/cchyp.2002.1408|url=http://www.persee.fr/doc/cchyp_0761-8271_2002_num_32_1_1408}}</ref>.
'''Πέρα:''' Το χωριό βρίσκεται από την απέναντι πλευρά του ποταμού Πεδιαίου, ο οποίος διασχίζει την περιοχή της Ταμασσού. Είναι δηλαδή πέραν του ποταμού.


== Λογοτεχνικές αναφορές ==
Αλλα χωριά της ευρύτερης περιοχής Ταμασσού είναι η Ψιμολόφου, τα Καμπιά, οι Καπέδες και ο Αναλυόντας.
Δεδομένων των ορυχείων [[χαλκός|χαλκού]] τα οποία υπήρχαν στην περιοχή, η συγκεκριμένη πόλη πιθανώς να αντιστοιχεί στην Τεμέση η οποία αναφέρεται από τον [[Όμηρος|Όμηρο]] στην [[Οδύσσεια]] (Οδύσσεια, Α΄, 184), αν και η συγκεκριμένη εικασία αμφισβητείται από ορισμένους ερευνητές<ref>{{cite book|title= Groupes sociaux et idéologie du travail dans les mondes homérique et hésiodique|author1=Malick Ndoye|publisher=Presses Universitaires de Franche-Comté|year=2010|url= https://books.google.fr/books?id=NmIyFo2mWysC&pg=PA105&dq=odyss%C3%A9e+t%C3%A9m%C3%A9sa+bronze+chypre&hl=fr&sa=X&ved=0ahUKEwjh7YGghL3TAhUC1hoKHYwmDI8Q6AEIODAE#v=onepage&q=odyss%C3%A9e%20t%C3%A9m%C3%A9sa%20bronze%20chypre&f=false }}</ref>{{,}}<ref>{{cite news|author1=Frank Van Wonterghem|author2= Maddoli Gianfranco |title= Temesa e il suo territorio. Atti del colloquio di Perugia e Trevi (30-31 maggio 1981)|newspaper=[[L'Antiquité classique]]|issue=54|year=1985|pages= 541-542|url=http://www-persee.ens-lyon.fr/doc/antiq_0770-2817_1985_num_54_1_2165_t1_0541_0000_1}}</ref>.


{{Citation bilingue bloc|lang=el
==Πολιτιστικός Σύνδεσμος "Ταμασσός"==
|Μέντης Ἀγχιάλοιο δαΐφρονος εὔχομαι εἶναι<br />νῦν δ' ὧδε ξὺν νηῒ κατήλυθον ἠδ' ἑτάροισι,<br />πλέων ἐπὶ οἴνοπα πόντον ἐπ' ἀλλοθρόους ἀνθρώπους,<br />ἐς Τεμέσην μετὰ χαλκόν, ἄγω δ' αἴθωνα σίδηρον.
Στην περιοχή έχει δημιουργηθεί πολιτιστικός όμιλος με την ονομασία Πολιτιστικός Σύνδεσμος "Ταμασσός" ο οποίος διοργανώνει κάθε χρόνο τα "Ταμάσσια" τα οποία διεξάγονται σε όλες τις κοινότητες της περιοχής.
|Τοῦ ἄξιου τοῦ Ἀχίαλου παινιέμαι γιὸς πὼς εἶμαι, ὁ Μέντης,<br />τῶν θαλασσινῶν τῆς Τάφος βασιλέας·<br />μὲ πλοῖο μου στὰ μέρη αὐτὰ καὶ μὲ συντρόφους ἦρθα<br />τὰ πέλαγ' ἀρμενίζοντας πρὸς τοὺς ξενογλωσσῖτες<br />τῆς Τέμεσης, μὲ σίδερο, χαλκὸ ἀπ' αὐτοὺς νὰ πάρω.}}
Περιλαμβάνουν αθλητικούς αγώνες, παραστάσεις θεάτρου, καραγκιόζη, μουσικές βραδιές, διαλέξεις, διανυκτέρευση παιδιών σε αντίσκηνα και άλλες εκδηλώσεις.
Ο χαλκός αποτελούσε εκείνη την περίοδο την κύρια πηγή εμπορίου του νησιού<ref name=Catholic>{{cite news|language=αγγλικά|url=http://www.newadvent.org/cathen/14440b.htm |author1=Sophrone Pétridès|title="Tamassus|newspaper=[[Catholic Encyclopedia]]|location=New York |year=1912}}</ref>.
Αποκορύφωμα των εκδηλώσεων αποτελεί η εκδήλωση για "γνωριμία με τα παραδοσιακά μας επαγγέλματα".
Παρουσιάζονται επαγγέλματα όπως "σκαρπάρης" αυτός που έφτιαχνε δηλαδή παπούτσια, παρασκευή "χαλλουμιού" παραδοσιακό τυρί της Κύπρου, κατασκευή "κοφινιών", "αρότρων", "κουδουνιών", "βούρκων" αντικειμένων που χρησιμοποιούσαν οι βοσκοί. Επίσης παρασκευάζεται και η παραδοσιάκή "ζιβανία" ένα ποτό που παράγεται με την διαδικασία της απόσταξης των "ζιβάνων". Ο Σύνδεσμος εκδίδει και εφημερίδα με πλούσια ύλη.

