Ζώμινθος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: αφαιρέθηκαν παραπομπές Οπτική επεξεργασία
μ στην ΒΠ απαγορεύονται η αυτοπροβολή και τα μπλογκς ΒΠ:ΟΧΙ, οι όποιες αλλαγές να γίνουν με την κατάλληλη τεκμηρίωση.
Γραμμή 5: Γραμμή 5:


==Ανασκαφή==
==Ανασκαφή==
Το 1982, έπειτα από μία τυχαία συνομιλία που είχε με ένα βοσκό, ο αρχαιολόγος [[Γιάννης Σακελλαράκης]] ανακαλύπτει τη μινωική εγκατάσταση της Ζωμίνθου, σε υψόμετρο 1.187 μέτρων.<ref>[http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=185110&ct=34 Το Βήμα: Ενα παλάτι για τον άρχοντα του Ψηλορείτη] 25/11/2007, ανάκτηση 07/01/2009</ref> Οι συστηματικές ανασκαφές όμως θα ξεκινήσουν αργότερα. Ως σήμερα, κι ενώ το ανασκαφικό έργο βρίσκεται σε εξέλιξη υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας, με την συμμετοχή για ένα διάστημα και του Ινστιτούτου Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, έχει αποκαλυφθεί το "κεντρικό κτίριο". Πρόκειται για ένα οικοδόμημα διώροφο (ή ίσως και τριώροφο) έκτασης 1.360 τ.μ. με προσανατολισμό από Βορρά προς Νότο, το οποίο είναι κτισμένο με την τοπική γκρίζα πέτρα. Η χρήση αυτού του οικοδομικού υλικού διαφοροποιεί το κτίριο αυτό από τα ανάκτορα της [[Φαιστός|Φαιστού]] και της [[Κνωσσός|Κνωσσού]], τα οποία είναι χτισμένα από πωρόλιθο, αλλά ταυτόχρονα βοηθά στην καλύτερη διατήρησή του.<ref>[http://www.enet.gr/online/online_text/c=113,id=84445392 Ελευθεροτυπία: Ζώμινθος: τεχνολογική πρωτεύουσα των Μινωιτών] 1/10/2007, ανάκτηση 07/01/2009</ref> Είναι ένα τεράστιο και πολυτελές κτίριο (αφού αποτελείται από περισσότερα από 100 δωμάτια, ανάμεσα στα οποία αποθήκες κι εργαστήρια), και είναι η πρώτη μινωική εγκατάσταση στα βουνά.<ref>Γ. Σακελλάρακης, ''Η Ποιητική της ανασκαφής'', εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003, σελ 92</ref><ref name=":0">{{Cite web|url = http://www.archaiologia.gr/blog/2012/11/12/%CE%BF-%CF%80%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%88%CE%B7%CE%BB%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B7/|title = Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη, "Ο πλούτος του Ψηλορείτη"|date = 12-11-2012|accessdate = |website = archaeology & arts|publisher = |last = |first = }}</ref><ref>{{Cite web|url = http://www.archaiologia.gr/blog/2015/02/04/%CE%B6%CF%8E%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%82-2014-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B1%CF%86%CE%AE-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CF%81%CF%8D%CE%B2%CE%B5%CE%B9-%CF%80%CE%BF%CE%BB/|title = Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη, "Ζώμινθος 2014: μια ανασκαφή που κρύβει πολλές εκπλήξεις"|date = 4-2-2015|accessdate = |website = archaeology & arts|publisher = |last = |first = }}</ref>
Το 1982, έπειτα από μία τυχαία συνομιλία που είχε με ένα βοσκό, ο αρχαιολόγος [[Γιάννης Σακελλαράκης]] ανακαλύπτει τη μινωική εγκατάσταση της Ζωμίνθου, σε υψόμετρο 1.187 μέτρων.<ref>[http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=185110&ct=34 Το Βήμα: Ενα παλάτι για τον άρχοντα του Ψηλορείτη] 25/11/2007, ανάκτηση 07/01/2009</ref> Οι συστηματικές ανασκαφές όμως θα ξεκινήσουν αργότερα. Ως σήμερα, κι ενώ το ανασκαφικό έργο βρίσκεται σε εξέλιξη υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας και του Ινστιτούτου Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, έχει αποκαλυφθεί το "κεντρικό κτίριο". Πρόκειται για ένα οικοδόμημα διώροφο (ή ίσως και τριώροφο) έκτασης 1.360 τ.μ. με προσανατολισμό από Βορρά προς Νότο, το οποίο είναι κτισμένο με την τοπική γκρίζα πέτρα. Η χρήση αυτού του οικοδομικού υλικού διαφοροποιεί το κτίριο αυτό από τα ανάκτορα της [[Φαιστός|Φαιστού]] και της [[Κνωσσός|Κνωσσού]], τα οποία είναι χτισμένα από πωρόλιθο, αλλά ταυτόχρονα βοηθά στην καλύτερη διατήρησή του.<ref>[http://www.enet.gr/online/online_text/c=113,id=84445392 Ελευθεροτυπία: Ζώμινθος: τεχνολογική πρωτεύουσα των Μινωιτών] 1/10/2007, ανάκτηση 07/01/2009</ref> Είναι ένα τεράστιο και πολυτελές κτίριο (αφού αποτελείται από περίπου 80 δωμάτια, ανάμεσα στα οποία αποθήκες κι εργαστήρια), και είναι η πρώτη μινωική εγκατάσταση στα βουνά.<ref>Γ. Σακελλάρακης, ''Η Ποιητική της ανασκαφής'', εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003, σελ 92</ref>


