Ύπνος (μυθολογία): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αντικατάσταση παρωχημένου προτύπου με references tag
Luciannna (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{Θεότητα|όνομα=Θεός Ύπνος|τύπος=Ελληνική|περιγραφή=Θεός του [[Ύπνος|ύπνου]]|εικόνα=Waterhouse-sleep and his half-brother death-1874.jpg|γονείς=[[Έρεβος (μυθολογία)|Έρεβος]] και [[Νυξ]]|αδέλφια=[[Αιθέρας (μυθολογία)|Αιθέρας]], [[Ημέρα (μυθολογία)|Ημέρα]], [[Στυξ]] (πιθανόν), [[Χάρων (μυθολογία)|Χάροντας]] και [[Θάνατος (μυθολογία)|Θάνατος]]
{{Θεότητα
* Ετεροθαλή αδέρφια: [[Λύσσα (μυθολογία)|Λύσσα]], [[Απάτη (μυθολογία)|Απάτη]], [[Μόρος]], [[Μώμος]], [[Νέμεσις]], [[Φιλότης (μυθολογία)|Φιλότης]], [[Οϊζύς |Οϊζύς]], [[Γήρας (μυθολογία)|Γήρας]], [[Έρις (μυθολογία)|Έρις]], οι [[Κήρες]], οι [[Εσπερίδες]] (πιθανόν) και [[Όνειρος]]|σύζυγος=Πασιθέα|σύμβολα=Παπαρούνα}}[[Αρχείο:Hypnos pushkin02.jpg||thumb|Χυτή προτομή του Ύπνου στο [[Μουσείο Πούσκιν]] της Μόσχας]]
|όνομα= {{#invoke:wdentity|label}}
|τύπος =
|περιγραφή =
|εικόνα={{#property:P18}}
|λεζάντα=«Ο `Υπνος και ο αδελφός του Θάνατος», πίνακας του [[Τζον Γουίλιαμ Γουότερχαουζ|Γουίλιαμ Γουότερχαουζ]] (John William Waterhouse).
|άλλες_ονομασίες =
|αντ_ρωμαϊκή =
|αντ_ετρουσκική =
|Κατοικία=
}}
[[Αρχείο:Hypnos pushkin02.jpg||thumb|Χυτή προτομή του Ύπνου στο [[Μουσείο Πούσκιν]] της Μόσχας]]
Στην [[ελληνική μυθολογία]] ο '''Ύπνος''' ήταν θεός ή δαίμονας, που αποτελούσε την προσωποποίηση του [[ύπνος|ύπνου]]. Σύμφωνα με τον [[Ησίοδος|Ησίοδο]] στη ''[[Θεογονία]]'' ο Ύπνος και ο δίδυμος αδελφός του, ο [[Θάνατος (μυθολογία)|Θάνατος]], ήταν «δεινοί Θεοί» που κατοικούσαν στον [[Τάρταρος|Τάρταρο]], παιδιά της [[Νυξ|Νύχτας]] και του [[Έρεβος|Ερέβους]].<ref>[[Ησίοδος]], [[s:Θεογονία|Θεογονία, 759]]</ref> Ο Ύπνος μυθολογείται ότι είχε είτε χίλιους, είτε τρεις γιους ή αδελφούς (εκτός από τον Θάνατο): τον [[Μορφέας|Μορφέα]], τον [[Φοβήτορας|Φοβήτορα]] και τον [[Φάντασος|Φάντασο]].