==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
*[http://www.politikovillage.org/tamassosgr.htm Πληροφορίες για την Ταμασσό] - Στην Ελληνική και Αγγλική.
*[http://www.mcw.gov.cy/mcw/DA/DA.nsf/All/AC29D500E2B17C5FC225719B0036AFAD?OpenDocument Ταμασσός] - Τμήμα Αρχαιοτήτων, [[Κυπριακή Δημοκρατία]]
*[http://www.tamassos.org tamassos.org] - Ιστορία και κουλτούρα της περιοχής, λίστα ιερών ναών κλπ (στην Ελληνική και Αγγλική).
*[http://www.thebritishmuseum.ac.uk/explore/highlights/highlights_search_results.aspx?searchText=tamassos&x=0&y=0] Ευρήματα της Ταμασσού στο Βρετανικό μουσείο.
*[http://www.archaeology.org/9705/newsbriefs/cyprus.html "Σπάνια Κυπριακά Γλυπτά"] από την Ταμασσό - [http://www.archaeology.org archeology.org], μία έκδοση του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αμερικής.
*[http://www.fas.harvard.edu/~semitic/hsm/NFCypCopper.htm Χάλκινα αντικείμενα της Ταμασσού] - Σημιτικό Μουσείο, [[Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ]]
*[http://www.ashmolean.org/ash/amulets/cypruscopper/AncCyp-Cu-08.html "Όπλα, εργαλεία και τελετουργικά ευρήματα"] - [[Ασμόλειο μουσείο]], [[Οξφόρδη]].
*[http://www.voskaris.com/tamasosgr.htm Πληροφορίες] και [http://www.voskaris.com/photostamasos.htm Φωτογραφίες] της Ταμασσού.


== Παραπομπές ==
{{παραπομπές|2}}
{{Portail|Κύπρος|Αρχαία Ελλάδα|Αρχαία Εγγύς Ανατολή|Αρχαιολογία}}
{{ενσωμάτωση κειμένου|fr|Tamassos}}
[[Κατηγορία:Πόλεις της αρχαίας Κύπρου]]
[[Κατηγορία:Πόλεις της αρχαίας Κύπρου]]
[[Κατηγορία:Εγκαταλελειμμένοι οικισμοί στην Κύπρο]]
[[Κατηγορία:Καθολικές τιμητικές επισκοπές της Ευρώπης]]

