Φερδινάνδος Μαγγελάνος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
CHE (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ μικροδιορθώσεις κ προσθήκη συνδέσμων
Γραμμή 6: Γραμμή 6:
O '''Φερδινάνδος Μαγγελάνος''' (''Fernão de Magalhães'', [[1480]] - [[27 Απριλίου]] [[1521]]) ήταν [[Πορτογαλία|Πορτογάλος]] θαλασσοπόρος του οποίου το όνομα στη γλώσσα της πατρίδας του προφερόταν ''Μαγαλιάϊς'' ([[πορτογαλική γλώσσα|πορτ.]] ''Fernão de Magalhães'') ενώ [[ισπανική γλώσσα|ισπανικά]] ''Magallanes'' (''Μαγαγιάνες'') και [[γαλλική γλώσσα|γαλλικά]] ''Magellan'' (''Μαζεγιάν''), αντίστοιχα).
O '''Φερδινάνδος Μαγγελάνος''' (''Fernão de Magalhães'', [[1480]] - [[27 Απριλίου]] [[1521]]) ήταν [[Πορτογαλία|Πορτογάλος]] θαλασσοπόρος του οποίου το όνομα στη γλώσσα της πατρίδας του προφερόταν ''Μαγαλιάϊς'' ([[πορτογαλική γλώσσα|πορτ.]] ''Fernão de Magalhães'') ενώ [[ισπανική γλώσσα|ισπανικά]] ''Magallanes'' (''Μαγαγιάνες'') και [[γαλλική γλώσσα|γαλλικά]] ''Magellan'' (''Μαζεγιάν''), αντίστοιχα).


