Ερμούπολη

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ερμούπολη (αποσαφήνιση).

Ερμούπολη
Πόλη
Ερμούπολη
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Νοτίου Αιγαίου
Δήμος	Σύρου-Ερμούπολης
Πληθυσμός	11.039, 11.938, 12.949, 11.407 και 16.971
Ταχυδρομικός κώδικας	84100
Τηλεφωνικός κωδικός	22810
Ιστοσελίδα	http://www.hermoupolis.gr/

Η Ερμούπολη

Η Ερμούπολη είναι ο μεγαλύτερος οικισμός της Σύρου, ενός νησιού των Κυκλάδων και έδρα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Βρίσκεται στη ανατολική πλευρά του νησιού και είναι γνωστή και για το ναυπηγείο της και τον σημαντικό λιμένα της. Παλιότερα υπήρξε βιομηχανικό, ναυτιλιακό και πολιτιστικό κέντρο της Ελλάδας, ενώ πλέον αποτελεί γραφικό θέρετρο. Έχει 11.407 κατοίκους. Στην Ερμούπολη λειτουργεί ένα τμήμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου (τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων).

Η Ερμούπολη βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού της Σύρου και συνδέεται ακτοπλοϊκά όλο τον χρόνο με τον Πειραιά (καθημερινά), με όλες τις υπόλοιπες Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, τη Χίο και τη Μυτιλήνη.

Τα Bαπόρια

Ιστορία της Ερμούπολης

Η Ερμούπολη άρχισε να κατοικείται από τους πρόσφυγες που ήρθαν σταδιακά στο νησί από τη Μικρά Ασία, τη Χίο, την Κάσο, τα Ψαρά και την Κρήτη από το 1822. Οι πρώτοι πρόσφυγες ήταν θύματα των σφαγών που είχε εξαπολύσει ο τουρκικός στόλος σε αυτές τις περιοχές το 1822. Αρχικά περί τους 30.000 πρόσφυγες είχαν εγκατασταθεί στην Τήνο, λόγω όμως της πανούκλας που είχε ενσκήψει μεταφέρθηκαν στην Σύρο σε καλύβες ή στην Άνω Σύρο. Τα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης για μετεγκατάστασή τους σε άλλα μέρη δεν πραγματοποιήθηκαν και τελικά παρέμειναν στη Σύρο. Η ύπαρξη καθολικών στη Σύρο είχε θέσει το νησί υπό την προστασία των δυτικών μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Έτσι οι πρόσφυγες αναζήτησαν στο νησί της Σύρου κυρίως ασφάλεια. Από τις εσωτερικές αυτές μεταναστεύσεις, εξάλλου, έχουν πάρει το όνομά τους κάποιες συνοικίες της Ερμούπολης, όπως το "Βροντάδο". Η ονομασία της πόλης αποφασίστηκε με πρωτότυπο τρόπο, σε συμβούλιο που έγινε το 1823 από τους πρώτους οικιστές της πόλης έξω από τη μητρόπολη (Μεταμόρφωση) και ονομάστηκε Ερμούπολη προς τιμή του αρχαίου θεού του εμπορίου Ερμή.

Το 1823 οι πρόσφυγες έκτισαν τον ιερό ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στην κορυφή του λόφου γύρω από τον οποίο έχει χτιστεί η Ερμούπολη. Σήμερα αποτελεί την Μητρόπολη των Ορθοδόξων κατοίκων της Σύρου. Το 1828, μετά από απογραφή, ο πληθυσμός της πόλης αριθμούσε 13.805 κατοίκους Το 1833, 11 χρόνια από τη στιγμή που έφτασαν οι πρώτοι πρόσφυγες στο νησί έκτισαν το πρώτο δημόσιο Γυμνάσιο της ελεύθερης Ελλάδας με γυμνασιάρχη το Νεόφυτο Βάμβα. Από το γυμνάσιο της Σύρου αποφοίτησε αρκετά χρόνια μετά ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Την ίδια εποχή ιδρύθηκε το πρώτο εργοστάσιο βυρσοδεψίας στην Σύρο και χτίστηκε το λιμάνι της πόλης. Τα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους τα περισσότερα από τα ξένα πλοία έπιαναν μόνο Σύρο απ' όπου γινόταν το διαμετακομιστικό εμπόριο με την υπόλοιπη Ελλάδα, τη Ρωσία και την Ανατολή. Η συμμετοχή της καθολικής κοινότητας στην αστική ανάπτυξη ήταν πολύ περιορισμένη: το 1879 εκπροσωπούσε το 1,7% του πληθυσμού, το 1907 το 3,1%, το 1928 το 6,4%, ενώ το 1961 είχε το 7,3%.