Έκδοση από την 19:31, 15 Ιουλίου 2017

Ταμασσός
Χάρτης στον οποίο εμφανίζονται οι αρχαίες Πόλεις-Βασίλεια της Κύπρου.
Ταμασσός is located in Κύπρος
Ταμασσός
ΤοποθεσίαΚύπρος
ΠεριοχήΕπαρχία Λευκωσίας
Συντεταγμένες35°02′06″N 33°15′00″E / 35.035°N 33.250°E / 35.035; 33.250Συντεταγμένες: 35°02′06″N 33°15′00″E / 35.035°N 33.250°E / 35.035; 33.250

Η Ταμασσός ή Ταμασός ήταν αρχαία πόλη της Κύπρου, η οποία αποτελεί, σήμερα, αρχαιολογικό τόπο, ενώ ευρίσκεται εντός του κεντρικού τμήματος του νησιού.

Τοποθεσία

Ο αρχαιολογικός τόπος ευρίσκεται εντός της μεγάλης κεντρικής πεδιάδας του νησιού, στα νοτιοανατολικά των Σόλων, επί της οδού που συνέδεε τους Σόλους και την Τρεμιθού (ή Τρεμετουσιά). Ευρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την οδό η οποία συνδέει την Λευκωσία και το Όρος Όλυμπο. Σήμερα, ευρίσκεται επί των εδαφών των χωριών Ψιμολόφου, Επισκοπειό, Πέρα Ορεινής, Εργάτες, Πολιτικό, Καμπιά, Αναλυόντας και Καπέδες. Συνορεύει, μεταξύ άλλων, με το χωριό Πολιτικό, ενώ ευρίσκεται σε απόσταση περί 21 χιλιομέτρων στα νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας της χώρας, Λευκωσίας.

Ορθογραφικές εκδοχές

Λήμμα του Σωφρόνιου Πετρίδη στην Catholic Encyclopedia του 1912 αναφέρει πως τα νομίσματα της αρχαίας πόλης ανέφεραν το τοπωνύμιο αυτής με διπλό "σ" (Ταμασσός)[1]. Άλλα άρθρα προτιμούν την χρήση της ορθογραφίας με ένα "σ" (Ταμασός), αναφέροντας ως πηγή τον Πλίνιο, τον Στράβωνα, τον Οβίδιο, τον Ευστάθιο, τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο και τον Νόννο, καθώς και τις υπογραφές των επισκόπων οι οποίοι συμμετείχαν, αντιστοίχως, στην Β΄ και την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο[2] · [3].

Η Κυβέρνηση της Κύπρου εξέδωσε το 1964 γραμματόσημο το οποίο ανέφερε την αρχαία πόλη ως Ταμασό στα ελληνικά και Tamasus στα αγγλικά[2]. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κύπρου χρησιμοποιεί και τις δύο ονομασίες[4], ενώ το αμερικανικό, το αγγλικό και το γαλλικό ινστιτούτο αρχαιολογίας κάνουν χρήση της ονομασίας με διπλό "σ"[5] · [6] · [7].

Ιστορία

Ασσυριακή επιγραφή χρονολογούμενη από περίπου το 673 π.Χ. (καταγεγραμμένη ως πρίσμα του Εσαρχαδδών), αναφέρει την Ταμεσί ως πόλη-κράτος η οποία είχε δικό της βασιλέα, ο οποίος ήταν υποτελής της Νεοασσυριακής Αυτοκρατορίας[8] · [9].

