Κίνημα της 28ης Ιουλίου 1938: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Minakar (συζήτηση | συνεισφορές)
24 επεξεργασίες
μ επεξεργασια, παραπομπες, πηγές
Γραμμή 3: Γραμμή 3:


== Χρονικό ==
== Χρονικό ==
Συγκεκριμένα στο κίνημα αυτό συμμετείχαν πολλοί κυρίως Κρητικοί πολιτευτές του κόμματος του Βενιζέλου που είχαν ως στόχο την ανατροπή του καθεστώτος του Ι. Μεταξά, μετά την αποτυχία του προηγουμένου κινήματος του [[1935]].<br> Η εξέγερση του 1938, ήταν ή μόνη ένοπλη εξέγερση κατά της Δικτατορίας του Μεταξά και εκδηλώθηκε στις [[28 Ιουλίου]] του [[1938]] στα [[Χανιά]], εξ ου και η ονομασία του. Την 29η του Ιουλίου του 1938, ο Σταθμςός Ασυρμάτου Χανίων εξέπεμπψε το παρακάτω διάγγελμα: «Προς την Α. Μ. τον Βασιλέα, Προς τας ενόπλους δυνάμεις,Προς τον ελληνικό λαό, Στρατός και λαός αδελφωμένοι κατέλυσαν αρχάς λαομισήτου τυραννίας εκπροσωπούμενης υπό του στρατηγού Μεταξά. Ανακτήσας ελευθερίας αυτού απευθύνεται προς την Α. Μ. τον Βασιλέα και ζητεί την άμεσον απομάκρυνσιν της τυραννικής Κυβερνήσεως Μεταξά, την αποκατάστασιν του κράτους του νόμου και των λαϊκών ελευθεριών και τον σχηματισμόν Κυβερνήσεως Εθνικής Σωτηρίας εκ των αρίστων Ελλήνων, αδιακρίτως πολιτικών παρατάξεων, προς αντιμετώπισιν των αμεσοτάτων εσωτερικών και εξωτερικών κινδύνων, τους οποίους διατρέχει η χώρα μας και διά την δημιουργίαν μιας νέας Ελλάδος, πράγματι ηνωμένης ψυχικώς και ικανής να αντιμετωπίση με σθένος και φρόνησιν τας δυσκόλους στιγμάς, που διέρχεται η ανθρωπότης. Με αδελφικόν χαιρετισμόν προς τας ενόπλους δυνάμεις και ολόκληρον τον λαόν. Ζήτω Ο Βασιλεύς, ζήτω η Ελλάς.Η Επαναστατική Επιτροπή: Μητσοτάκης, Βολουδάκης, Μουντάκης, Παΐζης, Μάντακας στρατιωτικός διοικητής»<ref name=":1">{{Cite web|url = http://www.rizospastis.gr/story.do?id=4144432|title = Το Κίνημα των Χανίων κατά της Μεταξικής Δικτατορίας}}</ref>. Πρωτεργάτης του κινήματο φερόταν ο Αριστομένης Μητσοτάκης. Το κίνημα θα ήταν το έναυσμα μιας ευρύτερης εξέγερσης και επανάστασης που είχε οργανωθεί στην Αθήνα. Οργανωτές αυτού του σχεδίου ήταν ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, [[Εμμανουήλ Τσουδερός]]. <ref name=":0">Δετοράκης, Θ. (1990), ''Ιστορία της Κρήτης'', Ηράκλειο, σ.468</ref>