Στην [[ελληνική μυθολογία]] ο '''Ύπνος''' ήταν θεός ή δαίμονας, που αποτελούσε την προσωποποίηση του [[ύπνος|ύπνου]]. Σύμφωνα με τον [[Ησίοδος|Ησίοδο]] στη ''[[Θεογονία]]'' ο Ύπνος και ο δίδυμος αδελφός του, ο [[Θάνατος (μυθολογία)|Θάνατος]], ήταν «δεινοί Θεοί» που κατοικούσαν στον [[Τάρταρος|Τάρταρο]], παιδιά της [[Νυξ|Νύχτας]] και του [[Έρεβος|Ερέβους]].<ref>[[Ησίοδος]], [[s:Θεογονία|Θεογονία, 759]]</ref> Ο Ύπνος μυθολογείται ότι είχε είτε χίλιους, είτε τρεις γιους ή αδελφούς (εκτός από τον Θάνατο): τον [[Μορφέας|Μορφέα]], τον [[Φοβήτορας|Φοβήτορα]] και τον [[Φάντασος|Φάντασο]].
Κατά τον [[Όμηρος|Όμηρο]], που τον αποκαλεί ''νήδυμο'' (γλυκύ),<ref> [[s:Ιλιάς/Β|Ιλιάδα Β2]], [[s:Ιλιάς/Κ|Ιλιάδα Κ 91]], [[s:Ιλιάς/Ξ|Ιλιάδα Ξ 242]] </ref> τόπος κατοικίας του Ύπνου ήταν η νήσος [[Λήμνος]], <ref>[[s:Ιλιάς/Ξ|Ιλιάδα Ξ 230]]</ref> ενώ από τους μεταγενέστερους συγγραφείς του αποδιδόταν μια δική του φανταστική πατρίδα, η «Νήσος των Ονείρων». Ο Ύπνος λατρευόταν πολύ στην κυρίως Ελλάδα. Σημαντικά κέντρα της λατρείας του Ύπνου ήταν η [[Επίδαυρος]], η [[Τροιζήνα]] και η [[Ολυμπία]].
Κατά τον [[Όμηρος|Όμηρο]], που τον αποκαλεί ''νήδυμο'' (γλυκύ),<ref> [[s:Ιλιάς/Β|Ιλιάδα Β2]], [[s:Ιλιάς/Κ|Ιλιάδα Κ 91]], [[s:Ιλιάς/Ξ|Ιλιάδα Ξ 242]] </ref> τόπος κατοικίας του Ύπνου ήταν η νήσος [[Λήμνος]], <ref>[[s:Ιλιάς/Ξ|Ιλιάδα Ξ 230]]</ref> ενώ από τους μεταγενέστερους συγγραφείς του αποδιδόταν μια δική του φανταστική πατρίδα, η «Νήσος των Ονείρων». Ο Ύπνος λατρευόταν πολύ στην κυρίως Ελλάδα. Σημαντικά κέντρα της λατρείας του Ύπνου ήταν η [[Επίδαυρος]], η [[Τροιζήνα]] και η [[Ολυμπία]].
Τον θεωρούσαν ήσυχο και πράο θεό ή δαίμονα, που πλανιόταν στη γη και τον απεικόνιζαν πότε ως ωραίο νέο, που έσπερνε στη Γη γλυκά όνειρα ή κοιμόταν σε μια κλίνη, πότε ως δαίμονα με φτερά, που μετέφερε ένα νεκρό με το θάνατο.<ref>Γιάννης Λάμψας, Λεξικό του αρχαίου κόσμου, τόμ. Δ, σ. 738 ISBN 960-666-935-1</ref>
Τον θεωρούσαν ήσυχο και πράο θεό ή δαίμονα, που πλανιόταν στη γη και τον απεικόνιζαν πότε ως ωραίο νέο, που έσπερνε στη Γη γλυκά όνειρα ή κοιμόταν σε μια κλίνη, πότε ως δαίμονα με φτερά, που μετέφερε ένα νεκρό με το θάνατο.<ref>Γιάννης Λάμψας, Λεξικό του αρχαίου κόσμου, τόμ. Δ, σ. 738 ISBN 960-666-935-1</ref>{{Quote box