Νεκροπόλεις χρονολογούμενες από την ασσυριακή περίοδο ήρθαν στο φως κατόπιν αρχαιολογικών ερευνών στις διάρκεια του 19ου αιώνα, με ταφικούς θαλάμους αφιερωμένους σε βασιλείς και ευγενείς[10]. Για ορισμένη περίοδο ανεξάρτητο, και διαιρεμένο σε δέκα βασίλεια, το νησί ευρέθηκε, στην συνέχεια, μεταξύ της ολοένα και αυξανόμενης επιρροής των ελληνικών πόλεων-κρατών, και των ισχυρών Περσών γειτόνων του[11]. Η πόλη της Ταμασσού κατελήφθη από τους διαδοχικούς κατακτητές του νησιού, μεταξύ άλλων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ, στην συνέχεια, εντάχθηκε στις ρωμαϊκές κτήσεις. Στην διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου, η πόλη τιμούσε τον Απόλλωνα μέσω ενός ιερού[12]. Χάλκινη κεφαλή του Απόλλωνα, γνωστή ως Τσάτσουορθ ανακαλύφθηκε στην συγκεκριμένη τοποθεσία, το 1836, πλησίον του ποταμού Πεδιαίου, εντός του βορείου τμήματος του αρχαιολογικού τόπου. Κεφαλή και χέρια αποκολλήθηκαν όταν το σύνολο του αγάλματος από το οποίο προέρχονταν ανακαλύφθηκε, ενώ στην συνέχεια πωλήθηκε, σε τμήματα, με βάση το βάρος του μετάλλου. Η κεφαλή αγοράστηκε αργότερα, το 1838 ή το 1839, από Άγγλο αριστοκράτη, τον Δούκα του Ντέβονσαϊρ, ο οποίος την τοποθέτησε εντός της κτήσης του στο Τσάτσουορθ, από την οποία και κράτησε την ονομασία της. Το 1888-1889, ο Μαξ Όνεφαλς-Ρίχτερ ανακάλυψε την τοποθεσία του ιερού από το οποίο προήλθε το άγαλμα, εντός του οποίου ανακάλυψε και άλλα τμήματα χάλκινων αγαλμάτων[13].

Στην τοποθεσία Χωμαζούρκα, ανακαλύφθηκαν ίχνη κατασκευής παλαιοχριστιανικής βασιλικής, καθώς και τάφους της ίδιας περιόδου[14] · [15].

Λογοτεχνικές αναφορές

Δεδομένων των ορυχείων χαλκού τα οποία υπήρχαν στην περιοχή, η συγκεκριμένη πόλη πιθανώς να αντιστοιχεί στην Τεμέση η οποία αναφέρεται από τον Όμηρο στην Οδύσσεια (Οδύσσεια, Α΄, 184), αν και η συγκεκριμένη εικασία αμφισβητείται από ορισμένους ερευνητές[16] · [17].

Μέντης Ἀγχιάλοιο δαΐφρονος εὔχομαι εἶναι
νῦν δ' ὧδε ξὺν νηῒ κατήλυθον ἠδ' ἑτάροισι,
πλέων ἐπὶ οἴνοπα πόντον ἐπ' ἀλλοθρόους ἀνθρώπους,
ἐς Τεμέσην μετὰ χαλκόν, ἄγω δ' αἴθωνα σίδηρον.

« Τοῦ ἄξιου τοῦ Ἀχίαλου παινιέμαι γιὸς πὼς εἶμαι, ὁ Μέντης,
τῶν θαλασσινῶν τῆς Τάφος βασιλέας·
μὲ πλοῖο μου στὰ μέρη αὐτὰ καὶ μὲ συντρόφους ἦρθα
τὰ πέλαγ' ἀρμενίζοντας πρὸς τοὺς ξενογλωσσῖτες
τῆς Τέμεσης, μὲ σίδερο, χαλκὸ ἀπ' αὐτοὺς νὰ πάρω. »

Ο χαλκός αποτελούσε εκείνη την περίοδο την κύρια πηγή εμπορίου του νησιού[1].