Όλα δείχνουν ότι πρόκειται για σημαντικό οικονομικό, θρησκευτικό και παραγωγικό κέντρο. Σύμφωνα με τις ως τώρα ενδείξεις στο κτίριο της Ζωμίνθου έχουν εντοπιστεί τρεις χρονικές φάσεις. Η πρώτη συμπίπτει με την ίδρυσή του περίπου το 1900 π.Χ., η δεύτερη περί το 1600 π.Χ. τελειώνει με την καταστροφή του από σεισμό, τον οποίο ακολούθησε πυρκαγιά που προκάλεσε την κατάρρευση των ορόφων του κτίσματος. Κατά το 1400 π.Χ. ένα άλλο οικοδόμημα σε μικρή απόσταση κτίστηκε από τους Mυκηναίους.<ref>[http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4dcgi/_w_articles_civ_2_17/08/2008_281242 Η Καθημερινή: Εξιχνιάζοντας τα μυστήρια της Ζωμίνθου] 17/08/2008, ανάκτηση 07/01/2009</ref> Άλλη περίοδος ακμής του χώρου υπήρξε αυτή της ρωμαιοκρατίας κατά την οποία μέρος του ανακτόρου καταλήφθηκε από ρωμαϊκά κτίσματα.<ref name=":0" />
Όλα δείχνουν ότι πρόκειται για σημαντικό οικονομικό, θρησκευτικό και παραγωγικό κέντρο. Σύμφωνα με τις ως τώρα ενδείξεις στο κτίριο της Ζωμίνθου έχουν εντοπιστεί τρεις χρονικές φάσεις. Η πρώτη συμπίπτει με την ίδρυσή του περίπου το 1900 π.Χ., η δεύτερη περίπου το 1600 π.Χ. με την ακμή του και αργότερα με την καταστροφή του από το σεισμό της [[Σαντορίνη|Θήρας]], και τέλος κατά το 1400 π.Χ. με ένα άλλο οικοδόμημα σε μικρή απόσταση κτισμένο από τους μυκηναίους. Μετά το σεισμό, ακολούθησε πυρκαγιά κι έτσι προκλήθηκε η κατάρρευση των ορόφων του κτίσματος.<ref>[http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4dcgi/_w_articles_civ_2_17/08/2008_281242 Η Καθημερινή: Εξιχνιάζοντας τα μυστήρια της Ζωμίνθου] 17/08/2008, ανάκτηση 07/01/2009</ref>