==Ο ύπνος στην τέχνη==
{{Quote box
| width = 16em
| width = 16em
| bgcolor = #6dbf7
| bgcolor = #6dbf7
Γραμμή 24: Γραμμή 11:
|source =
|source =
}}
}}
==Ο ύπνος στην τέχνη==
[[File:Hermes e Sarpedon.jpg|thumb|right|200px|Ο Θάνατος και ο Ύπνος μεταφέρουν το νεκρό κορμί του [[Σαρπηδών|Σαρπηδόνα]]. Παράσταση από ερυθρόμοφρο [[Κύλικας|κύλικα]] των αρχών του 5ου αι. π.Χ., [[Βρετανικό Μουσείο]], Λονδίνο]]
Ο ''Ύπνος'' απασχόλησε την τέχνη με πολλές μορφές και συχνά τον απεικονίζουν με φτερά αετού ή πεταλούδας στο μέτωπο ή με ένα κέρας, από το οποίο σκορπίζονται τα όνειρα. Στην αρχαία τέχνη, ο Ύπνος απεικονίζεται ως γυμνός νέος, μερικές φορές με γενειάδα και φτερά στο κεφάλι, ή ως κοιμώμενος άνδρας πάνω σε κρεβάτι από πούπουλα με μαύρες κουρτίνες γύρω, ενώ ο [[Μορφέας]] αποτρέπει τυχόν θορύβους που θα μπορούσαν να τον ξυπνήσουν. Αρχικά τα [[Όνειρο|όνειρα]] εμφανίζονταν ως αδελφοί ή αδελφές του Ύπνου, αλλά αργότερα το όνειρο καθιερώθηκα ως γιος του Ύπνου. Ο [[Ερμής (μυθολογία)|Ερμής]] ήταν κι αυτός θεός του Ύπνου. Στην κιβωτό του [[Κύψελος|Κυψέλου]], στην [[Ολυμπία]], τα δύο αδέλφια, δηλαδή ο Ύπνος και ο θάνατος, εικονίζονται σαν αγοράκια που κοιμούνται στην αγκαλιά της μητέρας τους, ο Θάνατος ζωγραφισμένος με μαύρο χιτώνα και ο Ύπνος με άσπρο. Στη [[Αρχαία Σπάρτη|Σπάρτη]] η απεικόνισή του συνοδεύεται πάντα από εκείνη του Θανάτου. Σε μεταγενέστερα χρόνια ο Θάνατος και ο Ύπνος συγχωνεύτηκαν σε μία θεότητα.<ref>[[Παυσανίας]], [[s:Ελλάδος περιήγησις|Ελλάδος περιήγησις V 18, 1]]</ref>
Ο ''Ύπνος'' απασχόλησε την τέχνη με πολλές μορφές και συχνά τον απεικονίζουν με φτερά αετού ή πεταλούδας στο μέτωπο ή με ένα κέρας, από το οποίο σκορπίζονται τα όνειρα. Στην αρχαία τέχνη, ο Ύπνος απεικονίζεται ως γυμνός νέος, μερικές φορές με γενειάδα και φτερά στο κεφάλι, ή ως κοιμώμενος άνδρας πάνω σε κρεβάτι από πούπουλα με μαύρες κουρτίνες γύρω, ενώ ο [[Μορφέας]] αποτρέπει τυχόν θορύβους που θα μπορούσαν να τον ξυπνήσουν. Αρχικά τα [[Όνειρο|όνειρα]] εμφανίζονταν ως αδελφοί ή αδελφές του Ύπνου, αλλά αργότερα το όνειρο καθιερώθηκα ως γιος του Ύπνου. Ο [[Ερμής (μυθολογία)|Ερμής]] ήταν κι αυτός θεός του Ύπνου. Στην κιβωτό του [[Κύψελος|Κυψέλου]], στην [[Ολυμπία]], τα δύο αδέλφια, δηλαδή ο Ύπνος και ο θάνατος, εικονίζονται σαν αγοράκια που κοιμούνται στην αγκαλιά της μητέρας τους, ο Θάνατος ζωγραφισμένος με μαύρο χιτώνα και ο Ύπνος με άσπρο. Στη [[Αρχαία Σπάρτη|Σπάρτη]] η απεικόνισή του συνοδεύεται πάντα από εκείνη του Θανάτου. Σε μεταγενέστερα χρόνια ο Θάνατος και ο Ύπνος συγχωνεύτηκαν σε μία θεότητα.<ref>[[Παυσανίας]], [[s:Ελλάδος περιήγησις|Ελλάδος περιήγησις V 18, 1]]</ref>[[File:Hermes e Sarpedon.jpg|thumb|200px|Ο Θάνατος και ο Ύπνος μεταφέρουν το νεκρό κορμί του [[Σαρπηδών|Σαρπηδόνα]]. Παράσταση από ερυθρόμοφρο [[Κύλικας|κύλικα]] των αρχών του 5ου αι. π.Χ., [[Βρετανικό Μουσείο]], Λονδίνο|αριστερά]]

