Επιτάλιο

Επιτάλιο
Επιτάλιο Επιτάλιο
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Πύργου
Γεωγραφία
Νομός	Ηλείας
Υψόμετρο	77 μέτρα
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Αγουλινίτσα
Ταχ. κώδικας	270 58
Τηλ. κωδικός	26210

Γεώργιος Ξύδης (? - 1907), Μακεδονομάχος από την Αγουλινίτσα

Το Επιτάλιο είναι σήμερα μία μικρή κωμόπολη του νομού Ηλείας με πληθυσμό 1496 κατοίκων (2011). Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ΄60, ήταν μια σφύζουσα από ζωή κωμόπολη που ξεπερνούσε τους 4.000 κατοίκους.

Χτισμένη στις παρυφές του λόφου Ντάρντιζα, πνιγμένη στη βλάστηση, μόλις σε απόσταση 7 χλμ. από τον Πύργο και 3 χλμ. από την θάλασσα του Ιονίου και την εκβολή του Αλφειού ποταμού.

Από 1-1-2011 ανήκει στο Δήμο Πύργου και στη Δημοτική ενότητα Βώλακος. Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Αγουλινίτσα οπότε μετονομάστηκε σε Επιτάλιο από το όνομα της αρχαίας πόλης που βρισκόταν στην περιοχή.

Στα χρόνια του Ομήρου η πόλη ονομαζόταν Θρύον. Στη Ραψωδία 10 της Ιλιάδας αναφέρονται στοιχεία για την συμμετοχή των κατοίκων στην τρωϊκή εκστρατεία.

Μέχρι το 1970 στην περιοχή δέσποζε η λιμνοθάλασσα της Αγουλινίτσης, καταλαμβάνοντας έκταση 33.000 τετραγωνικών μέτρων, εκτεινόμενη μέχρι τον Καϊάφα, λιμνοθάλασσα γνωστή για τα γευστικότατα χέλια, για τον πλούσιο υγροβιότοπο και για τον πλούτο που προσέφερε στην περιοχή. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της αποξηρανθείσης λίμνης καλλιεργείται από τους αγρότες των γύρω χωριών.

Η Αγουλινίτσα από τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους και μέχρι το 1912, υπήρξε η έδρα του Δήμου Βώλακος που τον συναποτελούσαν τα χωριά: Αλφειούσα, Αγρίδι, Ανεμοχώρι και Λαδικό. Το 1997, με το πρόγραμμα "Καποδίστριας" ο Δήμος Βώλακος επανασυστήθηκε με πληθυσμό συνολικά περίπου 3.500 κατοίκους, το Επιτάλιο ορίστηκε εκ νέου έδρα του Δήμου, αυτήν την φορά χωρίς το χωριό Λαδικό, που εν τω μεταξύ μαζί με το Ρίσσοβο αποτέλεσαν το Καλλίκωμο, νέον οικισμό που προσαρτήθηκε στον Δήμο Σκυλλούντος. Όμως η ζωή του Δήμου Βώλακος στη νέα αυτήν περίοδο κράτησε μόλις 12 χρόνια. Το 2011 το πρόγραμμα "Καλλικράτης" προσάρτησε τον μικρό Δήμο σε κείνον του Πύργου.

Σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από το Επιτάλιο βρίσκεται η ομώνυμη παραλία η οποία απέχει περί τα 500 μέτρα από τις εκβολές του ποταμού Αλφειού. Στην παραλία υπάρχει οικισμός αποτελούμενος από παραθεριστικές κατοικίες, επίσης τους θερινούς μήνες λειτουργεί τουριστικό περίπτερο. .

Οι κάτοικοι στην πλειονότητα τους ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Κυριότερες καλλιέργειες: ελιές, τομάτα, κηπευτικά, καλαμπόκι, βαμβάκι, καρπούζι.

Το Επιτάλιο έχει ποδοσφαιρική ομάδα η οποία αγωνίζεται στο τοπικό ερασιτεχνικό πρωτάθλημα Ηλείας με την ονομασία «Α.Ο. Αλφειός Επιταλίου», ενώ κατά το παρελθόν αθλητές του κατέκτησαν τίτλους και σημαντικές επιδόσεις σε κλασικά αθλήματα.

Σχετική βιβλιογραφία

Από τον Σύλλογο Επιταλιωτών της Αθήνας "Ο Αλφειός", εκδίδεται ανελλιπώς από το 1978 η εφημερίδα "Επιταλιώτικα Νέα", με τοπική ειδησεογραφία, ιστορικά, λογοτεχνικά και λαογραφικά κείμενα.

Περισσότερα ιστορικά στοιχεία για το Επιτάλιο και την ευρύτερη περιοχή από την αρχαιότητα μέχρι τα πρώτα χρόνια μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, ιδιαιτέρως για τον ρόλο και την συμμετοχή της Αγουλινίτσας στην Επανάσταση του 1821, μπορεί να βρει κάθε ενδιαφερόμενος στο βιβλίο του Θανάση Μακρυδημήτρη "Από το Θρύον στο σημερινό Επιτάλιο" (2005).

Επίσης ηθογραφικά και ιστορικά στοιχεία για το Επιτάλιο και την περιοχή, μια καταγραφή της τοπικής κοινωνίας στα χρόνια της ακμής επιχειρεί ο Δημήτρης Χίλιος στο μυθιστόρημά του "Με το σφύριγμα του τραίνου", (εκδόσεις Πατάκη, 2001), που εκτυλίσσεται στην κωμόπολη. Το τοπίο περιγράφεται, η πολιτική ιστορία του τόπου επίσης, χρονολογικά η αφήγηση φτάνει μέχρι το 1965.