Μετά τον θάνατο του Γιάννη Σακελλαράκη την Διεύθυνση της ανασκαφής έχει αναλάβει η Δρ. Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη. Στην ανασκαφή συμμετέχουν επιστήμονες πολλών διαφορετικών κλάδων (αρχαιολόγοι, τοπογράφοι, αρχαιοζωολόγοι, αρχαιοβοτανολόγοι, παλαιογεωγράφοι, αρχιτέκτονες κ.α.). Με τη βοήθεια όλων αυτών κατέστη δυνατόν να πάρουμε πολλές πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο ζωής των ανθρώπων στη Ζώμινθο, όπως αυτές που έχουν να κάνουν με τις διατροφικές τους συνήθειες και με το εμπόριο. Αυτή η διεπιστημονική ομάδα μελετώντας το έδαφος και το υπέδαφος της περιοχής προσπαθεί να πετύχει την εικονική αναπαράσταση της φύσης κατά τη μινωική εποχή.<ref>[http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_17/08/2008_281241 Η Καθημερινή: Πρόσφατη έκπληξη η ορεία κρύσταλλος] 17/08/2008, ανάκτηση 07/01/2009</ref><ref>[http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artid=4483859 Τα Νέα: Μινωική βιοτεχνία 3.600 ετών ήρθε στο φως στον Ψηλορείτη] 08/09/2006, ανάκτηση 07/01/2009</ref><ref name=":0" />
Στην ανασκαφή συμμετέχουν επιστήμονες πολλών διαφορετικών κλάδων από πολλές χώρες (αρχαιολόγοι, τοπογράφοι, αρχαιοζωολόγοι, αρχαιοβοτανολόγοι, παλαιογεωγράφοι, αρχιτέκτονες κ.α.) καθώς και οι αρχαιολόγοι Διαμαντής Παναγιωτόπουλος και Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη. Με τη βοήθεια όλων αυτών κατέστη δυνατόν να πάρουμε πολλές πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο ζωής των ανθρώπων στη Ζώμινθο, όπως αυτές που έχουν να κάνουν με τις διατροφικές τους συνήθειες και με το εμπόριο. Αυτή η διεπιστημονική ομάδα μελετώντας το έδαφος και το υπέδαφος της περιοχής προσπαθεί να πετύχει την εικονική αναπαράσταση της φύσης κατά τη μινωική εποχή.<ref>[http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_17/08/2008_281241 Η Καθημερινή: Πρόσφατη έκπληξη η ορεία κρύσταλλος] 17/08/2008, ανάκτηση 07/01/2009</ref><ref>[http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artid=4483859 Τα Νέα: Μινωική βιοτεχνία 3.600 ετών ήρθε στο φως στον Ψηλορείτη] 08/09/2006, ανάκτηση 07/01/2009</ref>