Ηγήθηκε της αποστολής εκείνης, με την οποία πραγματοποιήθηκε ο πρώτος [[περίπλους]] της Γης. Δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το ταξίδι του προς τα Δυτικά, καθώς σκοτώθηκε από [[Αυτόχθονες πληθυσμοί|ιθαγενείς]] στρατιώτες του φύλαρχου [[Λάπου Λάπου]] στη [[μάχη του Μακτάν]] στο [[Μακτάν]] των [[Φιλιππίνες|Φιλιππίνων]]. Παρόλα αυτά, έγινε ένας από τους πρώτους ανθρώπους που διέσχισε όλους τους [[μεσημβρινός|μεσημβρινούς]] της Γης. Έγινε επίσης ο πρώτος που ηγήθηκε μιας ευρωπαϊκής αποστολής προς τα δυτικά της Ευρώπης και την [[Ασία]], και που διέσχισε τον [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό Ωκεανό]].
Ηγήθηκε της αποστολής εκείνης, με την οποία πραγματοποιήθηκε ο πρώτος [[περίπλους]] της Γης. Δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το ταξίδι του προς τα Δυτικά, καθώς σκοτώθηκε από [[Αυτόχθονες πληθυσμοί|ιθαγενείς]] στρατιώτες του φύλαρχου [[Λάπου Λάπου]] στη [[μάχη του Μακτάν]] στο [[Μακτάν]] των [[Φιλιππίνες|Φιλιππίνων]]. Παρόλα αυτά, έγινε ένας από τους πρώτους ανθρώπους που διέσχισε όλους τους [[μεσημβρινός|μεσημβρινούς]] της Γης. Έγινε επίσης ο πρώτος που ηγήθηκε μιας ευρωπαϊκής αποστολής προς τα δυτικά της Ευρώπης και την [[Ασία]], και που διέσχισε τον [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό ωκεανό]].
Ευπατρίδης στη καταγωγή, γεννήθηκε στη Σαμπρόσα (ή Σομπορόσα) το [[1480]] και φονεύθηκε στο νησί [[Μακτάν]] των [[Φιλιππίνες|Φιλιππίνων]] το [[1521]]. Στη νεότητά του υπήρξε ακόλουθος της Βασίλισσας Ελεονόρας, συζύγου του Βασιλέως Ιωάννου του Β΄. Το 1505 ταξίδεψε στις [[Ινδία|Ινδίες]], όπου πήρε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις του αποικιοκρατικού στρατού. Πολεμώντας στην Ινδία διακρίθηκε στην άλωση της [[Μαλάκκα]]. Το 1506 βρισκόταν στη [[Μοζαμβίκη]] και το 1511 ταξίδεψε στη χερσόνησο της [[Μαλαισία]]ς, όπου έζησε διάφορες περιπέτειες με τους ιθαγενείς, με τους οποίους έκανε εμπόριο [[Μπαχαρικό|μπαχαρικών]]. Το 1512 ο Μαγγελάνος επέστρεψε στην Πορτογαλία και πολέμησε στο [[Μαρόκο]] όπου πληγώθηκε στο πόδι και από τότε έμεινε χωλός. Στους πλόες όμως αυτούς συνέλαβε το τολμηρό σχέδιο να ζητήσει προς δυσμάς πλεύση προς τις Μαλούκες νήσους της Μαλαισίας οι οποίες εν τω μεταξύ με βουλές του [[Πάπας Αλέξανδρος Δ΄|Πάπα Αλεξάνδρου Δ΄]] παραχωρήθηκαν στο [[στέμμα της Καστίλης]]. Όταν όμως επανήλθε στη Πορτογαλία το [[1512]] για να καταστρώσει το σχέδιό του, βρήκε τον Βασιλέα Μανουέλ Δ΄ να διάκειται δυσμενώς απέναντί του, στις οικονομικές απαιτήσεις του οπότε και αναζήτησε την ισπανική υπηκοότητα. Με τη βοήθεια του Βασιλιά της Ισπανίας, [[Κάρολος Κουίντος|Καρόλου Ε΄ Κουίντου]] και με τη βοήθεια του αστρονόμου [[Ρουΐ Φιλίρο]] υπέγραψε συμβόλαιο (Μάρτιος [[1518]]). Επειδή οι Ισπανοί είχαν σημαντικούς πολιτικούς και εμπορικούς λόγους να έχουν μία σύντομη επικοινωνία με την περιοχή της Μαλαισίας, ενέκριναν την πρόταση και διέθεσαν πέντε εξοπλισμένα πλοία, με τα οποία ξεκίνησε ο θαλασσοπόρος το 1519. Έτσι έγινε ο Μαγγελάνος ο δεύτερος μετά τον [[Χριστόφορος Κολόμβος|Κολόμβο]] μεγάλος θαλασσοπόρος, τον οποίο «έχασαν» οι Πορτογάλοι και αξιοποίησαν οι Ισπανοί για τις εξερευνήσεις των θαλασσών. Είναι ευεξήγητο λοιπόν γιατί, μέχρι τη στιγμή της εκκινήσεως, έπρεπε το πλήρωμα του Μαγγελάνου να αντιμετωπίσει διάφορες δολιοφθορές στα πλοία που προκαλούσαν πράκτορες της Πορτογαλίας.
Ευπατρίδης στη καταγωγή, γεννήθηκε στη Σαμπρόσα (ή Σομπορόσα) το [[1480]] και φονεύθηκε στο νησί [[Μακτάν]] των [[Φιλιππίνες|Φιλιππίνων]] το [[1521]]. Στη νεότητά του υπήρξε ακόλουθος της Βασίλισσας Ελεονόρας, συζύγου του Βασιλέως Ιωάννου του Β΄. Το 1505 ταξίδεψε στις [[Ινδία|Ινδίες]], όπου πήρε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις του αποικιοκρατικού στρατού. Πολεμώντας στην Ινδία διακρίθηκε στην άλωση της [[Μαλάκκα]]. Το 1506 βρισκόταν στη [[Μοζαμβίκη]] και το 1511 ταξίδεψε στη χερσόνησο της [[Μαλαισία]]ς, όπου έζησε διάφορες περιπέτειες με τους ιθαγενείς, με τους οποίους έκανε εμπόριο [[Μπαχαρικό|μπαχαρικών]]. Το 1512 ο Μαγγελάνος επέστρεψε στην Πορτογαλία και πολέμησε στο [[Μαρόκο]] όπου πληγώθηκε στο πόδι και από τότε έμεινε χωλός. Στους πλόες όμως αυτούς συνέλαβε το τολμηρό σχέδιο να ζητήσει προς δυσμάς πλεύση προς τις [[Μολούκες]] νήσους οι οποίες εν τω μεταξύ με βουλές του [[Πάπας Αλέξανδρος Δ΄|Πάπα Αλεξάνδρου Δ΄]] παραχωρήθηκαν στο [[στέμμα της Καστίλης]]. Όταν όμως επανήλθε στη Πορτογαλία το [[1512]] για να καταστρώσει το σχέδιό του, βρήκε τον Βασιλέα [[Εμμανουήλ Α΄ της Πορτογαλίας|Εμμανουήλ Α΄]] να διάκειται δυσμενώς απέναντί του, στις οικονομικές απαιτήσεις του οπότε και αναζήτησε την ισπανική υπηκοότητα. Με τη βοήθεια του Βασιλιά της Ισπανίας, [[Κάρολος Κουίντος|Καρόλου Ε΄ Κουίντου]] και με τη βοήθεια του αστρονόμου [[Ρουί Φιλίρο]] υπέγραψε συμβόλαιο (Μάρτιος [[1518]]). Επειδή οι Ισπανοί είχαν σημαντικούς πολιτικούς και εμπορικούς λόγους να έχουν μία σύντομη επικοινωνία με την περιοχή της Μαλαισίας, ενέκριναν την πρόταση και διέθεσαν πέντε εξοπλισμένα πλοία, με τα οποία ξεκίνησε ο θαλασσοπόρος το 1519. Έτσι έγινε ο Μαγγελάνος ο δεύτερος μετά τον [[Χριστόφορος Κολόμβος|Κολόμβο]] μεγάλος θαλασσοπόρος, τον οποίο «έχασαν» οι Πορτογάλοι και αξιοποίησαν οι Ισπανοί για τις εξερευνήσεις των θαλασσών. Είναι ευεξήγητο λοιπόν γιατί, μέχρι τη στιγμή της εκκινήσεως, έπρεπε το πλήρωμα του Μαγγελάνου να αντιμετωπίσει διάφορες δολιοφθορές στα πλοία που προκαλούσαν πράκτορες της Πορτογαλίας.