Συγκεκριμένα στο κίνημα αυτό συμμετείχαν πολλοί κυρίως Κρητικοί πολιτευτές του κόμματος του Βενιζέλου που είχαν ως στόχο την ανατροπή του καθεστώτος του Ι. Μεταξά, μετά την αποτυχία του προηγουμένου κινήματος του [[1935]].<br> Η εξέγερση του 1938, ήταν ή μόνη ένοπλη εξέγερση κατά της Δικτατορίας του Μεταξά και εκδηλώθηκε στις [[28 Ιουλίου]] του [[1938]] στα [[Χανιά]], εξ ου και η ονομασία του. Την 29η του Ιουλίου του 1938, ο Σταθμός Ασυρμάτου Χανίων εξέπεμψε το παρακάτω διάγγελμα: «Προς την Α. Μ. τον Βασιλέα, Προς τας ενόπλους δυνάμεις,Προς τον ελληνικό λαό, Στρατός και λαός αδελφωμένοι κατέλυσαν αρχάς λαομισήτου τυραννίας εκπροσωπούμενης υπό του στρατηγού Μεταξά. Ανακτήσας ελευθερίας αυτού απευθύνεται προς την Α. Μ. τον Βασιλέα και ζητεί την άμεσον απομάκρυνσιν της τυραννικής Κυβερνήσεως Μεταξά, την αποκατάστασιν του κράτους του νόμου και των λαϊκών ελευθεριών και τον σχηματισμόν Κυβερνήσεως Εθνικής Σωτηρίας εκ των αρίστων Ελλήνων, αδιακρίτως πολιτικών παρατάξεων, προς αντιμετώπισιν των αμεσοτάτων εσωτερικών και εξωτερικών κινδύνων, τους οποίους διατρέχει η χώρα μας και διά την δημιουργίαν μιας νέας Ελλάδος, πράγματι ηνωμένης ψυχικώς και ικανής να αντιμετωπίση με σθένος και φρόνησιν τας δυσκόλους στιγμάς, που διέρχεται η ανθρωπότης. Με αδελφικόν χαιρετισμόν προς τας ενόπλους δυνάμεις και ολόκληρον τον λαόν. Ζήτω Ο Βασιλεύς, ζήτω η Ελλάς.Η Επαναστατική Επιτροπή: Μητσοτάκης, Βολουδάκης, Μουντάκης, Παΐζης, Μάντακας στρατιωτικός διοικητής»<ref name=":1">{{Cite web|url = http://www.rizospastis.gr/story.do?id=4144432|title = Το Κίνημα των Χανίων κατά της Μεταξικής Δικτατορίας}}</ref>. Πρωτεργάτης του κινήματο φερόταν ο Αριστομένης Μητσοτάκης. Το κίνημα θα ήταν το έναυσμα μιας ευρύτερης εξέγερσης και επανάστασης που είχε οργανωθεί στην Αθήνα. Οργανωτές αυτού του σχεδίου ήταν ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, [[Εμμανουήλ Τσουδερός]]. <ref name=":0">Δετοράκης, Θ. (1990), ''Ιστορία της Κρήτης'', Ηράκλειο, σ.468</ref>