==Μυθολογία==
==Μυθολογία==
Σύμφωνα με τον [[Όμηρος|Όμηρο]] ο [[Μίνωας]] ανέβαινε κάθε εννέα χρόνια στο ιερό Ιδαίον Άντρον του Ψηλορείτη (όπου είχε γεννηθεί ο [[Δίας (μυθολογία)|Δίας]]) προκειμένου να πάρει από το θεό τους νόμους για να κυβερνήσει. Μαζί του ανέβαιναν και οι Μινωίτες ως προσκυνητές. Ο συντομότερος δρόμος προς το ιερό σπήλαιο του Ιδαίου Δία είναι αυτός της Κνωσού, ο οποίος περνάει από τη Ζώμινθο. Ο αρχαιολόγος Σακελλαράκης πίστευε ότι το κτίριο της Ζωμίνθου, εκτός από σημαντικό ανακτορικο κέντρο, ήταν και ένας σταθμός προς το Ιδαίον Αντρον.<ref>[http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=23567&ct=34 Το Βήμα: Τα διαμάντια του Δία] 16/11/2008, ανάκτηση 07/01/2009</ref> Αυτό που εμείς γνωρίζουμε είναι ότι η λατρεία του ''Κρηταγενούς Δία'' συνεχίστηκε κατά την ελληνική αλλά και τη ρωμαϊκή εποχή της Κρήτης. Αυτό αποδεικνύεται από τα πολλά λυχνάρια και αναθήματα που βρέθηκαν στο Ιδαίον Άντρο, τα νεότερα από τα οποία χρονολογούνται στην εποχή του [[Ιουλιανός|Ιουλιανού]].<ref>Γ. Σακελλάρακης, ''Η Ποιητική της ανασκαφής'', εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003, σελ 89-90</ref>
Σύμφωνα με τον [[Όμηρος|Όμηρο]] ο [[Μίνωας]] ανέβαινε κάθε εννέα χρόνια στο ιερό Ιδαίον Άντρον του Ψηλορείτη (όπου είχε γεννηθεί ο [[Δίας (μυθολογία)|Δίας]]) προκειμένου να πάρει από το θεό τους νόμους για να κυβερνήσει. Μαζί του ανέβαιναν και οι Μινωίτες ως προσκυνητές. Ο συντομότερος δρόμος προς το ιερό σπήλαιο του Ιδαίου Δία είναι αυτός της Κνωσσού, ο οποίος περνάει από τη Ζώμινθο. Ο αρχαιολόγος Σακελλαράκης πιστεύει ότι το κτίριο της Ζωμίνθου ήταν ένας σταθμός προς το Ιδαίον Αντρον και ότι εάν όντως ισχύει ο μύθος για τον Μίνωα, το ερώτημα είναι αν ο μεγάλος σεισμός που κατέστρεψε τη Ζώμινθο έγινε τον πρώτο χρόνο ή τον τελευταίο. Με άλλα λόγια αν στη Ζώμινθο προετοίμαζαν την υποδοχή του βασιλιά έχοντας γεμάτες τις αποθήκες τους ή αν είχε ήδη περάσει και φύγει, παίρνοντας μαζί του όλα τα αγαθά.<ref>[http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=23567&ct=34 Το Βήμα: Τα διαμάντια του Δία] 16/11/2008, ανάκτηση 07/01/2009</ref> Αυτό που εμείς γνωρίζουμε είναι ότι η λατρεία του ''Κρηταγενούς Δία'' συνεχίστηκε κατά την ελληνική αλλά και τη ρωμαϊκή εποχή της Κρήτης. Αυτό αποδεικνύεται καθώς από τα πολλά λυχνάρια και αναθήματα που βρέθηκαν στο Ιδαίον Άντρον τα τελευταία χρονολογούνται στην εποχή του [[Ιουλιανός|Ιουλιανού]].<ref>Γ. Σακελλάρακης, ''Η Ποιητική της ανασκαφής'', εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003, σελ 89-90</ref>

Από την Ζώμινθο είναι πιθανόν να είχε περάσει και ο Πλάτων, κατά την ανάβασή του προς το Ιδαίο Άντρο, σύμφωνα με τις περιγραφές του.


== Πηγές ==
== Πηγές ==
Γραμμή 20: Γραμμή 18:


==Προτεινόμενη Βιβλιογραφία==
==Προτεινόμενη Βιβλιογραφία==
*Μανουράς, Στ.M. ''Η λαϊκή παράδοση για τη Ζώμιθο και το τραγούδι του Μανουρά'', Αμάλθεια 10: 19-50, 1979
*Γιάννης Σακελλαράκης: Ανασκάπτοντας το παρελθόν, εκδόσεις Άμμος, 1995.
*Γιάννης Σακελλάρακης: Η Ποιητική της ανασκαφής, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003.
*Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη, [http://www.archaiologia.gr/blog/2012/11/12/%CE%BF-%CF%80%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%88%CE%B7%CE%BB%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B7/ Ο πλούτος του Ψηλορείτη], www.archaiologia.gr, 12/11/2012.
*Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη, [http://www.archaiologia.gr/blog/2015/02/04/%CE%B6%CF%8E%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%82-2014-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B1%CF%86%CE%AE-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CF%81%CF%8D%CE%B2%CE%B5%CE%B9-%CF%80%CE%BF%CE%BB/ Ζώμινθος 2014. μια ανασκαφή που κρύβει πολλές εκπλήξεις], www.archaiologia.gr, 4/2/2015.
*Νινέττα Κοντράρου-Ρασσιά, [http://www.archaiologia.gr/blog/2012/11/12/%CE%BF-%CF%80%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%88%CE%B7%CE%BB%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B7/ Μέλη της δυναστείας της Κνωσού κατοικούσαν στη Ζώμινθο], www.enetpress.gr, 2/5/2015.
*Γιώργος Μπαγκέρης, [http://www.anogi.gr/%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%AE-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B6%CF%8E%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF%CE%B9-%CE%B8%CE%B7%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%AF-%CF%84/ Αυτή είναι η Ζώμινθος και οι θησαυροί της- Ένα μικρό μάθημα ιστορίας στους ανόητους που επιχείρησαν να καταστρέψουν τον αρχαιολογικό χώρο…] , www.anogi.gr, 1/5/2015.
*Μανουράς, Στ.M. ''Η λαϊκή παράδοση για τη Ζώμιθο και το τραγούδι του Μανουρά'', Αμάλθεια 10: 19-50, 1979.