Έτσι ξεκίνησε ο Μαγγελάνος στις [[20 Σεπτεμβρίου]] του [[1519]] για τον περίπλου της γης από το λιμάνι Σανλούκαρ ντε Μπαραμέδα επιβαίνοντας της [[καραβέλα|καραβέλας]] ''Σαντίσιμα Τρινιδάδ'' ("Παναγία Τριάς"), 140 μόλις τόννων με άλλα τέσσερα μικρότερα πλοία των οποίων τα πληρώματα αποτελούσαν 280 περίπου άνδρες, Πορτογάλοι, Γάλλοι και Φλαμανδοί. Στα πληρώματα αυτά συμμετείχαν και ο [[Ιστοριογραφία|ιστοριογράφος]] της αποστολής Πορτογάλος [[Ντουάρτε Μπαρμπόζα]] και ο βερονέζος Φραντσέσκο Πιγγαφέτε.
Έτσι ξεκίνησε ο Μαγγελάνος στις [[20 Σεπτεμβρίου]] του [[1519]] για τον περίπλου της γης από το λιμάνι Σανλούκαρ ντε Μπαραμέδα επιβαίνοντας της [[καραβέλα|καραβέλας]] ''Σαντίσιμα Τρινιδάδ'' ("Παναγία Τριάς"), 140 μόλις τόννων με άλλα τέσσερα μικρότερα πλοία των οποίων τα πληρώματα αποτελούσαν 280 περίπου άνδρες, Πορτογάλοι, Γάλλοι και Φλαμανδοί. Στα πληρώματα αυτά συμμετείχαν και ο [[Ιστοριογραφία|ιστοριογράφος]] της αποστολής Πορτογάλος [[Ντουάρτε Μπαρμπόζα]] και ο βερονέζος Φραντσέσκο Πιγγαφέτε.