<nowiki> </nowiki>Λόγω όμως του περιορισμένου χώρου και του αριθμού των μυημένων σ΄ αυτό, αλλά και του πολύ πρόχειρου σχεδιασμού του ήταν καταδικασμένο ν΄ αποτύχει, όπως και κατέρρευσε τελικά μέσα σε 12 ώρες. Το καθεστώς αντέδρασε με αποτελεσματικότητα αποστέλλοντας ισχυρή ναυτική δύναμη στην [[Κρήτη]] αλλά και υδροπλάνα προς τη Μήλο.<ref name=":0" /> Η καταστολή του κινήματος έγινε μέσα σε λίγες ώρες. Ένα περίπου μήνα μετά,στις 22 Αυγούστου (του [[1938]]) όπου και κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος στο νομό λειτούργησε Έκτακτο Στρατοδικείο στη πόλη των Χανίων με πρόεδρο τον μετέπειτα αρχηγό Χωροφυλακής υποστράτηγο [[Κωνσταντίνος Μιχαλόπουλος|Κωνσταντίνο Μιχαλόπουλο]] και βασιλικό επίτροπο τον αντισυνταγματάρχη τότε [[Σόλων Γκίκας|Σόλωνα Γκίκα]], μετέπειτα αρχηγό ΓΕΣ και υπουργό. Φέρεται όμως ότι υπό την «ανοχή»* του Ι. Μεταξά οι μεν πρωτεργάτες Α. Μητσοτάκης κ.ά. Βενιζελικοί διέφυγαν στο εξωτερικό, οι δε λοιποί πολιτικοί όπως ο [[Κωνσταντίνος Ρέντης]] και στρατιωτικοί που συμμετείχαν σ΄ αυτό συνελήφθησαν, καταδικάστηκαν και εκτοπίστηκαν. Τον επόμενο όμως χρόνο τους δόθηκε αμνηστία. Ο στρατηγός Εμμ. Μάντακας <ref>{{Cite web|url = http://www.mavrogenisb.blogspot.gr/|title = Στρατηγός ΕΜΜ.ΜΑΝΤΑΚΑΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ , ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ, ΓΕΩΡΓ. ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ}} </ref> μετά την αποτυχία του κινήματος συνελήφθη αλλά ελευθερώθηκε από ομάδα ενόπλων συγχωριανών του, καταδικάστηκε δε ερήμην σε ισόβια. Καμία θανατική καταδίκη δεν εκτελέστηκε. <br>
<nowiki> </nowiki>Λόγω όμως του περιορισμένου χώρου και του αριθμού των μυημένων σ΄ αυτό, αλλά και του πολύ πρόχειρου σχεδιασμού του ήταν καταδικασμένο ν΄ αποτύχει, όπως και κατέρρευσε τελικά μέσα σε 12 ώρες. Το καθεστώς αντέδρασε με αποτελεσματικότητα αποστέλλοντας ισχυρή ναυτική δύναμη στην [[Κρήτη]] αλλά και υδροπλάνα προς τη Μήλο.<ref name=":0" /> Η καταστολή του κινήματος έγινε μέσα σε λίγες ώρες. Ένα περίπου μήνα μετά,στις 22 Αυγούστου (του [[1938]]) όπου και κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος στο νομό λειτούργησε Έκτακτο Στρατοδικείο στη πόλη των Χανίων με πρόεδρο τον μετέπειτα αρχηγό Χωροφυλακής υποστράτηγο [[Κωνσταντίνος Μιχαλόπουλος|Κωνσταντίνο Μιχαλόπουλο]] και βασιλικό επίτροπο τον αντισυνταγματάρχη τότε [[Σόλων Γκίκας|Σόλωνα Γκίκα]], μετέπειτα αρχηγό ΓΕΣ και υπουργό. Φέρεται όμως ότι υπό την «ανοχή»* του Ι. Μεταξά οι μεν πρωτεργάτες Α. Μητσοτάκης κ.ά. Βενιζελικοί διέφυγαν στο εξωτερικό, οι δε λοιποί πολιτικοί όπως ο [[Κωνσταντίνος Ρέντης]] και στρατιωτικοί που συμμετείχαν σ΄ αυτό συνελήφθησαν, καταδικάστηκαν και εκτοπίστηκαν. Τον επόμενο όμως χρόνο τους δόθηκε αμνηστία. Ο στρατηγός Εμμ. Μάντακας <ref>{{Cite web|url = http://www.mavrogenisb.blogspot.gr/|title = Στρατηγός ΕΜΜ.ΜΑΝΤΑΚΑΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ , ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ, ΓΕΩΡΓ. ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ}} </ref> μετά την αποτυχία του κινήματος συνελήφθη αλλά ελευθερώθηκε από ομάδα ενόπλων συγχωριανών του, καταδικάστηκε δε ερήμην σε ισόβια. Καμία θανατική καταδίκη δεν εκτελέστηκε. <br>