*Μυλωνάς, Γ.Ε. ''Ζώμινθος'', Έργον της Αρχαιολογικής Εταιρείας: 139-41, 1986.
*Μυλωνάς, Γ.Ε. ''Ζώμινθος'', Έργον της Αρχαιολογικής Εταιρείας: 139-41, 1986


*Πετράκος, B.X. ''Ζώμινθος'', Έργον της Αρχαιολογικής Εταιρείας: 165-72, 1988.
*Πετράκος, B.X. ''Ζώμινθος'', Έργον της Αρχαιολογικής Εταιρείας: 165-72, 1988


*Diamantis Panagiotopoulos: ''Minoische Villa in den Wolken Kretas. Ein ungewöhnlich grosses Gebäude im kretischen Bergland besitzt hohe Brisanz für die minoische Archäologie''. In: ''Antike Welt''. 38, 2007, Nr. 4, S. 17-24.
*Diamantis Panagiotopoulos: ''Minoische Villa in den Wolken Kretas. Ein ungewöhnlich grosses Gebäude im kretischen Bergland besitzt hohe Brisanz für die minoische Archäologie''. In: ''Antike Welt''. 38, 2007, Nr. 4, S. 17-24,

*Παναγιώτης Γεωργουδής, Το ανάκτορο της Ζωμίνθου έχει πολλά μυστικά ακόμα, ''Η Εφημερίδα των συντακτών'' (www.efsyn.gr), 22/8/2014.
*Γιάννης Σακελλαράκης: ''Ανασκάπτοντας το παρελθόν'', εκδόσεις Άμμος, 1995
*Μαρία Θερμού, [http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=417765 Ο Μινωίτης που βγήκε από το χώμα], ''Το Βήμα'' (www.tovima.gr), 4/9/2011

*"[http://www.anogi.gr/%CE%B7-%CE%B6%CF%8E%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%82-%CE%BC%CE%AD%CF%83%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B9%CF%82-10-%C2%B5%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1/ Η Ζώμινθος μέσα στις 10 μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Ελλάδα το 2011]", www.anogi.gr, 13/1/2012 (Απόσπασμα από το άρθρο της Μαρίας Θερμού "[http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=437740&wordsinarticle=%CE%B6%CF%8E%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%82 Οι 10 μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Ελλάδα το 2011]", ''Το Βήμα'' (www.tovima.gr), 7/1/2011
*Γιάννης Σακελλάρακης: ''Η Ποιητική της ανασκαφής'', εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003


==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{Πύλη|Αρχαιολογία}}
{{Πύλη|Αρχαιολογία}}
*[http://www.archaeology.org/interactive/zominthos/ Archaeology's Interactive Dig]
*[http://www.zominthos.org/project2/index.html The Zominthos Project]
*[http://www.flickr.com/search/?q=zominthos&m=text Φωτογραφίες από τη Ζώμινθο στο flickr]
*[http://www.flickr.com/search/?q=zominthos&m=text Φωτογραφίες από τη Ζώμινθο στο flickr]
*[http://www.archaeology.org/interactive/zominthos/ Archaeology's Interactive Dig]
*[http://www.anogeia.gr/civilaziation/archaeolgical-sites/zominthos.html Γιάννης Σακελλαράκης, "Ζώμινθος, ένα μινωικό κέντρο"]


[[Κατηγορία:Γεωγραφία της Κρήτης]]
[[Κατηγορία:Γεωγραφία της Κρήτης]]

Έκδοση από την 13:53, 5 Μαΐου 2015

O εξωτερικός τοίχος του εργαστηρίου κεραμικής στη Ζώμινθο

Η Ζώμινθος (Ζόμινθος ή Ζόμιθος), είναι οροπέδιο στους πρόποδες του Ψηλορείτη (Ιδαίον Όρος) της Κρήτης. Βρίσκεται δυτικά του χωριού Ανώγεια, στη διαδρομή από την Κνωσσό προς το Ιδαίον Άντρον, την ιερή σπηλιά κοντά στην κορυφή της Νίδας. Η τοποθεσία έγινε γνωστή λόγω του μεγάλου κτιρίου της μινωικής εποχής που βρέθηκε εκεί.

Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, 30 μέτρα από την είσοδο, βρίσκεται ένας μεγάλος κράταιγος. Το δέντρο έχει ύψος 12 μέτρα, σε αντίθεση με τους περισσότερους κράταιγους που είναι θάμνοι ή μικρά δέντρα, και έχει χαρακτηριστεί μνημείο της Φύσης. Γύρω από τον κορμό του έχει κατασκευαστεί χαμηλό πέτρινο τοιχίο, ύψους 0,50μ.[1]

Ανασκαφή

Το 1982, έπειτα από μία τυχαία συνομιλία που είχε με ένα βοσκό, ο αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης ανακαλύπτει τη μινωική εγκατάσταση της Ζωμίνθου, σε υψόμετρο 1.187 μέτρων.[2] Οι συστηματικές ανασκαφές όμως θα ξεκινήσουν αργότερα. Ως σήμερα, κι ενώ το ανασκαφικό έργο βρίσκεται σε εξέλιξη υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας και του Ινστιτούτου Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, έχει αποκαλυφθεί το "κεντρικό κτίριο". Πρόκειται για ένα οικοδόμημα διώροφο (ή ίσως και τριώροφο) έκτασης 1.360 τ.μ. με προσανατολισμό από Βορρά προς Νότο, το οποίο είναι κτισμένο με την τοπική γκρίζα πέτρα. Η χρήση αυτού του οικοδομικού υλικού διαφοροποιεί το κτίριο αυτό από τα ανάκτορα της Φαιστού και της Κνωσσού, τα οποία είναι χτισμένα από πωρόλιθο, αλλά ταυτόχρονα βοηθά στην καλύτερη διατήρησή του.[3] Είναι ένα τεράστιο και πολυτελές κτίριο (αφού αποτελείται από περίπου 80 δωμάτια, ανάμεσα στα οποία αποθήκες κι εργαστήρια), και είναι η πρώτη μινωική εγκατάσταση στα βουνά.[4]

Όλα δείχνουν ότι πρόκειται για σημαντικό οικονομικό, θρησκευτικό και παραγωγικό κέντρο. Σύμφωνα με τις ως τώρα ενδείξεις στο κτίριο της Ζωμίνθου έχουν εντοπιστεί τρεις χρονικές φάσεις. Η πρώτη συμπίπτει με την ίδρυσή του περίπου το 1900 π.Χ., η δεύτερη περίπου το 1600 π.Χ. με την ακμή του και αργότερα με την καταστροφή του από το σεισμό της Θήρας, και τέλος κατά το 1400 π.Χ. με ένα άλλο οικοδόμημα σε μικρή απόσταση κτισμένο από τους μυκηναίους. Μετά το σεισμό, ακολούθησε πυρκαγιά κι έτσι προκλήθηκε η κατάρρευση των ορόφων του κτίσματος.[5]

Στην ανασκαφή συμμετέχουν επιστήμονες πολλών διαφορετικών κλάδων από πολλές χώρες (αρχαιολόγοι, τοπογράφοι, αρχαιοζωολόγοι, αρχαιοβοτανολόγοι, παλαιογεωγράφοι, αρχιτέκτονες κ.α.) καθώς και οι αρχαιολόγοι Διαμαντής Παναγιωτόπουλος και Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη. Με τη βοήθεια όλων αυτών κατέστη δυνατόν να πάρουμε πολλές πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο ζωής των ανθρώπων στη Ζώμινθο, όπως αυτές που έχουν να κάνουν με τις διατροφικές τους συνήθειες και με το εμπόριο. Αυτή η διεπιστημονική ομάδα μελετώντας το έδαφος και το υπέδαφος της περιοχής προσπαθεί να πετύχει την εικονική αναπαράσταση της φύσης κατά τη μινωική εποχή.[6][7]