Ο Μαγγελάνος αφού πέρασε τα [[Κανάριες Νήσοι|Κανάρια νησιά]], το [[Πράσινο Ακρωτήριο]] και τις Βραζιλιάνικες ακτές στις [[13 Δεκεμβρίου]] [[1519]] εισέπλεε στο Κ. του [[Ρίο ντε Τζανέιρο]]. Στις [[10 Ιανουαρίου]] [[1520]] ανακαλύπτει τη στομαλίμνη του [[Ρίο ντε Λα Πλάτα]] και στις [[31 Μαΐου]] [[1520]] τον λιμένα Σαν Γιουλιάνο. Όμως προχωρώντας προς Νότο και βρίσκοντας έρημες ακτές τα πληρώματα άρχισαν να δυσφορούν. Από 1ης Απριλίου είχαν αρχίσει να στασιάζουν. Τότε ο Μαγγελάνος αποκεφάλισε τους στασιαστές ενώ σε 40 ναύτες απέδωσε χάρη. Την ίδια εποχή ήλθε σε επαφή με τους ιθαγενείς «[[Τεουέλτσες|Τεουέλτσους]]», τους γιγαντόσωμους [[Παταγονία|Παταγώνες]]. Όμως ένα από τα πλοία του το «Σαντιάγο» ναυάγησε σε νότιο εξερευνητικό πλου παρά τη «Σάντα Κρουθ» (καστιλιάνικα ισπανικά) ή «Σάντα Κρους» (αμερικάνικα ισπανικά), διασωθέντος όμως του πληρώματος.
Ο Μαγγελάνος αφού πέρασε τα [[Κανάριες Νήσοι|Κανάρια νησιά]], το [[Πράσινο Ακρωτήριο]] και τις Βραζιλιάνικες ακτές στις [[13 Δεκεμβρίου]] [[1519]] έπλευσε στον κόλπο του [[Ρίο ντε Τζανέιρο]]. Στις [[10 Ιανουαρίου]] [[1520]] ανακαλύπτει τη στομαλίμνη του [[Ρίο ντε Λα Πλάτα]] και στις [[31 Μαΐου]] [[1520]] τον λιμένα Σαν Γιουλιάνο. Όμως προχωρώντας προς Νότο και βρίσκοντας έρημες ακτές τα πληρώματα άρχισαν να δυσφορούν. Από 1ης Απριλίου είχαν αρχίσει να στασιάζουν. Τότε ο Μαγγελάνος αποκεφάλισε τους στασιαστές ενώ σε 40 ναύτες απέδωσε χάρη. Την ίδια εποχή ήλθε σε επαφή με τους ιθαγενείς «[[Τεουέλτσες|Τεουέλτσους]]», τους γιγαντόσωμους [[Παταγονία|Παταγώνες]]. Όμως ένα από τα πλοία του το «Σαντιάγο» ναυάγησε σε νότιο εξερευνητικό πλου παρά τη «Σάντα Κρουθ» (καστιλιάνικα ισπανικά) ή «Σάντα Κρους» (αμερικάνικα ισπανικά), διασωθέντος όμως του πληρώματος.


Στις [[24 Αυγούστου]] [[1520]] ο Μαγγελάνος «άνοιξε πανιά», πλην όμως έμεινε καθηλωμένος στη Σάντα Κρους μέχρι [[18 Οκτωβρίου]] [[1520]]. Τρεις μέρες μετά τον απόπλου του στις [[21 Οκτωβρίου]] [[1520]] διέκρινε την αναζητούμενη δυτική έξοδο του [[Πορθμός|πορθμού]] που ο ίδιος ανακάλυψε και [[Πορθμός του Μαγγελάνου|πήρε το όνομά του]]. Ένα μήνα αργότερα μπήκε στο μεγάλο ωκεανό που τον ονόμασε [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό]], γιατί τον βρήκε πολύ ήσυχο «mar pacifico».
Στις [[24 Αυγούστου]] [[1520]] ο Μαγγελάνος «άνοιξε πανιά», πλην όμως έμεινε καθηλωμένος στη Σάντα Κρους μέχρι [[18 Οκτωβρίου]] [[1520]]. Τρεις μέρες μετά τον απόπλου του στις [[21 Οκτωβρίου]] [[1520]] διέκρινε την αναζητούμενη δυτική έξοδο του [[Πορθμός|πορθμού]] που ο ίδιος ανακάλυψε και [[Πορθμός του Μαγγελάνου|πήρε το όνομά του]]. Ένα μήνα αργότερα μπήκε στο μεγάλο ωκεανό που τον ονόμασε [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό]], γιατί τον βρήκε πολύ ήσυχο «mar pacifico».
Το Μάρτιο 1521 έφτασε η [[νηοπομπή]] του Μαγγελάνου στις Μαριάννες νήσους, τις οποίες ο θαλασσοπόρος ονόμασε «νήσους των κλεφτών», επειδή οι ιθαγενείς επέδραμαν στα πλοία του και τα λήστεψαν. Λίγο μετά έφτασε η νηοπομπή στις σημερινές Φιλιππίνες νήσους, όπου σκοτώθηκε ο Μαγγελάνος στην προσπάθειά του να συμφιλιώσει δύο εχθρικές φυλές ιθαγενών. Οι λεπτομέρειες γι' αυτό το (τελευταίο) ταξίδι δημοσιεύτηκαν περίπου 300 χρόνια αργότερα, όταν ανακαλύφθηκε το [[ημερολόγιο πλοίου]] που κρατούσε ο ιστοριογράφος του εγχειρήματος.
Το Μάρτιο 1521 έφτασε η [[νηοπομπή]] του Μαγγελάνου στις [[Βόρειες Μαριάνες Νήσοι|Μαριάνες νήσους]], τις οποίες ο θαλασσοπόρος ονόμασε «νήσους των κλεφτών», επειδή οι ιθαγενείς επέδραμαν στα πλοία του και τα λήστεψαν. Λίγο μετά έφτασε η νηοπομπή στις σημερινές Φιλιππίνες νήσους, όπου σκοτώθηκε ο Μαγγελάνος στην προσπάθειά του να συμφιλιώσει δύο εχθρικές φυλές ιθαγενών. Οι λεπτομέρειες γι' αυτό το (τελευταίο) ταξίδι δημοσιεύτηκαν περίπου 300 χρόνια αργότερα, όταν ανακαλύφθηκε το [[ημερολόγιο πλοίου]] που κρατούσε ο ιστοριογράφος του εγχειρήματος.