== Δείτε επίσης ==
== Δείτε επίσης ==
* Ο [[αστεροειδής]] '''14827 Ύπνος''' (14827 Hypnos), που ανακαλύφθηκε το 1986, πήρε το όνομά του από τον μυθικό αυτό θεό.
* Ο [[αστεροειδής]] '''14827 Ύπνος''' (14827 Hypnos), που ανακαλύφθηκε το 1986, πήρε το όνομά του από τον μυθικό αυτό θεό.

Έκδοση από την 09:47, 23 Ιουνίου 2017

Θεός Ύπνος
Θεός του ύπνου
ΣύμβολαΠαπαρούνα
Σύζυγος-οιΠασιθέα
ΓονείςΈρεβος και Νυξ
ΑδέλφιαΑιθέρας, Ημέρα, Στυξ (πιθανόν), Χάροντας και Θάνατος
Χυτή προτομή του Ύπνου στο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας

Στην ελληνική μυθολογία ο Ύπνος ήταν θεός ή δαίμονας, που αποτελούσε την προσωποποίηση του ύπνου. Σύμφωνα με τον Ησίοδο στη Θεογονία ο Ύπνος και ο δίδυμος αδελφός του, ο Θάνατος, ήταν «δεινοί Θεοί» που κατοικούσαν στον Τάρταρο, παιδιά της Νύχτας και του Ερέβους.[1] Ο Ύπνος μυθολογείται ότι είχε είτε χίλιους, είτε τρεις γιους ή αδελφούς (εκτός από τον Θάνατο): τον Μορφέα, τον Φοβήτορα και τον Φάντασο. Κατά τον Όμηρο, που τον αποκαλεί νήδυμο (γλυκύ),[2] τόπος κατοικίας του Ύπνου ήταν η νήσος Λήμνος, [3] ενώ από τους μεταγενέστερους συγγραφείς του αποδιδόταν μια δική του φανταστική πατρίδα, η «Νήσος των Ονείρων». Ο Ύπνος λατρευόταν πολύ στην κυρίως Ελλάδα. Σημαντικά κέντρα της λατρείας του Ύπνου ήταν η Επίδαυρος, η Τροιζήνα και η Ολυμπία.

Τον θεωρούσαν ήσυχο και πράο θεό ή δαίμονα, που πλανιόταν στη γη και τον απεικόνιζαν πότε ως ωραίο νέο, που έσπερνε στη Γη γλυκά όνειρα ή κοιμόταν σε μια κλίνη, πότε ως δαίμονα με φτερά, που μετέφερε ένα νεκρό με το θάνατο.[4]

«Ύπνε, βασιλιά όλων των θεών κι όλων των ανθρώπων να κοιμίσεις για χάρη μου τα ωραία μάτια του Δία, κάτω από τα φρύδια του, αμέσως μόλις εγώ κοιμηθώ μαζί του ερωτικά» «αὐτίκ' ἐπεί κεν ἐγὼ παραλέξομαι ἐν φιλότητι» Ιλιάδα, Ξ 237.

Ο ύπνος στην τέχνη

Ο Ύπνος απασχόλησε την τέχνη με πολλές μορφές και συχνά τον απεικονίζουν με φτερά αετού ή πεταλούδας στο μέτωπο ή με ένα κέρας, από το οποίο σκορπίζονται τα όνειρα. Στην αρχαία τέχνη, ο Ύπνος απεικονίζεται ως γυμνός νέος, μερικές φορές με γενειάδα και φτερά στο κεφάλι, ή ως κοιμώμενος άνδρας πάνω σε κρεβάτι από πούπουλα με μαύρες κουρτίνες γύρω, ενώ ο Μορφέας αποτρέπει τυχόν θορύβους που θα μπορούσαν να τον ξυπνήσουν. Αρχικά τα όνειρα εμφανίζονταν ως αδελφοί ή αδελφές του Ύπνου, αλλά αργότερα το όνειρο καθιερώθηκα ως γιος του Ύπνου. Ο Ερμής ήταν κι αυτός θεός του Ύπνου. Στην κιβωτό του Κυψέλου, στην Ολυμπία, τα δύο αδέλφια, δηλαδή ο Ύπνος και ο θάνατος, εικονίζονται σαν αγοράκια που κοιμούνται στην αγκαλιά της μητέρας τους, ο Θάνατος ζωγραφισμένος με μαύρο χιτώνα και ο Ύπνος με άσπρο. Στη Σπάρτη η απεικόνισή του συνοδεύεται πάντα από εκείνη του Θανάτου. Σε μεταγενέστερα χρόνια ο Θάνατος και ο Ύπνος συγχωνεύτηκαν σε μία θεότητα.[5]

Ο Θάνατος και ο Ύπνος μεταφέρουν το νεκρό κορμί του Σαρπηδόνα. Παράσταση από ερυθρόμοφρο κύλικα των αρχών του 5ου αι. π.Χ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο

Δείτε επίσης

  • Ο αστεροειδής 14827 Ύπνος (14827 Hypnos), που ανακαλύφθηκε το 1986, πήρε το όνομά του από τον μυθικό αυτό θεό.

Παραπομπές

Πηγή

  • Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969