Μεταξύ 1840 και 1880 η Ερμούπολη αναπτυσσόταν ραγδαία και μετατράπηκε σε κοσμοπολίτικη υδροκεφαλική πόλη, απόρροια μαζικής εξωτερικής εισόδου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, με αναπτυγμένη αστική τάξη: το 1856 αναφέρεται ως η δεύτερη πόλη μετά την Αθήνα σε πληθυσμό. Το 1844 η αρτισύστατη Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ίδρυσε το πρώτο υποκατάστημά της στην Ερμούπολη. Το 1848 άρχισε να χτίζεται η αριστοκρατική συνοικία της Σύρου, τα Βαπόρια και ναός του Αγίου Νικολάου. Το 1864 εγκαινιάστηκε το θέατρο "Απόλλων". Είναι έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Πιέτρο Σαμπό. Το επιβλητικό δημαρχείο της πόλης κτίστηκε από τον Ερνστ Τσίλλερ το 1876-1891. Το Φεβρουάριο του 1879 δημιουργήθηκε στην Ερμούπολη το πρώτο, στην Ελλάδα, εργατικό Σωματείο. Το 1880, με απόφαση του δήμου Ερμούπολης, στήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα μνημείο στον άγνωστο στρατιώτη του αγώνα του 1821.

Η Ερμούπολη άρχισε να παρακμάζει μετά το 1880 με την άνοδο του λιμανιού του Πειραιά, οπότε και ο κύριος όγκος του εμπορίου άρχισε να διεξάγεται από εκεί. Από τα μέσα του 19ου αιώνα στην ακτή της Ερμούπολης δημιουργείται μία μεγάλη βιομηχανική ζώνη με ναυπηγείο, βυρσοδεψεία, κλωστήρια, ατμόμυλους κ.α. Το 1928 γνώρισε μιαν εφήμερη αναλαμπή όταν εγκαταστάθηκαν σε αυτήν 3.032 πρόσφυγες από την Μικρά Ασία. Έκτοτε γνωρίζει μία σταδιακή πληθυσμιακή πτώση: 1928-1949: 11,6%. 1940-1951: 10,3%,1951-1961: 15,1%. Τα αίτια της πτώσης αυτής οφείλονται στην πτώση των εμπορευματικών επιχειρήσεων, στον τερματισμό της ιστιοφόρου ναυσιπλοΐας, στη διακοπή των εμπορικών σχέσεων με Μαύρη Θάλασσα και Μικρά Ασία και στην ηπειρωτική Ελλάδα που γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη.

Ο δήμος Σύρου-Ερμουπόλης

Το δημαρχείο της Ερμούπολης

Ο ναός του Αγίου Νικολάου στην Ερμούπολη

Ο Δήμος Σύρου-Ερμουπόλης είναι ο μοναδικός Δήμος του νησιού. Παλαιότερα, μέχρι το 2010, το νησί ήταν χωρισμένο σε τρεις δήμους. Περιλαμβάνει διοικητικά και τη Νήσο Γυάρο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού που διενήργησε το 2011 η Ελληνική Στατιστική Αρχή ο πληθυσμός του νησιού ανέρχεται σε 21.507 κατοίκους. Η πυκνότητα πληθυσμού ανέρχεται σε 209,91 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Έδρα του δήμου είναι η Ερμούπολη και ιστορική έδρα η Άνω Σύρος. Χωρίζεται σε τρεις δημοτικές ενότητες, Ερμουπόλεως, Ποσειδωνίας και Άνω Σύρου.

Σημειώσεις

• α. ^{^} Αν και επικρατεί τοπικά η αντίληψη, πως το «Απόλλων» αποτελεί μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, αυτή δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα.

Πηγές

• Βαφιάς, Σταύρος (1971–1973). «Το Αʹ εν Ερμουπόλει ναυτιλιακόν συνέδριον του 1902». Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών 9: 585–598. 
• Kolodny, Emile Y. (1969–1970). «Ερμούπολις-Σύρος. Γέννησις και εξέλιξις μιας Ελληνικής νησιωτικής πόλεως». Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών 8: 239–286. 
• Λούκος, Χρήστος (1992). «Επιδημία και κοινωνία. Η χολέρα στην Ερμούπολη της Σύρου (1854)» (pdf). Μνήμων (Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού) 14: 49–69. http://www.mnimon.gr/index.php/mnimon/article/view/166. 
• Χριστίνα Αγριαντώνη, «Oι μετασχηματισμοί της βιομηχανικής δομής της Eρμούπολης τον 19ο αιώνα» στο: E.M.N.E., Πρακτικά του διεθνούς συμποσίου ιστορίας, «H νεοελληνική πόλη», Aθήνα 1985, 2ος τ., σ. 603-608
• Χριστίνα Αγριαντώνη,«H θέση της Eρμούπολης στην ελληνική οικονομία τον 19ο αιώνα. Oι παγίδες των πηγών», Tα Iστορικά 1/1983, σελ. 193-199.
• Xριστίνα Aγριαντώνη-Aγγελική Φενερλή, Eρμούπολη-Σύρος. Iστορικό Oδοιπορικό , Oλκός, Aθήνα 1999

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δήμος Ερμούπολης
• Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου στην Ερμούπολη
• Ιστορία της Ερμούπολης
• Ερμούπολη Οδηγός πόλης
• Ερμούπολη. το πρώτο λιμάνι (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Άνω Χώρα, Ερμούπολη. Τα δύο πρόσωπα της Σύρου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Εμμανουήλ Ροΐδης-Ερμούπολις (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Βασίλης Καρδάσης, Σύρος 1832-1857. Σταυροδρόμι της ανατολικής Μεσογείου.Διδακτορική Διατριβή, Αθήνα 1985 [1]