Στις [[27 Απριλίου]] του [[1521]] ο Μαγγελάνος σκοτώθηκε από τους Ιθαγενείς στο νησί Μακτάν. Ο [[Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο]] συνέχισε το ταξίδι του Μαγγελάνου και ολοκλήρωσε το γύρο της γης το Σεπτέμβριο του 1522.
Στις [[27 Απριλίου]] του [[1521]] ο Μαγγελάνος σκοτώθηκε από τους Ιθαγενείς στο νησί Μακτάν. Ο [[Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο]] συνέχισε το ταξίδι του Μαγγελάνου και ολοκλήρωσε το γύρο της γης το Σεπτέμβριο του 1522.


* Από τα 5 πλοία και τα περίπου 250 ατομα των πληρωμάτων τους που ξεκίνησαν μαζί με τον Μαγγελάνο το 1519, μόνο ένα πλοίο με 18 μόλις άνδρες πλήρωμα κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ισπανία το 1522, ολοκληρώνοντας έτσι τον περίπλου. Αρχηγός τους ήταν ο Ισπανός Χουάν Σεμπάστιαν Ελκάνο, που ανέλαβε τη διοίκηση μετά το θάνατο του Μαγγελάνου.
* Από τα 5 πλοία και τα περίπου 250 άτομα των πληρωμάτων τους που ξεκίνησαν μαζί με τον Μαγγελάνο το 1519, μόνο ένα πλοίο με 18 μόλις άνδρες πλήρωμα κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ισπανία το 1522, ολοκληρώνοντας έτσι τον περίπλου. Αρχηγός τους ήταν ο Ισπανός Χουάν Σεμπάστιαν Ελκάνο, που ανέλαβε τη διοίκηση μετά το θάνατο του Μαγγελάνου.