Έκδοση από την 17:41, 24 Φεβρουαρίου 2015

 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 21/05/2013.

Το Κίνημα του 1938 ή Κίνημα των Χανίων ήταν ένα πολύ μικρής διάρκειας κίνημα που εκδηλώθηκε στην Ελλάδα και ειδικά στα Χανιά της Κρήτης την περίοδο της Δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, το 1938.

Χρονικό

Συγκεκριμένα στο κίνημα αυτό συμμετείχαν πολλοί κυρίως Κρητικοί πολιτευτές του κόμματος του Βενιζέλου που είχαν ως στόχο την ανατροπή του καθεστώτος του Ι. Μεταξά, μετά την αποτυχία του προηγουμένου κινήματος του 1935.
Η εξέγερση του 1938, ήταν ή μόνη ένοπλη εξέγερση κατά της Δικτατορίας του Μεταξά και εκδηλώθηκε στις 28 Ιουλίου του 1938 στα Χανιά, εξ ου και η ονομασία του. Την 29η του Ιουλίου του 1938, ο Σταθμός Ασυρμάτου Χανίων εξέπεμψε το παρακάτω διάγγελμα: «Προς την Α. Μ. τον Βασιλέα, Προς τας ενόπλους δυνάμεις,Προς τον ελληνικό λαό, Στρατός και λαός αδελφωμένοι κατέλυσαν αρχάς λαομισήτου τυραννίας εκπροσωπούμενης υπό του στρατηγού Μεταξά. Ανακτήσας ελευθερίας αυτού απευθύνεται προς την Α. Μ. τον Βασιλέα και ζητεί την άμεσον απομάκρυνσιν της τυραννικής Κυβερνήσεως Μεταξά, την αποκατάστασιν του κράτους του νόμου και των λαϊκών ελευθεριών και τον σχηματισμόν Κυβερνήσεως Εθνικής Σωτηρίας εκ των αρίστων Ελλήνων, αδιακρίτως πολιτικών παρατάξεων, προς αντιμετώπισιν των αμεσοτάτων εσωτερικών και εξωτερικών κινδύνων, τους οποίους διατρέχει η χώρα μας και διά την δημιουργίαν μιας νέας Ελλάδος, πράγματι ηνωμένης ψυχικώς και ικανής να αντιμετωπίση με σθένος και φρόνησιν τας δυσκόλους στιγμάς, που διέρχεται η ανθρωπότης. Με αδελφικόν χαιρετισμόν προς τας ενόπλους δυνάμεις και ολόκληρον τον λαόν. Ζήτω Ο Βασιλεύς, ζήτω η Ελλάς.Η Επαναστατική Επιτροπή: Μητσοτάκης, Βολουδάκης, Μουντάκης, Παΐζης, Μάντακας στρατιωτικός διοικητής»[1]. Πρωτεργάτης του κινήματο φερόταν ο Αριστομένης Μητσοτάκης. Το κίνημα θα ήταν το έναυσμα μιας ευρύτερης εξέγερσης και επανάστασης που είχε οργανωθεί στην Αθήνα. Οργανωτές αυτού του σχεδίου ήταν ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Εμμανουήλ Τσουδερός. [2]

Λόγω όμως του περιορισμένου χώρου και του αριθμού των μυημένων σ΄ αυτό, αλλά και του πολύ πρόχειρου σχεδιασμού του ήταν καταδικασμένο ν΄ αποτύχει, όπως και κατέρρευσε τελικά μέσα σε 12 ώρες. Το καθεστώς αντέδρασε με αποτελεσματικότητα αποστέλλοντας ισχυρή ναυτική δύναμη στην Κρήτη αλλά και υδροπλάνα προς τη Μήλο.[2] Η καταστολή του κινήματος έγινε μέσα σε λίγες ώρες. Ένα περίπου μήνα μετά,στις 22 Αυγούστου (του 1938) όπου και κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος στο νομό λειτούργησε Έκτακτο Στρατοδικείο στη πόλη των Χανίων με πρόεδρο τον μετέπειτα αρχηγό Χωροφυλακής υποστράτηγο Κωνσταντίνο Μιχαλόπουλο και βασιλικό επίτροπο τον αντισυνταγματάρχη τότε Σόλωνα Γκίκα, μετέπειτα αρχηγό ΓΕΣ και υπουργό. Φέρεται όμως ότι υπό την «ανοχή»* του Ι. Μεταξά οι μεν πρωτεργάτες Α. Μητσοτάκης κ.ά. Βενιζελικοί διέφυγαν στο εξωτερικό, οι δε λοιποί πολιτικοί όπως ο Κωνσταντίνος Ρέντης και στρατιωτικοί που συμμετείχαν σ΄ αυτό συνελήφθησαν, καταδικάστηκαν και εκτοπίστηκαν. Τον επόμενο όμως χρόνο τους δόθηκε αμνηστία. Ο στρατηγός Εμμ. Μάντακας [3] μετά την αποτυχία του κινήματος συνελήφθη αλλά ελευθερώθηκε από ομάδα ενόπλων συγχωριανών του, καταδικάστηκε δε ερήμην σε ισόβια. Καμία θανατική καταδίκη δεν εκτελέστηκε.

