Ψείρα

Ψείρες, Ανόπλουρα
Ψείρα της κεφαλής
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia) Συνομοταξία: Αρθρόποδα (Arthropoda) Ομοταξία: Έντομα (Insecta) Υφομοταξία: Πτερυγωτά (Pterygota) Ανθυφομοταξία: Νεόπτερα (Neoptera) Τάξη: Φθειράπτερα (Phthiraptera) Υποτάξη: Ανόπλουρα Anoplura

Ψείρες είναι το κοινό όνομα για τα είδη της υποτάξης Ανόπλουρα, που κατατάσσεται στην τάξη εντόμων Φθειράπτερα. Το όνομα χρησιμοποιείται και για άλλα φθειράπτερα.

Η ψείρα, (καθαρεύουσα: η "φθειρ" της φθειρός, πληθυντικός: φθείρες), είναι παρασιτικό ζωύφιο, που προσβάλλει τον άνθρωπο και τα ζώα. Ανήκει στα ανόπλουρα και δεν έχει φτερά, καθώς είναι προσαρμοσμένη να κάνει παρασιτική ζωή. Η ψείρα δεν πρέπει να συγχέεται με το άκαρι της ψώρας.

Οι ψείρες που προσβάλουν τον άνθρωπο διακρίνονται σε τρία είδη:

1. Η ψείρα του τριχωτού της κεφαλής, που προσβάλλει συνήθως τα παιδιά στα σχολεία και γεννάει τα αυγά της, τις κόνιδες, τα οποία προσκολλάει στις ανθρώπινες τρίχες. Καταπολεμάται με ειδικά φθειροκτόνα και αλοιφές, τα οποία πρέπει να χρησιμοποιούνται με τη δέουσα προσοχή.
2. Η ψείρα του σώματος, είναι λίγο μεγαλύτερη της προηγουμένης σε ίδιο σχήμα η οποία και καταπολεμάται με ειδικά γαλακτώματα και σαπούνια και βράσιμο των ρούχων και κλινοσκεπασμάτων.
3. Η λεγόμενη ψείρα του εφηβαίου, η οποία προτιμά τις περιοχές των γεννητικών οργάνων. Αυτές διαφέρουν προς το σχήμα με τις προηγούμενες, είναι μεγαλύτερες σε μέγεθος και στρογγυλές. Καταπολεμούνται ομοίως όπως του τριχωτού.
   

Πώς μεταδίδεται η ψείρα

Η ψείρα ζει μόνο στον άνθρωπο και μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μεταδίδεται εύκολα και γρήγορα εάν το παιδί χρησιμοποιήσει τη χτένα ή το καπέλο του πάσχοντος ή απλά εάν έρθει σε πολύ στενή επαφή με τον πάσχοντα.

Οι ψείρες μπορούν να μεταδώσουν επικίνδυνες ασθένειες, όπως ο τύφος.

Το 2010 επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι πέτυχαν να αποκωδικοποιήσουν το γονιδίωμα της ψείρας..

Κύκλος ζωής

Μετά τη φάση του αβγού, η ψείρα εκκολάπτεται σε 7 με 10 μέρες, και ωριμάζουν σε ενήλικο άτομο σε 9 με 12 μέρες. Η ψείρα είναι παρασιτική και χρειάζεται ξενιστή για να επιβιώσει. Εφόσον βρεθεί χωρίς τροφή ή σε μη οργανικό μέρος, η ενήλικη ψείρα δεν μπορεί να επιβιώσει πάνω από περίπου 24 ώρες, ενώ σε αντίθετη περίπτωση, μπορεί να επιβιώσει 20 με 30 μέρες.

Βιβλιογραφία

• David L. Reed, Jessica E. Light, Julie M. Allen and Jeremy J. Kirchman (2007). "Pair of lice lost or parasites regained: the evolutionary history of anthropoid primate lice". BMC Biology 5: 7. doi:10.1186/1741-7007-5-7.