* Ένας άλλος θαλασσοπόρος, ο [[Βάσκο Νουνιές ντε Μπαλμπόα]] (1475-1519), έφτασε το [[1513]] σε ακτή του σημερινού [[Παναμάς|Παναμά]] και, αφήνοντας πίσω τους συνταξιδιώτες του, ανάμεσά τους τον διαβόητο [[Φρανθίσκο Πιθάρρο|Πιθάρρο]], προχώρησε στην ξηρά δυτικά, μέσα στη [[Τροπικό δάσος|ζούγκλα]], για να βρει κάποια γνωστή πόλη των Ινδιών. Όταν επέστρεψε αρκετές εβδομάδες αργότερα δήλωσε απογοητευμένος στους αναμένοντες φίλους του ότι δεν βρήκε τις Ινδίες, «μόνο θάλασσα, παντού θάλασσα!». Είχε ανακαλύψει ως Ευρωπαίος ένα νέο ωκεανό και δεν το κατάλαβε. Τα βιβλία των θαλασσοπόρων αναφέρουν αυτόν τον Μπαλμπόα ως τον πρώτο νεότερο Ευρωπαίο που «αντίκρισε» τον Ειρηνικό ωκεανό.
* Ένας άλλος θαλασσοπόρος, ο [[Βάσκο Νουνιές ντε Μπαλμπόα]] (1475-1519), έφτασε το [[1513]] σε ακτή του σημερινού [[Παναμάς|Παναμά]] και, αφήνοντας πίσω τους συνταξιδιώτες του, ανάμεσά τους τον διαβόητο [[Φρανθίσκο Πιθάρρο|Πιθάρρο]], προχώρησε στην ξηρά δυτικά, μέσα στη [[Τροπικό δάσος|ζούγκλα]], για να βρει κάποια γνωστή πόλη των Ινδιών. Όταν επέστρεψε αρκετές εβδομάδες αργότερα δήλωσε απογοητευμένος στους αναμένοντες φίλους του ότι δεν βρήκε τις Ινδίες, «μόνο θάλασσα, παντού θάλασσα!». Είχε ανακαλύψει ως Ευρωπαίος ένα νέο ωκεανό και δεν το κατάλαβε. Τα βιβλία των θαλασσοπόρων αναφέρουν αυτόν τον Μπαλμπόα ως τον πρώτο νεότερο Ευρωπαίο που «αντίκρισε» τον Ειρηνικό ωκεανό.

Έκδοση από την 16:57, 23 Οκτωβρίου 2016

Το «Μαγγελάνος» ανακατευθύνει εδώ. Για άλλες χρήσεις, δείτε: Μαγγελάνος (αποσαφήνιση).
Φερδινάνδος Μαγγελάνος
πορτραίτο του Μαγγελάνου, αντίγραφο του 1848
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Fernão de Magalhães (Πορτογαλικά)
Γέννηση1480 (περίπου)[1]
Ponte da Barca
Θάνατος27  Απριλίου 1521
Μακτάν
Αιτία θανάτουπεσών σε μάχη
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Πορτογαλίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙταλικά
Πορτογαλικά[2]
Ισπανικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεξερευνητής
ναυτικός[3]
seafarer[4]
Οικογένεια
Σύζυγοςgrose pute
ΓονείςRui de Rui de Magalhães και Alda de Mesquita
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςλοχαγός
Πόλεμοι/μάχεςΜάχη του Μακτάν
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςCommander of the Order of Santiago
Τάξη του Αγίου Ιάκωβου του Ξίφους
Τάγμα του Χριστού
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

O Φερδινάνδος Μαγγελάνος (Fernão de Magalhães, 1480 - 27 Απριλίου 1521) ήταν Πορτογάλος θαλασσοπόρος του οποίου το όνομα στη γλώσσα της πατρίδας του προφερόταν Μαγαλιάϊς (πορτ. Fernão de Magalhães) ενώ ισπανικά Magallanes (Μαγαγιάνες) και γαλλικά Magellan (Μαζεγιάν), αντίστοιχα).

Ηγήθηκε της αποστολής εκείνης, με την οποία πραγματοποιήθηκε ο πρώτος περίπλους της Γης. Δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το ταξίδι του προς τα Δυτικά, καθώς σκοτώθηκε από ιθαγενείς στρατιώτες του φύλαρχου Λάπου Λάπου στη μάχη του Μακτάν στο Μακτάν των Φιλιππίνων. Παρόλα αυτά, έγινε ένας από τους πρώτους ανθρώπους που διέσχισε όλους τους μεσημβρινούς της Γης. Έγινε επίσης ο πρώτος που ηγήθηκε μιας ευρωπαϊκής αποστολής προς τα δυτικά της Ευρώπης και την Ασία, και που διέσχισε τον Ειρηνικό ωκεανό.