Μυθολογία

Σύμφωνα με τον Όμηρο ο Μίνωας ανέβαινε κάθε εννέα χρόνια στο ιερό Ιδαίον Άντρον του Ψηλορείτη (όπου είχε γεννηθεί ο Δίας) προκειμένου να πάρει από το θεό τους νόμους για να κυβερνήσει. Μαζί του ανέβαιναν και οι Μινωίτες ως προσκυνητές. Ο συντομότερος δρόμος προς το ιερό σπήλαιο του Ιδαίου Δία είναι αυτός της Κνωσσού, ο οποίος περνάει από τη Ζώμινθο. Ο αρχαιολόγος Σακελλαράκης πιστεύει ότι το κτίριο της Ζωμίνθου ήταν ένας σταθμός προς το Ιδαίον Αντρον και ότι εάν όντως ισχύει ο μύθος για τον Μίνωα, το ερώτημα είναι αν ο μεγάλος σεισμός που κατέστρεψε τη Ζώμινθο έγινε τον πρώτο χρόνο ή τον τελευταίο. Με άλλα λόγια αν στη Ζώμινθο προετοίμαζαν την υποδοχή του βασιλιά έχοντας γεμάτες τις αποθήκες τους ή αν είχε ήδη περάσει και φύγει, παίρνοντας μαζί του όλα τα αγαθά.[8] Αυτό που εμείς γνωρίζουμε είναι ότι η λατρεία του Κρηταγενούς Δία συνεχίστηκε κατά την ελληνική αλλά και τη ρωμαϊκή εποχή της Κρήτης. Αυτό αποδεικνύεται καθώς από τα πολλά λυχνάρια και αναθήματα που βρέθηκαν στο Ιδαίον Άντρον τα τελευταία χρονολογούνται στην εποχή του Ιουλιανού.[9]

Πηγές

  1. Ο κράταιγος (τρικοκιά) στη Ζώμινθο cretanbeaches.com. Ανακτήθηκε την 3 Σεπτεμβρίου 2012
  2. Το Βήμα: Ενα παλάτι για τον άρχοντα του Ψηλορείτη 25/11/2007, ανάκτηση 07/01/2009
  3. Ελευθεροτυπία: Ζώμινθος: τεχνολογική πρωτεύουσα των Μινωιτών 1/10/2007, ανάκτηση 07/01/2009
  4. Γ. Σακελλάρακης, Η Ποιητική της ανασκαφής, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003, σελ 92
  5. Η Καθημερινή: Εξιχνιάζοντας τα μυστήρια της Ζωμίνθου 17/08/2008, ανάκτηση 07/01/2009
  6. Η Καθημερινή: Πρόσφατη έκπληξη η ορεία κρύσταλλος 17/08/2008, ανάκτηση 07/01/2009
  7. Τα Νέα: Μινωική βιοτεχνία 3.600 ετών ήρθε στο φως στον Ψηλορείτη 08/09/2006, ανάκτηση 07/01/2009
  8. Το Βήμα: Τα διαμάντια του Δία 16/11/2008, ανάκτηση 07/01/2009
  9. Γ. Σακελλάρακης, Η Ποιητική της ανασκαφής, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003, σελ 89-90

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

  • Μανουράς, Στ.M. Η λαϊκή παράδοση για τη Ζώμιθο και το τραγούδι του Μανουρά, Αμάλθεια 10: 19-50, 1979
  • Μυλωνάς, Γ.Ε. Ζώμινθος, Έργον της Αρχαιολογικής Εταιρείας: 139-41, 1986
  • Πετράκος, B.X. Ζώμινθος, Έργον της Αρχαιολογικής Εταιρείας: 165-72, 1988
  • Diamantis Panagiotopoulos: Minoische Villa in den Wolken Kretas. Ein ungewöhnlich grosses Gebäude im kretischen Bergland besitzt hohe Brisanz für die minoische Archäologie. In: Antike Welt. 38, 2007, Nr. 4, S. 17-24,
  • Γιάννης Σακελλαράκης: Ανασκάπτοντας το παρελθόν, εκδόσεις Άμμος, 1995
  • Γιάννης Σακελλάρακης: Η Ποιητική της ανασκαφής, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Συντεταγμένες: 35°14′55.44″N 24°53′13.01″E / 35.2487333°N 24.8869472°E / 35.2487333; 24.8869472