Παραπομπές

  1. 1,0 1,1 Sophrone Pétridès (1912). «"Tamassus» (στα αγγλικά). Catholic Encyclopedia (New York). http://www.newadvent.org/cathen/14440b.htm. 
  2. 2,0 2,1 «Η Ταμασός ανά τους αιώνας». Διακόνημα. 26 Μαΐου 2012. http://www.diakonima.gr/2012/05/26/%CE%B7-%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CF%83%CF%8C%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82/. 
  3. Charlton T. Lewis· Charles Short (1879). «Tămăsŏs». A Latin Dictionary. Founded on Andrews' edition of Freund's Latin dictionary. revised, enlarged, and in great part rewritten (στα Αγγλικά). Oxford: Clarendon Press. 
  4. «Tamasos». Department of Antiquities (στα Αγγλικά). 
  5. Demos Christou (Μάιος/Ιούνιος 1997). «Rare Cypriot Sculptures» (στα αγγλικά). Archaelogy 50 (3). http://archive.archaeology.org/9705/newsbriefs/cyprus.html. 
  6. «Cypriot Copper: Mysteries of the Bronze Age. Weapons Tools and Ritual Remains». Ashmolean Museum of Art and Archaeology (στα Αγγλικά). 
  7. Karageorghis Vassos (1968). «Chronique des fouilles et découvertes archéologiques à Chypre en 1967». Bulletin de correspondance hellénique 92 (1): σελ. 261-358. http://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_1968_num_92_1_2212. 
  8. Gocha R. Tsetskhladze· Maria Iacovou (2008). «Cyprus: from migration to Hellenization». Greek Colonisation: An Account of Greek Colonies and Other Settlements Overseas (στα Αγγλικά). 2. Brill. σελ. 261. ISBN 978-90-04-15576-3. 
  9. «Esarhaddon's Annals». bethel.edu (στα Αγγλικά). 
  10. Olivier Masson (1964). «Kypriaka. I. Recherches sur les antiquités de Tamassos». Bulletin de correspondance hellénique 88: σελ. 199-238. doi:10.3406/bch.1964.2274. http://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_1964_num_88_1_2274. 
  11. Jean Pouilloux (1989). «L'époque classique à Chypre». Journal des savants, (3-4): σελ. 147-161. doi:10.3406/jds.1989.1524. http://www.persee.fr/doc/jds_0021-8103_1989_num_3_1_1524. 
  12. Antoine Hermary (1991). «Un combat homérique sur un vase chypriote archaïque». Mélanges de l'Ecole française de Rome. Antiquité (1): σελ. 167-175. doi:10.3406/mefr.1991.1707. http://www.persee.fr/doc/mefr_0223-5102_1991_num_103_1_1707. 
  13. Anne Bouquillon; Sophie Descamps; Antoine Hermary; Benoît Mille (2006). «Une nouvelle étude de l'Apollon Chatsworth». Revue archéologique 2 (42): σελ. 227-261. doi:10.3917/arch.062.0227. http://www.cairn.info/revue-archeologique-2006-2-page-227.htm. 
  14. Karageorghis Vassos (1968). «Chronique des fouilles et découvertes archéologiques à Chypre en 1967». Bulletin de correspondance hellénique 92 (1): σελ. 261-358. http://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_1968_num_92_1_2212. 
  15. Sabine Fourrier (2002). «Les territoires des royaumes chypriotes archaïques : une esquisse de géographie historique». Cahiers du Centre d'Etudes Chypriotes 32: σελ. 135-146. doi:10.3406/cchyp.2002.1408. http://www.persee.fr/doc/cchyp_0761-8271_2002_num_32_1_1408. 
  16. Malick Ndoye (2010). Groupes sociaux et idéologie du travail dans les mondes homérique et hésiodique. Presses Universitaires de Franche-Comté. 
  17. Frank Van Wonterghem; Maddoli Gianfranco (1985). «Temesa e il suo territorio. Atti del colloquio di Perugia e Trevi (30-31 maggio 1981)». L'Antiquité classique (54): σελ. 541-542. http://www-persee.ens-lyon.fr/doc/antiq_0770-2817_1985_num_54_1_2165_t1_0541_0000_1. 
CC-BY-SA
Μετάφραση
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Tamassos της Γαλλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).