Ευπατρίδης στη καταγωγή, γεννήθηκε στη Σαμπρόσα (ή Σομπορόσα) το 1480 και φονεύθηκε στο νησί Μακτάν των Φιλιππίνων το 1521. Στη νεότητά του υπήρξε ακόλουθος της Βασίλισσας Ελεονόρας, συζύγου του Βασιλέως Ιωάννου του Β΄. Το 1505 ταξίδεψε στις Ινδίες, όπου πήρε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις του αποικιοκρατικού στρατού. Πολεμώντας στην Ινδία διακρίθηκε στην άλωση της Μαλάκκα. Το 1506 βρισκόταν στη Μοζαμβίκη και το 1511 ταξίδεψε στη χερσόνησο της Μαλαισίας, όπου έζησε διάφορες περιπέτειες με τους ιθαγενείς, με τους οποίους έκανε εμπόριο μπαχαρικών. Το 1512 ο Μαγγελάνος επέστρεψε στην Πορτογαλία και πολέμησε στο Μαρόκο όπου πληγώθηκε στο πόδι και από τότε έμεινε χωλός. Στους πλόες όμως αυτούς συνέλαβε το τολμηρό σχέδιο να ζητήσει προς δυσμάς πλεύση προς τις Μολούκες νήσους οι οποίες εν τω μεταξύ με βουλές του Πάπα Αλεξάνδρου Δ΄ παραχωρήθηκαν στο στέμμα της Καστίλης. Όταν όμως επανήλθε στη Πορτογαλία το 1512 για να καταστρώσει το σχέδιό του, βρήκε τον Βασιλέα Εμμανουήλ Α΄ να διάκειται δυσμενώς απέναντί του, στις οικονομικές απαιτήσεις του οπότε και αναζήτησε την ισπανική υπηκοότητα. Με τη βοήθεια του Βασιλιά της Ισπανίας, Καρόλου Ε΄ Κουίντου και με τη βοήθεια του αστρονόμου Ρουί Φιλίρο υπέγραψε συμβόλαιο (Μάρτιος 1518). Επειδή οι Ισπανοί είχαν σημαντικούς πολιτικούς και εμπορικούς λόγους να έχουν μία σύντομη επικοινωνία με την περιοχή της Μαλαισίας, ενέκριναν την πρόταση και διέθεσαν πέντε εξοπλισμένα πλοία, με τα οποία ξεκίνησε ο θαλασσοπόρος το 1519. Έτσι έγινε ο Μαγγελάνος ο δεύτερος μετά τον Κολόμβο μεγάλος θαλασσοπόρος, τον οποίο «έχασαν» οι Πορτογάλοι και αξιοποίησαν οι Ισπανοί για τις εξερευνήσεις των θαλασσών. Είναι ευεξήγητο λοιπόν γιατί, μέχρι τη στιγμή της εκκινήσεως, έπρεπε το πλήρωμα του Μαγγελάνου να αντιμετωπίσει διάφορες δολιοφθορές στα πλοία που προκαλούσαν πράκτορες της Πορτογαλίας.

Έτσι ξεκίνησε ο Μαγγελάνος στις 20 Σεπτεμβρίου του 1519 για τον περίπλου της γης από το λιμάνι Σανλούκαρ ντε Μπαραμέδα επιβαίνοντας της καραβέλας Σαντίσιμα Τρινιδάδ ("Παναγία Τριάς"), 140 μόλις τόννων με άλλα τέσσερα μικρότερα πλοία των οποίων τα πληρώματα αποτελούσαν 280 περίπου άνδρες, Πορτογάλοι, Γάλλοι και Φλαμανδοί. Στα πληρώματα αυτά συμμετείχαν και ο ιστοριογράφος της αποστολής Πορτογάλος Ντουάρτε Μπαρμπόζα και ο βερονέζος Φραντσέσκο Πιγγαφέτε.

Ο Μαγγελάνος αφού πέρασε τα Κανάρια νησιά, το Πράσινο Ακρωτήριο και τις Βραζιλιάνικες ακτές στις 13 Δεκεμβρίου 1519 έπλευσε στον κόλπο του Ρίο ντε Τζανέιρο. Στις 10 Ιανουαρίου 1520 ανακαλύπτει τη στομαλίμνη του Ρίο ντε Λα Πλάτα και στις 31 Μαΐου 1520 τον λιμένα Σαν Γιουλιάνο. Όμως προχωρώντας προς Νότο και βρίσκοντας έρημες ακτές τα πληρώματα άρχισαν να δυσφορούν. Από 1ης Απριλίου είχαν αρχίσει να στασιάζουν. Τότε ο Μαγγελάνος αποκεφάλισε τους στασιαστές ενώ σε 40 ναύτες απέδωσε χάρη. Την ίδια εποχή ήλθε σε επαφή με τους ιθαγενείς «Τεουέλτσους», τους γιγαντόσωμους Παταγώνες. Όμως ένα από τα πλοία του το «Σαντιάγο» ναυάγησε σε νότιο εξερευνητικό πλου παρά τη «Σάντα Κρουθ» (καστιλιάνικα ισπανικά) ή «Σάντα Κρους» (αμερικάνικα ισπανικά), διασωθέντος όμως του πληρώματος.