Σημειώσεις

  • Ο όρος υπό την «ανοχή» είναι αμφίβολος, αν ήταν ανοχή τότε οι πρωτεργάτες εγκατέλειψαν, την Ελλάδα ή έφυγαν, αντί διέφυγαν. Εκφράσθηκε και η άποψη ότι ο Ι Μεταξάς τους άφησε να διαφύγουν στο εξωτερικό για να μη μείνουν εντός της χώρας.
  • Σε φύλλο του "Ριζοσπάστη"[1] αναφέρονται διεξοδικά τα του κινήματος και της αποτυχίας αυτού. Βασικά η αποτυχία οφείλεται στο ότι ενώ είχε γίνει κάποια πανελλαδική προεργασία, τούτο εκδηλώθηκε μόνο στα Χανιά. Σημειώνεται ότι ο Στρατηγός Μάντακας χρημάτισε μετέπειτα 1943-45 ως γραμματέας στρατιωτικών της κυβέρνησης του βουνού (Π.Ε.Ε.Α)
  • Σύμφωνα με τα αρχεία της Χωροφυλακής λίγο καιρό πριν την εκδήλωση του κινήματος είχε φθάσει στη Κρήτη ο Μάρκος Βαφειάδης για την εκεί οργάνωση του ΚΚΕ.
  • Συνέχεια αυτού του κινήματος, από τα τέλη του ίδιου έτους άρχισε να προπαρασκευάζεται ένα άλλο κίνημα που όμως δεν πρόλαβε να εκδηλωθεί και που παρέμεινε στην ιστορία ως «συνωμοσία των γερμανοφίλων» στην οποία φερόταν ως πρωτεργάτης ο Περικλής Κάβδας, απόστρατος και «εν ενεργεία» υπουργός του Ι. Μεταξά.

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 «Το Κίνημα των Χανίων κατά της Μεταξικής Δικτατορίας». 
  2. ↑ 2,0 2,1 Δετοράκης, Θ. (1990), Ιστορία της Κρήτης, Ηράκλειο, σ.468
  3. ↑ «Στρατηγός ΕΜΜ.ΜΑΝΤΑΚΑΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ , ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ, ΓΕΩΡΓ. ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ». 

Πηγές

  • "Ιστορικό Λεύκωμα" - 28η Οκτωβρίου 1940 εκδ. Μέτρον , 2007. σελ.60
  • Φαίδων Βρανάς (επιμέλεια) "Ιωάννης Μεταξάς. Το προσωπικό του ημερολόγιο" τομ.4ος,
  • Αλεξ. Δρεμπέλας "Ελληνικό Αστυνομικό Πρόβλημα - Αρχεία Χωροφυλακής" Αθήναι 1977, σελ.89
  • "Το Κίνημα των Χανίων κατά της Μεταξικής Δικτατορίας", Ριζοσπάστης, http://www.rizospastis.gr/story.do?id=4144432
  • Δετοράκης, Θ. (1990), Ιστορία της Κρήτης, Ηράκλειο, σσ.467-468.


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κίνημα_της_28ης_Ιουλίου_1938&oldid=5092592"