Στις 24 Αυγούστου 1520 ο Μαγγελάνος «άνοιξε πανιά», πλην όμως έμεινε καθηλωμένος στη Σάντα Κρους μέχρι 18 Οκτωβρίου 1520. Τρεις μέρες μετά τον απόπλου του στις 21 Οκτωβρίου 1520 διέκρινε την αναζητούμενη δυτική έξοδο του πορθμού που ο ίδιος ανακάλυψε και πήρε το όνομά του. Ένα μήνα αργότερα μπήκε στο μεγάλο ωκεανό που τον ονόμασε Ειρηνικό, γιατί τον βρήκε πολύ ήσυχο «mar pacifico».

Το Μάρτιο 1521 έφτασε η νηοπομπή του Μαγγελάνου στις Μαριάνες νήσους, τις οποίες ο θαλασσοπόρος ονόμασε «νήσους των κλεφτών», επειδή οι ιθαγενείς επέδραμαν στα πλοία του και τα λήστεψαν. Λίγο μετά έφτασε η νηοπομπή στις σημερινές Φιλιππίνες νήσους, όπου σκοτώθηκε ο Μαγγελάνος στην προσπάθειά του να συμφιλιώσει δύο εχθρικές φυλές ιθαγενών. Οι λεπτομέρειες γι' αυτό το (τελευταίο) ταξίδι δημοσιεύτηκαν περίπου 300 χρόνια αργότερα, όταν ανακαλύφθηκε το ημερολόγιο πλοίου που κρατούσε ο ιστοριογράφος του εγχειρήματος.

Στις 27 Απριλίου του 1521 ο Μαγγελάνος σκοτώθηκε από τους Ιθαγενείς στο νησί Μακτάν. Ο Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο συνέχισε το ταξίδι του Μαγγελάνου και ολοκλήρωσε το γύρο της γης το Σεπτέμβριο του 1522.

  • Από τα 5 πλοία και τα περίπου 250 άτομα των πληρωμάτων τους που ξεκίνησαν μαζί με τον Μαγγελάνο το 1519, μόνο ένα πλοίο με 18 μόλις άνδρες πλήρωμα κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ισπανία το 1522, ολοκληρώνοντας έτσι τον περίπλου. Αρχηγός τους ήταν ο Ισπανός Χουάν Σεμπάστιαν Ελκάνο, που ανέλαβε τη διοίκηση μετά το θάνατο του Μαγγελάνου.
  • Ένας άλλος θαλασσοπόρος, ο Βάσκο Νουνιές ντε Μπαλμπόα (1475-1519), έφτασε το 1513 σε ακτή του σημερινού Παναμά και, αφήνοντας πίσω τους συνταξιδιώτες του, ανάμεσά τους τον διαβόητο Πιθάρρο, προχώρησε στην ξηρά δυτικά, μέσα στη ζούγκλα, για να βρει κάποια γνωστή πόλη των Ινδιών. Όταν επέστρεψε αρκετές εβδομάδες αργότερα δήλωσε απογοητευμένος στους αναμένοντες φίλους του ότι δεν βρήκε τις Ινδίες, «μόνο θάλασσα, παντού θάλασσα!». Είχε ανακαλύψει ως Ευρωπαίος ένα νέο ωκεανό και δεν το κατάλαβε. Τα βιβλία των θαλασσοπόρων αναφέρουν αυτόν τον Μπαλμπόα ως τον πρώτο νεότερο Ευρωπαίο που «αντίκρισε» τον Ειρηνικό ωκεανό.
Ο πρώτος περίπλους της γης

Δείτε επίσης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι


  1. 1,0 1,1 The Fine Art Archive. 146479. Ανακτήθηκε στις 13  Φεβρουαρίου 2021.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11935241t. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. read.dukeupress.edu/hahr/article/51/2/313/152610/Magellan-Historiography. Ανακτήθηκε στις 1  Οκτωβρίου 2023.
  4. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/146479. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.